Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 23, 10 June 1882 — Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina [ARTICLE]

Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina

Kau o Aperila 1882, ma ka Baneko. Judd C. J. McCully me Austin J. J. Oieio hoohoio a kn Aha i hoopuka ia e JuddC,J. Kalaeokekoi kne ia D Kahanu. He hoopii kipaku keia e koi ana e hoihoi mai i kekahi apana aina ma Honolulu. O ke kumu hoohalahala mua no ka ae ole o ka aha i ka moolelo i waiho īa mai e ka mea hoopii mahope iho o ka hoomaha ana o ka aoao 6 ka mea i hoopii ia o ka hana ana imua oka aha hooponopono waiwai o kn waiwai o Kalaeokekoi makua, ma ka m h 1860, a ma ia hana ana uu hooholo ia k» waiwai no Ke*ka, ka makuahine 0 ka mea hoopii. O keia mea hoike he mea hoike no ia no ka mea hoopii n ua loua iain ka manawa e hoike aku ai iu mea ī kona wa e hoike ana 1 kooa aoao imua oke kiure. Aole ia he mea hoike pakui (rebutta) i na mea hou i hoikeia e ka aoao i hoopii ia a ua pololei ku hoole ana o ka ah& e hookomo mai ma ia manawa. O ka lua o ke kumu hoohalahala no ke ao ana aku o ka aha i ke k>ure e like me keia: "Int ua noho kekahi maluna o ki aina me ka ae o ka mea nona ka aina a oiai e noho ana peU ua hoomakn e paa ma ks ano kue 1 ka mea nona ka aina i mea e loaa ai ke kuleana mamuli o kn noho kue ana nc na makahiki he iwakalua, e hoike ia aku i ka on« oka aina ka hoomaka Bna o kona noho ana ma >a hho kue." Ma ka hihia o Kaaihue kue ia Crabbe, olelo hooholo o ka Aha Kiekie buke 3 aoao 774, ua lawe keia «ha i ka manao o Wash« burn e like me ia i hoike ia ma kona buke 2 e piii ana i ka wawai paa aoao 490, penei: "Nolaila ina ua*noho aku kekahi malulo o ke kulema o ka mea nona ponoi ka aina e hoike maop'opo ia aku i ka mea nona ka uin;t ka hoole ana i kona kuleana ana i no« ho mua ai me ka hooia aku ī kona kuleana e kue ann, i ke kuleana o k« mea aina, alaila loaa ke kahua e koi ai malalo o ke kanawai no ka noho loihi." O ke ao ana aku i ka poe kiure e like me keia olelo hooholo ua pololei no ia. (Ja hoihoi hou ia na kumu hoohalahala i koe. E nana nna makou i ksia manawa ike noi e hookoiokolo hou ia keia hihia no ke kumu ua kuponoole kekahi o na kiure o J H&mauku no kona ona, a me na hana pono ole o ka mea i hoopii ia i ke kiure. Ma ka hoike a Kev H. H. Parker i kakau a hoohiki ia (affidavit) ua hoike»a ua ano opaiepoie olalau ke kiure t olelo ia, i kekahi manawa nui ioa kona mai pupule a i kekahi manawa u* emi mai, oke kumu o ke { a mai no ka inu noi i na waiona, pela ka manao io o ka mea boike. Ua hoike mai ke kakauolelo o keia aha, i kona hoomaopopo ako, ua inu w»iona aua ano ona keia kiure oiai oia e noho ana i kiure. Ua kue ia ka palapala hoike, (affidavit) Levi Isaac kekahi o na kiure maialo o na

rate ana, o ka hihia a ka Moi, kue īa. Kthtlewaii.. buke oleio 'i hoolioloii e ae ia ka poe kiure e hoike i na mea i Wna app,? mea, o ka iakou mau olelo, hemau mea maJu a be pono e maiama ia pela. ; Ako, ua hiki no ke lawe ia mai na mea o keia paUpala hoike (Bffidavit) ma kahi e hoikenMi am t nā A hān& ano ea ke lalwe'Ha* - •' MmMiku i mea e ho:ka tii . ua iloko o "kawmi kiure, me ke kue ole 1 na mea i hoiiee iak>ma ka hihia o Kahalewai. .. Ua;.ike no ka ; ātFa i*m ilhea i i*« - kiure-i ko lakou wa i hoi mai ai imua o ka. ahav.:Ua "h"oā¥āta" mai'tē kTur<THamāuku " -oia ka lunahoomalu lokahi lakou, ua pono i hoopii ia. Ama ia man**a' ua hōakaka mai kekahi ma»Tk\ugre, _4gje. k&, lakou ole- • io hoohoio, aole no hoi i lokahi ka iakou oielo hooholo, a mo ka ike in ana he eha mau kiure i kue, ua olelo ka ah& iōle i lftWi ka olelo hooholo, a ua hoihoi h6i) ia lakoil e noonoo hou, a mahope ua hai olelo hooholo, ua po>io ka mea i hoopii ia; 3 mea kue. - . „.k „ Ke manao nei ka aha aole i loaa » Htmauku ka noonoo maikai e hiki ai iaia - • haawi i na noonoo maikai ana uo keia hihia e like me ka mea n ke kmawui i makemake ai, a ua hoike ia ma na palapaia hoike, (ftffidHVit) na hana pono ole ana ihana ai e lilo ai ka hana ina keia hihia i inea ole. if la kekahi o kula poe eiwn nana i hoohoio k« olelo hooholo a uo kona kupono ole mamuli o ka ona aole' i lawa ki olelo ma ke kanawai. Ua waiho la mai kekahi mau palapaia ho* ike hou aku e hoike ana, inahope koke iho 0 ka hoopuk* ia »na oka olelo hooholo ua poloai aku ka mea i hoopii ia i ka poe kiure e heie e oi a nana e uku i nn iilo. Ua hana la keia mea oiai no e puka aku ana na kiure mai ke keena Hookal6kolo aku. Ua hoikaia mai ua ae aku ua poe kiure nei a ua hele e m ma kekihi haleaina ma keia kulanakauhale. He uku keia i haawi ia ek<) mea i loaa ka pono ma kekahi-hihia ika poe kiure. me he mea In, ua hoopomaikai l»kou iaia a oka uku keia. Aole i ike ia oka hooko ana paha ke* ia o ka mea i oe mua la e haoa mamua oka hookolokolo anaaole paha. I na pela,a aole paha pela.aole hiki la raakou ke waiho wale aku i keia inea me ke ao ole aku, no ka mea, ina e hooinau ia aku'oā na hana o keia ano, he mea la e inanaoai na kiure e loaa ia lakou keia inea ma n i hihia a pau a o ka hoomaopopo ana, ina e ko'ka aoao o kekahi mea, alaiia nana e hanai i na kiure, ua iike no la me ka te maoii ana aku e hanai ia lakou, a he mea ia e hoowalewa » le ai i na kiure e hoohoio ma ka aoao o ka inea e hanai mai ana ia lakou ma ke ano i 01 ae mainua oka kekahi aoao. E hana oa kiure i ka lakou mau hana kōikoi me ka manao ole e loaa ana ia lakou na pomaikai o kekahi ano mai ka aoao i pomaikai. Ona hana oia ano he ano kipe no, a ina aole e nana ia i ka wa e hoikeia mai'i imua o ka aha he mea ia e uiu mahuahua hou a« ai n.i hana ola ano. oka tnnai ana i ke kiure ina mea ai ma ke akea e ka mea i pomaikai ma ka hihia he mea ino ioa ahe mea e hoohaahaa la ai ka pono, a he mea e lilo ai ka hooko ia ana o na kanawai a me ka pono i hoowahawaha ia. No keia mau k >mu u« pono e kauoha ia e hookolokalo hou ia keia hihia a ke kauoha ia aku nei pela. S 13 Dole me J L Kaolukou ao ka mea hoopii. J M Davidson no ka i hoopii ia. Honolulu, Mei 23 1582.