Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 16, 22 April 1882 — KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868. [ARTICLE]

KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868.

MOKUNA VIII. ; Lilo i mea aka waie ia e ki Makii Kiu na ; popilikii—Kahi IreUoi ma kona keena— : Ka hoano e ana iaia iho—Loli ke ano o | kahi irelani i iimahann Amerika—He hoaheie »u mamua—He hana mnalea— Ka pio—He mooieio i hai pokoie ia. | SE OIAIO, aoie o OnīU Maka he kana-• ka hohe waU ke haiawai kino oia me | : kona enemi, no ka mea, ina he iwakaiua a j oi ae poe i iike me Keaka liikini ao!e ioa j oia e hopo. \ Ma ua ahiahi la. aole ka makai kiu i hoo* 1 : pa mai i «eekahi waiooa ma kona leheiehe, f oiai, ua hapai ae no ia i ke kiaha a hiki i ? koo» mau leheiehe, aoie nae oia i ae e ha-' ule na mea o ioko o ke kiaha iloko o kona . waha. No ka mes, he kaaaka akahei» oia. a ao-; ie hot on* makemake e hoopoluluhiia kona \ i (iooooo • ka «ratooa i kona wa e Uweiawe | '' ana i kekahi hana ano nui. •

o k* haaleli? aoa mai o na kamaaini ne», ua kaka iho la oia me ka mea h»le ]jrumi nona. a lawe ia aku ia keia a ioko o kekahi rumt. laia i kcsno akn ii ma kona rumi wehe ae ; la ota t kaea wati a ike iho la be hapaha hor« koe kml ae ka hora il. j t Aole oia'|i ?»ni koke aku i kona moe no jikona jvSMuhiluhi. ~L Z Lkon* paiki, a hoo* . 1 wn «iih e «eomo i tnaw lole hoo nona, V e mea © hoike mai an* keia hraiio[oa, he hana oui k:ina e iaweiawe aku ani, I mamua o hikī ana mai o kona hoa pno. j iaia e komo ana i kona lole, e n*munainu I mau ana oia i na wa a piu. • He keia, oiai, he mea mau ia i na | makai kiu a pau. o ka namunamu ana. no I ka mea, me &a maluhia ioa ka lakou mau i hana e laweiiwe ai. | Oiai, ina lakou e kuka pu ana me ka mea e aku, e iiio iakou mau hana i mea I ole, noiaiia } ttj| hoomaamaa lakou e kuka me ko iakou nooūMpo iho. A oiai hoi o Oniia Maka e namunamu ana pela, puaoa ae ia oia: He kupaiaaaha mnoii keia hiki ana mai o'u mawaena o keia mau mea hou, noiailo, ke inna nei kuū manaoe holomua ana ka'u hana no keia *mea pohihihi. Ua iana iou kuu inanao malaio o na oielo .a ka wahine opio, aole i miAe o Hale Keieneka a eia no la oia ke ola nei; aka, ano, ua lohe kuu pepeiao, «a hana ia kekahi pepehi kanaka, a ma ko'u manao hoi, ua ike ko'u mau innka i kona irea nanaia i pepehi. Noho mnlie i|>o la ua makai kiu nei no kekihi manawa a puana hou ae ia: He kupaianaha maoii ko'u makemake no keia wahine op|b, oia kekahi o na wahine opio ui a'u i ikepii, ke oie hoi au e kuhihewa he wahim u|io manao hopo oie oia; nolaila, ma ko'u in|»na<», ua kupono loa e loaa lain kekahi hoa'*j>ha nana oia e kokua a e maiamn i keia He oiaio, ua make o Haie Keleneka ilka pepehiia, b o kona ukaii aku k* Wiihine opio, ka mea nona ka waiwai a keia mau l(jea e manao nei eaihue, oiai, aole kela he piiikan»» ponm, aka, ho makuakine kolea oi », a ma konn mau he'ehelenn hoi, he nioha ole. laia e kamaknmaiiio ana pe!a, ua p a pono loa ae ia kona dahu, o nana aku la keia iloko o ke nniani kiiohi, ua ano e ae la konn mau heleheleno nno Irelatii, a ua kohu kanaka mahiai Amerika keia. A ina hoi oe e nana pono aku ma konn mau helehelena, aole loa e hiki ia oe ke hoo* maopepo aku i kona ano, oiai, ua ioii ae la ke ano o kahi maiihini Ireiani wiwo oie nana i hoohoka o Keaka liikini. Mahop? iho o «a pnu ana o kona mau loie i ka paa pono, a ua kupono hoi ia mau anhu i kona maUemake, aui ae la oia ma o a maanei o kona rumi i wahi e puka aku ai iwaho. Ma kan* mao hana a p*u, ua hiki ioa ke ikeia aku, ua ake oia e pukn inalu aku j*,vaho me ka ike ole i* ae e kekahi. Ua hooknmo pū aku no hoi ua makai kiu ia i kana iihii piiiōpan»' iloko o kona mnu ,u!o I.uj, 0;.»i, ua noomaopopo inua o a, e halawai mai ana oia me kona enemi ina* mua o kona hoi hou ana uku i kona keena. Hapai maiie ae h i ka puka amani a ike oku ia oia, he ianai mahio >ho o ua puka nniani la. Nani waie ka hoi ka pomaikai, wahi ana i hawanawnna iho ai, He kau hale kupono ioa na kauhnie o kua.nina nei no k* mea e ake ana e puka iwaho me ka oili oie aku ma ka puka ponoi iaia e kamaliio ana Jjj)koio aku la o Onila Maka a puka iwaho a ku iho ia iiuna i o ua Unai nei. Nee maiie aku U oia maluna o ua Unai la, a hiki t kooa wa i hnliwai hou aku ai me kekahi Unai huu, oiia na he I | mai ae. j «uie aku ai tUio o ka honua. heie a' % U pia a biki i ka pa e ptīi | pu U rae ke aUnui. ! No kekahi manawa pokoie, e nee awiwi I ana oia ma ka pih pa. - Ma ke nianui ana e heie neī, e ku kaknkahi ana na kauhale a e owiowilri mai ana na maamaama o ke kukui, aka, he meha waie no n»e ke aUnui. I Mahope h'ki aku U oia ma kelahi uioU- | au nui, a aia hui maioko aku oUila ke aia* | nui a ts nei e hele «ku ai. ; Ua hele ako !a keia a hiki lioka iilo o oa j oioUau nei, a e nee oiaiil aoa keia imoa no | ka maopopo ole Uia uei ke ano o ka waiho : ana o ka aio* a rae ka pooli laona oie. No : kekahi manawa ko la nei hoomao ana pela, \ a hiki i kooa wa i ko maiie iho »i. laia e hele an* ma ua aUooi nei, aia hoi \ iohe tku U kona m«u pepeiao i kekahi leo i Kono mamui pono ona, nolaiia, hoomaopopo : iho la oia he mea e ako oo kek*hi e heie nei ma oa alaaui U. t Oa iohe aku keia i ua leo kuou U, he mau anana waie oo ke kaawaie mai iaia ako.

A oiaī ho', m) kmj oibini o ka miiahia ka mea i li-a nu« h Nomia. ia manawa. ai ake iho b keia e ike i ka mei e he!e eei mamua ona. He oiiio, he uoku !oa na wahi huaoleio • Keaka Hikmi i hoopuka ae 11. oiai oīa mabko o ka haie nu nuw; a ms kona boomaopopo wi!e aku no, ua Sahe pono loi koaa cqsu paha kaai i ka leo kuna o kona hoa paio. U* manaopaa foa o*a o Keaka Ilikini no ka mea nm.i i pepēh; o Hale a ua hiki Loa hoi ūi?a ke he'e aku a ku iraua ona a lawe «le i kon.i oia. Ak.i >»e niei e aka nie kekahi ana e i;ni nei. a oia maoii hoi ke alakai o keia haoa wehweii. He o a«o. ini e make ani o Keaka iiikini alaila, e pakele an% ke kumu aUkai o keia hana. Nolaila, e aho no e hookuu aku iai:\ e holo hele peia a hik> i k% wa e ioaa pono aku ai o ke kumu aiakai o keii h«na. Nolaihi, hoomaopopo iho la ka makai kiu ;luko ona, ina o Keak-* liikini keia iioko oia mau hora aumoe ma keia wahi, aiaila, he hana ano nui ka mea nani i kono iaia e hele ma ia wahi. « Ma na kuhikuhi i ioaa mai i ua makai la, ua lan» iho ia kona manao, eia oia ma na palena o Ulu Paina luiu, a oia hoi kahi ana e hele nei. Ma kona manao iho no keia halawai kupaimaha ana ona me Keaka ilikini, ua lilo la i mea nune nui na kona naau Aka, aoie nae e hiki ia Oniia Maka ke hooia*iho oua hapa (likini la ia, aka hoi, ma kena noonoo akahele ana ua hooholo iho oia o Keaka no Keia. Hookahi wale iho no mea i koe, pehea la e hiki ai iaia ke ike pono aku i kona mau helehelena, i hoopau ia ai kona manao kuhihewa. A ina :o hoi e ko ana kona inanao koho wate, o Keaka no keia, alaila, he mea pono laia e pee ma k«vhi e hiki ole ai i ua iiikini la ke ike mai laia nei. Nolaiia, me ke akahele loa, nee malie hou , aku la keia imua. . , A i Kelo* o .r»«i īiiiii e ku mau ana oia a hoolohe, ak*a ua nele nae ka lohe a kona mau pepeiao, ka mea nana e hoike mai iaia ke kaawale a ine ke kokoke o kona enemi. Nol ila, iloko oia wa, ua kupilikii loa kona kulana. i Aka, mi nao hou iho la nae ua makai kiu ; nei. malia ua īke mai ua Ilikini ia iaia nei, . nolaiiu, ke pee nini ia paha oia me ke kali j nna no ia nei. j Ina paha i kanuaina mua o Oaila Maka I i ke kulana a me ka waiho ana oka aina, | aole la paha oia e pohihihi īloko o kona mau i hora o ka pilikia. : Aole oia waie no kona pilikia maluna o | kein alanui, akn, ua nalowaie pu oia iloko o 1 ke konouli poeleele o ka po. | Nolailn, nee mnlie loa aku I» keia imua, [ &ole aae ( ata« aku aia nei mau keehi- | na wawae, lohe hou aku la no keia i ke ku- | nu. i keia vvn, aole i oi aku mamua o hookahi ! i vilei ke kaawale o ka leo kanu mai iaia | aku. ī ina paha aole i hele maiie aku ka makai | kiu me ka palanehe, he mea maopopo, e i hookui ana iaua. | Ku malie iho la ia, a hoolohe hou aku la. | ' Lohe hou aku la no kei-i i ua leo kunu 1 nei. mn kahi hookahi no, nolailn, hoomaoj popo iho la keia, ua k<i ua kanaka U maj mua ona ka mea nona keia leo kunu. | Haia ae !a kekahi mio minuie, aole i aee ; hou aku o Onili Maka imua. Aohe mea puana iro aole hoi ke kani a < na mauu, ai.a, o ka ieo hie waie no o keka> J hi ilio ma kek*ht hale kuaaina a me ke kani ( u-i ->n» a na i iia Uau i ka paialewa ta e ke ! Ktu koioiio o ke aumoe. } j Hooaiuk'uki ioi iho (a keia ike ku pela, \ noUiU. hauie iho la keia maiuna o ko lanei I roau kuii a unuhi ae ia i Wana pu paoapana { a nahu iho la kona mnu mho a paa heie aku j. h iioko o kona waha, oiai, oia e koio aoa : ilalo. i makaukaa tpau at ou no ka wa pihI kU - Aoie nae kem i hooenaka aku e kolo I imaj, otai, ua hookuemi hope ia mai keia i 'ka iohe hoa ana *ku a kona maa pepeiao i ; kekah» mea kupaiaoaha. Omī, m kani »e U kek*hi ieo pio a wa- ; walo ae ia 'ia oloiaau aei; la wa puaoa U oia: A ha! na keU pio e hai mai i kekahi mea ano hoa. Aok i pau.