Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 9, 4 March 1882 — KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA. KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868. [ARTICLE]

KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA.

KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868.

1 r.a mr»k irnak;i h«* 1 uHe!u o ke Kuokoa, i ano ke 'j> ,nco 0 " ,;l a^lJ ne ' ,mUa 0 ou ' <<>u j kek«hi n.oololn ho'J, i hoi'oli u'ale m e ko j ouknii m;»k-Mn«ka uo na kau he lehulehu. • lj;i Uua ka iiiiiinn o kn nit'n kak<»u e iiio ini;i kna moolelo oiaio i ku n i nlakni no ko knkou nnu m»k»i e honni ist ai ku Ihkou ; mau manno no ka h«na a Inkou e p»a uei. a j o hlo b»?i na h;ina manlea. nkamai a ine ka homnan*WMiui, i k»hua na ko kakou oihnna ; kiiko e hoohalike aku ni me keia kannka ! kamnhao. • Mmiiua nne o ko kakou hooniaka ana e j lioau muu i ko kakou mooielo, ke hoike mua j i.i »ku ihm imua o oukou a pau loa, e hoo- s maopopo oiiii, eirt ma Nu loka kn hihia a ko | Unkou k-Noaea, kntii i imi ai n hiki i ka \va i hooko ia ni froon innkemake. A hoi ka iohi o konn hoomanawanui jna i nn inen a ine na poioo he lehulehu i'oko o nn mnlanin eha o kooa noho iuu iim ia kulannkauhale j kaulana o ke uo nei. i 1 MOKUNA l I Onila «ne ke Keena —Ke Kama opio—lCe j Kukai olelo an i — lloike ke Ka- | ~ . i »na i kena inoa, j MA KA mnkahiki i hoikeiu as la ma ke i poO o ko kakou moolelo, oia no ka \va ! o ke kulanaknuhnle o Nu e pihi «na i | nn l >no kaumuha eh >eha n me na poino he | Eehulehu wale ! Akn, ma keknhi !a n »e o ua makahiki la, j oa jv»u ;»ku ki» o iw mnkai n me ko | Ukou k«pet>a i k« auw<tn» ina ka Ukou mau hno* pikahi »ho, n noho hookahi iho la o Ooiin iiiu'oko o ke keenn no kekahi inau ininuie e hoomah i ai. a e koka hoi me kona lunMkHuiia no k«nn hniu. lui une t> mnea ana, aia hoi, komo nui * la kekahi wahuie opio iloko o ke keena, a «in iu iiuii i.i, mti aia iu» ke k.»pena o na makai Wiu tn»i«>ko o lailn. Aui ae la konn poo a ike aku la kein he w.ihun' opio, m<na na he ehelena maikii e ku mai au* imua ona, a pane uku ia, E uoho \luna o ka «oho, a e hoike <nai ī «wuu makemake. K huike nku no nu j kuu mmuo ina o oe ke kapena o na makai kiu, wahi a ua wahine opio nei. Aole owau ke knj>ena, wahi a Onila, ine k» haka ponoan.i o kona m.iu m»k» maluna o ke kama opio. Ak.t, he lah hoi su no ia oihnna, a o na mea a pau aur e hai mai ai ia'u, ua iike no ia me kou hoike ana ako imu« o ko mnkou poo, aka, ke mmami» ] oiuuo» nei nae au i ka hai nku ta oe, ua pi- ] I likia oia iloko o keia hor4, No\i iho hoi, i ua mak&ukau mau «u Uoko o iia «ekona a ; pau e Uiweiawe » n* mea hi«i Uoko o ko'u «lana, ke houko i kou inau imi. A <?na mea huna hoi c»u a pau ao e hoike mai ai : ia'o, e mlo ana in mau mea ia'u, Nuho imu»ule ibo U ua'kama aei no ke-1 kahi iinniwa me ke kauaiua iloko ona, a j pane ku ia, | Ua hiki, aka, he makemake nae au i raea I «leu a akam»i. ] Ua lona ia oe kou makennke i keia hora, { wahi hou a Onila. j AUiU, hoike aku U ua kama nei ī kana | i hele mai ai. Aka, kaoo aku ia nae o) OoiU ;«ia a kekahi lumioko»,* pmeaku iaj Km kahi kopono no kaua» oiai, aole i I «aopopo ia'u, ka mea ma kekahi noao nkuo keu rumi, iohe mai hoi ta i n» mea e olelo aoa. Ae aku la ua kama nei a ti*ete aku la la- * oei a kekahi rorai okoa, a maUiia i hoike

aku vi i kom n<an-io. A'»*. >ke e inai . ; a rit> q he htm ano nai kun i hele aku ai, noUila. a»u Sa r-i.i, E peno kaua e honpokole s ke;a. Aka, mamu3 nae o ko h 'okuo ana, ke»m*a : nei ao ia o*. Em oe i hea e nono nei ? Kui!)u iho U urx kam i nei »lalo, me kn i nune ana iloko i.ho ona. ini he j ia-) ia ka hoike ana aku i koua <vahi e noho i j No ka p'ne ole ntaī o ua kama nei, oleio | hou aku }a keia, j Auhea oe eka wahīne opio, ma ke ano o ka'u o'hana i noho ai a koluena, aole e pono e kuka a e hoikeia hot na mmao huna, ma k ihi i hiki i keia a me ke a pepe.ao ke lehe, ;>ku,e h.main me ka «nalohia, i ai ka ii.*i a kou p-)uwai opio. E pyno e kakau iho oe i kou in;»>, ka helu 3 me ke alaoui o kou h;!e e nohn nei mt!una o keia apana pepa. Lalau aku ia ua knma npi i ka apani pepi tne ka penikaia a hoomaka iho la e knkau i kona moa. liia i knkau iho ai i na hua leta mua loa 0 kona ino.i, luupu hou ae la ia, aole oia e pono e hoike ae i ke aken, e a oia iloko o ke kulanakauhale kahi i noho ai. Nolaila kakau iho la oia i kein inwi kapakapa maluna 0 ua npana pepa la, kona, 16 Alanoi Broathvay ; Rumi 43." ; a haawi aku la j ka makai. 1 ki wo a ua kama nei i haawi aku ai i ka op;ina pepa, nin'iu aku la oia iaia penei: ■ E oluolu mai piha kou hanohano e hoike mni oe ia'u i kou inoa ? i Me ka ole, h;u aku la oia i kona inoa i ua kama nei, me ka i aku, o ko'u ; īnoa o Onila Maka. Ama ka hora ekolu I hoi o keia nuina ia e hiki aku ai au inn kou ! wahi noho. i Ka! wahi aua wahine opio nei, E ike in | me.i aunnei oe e ka lehulehu, mal»a eia ke- | k;ihi pee ke ht.omak>;kiu n- i ia'o, a ina hoi au e ike la ana me oe, e ih mai ana maluna o'u kekahi pomo au i moeuhone o!e ai. lnia i hoopuka ae ai i keia mau honolelo, j haikea koke ae h kona mau helehelena. | Aka, pane aku la nae o Onila nia me ka | i'aku, ! Mai maka'u oe, ke hai nku nei nu ia oe, linai keia wa aku a kun e kamailio nei a ; hiki ika hor» ekolu o kei» auina la, e emi ' iho ko'u kmo a hke me kekahi o na elem*tkule nonu na makahiki he kanaono. E hoomanao mnu hoi oe \ ko kaua wa e halawai hou ai. i ka mnnawa a Onila i pane mal ai i keia mau huaolelo, aole e hiki i ua kama nei ke hoomaopopo iho i ke ann o kana mau olelo, |a ua hlo hoi ia i inea nune nui na kona puuj wai. j M*hope iho okt ia mau kukai olelo hope, ! haawi mti la ua kama nti i k®na alohi a puka aku I« e hoi no kf»na home hooiimalima. I kn w« nae a ua k*«ma la i hal« aku oi, lalau iho la oia 1 ka apana pepa i kakau ia ai ki i«oa a me knhi noho o ua kama la, a heluhelu ae la me ka leo nu>: Kekem./' No kekahi sekona, aiawa iho la oia maluna o ka pepa, n mino aka iho la, a puana ae la: I A, he wahi inoa maikai keia, no kekahi ui opiopio e hke me kona mau heleheiena. Hohola loa ae la k t inino aka ma na papaliua o ua makai kiu net, a hoike mai la hoi kona mau onohi huiili l ka olioli, a puana hou ae la, Nani wale kona mau nanaina, ia'u i oielo aku ai iaia e h*na maua m<t ke ano hoonalonalo a hoopunipum hoi, me he mea la, ua manao oia oka huaolelo 'hoopunipuni" he mea weiiweli; aka, ua hoike e nui nei ua ui |la ia'u m« kana mau h%na, ua hoopunipuni | o»t ia'u mai komo ana mai iloko o ke* !ia keena a hik i kona hoi ana. Kaheia Ke- | koaa ia pah% aole psha ! Aha ! Aole ia o j | kona inoa ponoi, m-ilia p%ha, o loaa aku ] | la'u he wa e hai hou ai n»e ia, e hoike akti \ \ m au iiiia, aole ia o kona inoa maoli, a'e li- ] ; io auanei hoi «a me* i mea n«na e hoopohi-! ! hihi i kona nooneo. ' ī | Ma na huaolelo i hoikeia ae la maluna, I joia no o<* hoailona mua loa i ho»ke ia mai | 1 imua o kakoa no ka noeau a me ke akamai! i lua o'e o Oaila Maka, ma ka hakiio ana i na ! hioo», na hana a me na iaweUwe ana a ka ; (oea oana ka hana. 1 Ma va hora eko!u ponoi oua auina !a la, | e pii malte aku ana ke kau «raht elemakule | nawaiiwali iluna o na anuu alapn o kek*h« ! ha!e pohaku oaoi, a huki mii |a t ka beie. \ No kekahi m«n«wa pokole, ku iho ia <ua 1 m&laila, a heeno maī ia ka puka. a ku mai | U tmoa ona kekihi kaikamahioe kauwa opio. | Aoie t maopopo ia'u, oka bste pololei paha keia, wahi a kahi elemikule.

0 !»a naie r.ea kau e i:Q! oe« ? wahi a ke kaik-imahine kauwa. 1 ka h*le bo! o ke kaikamahine a kuu hanau e noho nei 1 kei» wi. £ knhi elemakule. owii ki iaoa o ke kai> : kamahine a ko hanau mua ? | 0 ft*beta. Aoie anei oe i ike i kek.ihi : mea ma »a iooa ? Aole. Pehea au e ike ai? | Alaila, aole oia ianei e noho nei. Malia \ ps>ha, ua komohewa mai nu au, E pono paha au e haaleie i k* imi an) lain, no ka mea, aohe loaa o ka haie e noho nei. Ke manao nei au. aole e loaa ia oe, ina j pela waie iho la no ne e hele ai e niele no | Rahe!a. Alalia, he mau tausani poe ma ia | inoa hookahi e noho nei maloko o ke Kulanakiuhale. Owai ka inoa piha oke kaik«> mahine a olua ? 0 Kahela Kekona, wahi a ka eiemakule. Kahaha ! Ina oia ka inoM o ua kuikamahnela a olua, alaila ? ke hai aku nei au ta ce, ua loaa no oia ianoi e noho nei, wahi a ke kaikamahme kauwn, e kali ana o ko hiki irui. E komo mn», a e hookipa aku no au U oe iloko o ke keena honnanea, a e heie ae hoi au e kii iaia e iho mai. No ke nno onawali maoli o ua wahi elemakuie nei, ua kokua mai la ua kaikamahine kauwa lo laia nei, ma ka paa ana mai i kona lima, a hiki iloko o ke keena hookipa» hoonoho iho la oia i un wahi elemakule nei a holo oku Iq e hea i kona haku wahine. laia nei e noho »na maloko o ke keena aia hoi, komo mai la ka ui opio i hiki aku ai ma ke keena o na makai kiu i ke k>ikahinka o ua la 'la. Wehe ia aku la na pinl puka aniani, a hohola ae ln ka malamalama nuloko o ua keena la. 1 ka wa a ua kaikamahine nei i nana aku | ai maluoa o na helehelena o ka elemakule, j aia hoi, ua ikea nku la na hiona o ka pohlhihi ma kona rnau nanaina. j Aka, me ka leo nawaliwali haalulu, pme j mn la ka elem<*kule: ! E kahaha ana oe i ka ike ana mai ia'u> akn, aole nae e hiki i kuu keiki ke hele mai ! ianei i keia la. ! Owai kau keiki ? i ninau aku ai ka wahine opio rn« ka leo hookiekie. | Alawa awiwi ae la ua wahi elemiikule nei | ma o a maanei o ke keena no kekahi inau | minule, a pane aku la iai < me ka leo haahaa, j 0 ka (iiakai kiu. A heaha hoi k;\u o ka hele ani» m\'\ nei ? Nana' hoi au i hoouna mai nei. i 1 ka nana nna īku a ua wahi elein.ikuje nei i na oiwi kilakil.-i o ka wahine opio e ku aku ei imua o kona alo, ua hilia wale mai lc no loko un». Aole no hoi oia i kiekie loa, aka, im kona ano a puu, ua hiki ke olelo la ae, he U! maoli no ou nu Paliuli. I kn wa i) kahi elemakuie i pane aku ai, "iNani nu i hoounn mai, M nana mai ia ua k-nka n «hine nei me na inaka o ka maina a pane mai l<i me ka leo haaiulu: Malia aole i lohe pono ioa o Omia Maka i ke kahua o ko'u hiki ana aku i ke keenn o ua makai i keia kakahiaka E pono oc e ] hoi, a hai aku iaia, ua hooholo iho nei au e | hoopau i ko'u makemake. Aole e loa* kekahi meu e aku i hiki ke j lawelawe pnno i kau h*na, e k<* wahine opio, wahi a kahi eiemakule. E pono oe e hooiohe mai, owau no ka lunakanawai maiuna iho o ka'u mau hana. A aoie hoi e hiki la'u ke hoikeike aku i ka'u hana i kekahi inea okoa aku, a'u i maopopo ole ai. Ua htkt i& oe ke hilinai m»i maluna o'u, a na'u no hoi e hai waha aku īaia i na huaolelo a pau au e hoike mai *i ia'u. He makehew» wnie no ko kauā hoopau ana i ko kaua manawa ma ke kamaiHo. Oiai, ua ehaeha ioa ia au, i kuu pane kikoola ana aku nei ia oe e ka elemakule, aka. ma> iia paha ua ikuhihewa ka mea a'u i kamailio [puai i kakahiaka nei. i * 1 (Ja l'lo keīa mau hana hoano e a Oniia | Maka laia he mea ukiuki loa, na ua kaikaī mahme nei, aole nae oia i manao ae, eia no | keia e apiki nei. ( Mahope īho oke koi paakiki loa ana aua | wahi eiemakule nei, oa hoike maolī mai 1« I oia mia iho iunua ona. i kona ku ana ae ilu- ; a pane mn U oie ka !eo moakaka, me ■ k» hene aka pu an*; \ Ua hai aku no hoi au ia oe e emi iho aoa j ko'u kino, « i»ke me kekahi o oi elemakule \ oona na makahiki he kamono. mamua o ke | ana o ka hora ekolu. Auwe! wahi a Kihela Kekooa. tne ka ; paa ana ae i koaa lae a paoe mai ta, He | makai kiu k» oe, e* ? Pane aku ta oia, Ae. he k«u au. I * Aol*ipmi, l Ua hookauiiaa ta ka puka ana oka moolelu o KeanwiiaUokalini, • kēia pule at.