Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 4, 28 January 1882 — Page 4
| This text was transcribed by: | Pohai Souza |
| This work is dedicated to: | Halau Hula Kamamolikolehua |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA
No ka Makahiki, $2 Eono Mahina, $1
Dala Kuike ka Rula
POANO, IANUARI 28, 1882
THE GREAT PHYSICIAN
GOSPEL HYMNS, NO 56
1
He aloha lua ole e,
Ke aloha ia o Iesu,
He leo olu i pa mai,
Ka leo ia o Iesu.
Cho. Leo lani lailai nei,
He inoa maikai e,
Inoa kani nehe e,
Iesu, Iesu, Iesu.
2
Ua kalaia na hewa a pau,
Ua kalaiia e Iesu.
E ku a naue i ke ao,
A hui pu me Iesu
Cho. Leo lani lailai nei, &c.
3
Hoonani, e hoonani no
Ia inoa lai o Iesu.
Aloha au, aloha mau
Ia inoa lai o Iesu.
Cho. Leo lani lailai nei, &c.
4
Pau kuu makau, pau kuu aie,
A ola au ia Iesu.
Hauoli au ke lohe ne
Ia inoa lai o Iesu.
Hawaii.
Haawina Kula Sabati.
Helu 7, Feb. 12.
Na enemi me na makamake o Iesu
Mar. 3; 20-35
20 Akoakoa hou mai la na kanaka, he nui loa, no ia mea i ole ai e hiki ia lakou ke ai i ka ai.
21 A lohe Kona poe, hele mai lakou e lalau ia la, no ka mea, olelo lakou, Ua hehena ia.
22 Olelo iho la ka poe kakauolelo i iho mai, mai Ierusalema mai, Ia ia no o Beelezebuba, a ma ke alii o na daimonio Kona mahiki ana i na daimonio.
23 Hea aku la Iesu ia lakou, olelo aku la ma ka olelonane, Pehea la e hiki ai ia Satana ke mahiki aku ia Satana?
24 A ina e mokuahana kekahi aupuni ia ia iho, aole e mau ia aupuni.
25 A ina mokuahana ka hala ia ia iho, aole e mau ia hale.
26 A ina ku e mai o Satana ia ia iho, a mokuahana, aole ia e mau, aka, e pau no ia.
27 Aole no e hiki i kekahi ke komo iloko o ka hale o ke kanaka ikaika a hao i kona waiwai, aia nakinaki mua oia i ke kanaka ikaika; alaila e hao oia i na mea o kona hale.
28 He oiaio Kaʻu o hai aku nei ia oukou, e kala ia no na hala a pau o na keiki a kanaka, a me na olelo hoino a pau o lakou e hoino ai:
29 Aka, o ka mea e olelo hoino i ka Uhane Hemolele, aole loa e kalaia kana, aka, ua kokoke no ia i ka hoopai mai loa ia mai.
30 No ka mea, ua olelo mai lakou, he Uhane ino Kona.
31 Alaila hele aku la Kona makuahine a me Kona mau hoahanau, ku iho la iwaho, hoouna aku la i On a la o kii ia la.
32 Ua puni Oia i ka poe nui i noho mai la, a hai ae la lakou ia la, Aia iwaho Kou makuahine, a me Kou mau hoahanau, ke imi mai nei ia Oe.
33 I mai la Oia ia lakou, ninau mai la, Owai Koʻu makuahine, a me Koʻu mau hoahanau?
34 Nana ae ia ia i ka poe e noho puni ana ia la, i mai la, Aia Koʻu makuahine a me Koʻu mau hoahanau!
35 No ka mea, o ka mea hana i ka makemake o ke Akua, oia Koʻu hoahanau, a me Koʻu Kaikuahine, a me Koʻu makuahine.
Pauku Gula. Mat 12:30. Imi a hoopaa.
Manao nui. Elua wale no aoao, ka aoao kokua, me ka aoao kue ia Iesu, aohe aoao mawaena.
Na heluhelu la. 1. Mar 3:20-35, 2. Mat 12:22-50, 3. Luk. 11:14-26. 4. Heb. 10:23-31, 5. Io 6:57-71, 6. Io 7:11-31, 7. Rom. 8:1-17.
Ka wehewehe me ka ninau ana.
P. 20-21. Ua hoi aku na kanaka no ka wa pokole. Aka, aole liuliu a hoi hou mai a nui loa, a hiki ole i na haumana ke ai. No ka nui o ka hana.
Makemake loa kanaka ia Iesu, i Kana mau olelo, i Kana mau hana mana. No ke kupanaha loa o Kana hana me Kana olelo, lalau na haumana ia Ia e hoopaa me ke kuhihewa ana, ua hehena Oia.
P. 22 Ua mahiki aku Iesu ia wa i kekahi daimonio Mat. 12:22-24. He mau kakauolelo mai Ierusalema aku a i kahi o Iesu.
Heaha @kakou no Iesu? Nowai Oia! Owai o Beelezebuba? He akua e Pegana mamua.
@ @ @ hoopili @ o @ @, @ lii Oia o na daimonio, oia hoi o Satana. Lua ole ka manao ino ia Iesu.
P 23-26. Ma ka olelo n@ne, heaha la ka Iesu i ninau aʻu ai i na kakauolelo? Ua olelo lakou ma o Satana la ko Iesu mahiki ana i na daimonio. Kue ka Satana ia Satana!
Ina mokuahana kekahi aupuni ia ia iho, pehea?
Ina mokuahana ko ka hale ia ia iho pehea ia hale?
Ina mokuahana Satana ia ia iho pehea oia?
P. 27 Pehea e hiki ai i ke kanaka ikaika ole ke komo iloko o ka hale o ka mea ikaika ole ke komo iloko o ka hale o ka mea ikaika? Satana ka me ikaika. Ua komo nae Iesu iloko o Kona hale.
Ua lalu i kekahi daimonio a huki ia iwaho. Nolaila, ua oi ka ikaika o Iesu i ko Satana ikaika. Ua lalau Iesu ia Satana a hoopaa iaia, a kahea i ka daimonio e hele mai iwaho.
P. 28-30. Na hewa aha ke ae ia e kala ia? E kala ia ana ke mihi ole ia? Aole paha.
Owai na hewa i hiki ole ke kala ia? Na olelo hoino i ka Uhana Hemolele. Ua kekoke no ia i ke aha? Pehea hoi. Mat 12:32? Pehea Io 5:16?
No ke aha ka Iesu olelo ana pela? No ka mea, ua olelo hoino aku na kakauolelo i ka Uhane Hemolele, oia hoi ke ano, Akua o Iesu. Ma ka Uhane Hemolele ke Iesu mahiki ana i na daimonio. He hewa keia i hiki ole ke kalaia ma keia ao, a ma kela ao no hoi.
Malama o hana kekahi o oukou i keia hewa, ma ka hoopili ana i ka Uhana Hemolele ia Satana, a i kekahi mea e.
P. 31-35. Owai ka poe e ku ana iwaho? Owai Kona mau hoahanau? Mat. 13:55. Ua hele mai lakou mai Nazareta mai e ike maka i na hana a Iesu, a lohe pono i Kana olelo. Ua hehena paha Oia, aole paha. A maka nanaʻku, ua kuhi paha lakou ua ano hehena. Nolaila, olelo lakou e hai aku ia Iesu, aia Kona makuahine ma e ku ana iwaho, me ka makemake e ike ia Ia.
I ka lohe ana o Iesu pehea Oia i pane mai ai? Ma Kana olelo, owai Kona makuahine, me Kona mau hoahanau, me Kona kaikuahine?
Ua hoohalike Iesu i Kona makuahine me na wahine e ae. Kona makuahine oia ma Kona ano kanaka. Ma Kona ano Akua, aole Ona makuahine. Ua hewa no Maria, a hoolaia me ka mihi a ma ka manaoio ia Iesu. Ma o Iesu la Kona hooponoiaʻna.
Na manao hoopili
1. Pono ke hele nui i o Iesu la, i loaa na pono kino, me na pono uhane.
2. E hoonui i ka ikaika ma ka hana no ka Haku, no ke ola o na uhane. Pule ikaika, holoholo i o ianei me ka hookiekie i ka leo me he pu la, e paipai ana me ka waimaka i mihi ka poe hewa i pakele i ka make.
Mai makau o kapaia he mea hehena, he daimonio kou.
3. Mai hana ino i ka Uhane Hemolele Mai hoeham a kinai i ka Uhane Hemolele ma ka hehi wale ana i ke aloha o Iesu, ma ka haalele ana i na halawai, i ke kula Sabati, i ka ekalesia, a lilo loa i ko ke ao nei.
E lilo oukou i mau makuahine, i mau kaikuahine, i mau hoahanau no Iesu, ma ka hana ana i Kona Makemake.
He aloha lua ole Kona. Ina hoopii mau aku kakou ia Ia, e hele aku no a noho pu, a alii pu me ia ma ka lani.
5. Ma ka mana o Iesu e hoohiolo iaʻi ke aupuni o Satana. E noi mau aku na haipule ia la e mahiki ae i na uhane ino a pau ma Hawaii nei.
Haawina no Feb. 10. Mar 4:1-20.
LETA NA REV. J. W. KANOA MAI
Butaritari, Augate 12, 1881
He wahi moolelo, moolelo no ke Kihapai o Kuma. - Elima mau apana o keia kihapai, eia ko lakou mau inoa: Keuea, Kuma, Onue, Kiebu a me Makin. He kihapai weliweli loa keia i ka manawa e kaapuni ai; elua oʻu poipoi pu ia ana e na ale a me na nalu kawahawaha o ke awa e hoopuka aku ai iwaho i ka moana; na ka iwi auwae i ahai aku i kahi ola kino a pae ana iuka i kohola, a hoi mai la kahi manao a waiho maikai i kona rumi.
No ka Hana a ka Haku ma keia Kihapai. - Ua holo imua na hana maikai, no ka mea, ua ikaika loa na Luna i ka paipai i na kanaka e huli mai i ka pono o ka Haku, a ua ikaika no hoi i ka paipai i na i na kanaka e kuai i na buke, eia nae ka hemahema, aole na buke me aʻu, ua pau kahiko no i ke kuai ia mai; a ua lohe no hoi kanaka ua pau, o ke aiwa hoohua mai ia i ka hele mai e kuai buke, a ua haawi aku au i ka maua wahi apuiu buke kahiko i kanaka; aka, ua loke aku la kahi poe ua loaa aku la ka lakou apulu buke, o ka noke hou mai la ia i ka hele mai e huli a e kuai. Weliweli ka makemake o na kanaka i ke Kauoha Hou a me ka Buke Himeni; ke kali nei lakou nei o ka hiki mai o Hoku Ao, alaila, kuai buke, a o kekahi poe ua waiho mua mai i ke dala ma kuu lima, o ko Makin a me ko Kiebu poe, oia poe kai waiho mua mai i ke dala iaʻu, ua manao iho la lakou aole e hiki aku ka buke i o lakou la, pau e no i na wahi kokoke; makena makemake ia na buke i keia makahiki i hala ae nei; a ke manao nei au, e lele liilii ana na puke ke hiki mai; aole e ai ia ana e na mu ai buke, a me na elelu, e pau e ana i na kanaka; aole au i ike i keia hana kupaianaha a ka Haku mai mua mai. I keia mau makahiki elua i hala ae nei, ua huli @ mai na kanaka ma ka pono, a ua hoi mai hoi ka poe i auwana aku i na hewa o keia ao holo@, i ka pono o ka Haku.
No ka Mahina Hou. - Ua pii ino loa ka Mahina Hou o keia kihapai i keia makahiki, aole mai @ mai, penei e akaka ai: Ua haawi mai ka apana o Makin iaʻu he Iwakalua-kumamahiku dala ($27), a o ka apana o Kiebu ua haawi mai iaʻu he Kanalima-kumamaeha dla ($54) a o ka apana o Kuma ua haawi mai iaʻu he Umikumamakahi dala ($11) huina o na dala a pau o keia kihapai, he Kanaiwa-kumamalua dala (92). He mea okihikihi @okalakala iaʻu ka ike ana i ka puu dala nui o ka Mahina Hou; i ka nana aku, na ka Haku mai no keia hana.
No na Luakini. Ua pau na luakini o keia kihapai i ka hina kahiko: a o ko makou halawai pu ana me lakou, maloko no ia o na hale noho o lakou. A ua paipai nui au ia lakou e kukulu i na luakini, ua ae mai no, aole nae he kukulu, aka, iloko o keia makahiki i kaa hope ae nei, ua ala ino mai a kunahihi mai ka apana o Kiebu ua kuai lakou i kahua luakini he kanakolu mau dala, a ua kukulu koke lakou a ua paa, a ua kahea mai lakou ia makou e hele aku e hoolaa ia luakini no ke Akua. Ua hui na hoahanau o Butaritari nei, ko Kuma, ko Makin a me ko Kiebu mau hoahanau no hoi, ua piha loa ka luakini a koe iwaho na kanaka; aole au i ike i ke anaina halawai nui ma keia mau kihapai, e like me keia.
Ua pau au maanei, ke makaukau mai la ka moku no ka holo aku, nolaila, aole pau na manao.
Owau no o kou pokii,
J. W. Kanoa.
MOOLELO O KA AHA EUANELIO O HAWAII HIKINA
La hana 1. Halawai ka ahahui euanelio o Hawaii hikina ma ka luakini o Haili ma Punahoa, Hilo Hawaii, ma ka la 29 o Dek. 1881, kohoia o Rev T. Coana i lunahoomalu J. S. Kalana i kakauolelo.
Eia iho na lala.
Ekalesia Kahu Elele
Haili T Coan Hanai
Onomea Pahio Kailihao
Kalaka & Laupahoehoe D K Pa Haupu
Puula, Puna Kamoku Hulu
Kalapana me Opihikao Kaleopaa
Na lalla mau, Kalana, Paakaula, koho ka aha ia Kowai, Paulo, Puaa 1, Puaa 2, Wahamu, Makaena, Hoaai, Namakaimau i mau hoakuka.
Koho ia o Kamoku, Pahio, Puaa, i mau komite imi kumuhana, haipule ka aha.
Hoike mai ke komite imi kumuhana penei:
Hapalua hora haipule, keiki a ka aha, hoike kihapai, komite imi haawina, na palapala hoopii, na kahua o na luakini, hoeueu ekalesia, heluhelu haawina, ka oihana kuloko, ka oihana kuwaho, pono anei i na kahu ke lilo i mau lunamakaainana, hedoma haipule, kahi a me ka manawa e hui hou ai keia aha.
Kumuhana 2 na keiki a ka aha, apo ka aha ia Kailihao me Pa i mau keiki na ka aha no ke kula kahuna.
Kumuhana 3, na na kahu i hoike mai i na hoike kihapai, mai Laupahoehoe a Kalapaaa, maikai na hana kokua mana kihapai Hoopanee ka aha,, apopo hora 9 am, heluheluia ka mooʻelo o ka halawai i hala, apono ia. Pule o Paakaula.
La hana 2, Dek 30, hora 9 am, hjapalua hora haipule.
Kumuhana 4, kohoia o Kalana, Pahio, Kaakaula i mau komite imi haawina.
Kumuhana 5, na palapala hoopii; palapala hoopii no Laupahoehoe me Hakalau ia D K Pa i kahu no lakou, 126 na inoa, apono ia ka palapala, waiho ia i kekahi komite e ninaninau aku, ua ike ia ka makaukau.
Hooholo ka aha, e hookahuna ia ma keia Sabati aku, la 1 o Ian 1882, mahope o ka pau ana o ka hoike ana o na kula Sabati ma Haili.
Kumuhana 6, na kahu o na luakini hooholoia, na na kahu a me na luna o na ekalesia e hana na kahua o ko lakou mau luakini ma ka mea e hiki ai.
Kumuhana 7, hoeueu ekalesia, hooholo ka aha na na kahu a me na luna e paipai ma ko lakou ekalesia iho.
Kumuhana 8, heluhelu mai o Pahiu i kona haawina. He mea pono anei ke paulele nui na kanaka ma ka waiwai o keia ao, a haalele i ka waiwai ma ka lani.
Heluhelu mai o Kalana i kona haawina. Heaha na makana mua a ka Uhane iloko o ku kanaka?
Hoopanee ka aha a apopo hora 9 1/2 am.
Heluhelu ia ka moolelo o ka haalawai i hala aponoia, pule o Pa. Halawai hou ka aha me ka pule a Coana.
Heluhelu o Coan i kona haawina ma 1 Petero 3: 19,20.
Hooloia, e hoounaia i ka Nupepa keia haawina, pau kahi manawa i na olelo paipai a hoeueu ma na mea e pili ana i kona haawina, hoopanee ka aha apopo hora 9 1/2 am me ka pule.
La hana 3 Dek hora 9 1/2. Halawai ka aha a malama ia ka hapalua hora haipule, heluhelu mai ka L H o ke komite imi haawina penei: E hewewehe ia Hoik 11:3-7, Coan, ia Mat 3:2, Hanai, me Isa 45:9, Kowai. Heaha ka peahi i hoikeia ma Mat 3:12 Pa. Heaha ke alahaka i hoikeia ma Kin 28:12, Pahio. Heaha ke koilipi i hoikeia ma Mat 2:10, Kailihao. Heaha ka Liona i hoikeia ma Hoik 5:5, Pa. No ka moolelo o Mose, Kalana, o ka poe i koe ko lakou haawina, mau no, aponoia ka hoike a ke komite imi haawina. Kumuhana 9, ka oihana ku loko, hooholoia, na na kahu me na luna o na ekalesia e kinai i na mea e pilikiaʻi ke kihapai, i ulu pono ai ka hana a ka Haku. Kumuhana 10, ka oihana kuwaho hooholoia, e hoomauiia na kokua manawalea ma na @ i @ kuwaho. Kumuhana 11, pono anei i na kahu ekalesia ke lilo i mau @namakaainana, hooholoia, ua pono @ i paa ole i na ekalesia. Kumuhana 12, ka hepedoma haipule, ke malama nei ia hana me ka @. Kumuhana 13, kahi a me ka manawa e hui ai kei aha. Hoohui@. E noho ana ka aha ma Laupahoehoe Hilo akau ma ka Poalima 3 o Aperila 1882.
J S Kalana.
Kakauolelo.
KA MOOLELO O KENELA
HIRAMA ULESIA KALANI,
A MA KAHI INOA,
ULESIA S KALANI.
O Hirama Ulesia Kalani a i puana mau ia ma ka inoa o Ulesia S Kalani a keia wa, ua hanau ia mai oia mai ka hanauia o ke koko Sekotia, a ma kana mau hana i hookaulana ae ai i kona inoa, he hoikeia ua ikaika ke kaapuni ana o ke koko Sekotia a puni na aa koko o kona kino.
He kamaaina kona makuakane no ke kulanakauhale o Westmoreland Peneselavania aka ua hoolilo nae oia i ka apana aina o Ohio i home nona i ka makahiki 1794. Ua hanau ia o Ulesia ma Port Pleasant, Ohio i ka la 27 o Aperila, he hooluu ili ka hana a kona makuakane a ua lawelawe oia ia hana a hiki i kona nui ana.
He wahi ike uuku kai loaa i kona waihona noonoo ia wa oiai oia ma ia aina i kapa ia ʻna apana aina o ke komohana loa,ʻ aka ma kona kino a me kana mau lawelawe ana i na hana, ua hoike ia nahiona o ka eleu, ka mikiaia a me ka hoopono i oi ae mamua o na opio e lawelawe ana i na hana like ole a puni kahi kulanakauhale o Point Pleasant.
I kona hiki ana i ka 18 o na makahiki, ua ae ia oia ma o ka hooikaika ana a Mr. Hamer he lala no ka ahaolelo no Ohio, e lilo i haumana no ke kula ao koa o West Point. Ua nui kona hooikaika ana ma ka huli ana i ka ike i kulike aku me kekahi poe iho o ka papa hookahi, a ua ko io kona mau iini a ua lanakila oia maluna o kona mau hoa o ka papa hookahi.
He wahi ano hemahema ma ka hoopaa ia ana o kona inoa ma ka buke hoopaa inoa ma ke kula o West Point, a i ano e ai mai kona inoa i bapetizo ia ai. Ua makemake kona kupunahine e kapa ia kona inoa o Ulesia mahope o ka inoa o ka poe koa o Helene, a ua makemake hoi kona kupunakane e kapaia o Hairama, nolaila, ua kapa ia kona inoa oa Hairama Ulesia Kalani.
Aka i ka wa i hoike ai o Mr. Hamer i na kumu o ke kula ua kakau hewa io la oia i ka inoa, o Ulesia S Kalani a ma ia wa mai a hiki i keia la, ua lohe mau ia kona inoa ma ke kapa ia ana o Ulesia S Kalani.
Ua hookuuia oia mai ke kula mai i ka makahiki 1843 me na hanohano a pau o ke kulana helu 21 ma kona papa. Ua hookohu koke ia oia @hope Lutanele elua o ka pali pukaa kumau helu 4.
I ka wa i ulu ai na kuee mawaena o Amerika a me Kekiko, ua hoouna ia o Kenela Taylor me kekahi puali koa malalo, oko Lutanela Kalani puali kekahii lawe pu ia ai a ma ia wahi i hooliloia ai oia i Lutanela elua.
I ka makahiki 1846 ua kukala kaua ae la o Mekiko me Amerika a ma keia wahi i hoomaka ai oia i na inea o ke kahua kaua. Ua pilipu oia me Kenela Taylor mai kekahi kahua kaua a i kekahi kahua, i ka wa i mak@ai ka puali koa a hiki iwaena@k@nu o Mekiko, o kona puali kekahi i hele pu a i lawelawe pu ma ke kahua kaua hahana o Monterey.
No kona mau hana koa ma ke kahua kaua o Melino del Rey, ua hookohuia oia i hope Lutanela 1, he mau la mahope iho o keia hoili kaua ana, ua hoili hou ia kekahi kaua ma ke kahua kaua o Chapultepika a no kona eleu no a makaala, ua hookiekie ia ae oia he hope Kapena.
I ka pau ana o ke kaua ua mare oia i kekahi kaimahine a Kent o Sana Lui, Missouri, a hoonohoia oia ma Detroit, a mai laila aku a ke awa kumoku o Saketa, a i ka makahiki 1852 ua hookiekie ia ae oia i ke komisina piha o ke kulana Kapena a i ka makahiki 1853 ua waiho aku oia i kona komisina Kapena a noho iho la ma San Lui, Missouri, ma ke ano he mahiai, aole no i holopono kana mau hana o ka oihana mahiai a hiki i ke kauoha ia ana mai e ka makuakane e hoi hou aku me ia ma ka oihana i maa mau he hooluu ili, ua ae oia a hookuonoono iho la oia ma ke kulanakauhale o Galena Ilinoi.
I ka makahiki 1859 me ka manao e noho ma ke ano he makaainana a hiki i na la hope aka iloko oia mau la ke nune ia nei na hiohiona kuee mawaena o ka Akau a me Hema a puai koke ia ae la ka lono no ka lilo pio ana o ka papu o Sumter, ia wa i puai hou ae ai kona mau hiohiona o ona kulana koa a haalele iho la oia i kana oihana a me na hana a pau me ka puana ana i keia mau olelo:
"Ua hoonaauao ia au e Uncle Sam e lilo i koa no kona puali; he oiaio ua hooko au i na hana o kuu aina ma ke kaua ana me Mekiko, a ke i ae nei koʻu lunaikehala, he wahi aie iki no koʻu i koe iaia no na hoonaauao i loaa iaʻu a ua makaukau au e hooko piha aku i koʻu aie me ka hehiku ana i keia mau hana kipi."
Ua hoala koke ae la oia i kekahi mahele koa a hoike aku la i ke Kiaaina o Ohio, aka, ua olelo ia, ua nana ole ia ia mau hana ana.
He elua pule mahope iho, ua noi mai la ke Liaaina i kona inoa e hoouna ia aku i Wasinetona no ka hookohu i B@kia enela, aka ua @ keko@ aku la @ me ka olelo ana, "Aole oʻu makemake e noi aku no ka @, aka ua makemake au e hana a loaa ia kulana kiekie"
Iloko o luna o ka makahiki 1861, ua hookohuia ma i Kenela no ka Regimana 21 no ka hiki pono ole i ke Kanela ponoi ke hooponopono; ui hoohenehene ia kona ano an me kona kulana e na koa o kona Regimana aka mahope iho ua ike lakou he kanaka keia i ike i ke ano o na hoolala ana o ke kaua a a ua paulehia lakou malalo o kana mau kauoha ana.
Aole i pau.
JNO. LOTA KAULUKOU
LOIO A HE KOKUA.
Ua makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko a ma Honolulu no hoi i keia manawa.
901 tf
KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA.
E MALAMA NO MAUA I KE DALA O
na kanaka maloko o ka Banako, penei.
Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a emi mai paha, alaila, e ulu maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe 1 ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina e ke dala hookahi aole no hoi no ka hapa malama.
Ina hoi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.
Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana buke kekahi kelaweia mai.
Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai kana, o ka Buke kekahi ke lawe mai.
Ma ka la mua o Sepatemaba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.
Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.
E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.
BISHOP & CO.
851 TF
RICHARD F. BICKERTON.
(PEKETONA)
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoaia dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa.
E hauaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.
Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole.
840 1y
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUMAHU HAWAII
"LIKELIKE,"
KAPENA KING
AOLE AIE NO NA UKU @
Ke hooleia aku nei ka aie no ka uku ohua, a ke hoikeia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou, e pono e hoailona ia me ka moakaka lea. Aole no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a puolo i hoailona ole ia ke ole e kakouia ka loaa ana mai.
HE KUIKE K UKU UKANA.
Ma na ukana a pau o na makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemake ia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.
E hoailona ia me ka moakaka na Pahu
Rama a me Waina.
O ka poe no lakou na ukana o keia ano, e pono e hoailona ia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai o ok a poe no lakou keia mau waiwai.
O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike kokenia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e aiea na hookele kaa, na keiki a me na mea like e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pauna ohua eepakeke i ka lele.
No ke ake nui e hoopomaikai ia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei na Ona o Likelike ika Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me ma na.
Ma ka Hale Oihana e loaaʻi na Palapala.
Aole Keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha waole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukai i ka wa e noii ku ai.
WAILA MA.
HALEKUAI MAUNAOLU.
E na lede maka onaona a me na Keonimana puukani o ke Kulanakauhale Alii nei, eia ma kuu Halekuaii Hou ma ke Alanui Nuuanu, e loaa ai na Lole Wahine maika, o na ano lehulehu, na Kamaa Wahine nani i na Kamaa Kamalii, na Kihei Wahine i kinohinohiia, na Silika waihooluu like ole, na Lole Alapia, na Makalena Lilina a me na ano Lilina a pau, na Mamalu, na Papale na Hainaka Silika nui a liilii na Leia-i a me na Kakini nuhou Silika ma ka aoao.
No na Kane: Na Lole Wawaepaa, mai luna a lalo, kupono no na Kamaliii ame na Kanaka nui, na Papale maikai loa, o kela a me keia ano, na Kamaa Haahaa a me na Buti, na Lole Casimia maikai loa Nao, Kikokiko, Uliuli, na Lole Paina Pio maikai a Eleele. Ina makemakeia e okoiki a humuhumu, he Hale Tela no koʻu e humuhumu ai, me ka Uku Emi Loa, ma ka Hale Tela Helu 62 Alanui Nuuanu, ma ka aoao ma Waikiki o kuu Halekuai.
Na Waiwai Pake, na Moena Pake, Ti lau a me na ano Lole paa, na Silika, na Hainaka, Lole Mauu Keokeo Ahiehie, Eleele kupono no ka Holoku.
E loaa mau ana iaʻu na Lole o na ano a pau ma ke ku ana mai o kela a me keia mokuahi Kaleponi.
E kuai aku ana au i keia mau Waiwai a pau me na KUMUUAI WAIPAHE, a he pono ia oukou ke kipa mua mai maanei mamua o ko oukou kipa ana aku ma na halekuai e. E loaa no au ma ka aoao ma Ewa o ka Hale Bolabola.
GOO KIM
HONOLULU, Sept. 30, 1881. 1038 6m
LOLE MAKEPONO Ke Kuike
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA Me KUKE!
E LAA NA
Ahinahina, Kalakoa, Keokeo, Leponalo, Pena, Aila, Aniani, NA MEA PIULA! KOPA, AILA HONUA, AILA HOOMALOO Kui Kakia, Pakeke, Tabu, Kaula, Noho Lio, Hulu Palaki, na Pulumi. A HE AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA Lainakini-nao, Lainakini Maoli, Palule Kalakoa, Alapia, Kelepa, Kilika, Na lole kupono i ka wawae, Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu, Na Lole no ka hoohehelo ana Lipini, Lihilihi, &c. LIPINE, LIHILIHI, &c. A ME NA Mikini Humuhumu MakeponoLoa! A HE MAU MEA AI KAHI Ka Palaoa, Kopaa, Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina, &c. A he Laau Lapaau Kaulana Loa A DR. JAYNES. Laau Kunu, Laau Hoomaemae Koko, Laau Hoopau Naio, Penikila, Huaale, A ME NA LAAU HANO, A PELA'KU ! 840 tf
PAPA, PAPA
AIA A KAHI O
LEWERS & COOKE
(O LUI MA)
MA KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Moi
E LOAA AI NA
Papa Nouaiki
o kela a me keia ano.
Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale!
Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe, Na pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papa Ku, A me na Papa Moe Nui loa.
NA PILI O NA HALE O NA ANO A PAU.
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau, Na Kui mai e Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami o na ano a Pau, Na Aila Pena, o kela me keia @, Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAIVANIKI
A ME NA
WAI HOOHINUHINU NANI
o na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALA
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana: ma ka laua oihana NO KA
UKU KAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena LAUA a me ka MEA KUAI. E hele mai! E na Makamaka. A e lawa no hoi ko oukou makamaka me ka oluolu a me ka maikai.
8456 tf