Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 2, 14 January 1882 — KA NUPEPA Kukoa me ke Au Okoa I HUHA. [Illegible] O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, E BUKE O BERONETI. [Illegible] ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPI LAAU, &c. [ARTICLE]

KA NUPEPA Kukoa me ke Au Okoa I HUHA.

[Illegible] O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, E BUKE O BERONETI.

[Illegible] ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPI LAAU, &c.

Ii / .K !//.' KA MAXAO,~AKA, ĪIE nOOKAIĪI i walh iho yo o ' yKLKKoy'A: *' I — JRiW Si. Vinctnt. Ivr. Kaiiua Kaua Kaulana ma ka Lae I TAr,AFALAGA. LIAI tm aumoku Beritanm e hooiuiu ana r iloko o ke awa o Kadita, ma ka Ia 22 fUii:>tohi. k«kau iho ia o Adimaraia Koiinv'jila i kana mau hoike » ke Keena Kaua Kia-lani, ma ka hapa o ka Haku Nelekona l iike. % 0 keia leta malalo iho nei, e ho- !{ ana o Kolinawuda i ka pilikia nui » ili |> iimiuua o keia mau aumoku, oia hoi ka |uiohi»i ana o ko iakou alakai iioko o keia Ihnokalie koko i ha!o aHu la, a e heluhelu i kniu k-ta penei: ' Mokukaua Euresa, J "ma ka Lae o Tarafalaga, > "Okatoba 22, 1805." ) t : . Kuu Iluku— •'Aohe a'o mau olelo o ae « hai aku ai ia wuhi n Adimorala Koiinawudd, u no ka ijltK» o me ke kaumaha nui i ili iho maiun o ti3 aumoku Bcritania a me kn lahuikaiJva o Enelam, i ka haulehi;» ana o ka Aiiikaua Nui o ke<a mau aumoku; ka haule'■„)..i a ICca nui, non.« ka iuoa i l'npunahele i?». a 0 mau ni hoi kana mau I n i k >ui:wm i kia hoominao no ko knkou fl!a. Aka, o ko'u puuwai, ua hoopihaia me k k\uim;ih;t a me ke aloha o ka hoalauna O" io.—oi u, he mau makahiki loihi i haia hpo ne nei, uaj<aa au inalaio o kona mau rāi a me na kuhikuhi me k* hooiohe pono uouu ioo aloha ma kana nnu kauoha e han i nni ai imua o na enemi. 0 ke kahua hua |;~la o keia mau aumoku i hoouka i, aole ia lu» mau ion® e hoohauoli maiana ika ift»nao o na ho;» ! loha o keia Koa e like •io na m<yi hou o kekahi mau kaua i haia e :xo. O ko'u iiaku, ua ku oia \ kekahi poU pu knupoohiwi i ki ia mai e na koa Favm kinkawa niai lana mai o ka i-a o ka *oku Kekukahela » ka wa i hoouka la oi I e;a ka«n. a oiai oia e waiho eha nna ma ko f apiiiiolo o kona moku, ua hoouna kokf mai [ i oia i kekahi aliunoku ia % u.—e hai mai o.\ i kona aloha hope loa, —a lawe aku la :i Mea Muna i kona hanu iioko o ni mmu--0 pokole o ka lanakiia nui. 4 Owau no kau kuuwa •'haahaa a me ka hoolohe, "C. Kolinawppa, O keii ict i n Koiinawuda e piii ana i kn t\ske ana o ka Haku Neiekona, kakau hou rku Li ola i k;\ papa kuhikuhi o na aumoku : me n\ koa, a ma ka hapa hope toa o ua >ī\l.\pala l-i, kakau iho ia o Koiinawoda i keii mau o'elo: "i ka manawa i pau ai o ke kaua nna," n'.ihi a Adtnurala Kolinawuda, "ua kaurcah* au i kfT hai ana aku la oe e kuu Haltu. o na aumoku hui i iawe pio »n mai maUlo o ka hanohano o na aumoku sentania ( ua pau ioa*iakou i ka nahaha iiilii iiuna o na Lae aa o Tani(dlaga. O ka ino nui i loaa u mak)u m\ keu kuiana, he piLk;a nui loa ia uo makou, a me ka hooikaika nui \ pak?!e mai ai makou mai ili iluna o na kuanalu. Ua pīo he IS moku o na enemi, ua m«ke o Adimar«i« Garartoa a me kona mau kokua, ua inake o Don Aiawa, a ua Une pio ia mat hoi o Adimarala V lenua, kona moku a me na koa, a eia mahib o'u i kfcis ia. S, C. Ki'iuuwv&A." P We;a mau 16(4 eiua a Kohna\vu<i,*, hoouni aku U oia \ ka moku kialua holo Naid«» v i»vvo i kana tvsau p«i«paiA i ke Keena Kau» ma hne ; *ni, e hii aku »na » ka nu hou o n& aumoku i hoouka i ke kaua o Tarafdiagi; a o ke aupuai hoi 9 Sepania t hoouna aku la lakou i ka iono i k« aupuni o F«ranī r.a keauHe« an» o ko Ukou m*o aumoku, a u* ofe!oia iioko o keia moolelo no ka haule* hia ana o na avmoku Farani, *i ka m»na\ra 1 hiki aku ai o ka lono iloko o ke kuiaoa* kiuhale o P«»risa. Ua like me ka iuakupa* piu i makaukau mua a himama no ke ka. naka e kanuia ako ana, pela ibo i« ka eehia

o keia hao q ka hiki ana aku jivjeai o kela a me keia, he ©a-i hoi'ioha koia a*a Huna 0 keia wsa aumoku i pio iho h; aoie oia wai? no ka tika, o ke aupani Faranj hoiookoa, ui nele i na koUua ol« mn ka raoana. He maa o!ob mki Ernepsri Napoliona i ele'o a», aole o;a s hoomaikai rcai no keia kaua, oiai o Eurupi holoolioa, ua ae raai lakou ua ianakiia ko Ēaelani rnau au» ; moku tna ka moaaa, a koo wale iho ia no ke aupuni Farani, ao!e i mai na hoomai- ; kai e piii ana oo keia kaua. O Napoliono, ) kona wa i wehaai i ka Ahaoleio o Maraki ; 2, M. H. ISO6, ua lawe mai oia i keia mao | a pakui aku la n« kana haioielo wehe l i ka Ahaolelo, a penei kana kamailio ana: \ "Ua ano nawaiiwaH ?ki kaUO'Jwahi a | ua Napoliooa nei, "no ka haulehia ana o ko i \ kakou mau aumoku j keh ino nui ana iho ! [ nei i kela mau mahin■»* i kaahope ae nei." j j a Ma keia wahi, e hoi hou kakou raa ke ! j kuamoo pololei o ko kakou moolelo, a e wai- j | ho hou kakou i na aumoku BenC3r,ia ke ka« I • pili nei no iko lakoj mnu moku ma ke kai-! j kuono o Kadita, a e kamaiho pokole kakou | ! no kela moku kialua e lawe la i na mea hou 1 1 Enelaai. j lloko o na la holo he 13, ma ke kakahi- ! aka o ka la 5 o Novemabi, kuu aku la l<a | heleuma o ka moku kialua lawe oielo i Ke j i awa o Portscnouth, a ma ka hon 11 oua I | I | kakahiaka h, hiki aku la o Kapena F Dun- j j das me na palapala hoike kaua imua o ka | j Adimarala Kiekie ka Haku Bahama, a iloko | o ia wahi i hai aku ai ke i na mea | j a pau e pili ana i ke kahun kaua i hoaukaia : ma ka Lae o Tarafa|:iga. | O keia pahpala hoike kaua a Adimar£la Kolinawuda, nana iho la ka Adima« rala Kiekie a ike iho !a i ka lanakila nui i loaa i na aumoku Beritania, a o ka mea ehaeha loa hoi o keia nu hou ano nui, oia hoi kahi e hoike ana maloko o ua palapala la, ua make ka Haku Nelekona. oka Haku Bahama, ma kona ano he Alihikaua Kiekie no na aumoku Beritania, hoouna koke aku | la oia i ka lono i na men a pau o loko o ke j kulanakauhale, he mau kope lebglehu i na |"htfpepa o L:<dana, a he hōaL\fii o keia mau j kope, hoouna loa la aku I; kc Kapena e laj we loa aku i keia mau lono imua o ke Alii | ka Moi. ! Ikawa i lawe aku ai ke Ka'pena, heie I pololei aku la oia a hiki iloko o ka pa alii o I \Vindsor, a ioaa aku ia ke Aiii o paikau ana jme kona mau koa piliUino maloko oka Pa- ! ka Uuku, a iloko o keia wahi, haawi ia aku I la kn hoike Kaua e pili nna i na aumoku ! | Beritania ma ke kahua kaua o Tarafal«iga, | i o mu kahi e hoike ana i ka lanakila nui o na j J numoku Beritania, huli ae la ka Moi a haawi aku la i ke kauoha i kona mau koa, a kipapa ia lukou no na minute he 10, me ka piha hauoii. 0 ka nu hou o ke knhua kaua o Tiira(iilaga, a me ka hauiehia ana o ka Haku Nelekona r pahola ae la ma o a maanei o ke kulanakauhaie iloko o na hora pokole wale no. O na kanaka a piu mai o a o, he mau hoa'loha o he mau hoa'loha ole paha no Nelekoni, a o ka inoa waie no ka lakou i lohe, ua lilo iho !a ia nu hou, he mea kaumaha ioa no ka iahuikanaka, me he mea ia, he katkuaana ponoi a he makuakane paha no kekahi ohana keia nu hou eehia i ili iho maluna o lakou, Ma ke kauoha aka Alihikaua Haku Bahnma, e oielo ana, e maiamaia kela la» i la hoomanao no ke Aupuni, a o keta po, i po lealea no m kanaka, aia a hiki mai ka la e hoihoi ia.mai ai ke kino make o ka Haku Neiekona, alaiia, e maiamaia ia ia. i la kanikau no ke Aupuni a rae ka lahuika- , naka o Enelani. O ke kulanakauhale o Lad*na, e hoio hejle ana na kanaka iuka a i kai, e kani hele irtna t«a nu-j kaiii, e maki ur»n nct kea ma na jalanui ano nui oke kulanakauhale. Ika j manawa i uhi mai ai oka po, ua hooniala* - maiamaia ke ku'anakauhnie o Ladana, e ikani-ke ana ka he!e o na halepule, e kani ~ nna hoi oa pukuniahi q na papu a e ka\ he.īieana hoi na kaunka me na kukui. Ua t i inilama ia keia mau hma ieaiea a hiktl©a jaku i ini hora . »J M* keia wahi, e hai hoa kakou ika mo;ku Lanakiia e lawe h i ke kino n\ake o ka . | jHaku Nelekona, a o kamaiho no | kona hoihoi ana aku i kana ukaaa luoluu i j Eneiaoi. •!; Oiai na aumoku t hookomo aku J ai i ke knikuono o Kadita malalo o na kau- .; oha a Adimaraia Kolinawudt, o ka moku- ,; kaua Lanakila, ua kolo ia aku U ota e ka .; mokukaua Nepeiuno ike Kowa o G«bmleta, a i kona hiki aoi aku ua ioa*i aku i he elua mau moku Beritaiiia e kapili aoa i i; ko laua mau kia ame na hemahema e ae. ► I lioko o oa pule pokole, oa makaukaa ae la i ; n* hemahema o ka moknkaua Lao&kiia» ota . | hoi n« ku, na i-a a me na pea ( a aa manao .j o Kapena Haki 7 i lra la apopj, e huli hoi at • \ Ukou t k* aioa hamu me kana uk*na luu* i \ laa»

O ke kino make o ke Haka Nelekona e waiho nei iluna o kona moko. aa hookomo ia iloko o k& pahu piuia, rae ka hoopiha ia hoi i ka aiakaholo, i kuinu e maemae mau ai ke kino no na U lehuiehu ahiki i ka aina hanau. Ke hoomanao nei no paha ko makou poe heluheiu no ka pahukupapau o Neiekona i makana ia mai ai e Kapena Halowela ma ue kahoa kaua oka Naile. Oiai ! oia e ola ana, ua makaukau mua kona pahu kupapau i na wa a pau, a i make oia ma ka : ama e, e hoihoi ia oia i Enelani a hookomo : ta iloko o keia pahnkopapau i makanaia mai ; e kona Kapena. # He mau oielo kahiko loa na Neiekona ia j Kapena Haki, a e oleio mau aoa oia i keia i mau oleio: "E Kapena Haki," peia oiaeoie--1 lo ai, "ina au e make ma ka aina e, e hoi- ' hoi oe i ko'u kino a hiki i Eneiani, a ina ao- ! | le e «ana ke Aupuni ia'u, ua ike no oe i ka t mea e hana ai no'u." Oia hoi, e lawe mai (o Kapena Haki i kona mau ioaa uku moana, j a e uku no na hemahema o kona huakai j hoolewa, Oko Neiekona manao ana peia, { aole paha e hana ana kona aupuni iaia peia, { no ka mea, he mea nui oia i ke aupuni a me | ka iahuikaoaka. | O kekahi raau oieio aua Neiekona nei ia i Kapena Haki iioko o ko iaua wa e hele ana iioko o ke kaua, ina oia e make, aole e kanu i kona kino iloko o ka pa ilinaalii o Westminster Abbey, aka, e kanu i kona kino ma ka aoao o ka halepule o £ana Paulo, a ma ia kahua e kukulu ia ai kona kiahoomanao. Ma ka la 3 o Novemaba, ISOS, ua makaukau loa ae la na hemahema o ka moku Lanakiia no ka hoihoi ana i ke kiao make o ka Haku Neiekona, nolaiia, ma ke kauoha a Kapena Haki i haawi aku ai, ua haaiele aku la lakou i ke Kaikuono o Gibaraleta me ke kaaio ana o ke Kowa, me na hae aupuni ua hoohapa ia ma na kia, e kamkau ana i ka mea \ haulehia iloko o ka ianakila nui, oiai kona kino anuanu e waiho ana ma ka rumi nui o ke keena hookipa o ialo o ka moku. • lloko o keia auina ia, ua hala hope nku ia ke Gibaraleta, a ma ke ahiahi no o jLku i|, u ka heleuma o ka "mok§ Lanakhia i%* mokupuni o Hilina. Nn ke ano ikaika o ka makani a me ke ano ino o ka moana, nolaila, ua hookauiua iki ia ka haalele ana o ka moku Lanakila i keia mokupuni, a hiki waie i ka la 10 o Dekemaba, akahi no lakou a haaleie i ke a mokupuni no ke Kowa Peiekane. Iloko o keia mau pule loihi o keia hoopii ana } ma ka la 23 o Dekemab3, kalewa ae la ka muku Lanakila mawaena o ke Kowa oFaranr a me Enelani, a ike ia aku la hoi na kuahiwi uliuii o ka aina hanau e kau mai ana mamua o ko lakou aiaheie. Aole i pau.