Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 10, 11 March 1882 — KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA. HE MOOLELO KAAO NO KEANINIULAOKALANI! KA NANI LUA OLE O NA Moku o Kuaihelani KA MEA NANA I HOONAUEUE KUKULU O KAHIKI, AOKE PUKONAKONA O NA LA I AU WALE AKU LA. [ARTICLE]

KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA.

HE MOOLELO KAAO NO KEANINIULAOKALANI!

KA NANI LUA OLE O NA Moku o Kuaihelani KA MEA NANA I HOONAUEUE KUKULU O KAHIKI, AOKE PUKONAKONA O NA LA I AU WALE AKU LA.

i i j MAHKLE II j T)A niMiiwa, liele aku l:i ua keik» nei a hui j 'ilol a lu> l.*i me kon* tnakunhinc ,A p<u ko :nuri ni »n.uv i kuhpolipo o kp aloha ma!,n;» ine ko keiki, nlnil » olelo aku la 0 Kea:, muUokaian 1 '.kona nviku;thine, E hoi oe a ["U s e o'u p(. Hp i, aUili hoouna aku ou »j,» i»'jp mUuiMi o k» oinu, alaila, e hooman .(> o< , r \.\k\ aku ana nu, noUila, e hoi oe. lio! m »n nku la no nae kn makuahine 1 k.i u\Vf\ t»n ka mea akahi no ka ike i ka ,!. kn 0 Unna keik». A no ka loihi loa o ua kriu» nei me koni makuahine, he mea maik.u ole n ī ka nmnao o na makuaknne, nopuk;» m»t la o Ke.iukn a kamailio mai ln i ko kaikualnno, Ua «ke iho U no ee i ke keiki a Knk )U, nohul ', e hookuu mai oe. rnc j in:iua ko keiki n nu ke keiki no e imi ka niiku'. Anoni ee. Ko » nU hoi aku ii\ r,o 11; ku ne h no hoi o Hiilei pii ana. 1 ke keiki i h«i >»ku ai iloko o ka heiau, m nui mai la kona nloha i «onn makuahine, oohi'a n-onu aku la i k *na mau makua, Ke enaii noi no anei ko'\ k»pti i keia manawa ? Ae, wnhi a Kenuk»; em n »e hoi, ke komo i mn nei hoi ko makmhme i ke knpu o ina- j un. m.liih. e hookuu nnn eoaua ia oe e pii ] or iuk» me ko m'»kiK.hine, » y ole n«e i keia 1», ,» ;» ilnko o Kaloapnu nlail;» pii oe, no ka moi he m>a {>o ino Um», P.u» ne la no hoi ka l-iua nei kammlio, | h< ui»i»ka koke no ke pai o ka p*hu, om» ka 1 U mMun \ ae o ke kualono. Oi noho nku Un--u nei n hik» no hoi i k» mnnawa i olelo ia «i u;j keiki nei e pn, olelo nku lu na mala Keaniniulnokalani, Apapo, pii o» e ike » ko m »kufthine, me ou kupuna, no unv», ua pau na po ino, a nau no hoi e mwi ia maun. | \4,\ht popo iho la ia'K nei ka pii» ua ae mai n>» n akimkaue. noUil.» liuliu e keia i o U hoaua. 1 luikalia no a maUm«Uma, ko u\ r.t i aii» ne la no »a pii «na, laia nei no a pūka iwMhn o ka heiau, o ka hooinaka mni i \ no \ \ o kn no? e uhi i ka aina; uwa ka pih- * Ka Menehune, kwha aku la no keia pii »n>, me ka ike ole u inai e kahi mea e ae, no ka »nea, ua uhi {«a ut ka atna e ka ohu. Mi ka maoa kupua o Keaok.*, ua li*o ka loa em pi»'«n » mea ole. 1 k.ikihiaka waie no hora ana keia i kahi o ke kupunakane, ku »m keia ma ka puka, t ahnv» aku ka hana, e m»e m«i ana no; Wo ia nei hiUu iho la no u i k« pauku laau, ko nu nku U no iloko o ka h*le, ko ia nei ka:kai ae la i ua pauku luu nei e uhau i ke po«\ aole uae hos i haaiele iha ka Uau, laUu e ae U ua kupun'kane nei « ka U«u; haalele aku U ua «»eopuua nei i ka laau, a lele iho e umi, paa mai U uae na lima i ke ku» punikane. la manawa ninau ae la ke kuNawai ke kupu o oe t Nau no. wahi a Kt«niniuUokaUnu N<i'u nawa»? wahi a ke kupunaknne i ninau aku «i. Kahulūna KaheU; na NakuUuka, na NakuUkai; na Kuahailo, na Hiilei; he haoai na Keaumiki me Keauk*; « loaa i ka la «naikaio kuu mukuahme, oaoa maiau i lohe oe. la lohe ana o ke kopukane i na olelo a ka moopunā, pono ae la oi% a noho iluoa» hu wm U i moopuna, laiau ae la i kan» P'hu, ? tho h. Lohe aku !« hoi o KaheU me Hniei i ka ia nei hookam i ka pabu, olelo aku ia o Knhela ta HiīSe> t Ei «e ko ke»k» la imua, ke kani mat U ka pahu a ke kup'jnikane; noUila, e hoomakaukau ka*

ua i mohai ni kn k<?*k', i nnliu niai ko kupun.»kane, --Ui'a, ike fc*ua iai*. fa maiiawa. kii aka la o H ilei i kana fi33o mea i ho*ho a no kāna keiki, a p?la no hoi ke q Kab<?!a. I* manawa. hele aku b laua a mi ka paep*«e ; kapu o ko lakou wahi e hihau ai i ka iakoo ! mau mohai imaa o k» heiao, vvsiho iho la i ' Uh mau makans, a k*hea sku la i ko lakoa frau lumakua penei: Noho no i K»nehoa{3n» Ka ua ine ka mak«ni, j Kukuku e H*el * ina me Kaunu fa. Ut »a nnrne me ke kopu. . Hoio aku la keia ho kanaeoae a Hoko o na pepeiao o Kahuli, i« mana.va no i kuu iho = ai o Kahuli I ka uhao an* i kana pahu, a ; olelo aku la t knna nkoopuim, Ei ae ko mn- j kuahine ke kii tnai nei ia ce. no ka rnea ua i P'.hniku loa ia i ken mmawa e nobo nei, e | »ke no kona manao a hoi mai oe e noho pu; | nolaila, e hoonoa aku ao >a oe, i «ke mai ko | ia oe. la ulnnawa, hoonoa iho | la kona kupunakane na k;i pule ana, penei: ( Lehua iiuoa, lehua ilalo, Wawae co he poo no, Pupu weuweu e Kane 0 ke kahua au o ke 'kua, | ; Kaumaha'e la Lono, i ; Amama ua noa; lele w.ile aku h. Ia mannwo, hookuu nku la o Kahuli i kana moopuna, a hoi aku la o K 'anmiulaokaj lani i kahi papni hab o kona makuahme; jm;»bila Uua i noho ai no ke annhulu hoo- | kahi; ia man'nwa i nina-u aku ai o Keaninil ulaokal*ni i kona makuahine, Auheako'u ) ? | makuakane ? i Oielo aku la o Hiilei, Ao!e kou makuakane i ka aina nei, aia ko makuaknne la i ka iewa, aia la i ka lewanuu. A mahea auanei e hiki ai ? wahi a Keaniniuli»okaUnir~4^ X Aole oe e hiki fce he'e, no ka mea aole ' hai aiai ko makuakiine ia'u i ke alnnui e hiki ai, no kit mea, hook >ht no a'u ike ana iaia, a o ke oki no ia a hiki ī kou ike la ana ae nei he keiki; nolaila, mai imi oe iaia. Olelo aku la o heaniniulaokalani i kona makuahme, Aole au e noho ene oe, makemnke au e ike i kuu mukunkan?. Pela laua i numeume olelo ai, a no ka nui pankiki lon o ke keiki, uolaila ae aku la o Hiilei i ke keiki. Heaho la hoi, he hoi | ia ke puikiki la hōi oe i ka hele, ua hiki, o | hele; eia nae, e hoohewahewa ana ko ma* kuakane ia oe, a e make nna oe, no ka mea, aohe rnea koe o konn aupimi, ua pau loa i ka ni ia e ko makeakane; he kapu kona au« punl, kona lepo h» make wale no, ka nahele he make W;ile rio, nolaila ko'u aua ia oe aole oe e hele Eia ka'u knuoho iti oe, ina oe e hele, e malama io i oe i kein mau makana. Hoikeike nko la ka oi»kuahine i ka mnlo a ka makuaka.ie i haawi mai ni me ka laau pohiu, u oieio nku la, Ei« ko mnkana, me keia mau mea oe e hele pu oi; t ike mai ko muiiuakune ia oo a!ai!a ola ot; i ike ole mai, «nakeoe; nolaiia malama ioa oe i kuu olelo. A pau keia mau olelo u ka makuahme, o | ke'ku ae la no i » o Ke»niniul;»okalani iluna, honi iho U i ka m»kuahine me ke kupunaj wahine; ko ia nei puka aku la no la iwaho, huii «e la na maka n»na iluna. manawa i ike aku ai keia i kela mea hoopahaohao, oia ho», kein me» loihi e ku ana mai ka hooua n nalowale kooa wel«u iloko o ke aouli, eia ka o Niuiuahiki, kekahi o kona m=*u kupuna mni ku po mai, A mai luna mai o kona weiau i kuu iu mu» «i ka waa. oia ka lolomu. I ka haule nm iho i>a{o, iaiau iho ia keia paa i ka iiom. a olelo iho la penei: Kupanaha maoii keia k.nuka, pehea la au e pau pono ai Huna o ken wahi' wan uuku? Ko ia nei pau ne la no m tna ka hina ihoana.lOia iho aku !»» no ko i* aei i ka nina a h«le no maluna o k* ih<ai, n oko ia nei oki aku !a no i». O ka hele t« * nalow.ile ka aina o Nuumealan», hele wa!e aku la no keia i kai uli,)(la minawn i ike «ku ai o Keauka i ka j !«koy keiwi Inmehai e hele ana i kai uli, hoomak* aku la i« e pule i ko lakou mau | aumakua, penei: | Kau waie ma< no kn omka o kuu aioha, 1 poai ai m«ua i na moku. [eleeie, I a-e aku ai » ke ka» «liuli i ke kai l ke kai p» polo!Hia n»e« Kane nei la—e Keehi—a, Keehm i Kahiki-ku I Kabiki-moe i Kahiki hoalah»» nei !a—e \ E aU. | E ala oe.e Kauvvilst,uimakAeha i k* Lani, Nana ia ke kupu, ka eu, ke kolohe o na Moku, Ke haī roai nei k* 'kua i ke ola ua o—Sa ia. i O keia leo pole no a ka makuakaoe a lo- ! ko o n® pepeiao o KeanUiiukokaUni, me he ] j me* la i paia ae. i aUw» aeauanei ka hana» ] . e hee mai ana keia k*ikB»raah»ne i ka nalu. ■ la maoawa b»ha» aku la keia i ua kaikama-; > hme neī. A po ko «t»la ike ana mai ase i keia kanaka nĪ4ik<ai t e hele ako am maluoi j o ka me ka po'i ole ia e k» »le, hoo» nuaao ae la no kela o kon* k«ikunane ha*; . ku» aolaila» wikiwiki aku la kela e hee i ka

ns!u i p»e koke iuk»; aka. ua kao ika }a o Keaniniaiaokalan» »iona pono o ka hokua o ka niilu o ua kaikamahine nei e pae 'h, ao i ie nae i pae pono aku ua kaikamahine nei ioka. ku ana keia i ka aekai. la manawa, aka !a ua kaikamahme nei ia Keinimulaokalani, Ei ala, e hoi mai, j ' inai hehi aku oe i ka lepo o ke aupuni o kuu , makuakane o make oe. 1« manawa holi mai ia o Keanioiolaoka- j lani a olelo mai, Aohe hoi o'u make. | Olelo aku U ua kaikamahine ne>. 51 a na | ' wahi a pau o ka aina o kuu makuakane, he l j make wale no, a ia oe ibo nei hoi, noa iho | la k* hoi oa lepo nei. | Aoh i pau. I