Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 23, 10 June 1882 — HE ALAKAI PONO OLE. [ARTICLE]

HE ALAKAI PONO OLE.

Ua kahaha loa makoii rio na alakai ana a ka manaopepa o k» Nupepa Kalepa Pukn La o ka las ihu nei o i.ine. No ku mea, o ka Moi ka N.i-i Aupun>—ka on.i o ka aim —iloko o n« w« ktnik.. lo:i i hila, na mea a pau i kauoha, pau pu o na ain* me na kanaka, —nolaila he mea pono no ka hoi ke kau aku oia i nn hiaw in Koikoi inaluow o n» makaainana e like me kona m&kemuke, a o ka mea wale noJ koe i ka lehulehu o na Hawau a me na haole, o ka ae wale aku no! He ko'.ohe loa keia iiihu ao ana. O keia mau alakai aun iinua o k» Moi, nm kaohi Ih mai oia e kona noonoo uiaikui mai na hahai anii inHlnlM, he mea e auhulihia koke ai ke kuluna kuokoa o ke Aupuoi. Pehea, mamua in» e kono ae ke kamka iloko o ke aka a ka Moi, o kont make no i^, ina he maoli a in& paha he haole, ke ole oia e. oluu!u e kala mai. Ina e kau oia i kona lepa ma kekahi o m mahmaai o kek>*hi kanaka, a me ka waiwai e ae pah», o ka lilo no ia. Aole hiki i ka ona omio o ia waiwai, i imi it> ine ka luhi u me ka mikij]a, ke komo a lawe i n« pomaikai o knna luhi; e poino ana kona ola ke Imna oia pela. Aia ma ka oiuolu o ka Moi ke ola a me ka make iloko o ia wa. 0 konn makemake a me kanaolelo ke kanawai. Na I» ta o ka pouli; pomaiwai, ua h .lu i* wi, nole e hoi hou mai. Aka, 0 keia wa ano, na lu o ka holomua, a he mau pono no hoi ko n« mokaainana e like m« na Moi. Aole no hoi e maluhia ka Moi a me ka mtka»iriftoa ke hnna iho i ka he*a. Oiai he mea pono ke haavtfna aku na mahalo piha a pau a me na hoomaikai ana i n< Moi, aka nae he me,t e maluh h ole a> lakou ke hana iho i ka hewa. He mea e iiMiuhia ole ai ka hookaumaha arta aku i ko lakou mau makaainana ilihuoe, a me ka poe o na aina e, e nolo a*a iwaena o 1 kou-, m» ka hookau ana i na haawe kupono ole, a i noo» noo pono ole la no hoi. maluna o lakou no ka ho<»lealea ana a me ka hoohaaeohano wale. E like me ka makuakane i hoole ai la--1 iho no ka pono o kann mao Ueiki, pela e pono ai i kn Mni ke ri«ho me ka makaukau e hoole iaia iho i mea e loaa ai ka noho ana olualu a me ka pomaikai o kona poe makaainana, Ua ikeia no kekahi mau Moi he poe makua h«nni no ko luk««u mau makaainan»; a ua hnpoi la no hoi lakou iloko o ka o rn makaninani. Ua aloha ia lakou e na mr» a pau, no ka inea ua ike ia tio lakou aloha i na mea a p*u -ke ake nei nftkou e loaa ia nno i ko kakou Moi. A ke manaolana nri inaiiou, o kona aho la i na wa a p*u; a o ke kuhikuhi a'aiakai paha e alakai ana ma na hool'ln wale no k» lealea a ine ka h iolianoliino wale, he alakai oia e mnluhi » ole ui a e pomo ai no hoi. Ina pnha t e oinm, o k- M i ir. no ka onn o nn airiH » me na kanuk:i m>mua, ina o kona makemake ke kanawni, a ma kana olelo hoi ke ola a me ka inake. Aka nae, aole pela i keii wa, a .wile no hoi ka Moi a me ku makaaininH e ake ana e haua hou ia e like me ia wa i halp. Pela no maaiUH ma Beritania, Fnr-«. i a me kahi ma» aini e ae o Europ«, ua hoakea ia ae oae ko lakou pono i keia wa; aka, aolr loa e hana hou ia ana pel. , aolp no hoi he mea i mnkem«ke i» ano k;;hiko, O ka ikaika o keia lahui a me keia aupuni, aia ma ka hoopono, ma k<i hana pono. -0 ka hookau ana i na haawe kilimnha maluna o na k.aiaka maoii a 0 na haole piha, i me:> e loaa si ka lako kaua i makemake ole ia a mea hoolealea wale no hoi, he hana pono ole ia he mea ia e maluhia ole ai. He mea ta e oluoiu o!e ai knnaUa maoh a me oa haole. He mea ia p lawe ia aku ai ko lakou aloha a me ko lakou hilinai «na mai ka Moi aku, ka me« a lakou e makemake nei e aloha a e kokna. O ka heolilo ana i na dala no na lako kaoa waiwai ole ina ka aina, i n a ke kai paha, a no na pa kaua pa- | ha, he mea oi ako in o ka inauno ole. Aoie loa oa ih mau houmakaukau ana e hoopakele la kakou i k» poe huouka kaua mawaho oiai aole h*ki ke hana ia keia mau

mea ke ole na hoaiea me na auhau kaums> ha, a ina paha e hana ia, aole hiki ke malamaia ke oie na hoolilo kaumaha loa, ahe kumu hoi e hooilī ia ai oa haawina koikoi maluna o na inakaainana, pela e iilo ai ia mau mea i kumu hooiuolu ole i ka manao, , ahe mea ia e nawaliwali ai. £ oluolu anei | na kanaka Hawaii i keia, ina ma ko lakou mahele wile no iakou e auhau ia. ai ? £ oJuolu anei n» haole ke hookaumnha ia ko lakou mau auhau oo na mea a lakou i ma nao ai he iapuwale? He naauao anei a he pooo anei ke oleloia, aohe kuieana o na baole e kamailio a e lawelawe ma keia mau mea ? Ke manao nei lakou he kuleana no, no ka mea, na ka lakou mau hana i lawe mai ka palapaia, ka malamalama a roe ka nnauao i keia aina; na ko lakou nei dala a me ko lakou nei oihana mahiai a qie ke kalepa Kii'i i lawe m«i i na loaa o ke aupuni, me na pomaikai ona home a me ka hoiomun, a na keia mau mea i p<iu i kokua i ka hoomau aua i ke kuokoa o ka aina { aeia— ke oie keia mau pom<ikai i laweia mai e lakou, mn kuhi ona lnnUmi, na kula, k/> n«- | auao a me ke, aupuni i hoo<iohoia e ku nei, ina ua lilo kahiko keia paeawia e like uie ka paeaina o Nuuhuvri, Polupola, Pikia aie Nu Kaledonia ma—ua lila ko iakou a uu pili aku mnlalo o na aupuni nnlihini. Na na haole i haawi >.ku i k» Uhui Hnwaii keia mau ponimka', ne meu e inau ai ko lakoM kuokoa, ka mea no hoi. i lilo »i lakou i lahui i mahaio nui in, oiai he uuku a he nawaiiw»li no bo- lihou; a i keia wa ke make* make nei no l.iknu e hui p > me ko Hawaii nei ena ka houpunopono naauio aru, i inea e lilo ole ai lieia kulana*kuok<>a n ltk<>u t kokua pu ai e i:ni—» nlo ole ai ke kuokoi o ne Aupuni oiumuli o nn aliik«i uhauha waie, m me ni* hootito l<ipuw.ite i hiki ole ke hna»ia ke ole ka ana o k* aie a ine na nuhau koikoi. He makemake no ko lakou e haawim na noonoo kupono u pau m ka hanohnno a, <ne kn ihnhi oKa Moi. iVla keii mea ua hui pu Ukou me n* Hawnii maikai a pau, inn ke ake ann e hookele ia na hana ma ke ahnni e poin-> ole ai ka Moi a me ke Aopuni, me ke noi i ke Akua e hoopikele oia i ka iMoi a ine ke Aupnni no na hookele kupono ole, a e alak*i la hoi uia m< ua inea e onipa* ai oi i raa ke ano o ka makuii aloh« iloko o ka puuwaio konn iahui a pan. E pon<> i na kmaka maikui a*p-iu, int he ha-. ole a he Hnwaii, e hui p«i ma ka uni «na i n» h .nii e poinaikai ai na mea a pau, a e alakai i ka Moi a me ka Ahaolelo, • hana ole lakou i na mea i noonoo la a ka poe naauao ua ku ole i ka pomaikn o ka iehulehu.