Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 2, 14 January 1882 — NA IUDAIO. [ARTICLE]

NA IUDAIO.

HELU 5. I Ura no Kaledea ka aina hanaa 0 ka Ma- ) kua o na iudaio, 0 Aberahama. Maihila ; (iiai 011 a Haraoa, mai Harana a Kaoaaoa > a ioaa ;n mamo; mti Kanaana iakoa a Ai--1 gupita, mai Aigupiia a hiki hou i Kanaana; ī iiaiU iakou, a no ka nui 0 ka hewa, lawe ! pio ia i Euhulona; ilaila 1 noho ai a pau na makahiki he 70, hoi hou kekahi hapa i ludea, noho ke koeoa ma Peresia a ma na wahi e piii ana iiaila. Ma ka Heiu 4, ua iohe kakou, aia kekahi poe ludaio ma Abusenia ma Afenka, me ko iakou ano ialau. Ma keia Heiu, e iohe ana kakou, aia ma Kina kekahi poe ludaio me ko iakou ano. He mau ohana ludaio kai heie a noho ma KaiFui)afu, he kuianakauhale 0 Kina. I ka \va i ioaa ai na mamo a ia poe, ua piha eiua taasani makahiki a oi 0 ko lakou noho aoa malaila. Ua ike mua ia iakou mawaena 0 1600 me 1700 A. D., a nalowaie hou aku, a i ka makahiki 1836, ua heie 0 Kauka Matina e īke ia iakou. Penei kana hoike ana; U3 hooikaika lakou i eiua Uusani makahik) e nialama i na kanawai me na oihana hoomana 0 na Hebera, 'aka, no ka ikaika 0 na mea alakai hewa, ua haiieie iakou i na kanawai 0 Mose, a ua lilo kekahi poe i poe Mahomeda, a 0 kekahi poe, "i poe pegana; he mau haneri wale no koe. He Sunegoga (hale haiawai) no ko iakou, ua hina nae, 0 ka pau no ia 0 ko hkou malama ana i na oihana ludaio; mare pu lakou me na pegana, ane nalowaie ioa ka oleio Hebera. He mau buke kanawai 0 Mose ī kakauiima ia ko lakou, aka, aole hiki ia lakou ke heluheiu, hoekani wale no Rabi kai ike i ka heluhelu, ua make nae oia mamu* aku oei. Kela sunegoga i hina, ua kukuluia i ka makahiki 118*3. Nawai e hele a hoaia hou ia sunegoga ? Auhea ka poe aloha i keia poe ludaio naaupo. a ku a heie a ao aku ia iakou i ke ala o ke Ola ma 0 lesu la ? Na luDAIO MA No loiCA. He mau maknhiki 30 a 40 paha mamua aku, a hoomaka na ludaio e hele nui i Amerika Hui. Ma ka makahiki 1850, ua 15,000 wale no ludiio ma Amerika Hui a puei; ma ka makahiki IS7B, he hapaha miliona iakou, i keia wa, ua 80,000 ludaio ma Nu loka. Ua hoio likou iiaiia no fca hoomaauia a hooluhi ino ia ma na nina e ae, 22 hale haiawai 0 iakou 1111 Nu ioka, 5 hale buke, 18 ahahui aloha no ka poe ilihune a piiikia, ua haneri a oi ;ia aha iiiliii, huli ikaika iakou i na kanawai 0 Mose. Eiua no aoao 0 iakou, na iudaio ano kahiko,«na ludaio ano hou, nn ludiio ano kahiko heluhelu lakou i na pule n.a ka oieh Hebera me ka wehe oie i ko iakou mau papaie. Malama lakou i na ia S no na ahaaina kahiko. Na ludaio ano hou, aole heie nui i na la I halawai, me na la hooke ai. Hana no hoi j iakou no ke kmo ma na Poaono, oia hoi ko na ludaio Sabati, wehe lakou i na papale ke hoomana iakou i ke Akua, he mau pule me na haioielo ka iakou ma ka oielo Beritania hui pu na kane me na wahin» ma na halawai, iauna pu no hoi me na kahunapuie Karisetnno, haioie no m* na av\Tii 0 na kahuna Karisetiano, a manawale& pu no ka pie iiihune a piiikio. Eia r.a mea nui ekolu a na ludaio i minaoio ai. * 1 Hookahi no Akua, a tna Kooa mana, ua h#na oia ī na raea a pau e keia ao, a maiama a hooponopono i keia uo me ka naauao, me ke aioha, a me ka po olei ioa. > 2 Ua hana ke Akua i ke k*naka ma Kona aoo iho. Ua i Kona obs.ne ene ka maemae a me k\ hewa oie, aka. no ka hui ana me fce kino mt ka honua n:i, loia no na mea hookaumaha. a hiki hoi ke lawehaU. [ Am a make ke kino, hoi aku ka uhane i ko-n-i kumu iaoi, 3 (Ja wae ke Akua 1 ka poe iseraeia i poe kanaka no kona berita, a i poe hoopaa mao i ka honmana oiaio, ua hoike Oia i Kooa k«nawai roa o M«se la, a 1 K?na makemake j ma ka waha 0 nn kaula. j He Makua aloha ke, & he Looakaoawai j hoopono, e-hoopai aai poe hewa, a e •. iokomaikai nna i ka poe mihi, £ hooma ! aa kakou i ke Akua io, aoie i ka mea e ae j e aloha, e mahab t a e maiaau ta la, e hili-' | na» ia ia no k* pomaikai maanei, » no ke j o!a ma 0 aku. I O ke ai* 0 ke ola, aia no ia ma oa kn»* | wai he 10? na kamawai maa eiima, 0 hai

' mai aea In% hana e p-!i ana ike Akua; a0 - na e h-ai oiai aoa ī oa ; hma e pil» ana īj ;-bo m* n» kanaka. j : O m a p&a, he keik? Ukoo oa ; | h Makei r p ke i* fa« # ? koo, a hana loa mea e p > 35. a e hoor.a. } io poaj i ke o!a me ka o ha* t * « ae > j oio aka 5 na h £>•->*« sna e, a? kokui ia iakou ;> •j ke pf 'ikta. [ I Ao ka lakou haaa .na ukoa iho t eia ia. e j ! hoolaa likou ike i ka uhane ; l na ki» Akua. e paie aku i ru kuko ioo, i ka | huahua, me ka enem'u e a«h« k«oi», me ka | maemae a e hooikniiea >i>a > m* n* othana maikai a p*u. Ko iakou m*iiao 00 ko Ukou hoopuehu j ia ans, eia no la, he mei» »a e hoi'ko ia'* na mea e piii «na i ka mana*sr o ka Mesia, j oia hoi k* manawa e pau «i na he*ra, n e ; piha ai ka honua i ka maluhia me ka pomaikai. Ma. isa. 2;3—5. ! Ko iakou manao no ka bi»baia, oia hoi ke [ Kauoha Kahīko, mai ke Akua mai no ia; a j he me« inake oie ka ahane, a 0 lesa, he ka- ? uia maikai . 0 ia, Nana e hoomaemae i ka : hoomana ludaio. Oia na mea a na ludaio ma Nu loka i ] mauaoio ai. Heaha ka mea nui i koe? Ko lskou manaoio oleana, o lesu ke *alahaia. ua make oia i moh»ihaia e oia'i. Aole i pau.