Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 27, 8 July 1882 — KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUHA. KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868. [ARTICLE]

KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUHA.

KA MOOLELO O ONILA MAKA! KA MAKAI KIU KAULANA O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868.

MOKUNA XVII. ;Na Makai Kiu rnui ke liuiiinikauhale mai — [ Hele laoa e ike Ike pi«—He nnnaina kupnianaha —Ka mihi «r»n -- Hoapaapaia na iM»kni Kiu o Nu loka — Puiwa nn Makm Kiu akamai—Ka ioii kupnianaha ana o kont mau helehelena—Ka ike ann—He [ hana ano hou—Alo o Onila Makn. SKA WA a ni» kanaka elua i koino aku ai iloko o ko Omla Maka keenu, e noho ana ui> iluna o kona moe hao ma kahi poeieele loa o kona keena, a ma kekahi wahi hoi e aweawea iki ann no kn mnlamalama. Oiai, us kamaaina kein nau innkai ma kn laua hana, nolaila, hele aku la me ka manao pihoihni ole. E Koma, e noho iho, wahi a kekahi i panr oku ai, me ke kuhikuhi aku i ke kau wahi nnho wawae kolu, a noho iho la no hoi ka mea nana ka pane iluna o kekahi noho loihi. Ao!e i huli mni ke pio n nana mai in laaa, aka, noho malie iho la no oia maluna o kona moe me ka oni ole. Ak«, he mea hiki oie no paha i na Makai Kiu ke hoonmopopo pono aku i kon?» tnau helehelena ina no oia i nana <i<at ia laua, do ka mea. he ano powehiwehi ka m-iiama-lama o konn keena. Nelail», unuhi like »e la Inua i na kika mai ko laua mau pakeke ae, n hoomakn iho la e ho-a. me he mea ln, e hoapanpa nna lnui i iniopopo na helehelena o ka mea pepehi kannka. No kekahi inau ininute kamakamailio iho U laua maluna o na kumu lehulehu, nka, p\ne «ku la nae kekahi o laua i ke pio me lea leo hoohenehene: E ! Auhen oe, «ia oe i kahi kupono ole. 1 ka pane ana aku n kekahl e na Makai Kiu, huli mai la oia n nana pono aku la la laua me nu onohi maka i hele a hulili; l ka ike ana «iai o ua mau Makai Kiu la i helehelena oua kanaka ln, uumi iho ia [liua i ko laua Innu no kekihi manawa. oini | [ot maopopo nku m la Uua he puuwai eleele fkona i ike ole i ke koni ana a he mau li« ma hoi kona i paumaeie i ke koko o ka poe hala o|e. Oiai, laia i aui mai at a 'nana aku (n i na | Makai Kiu, ua ike aku la laua i kona raau i helehelena» ua maka ahewa ia kona mau ! onohi. a ma kona mau ano hoi a pau, he ku ■ maoli i ka weliweli ke nana aku. I Ua kupono lo* keia kanaka no ke kar4ima ona i hoepania mai nei; wahi a kekahi i hawtnawana ae ai i kona kokoolua. Ae ! wahi a kekah'. hele mai oe mannei, he m«»kemake ko maua e kamailio pu eoe w;thi a kekahi MaKai Kiu ia Omh M*ka. N«o«u aku la ke pio: o\V*« oe, a heaha hoi kou m«kfraake no'u ? He mau hoa'ioha m«»u« nou. a u* make* |niakf maua e hoopakeie ae la oe inuiloko aku o keia wihi, ina e hiki ana» wahi a ; Kom». Aohe o'u mau hoa'ioha, a aole no hoi e hiki i kekahi We hoopakele *e ia'u mailoko ae o keu piliwu— * a o le no ho« o\i makem*ke e hoop«keie tnm lakoa ia'u ina e hiki •na ta na'u pnnoi no e hoe ko'u waa. Ina oe e hoe ana ma ke aia au i heie iho nei. e hiki aku ann oe ilunn o ka amana li* kanaka. Malia p«ha» o olua o kakou ke hiki moa ■ku *na iiaila mamua o'u, ina pela, alaila, ua pakeie au Nina aku la na Maka< Kiu kekahi i kekahi a pane ako 1« roe ka leo haahna, K Kela, he kanaka ino maoli keia.

Ku ae ia o Keii a hele aku U imua o ke pio a hopa aka ia ma ka !*ma, a huki mai !a ' i«»a ma kahi maamaami iki o kona keena paahao. Heie raai maanei, wah« aoa, He make- . make au e nana pono aku ia oe, maiia oa ike no au ia oe mamua. 0 oe ka'u i ike moa, no kou ike mua ia'u, ; aole ia mei i maopopo ia'u, wahi a ke pio i j *pane aku ai me ka leo huhu. 1 hea ko wah» j ike mua ai ia'u e kena • vvabi elemakaie? luka « ka muh#»i, kabi a kaua j lawela- ' we pu ai ma kekahi hana. ' Peh ? Ae ! Aka ae ia ua Makai Kiu la, a pane aku la: He kanaka hopo ole oe; akn, he makemake nae ko'u e nin»u aku ia oe » kekahi mau mnau. Ninau mai. Niu no i pepehi keia kan:ika ? Ae, *vahi a ke pio i pane aku ai. Nana ae la ua mau Mahai Kiu nei kekahi i kekah» me ka naau kahaha. Aole iaua i moeuhane iki mai ko laua komo ana mai, e haUwai koke ana iaua me ka huaolelo mihi a ka mea pepehi kanaka, noI.iiU, kahaha ioa uo iaua naau. Nau io no i pepehi oia ? \vahr a Koma. Ae. I nahea nei ? » Ka, kai no hoi ma ka po no ona i make ai. 0 ka manaw* hen ia 1 j Aohe i maoj<opo ia'u. j Heaha kou manao o ka pepehi ana iaia 7 j Aohp o'u man.no. i A nia. ihea ke kino kupapau au i waiiw ai ? i Ua waihoi<» e a'u na na manu Alaia—na na jnanu Alaia keokeo, Kukai hoailona ae la na Makni Kiu. A o ke nno hoi o kn hoailonn, e hoike ana, ua īa laua. Me ke aha oe i pepehi aii ua kanaka ia, wahi n Kela. 1 kamaiiio wale in aku oo e a'u a hiki i i kona muhe ana, e like me olua e hoao mai | nei e pepehi ia'a. Hina like #ku la na Makai Kiu ihope i ko j laua.wa i iohe ai i keia pane n ke pio. me j he mea la, ua ku ako la laua i ke ' a-u i ka j i-a nuku ioa." ! No keia p3ne a ke pio, hoomuopopo iho la na Makai Kiu, nole oia he kanika hupo leahaukne, nka, e hoao ana oia e hoapaapa ia laua me ka hoohoka mholi aku i ko iaua ike ma ka oihana a iakou e iawelawe iike nei* Na keia hana maalea a ke pio, ua lilo loa ia i inea hoonaukiuki na liun. No ka mea, he maka*u wale ka poe hana hewa i ns Makai Kiu. A ua oi loa aku no hoi ko lakou weliweh j i nn Makai Kiu mamun o na LunakAnB«vai ' a me ka poe Kiure. Akfl } eia nae keia kanaka. i ahewaia no kekahi karaima kiekie ke hoohokn nei i.i laua, a ke hana nei hoi oia me ke akamai n me ka muale», oiui ma kont »no he pupuka, aohe manaolann, aohe hon'ioha a aole no hoi he w»hi daia nana e kokua taia, aka, o kona akamni ka hoomnnawnnui a me kn j noonoo lua ole o kona poa> ke koo ikuika | nana e hoohaahaa nei i kekahi poe. j E, auhea oe. aole loa oe e hoapaapa e like ; me keia in« oe e ku aku ana mnialo e ka j amana ii kanaka. I No ke aha hoi, koe waie iho no keia, ina ua like ka hupo o nu Kom*te ii knnaka ma ka iaua oihana e like me oiuu He mau hupo maua «a ? Ae. No ke aha kou mea o ira oielo ana peia? Ina he mau loea olua a ua kamaaina hoi ma ka olua oihana, alaila, e ihkai koke aku olua ia'u iwaho mai keia wahi aku, a na olua no hoi ia e hai aku i k» Makai Nui, ua maopopo ia oiua na hai i hana ka pepehi kan!»ko, aole na'n. Oia ke kumu o ko maua'hiki ana mai ianei. Ua maojwpo no ia maua. aole nau i pep<-hi kei» ka?i«*ka. Ua mao|>opo no hoi ia maua, aole oe i hew.« ! Peia anei ? Ae. A no ke aha ia hoi ko olua mea e lawe ole nei ia'u »mu% o ka Makai Noi a hai *ku j pela ? He mea maopopo e hookuu ia mai ana au malalo o na oleio a kekahi miu kanaka eieu a maaieA hoi o Nu loka e iike me oSut. No keia mau oie?o pahele a ke pio (Onila Maka) imua o na Mikii Kiu; oa hiki o)e i; ko iaua noonoo ke hoomaopop© no ka ike' kupaianaha o keia kanaka. i Oui ua hele mai laua e halawai pu me ; kekahi kanaka hopohopo, hupo. e nke me tra ' laua i manao ai. He «iaio, ua halawai mai' me iaui kekahi kanaka h»!ehelena pupuk«, aka. he k>naka nae i oi aka kona ike mi' , mua o ko la««. *

Ke ikeaku ia »oe« o?ua ? keia maU hui* : paiapaia i k-ihakaha I» ma ka pala ! wahi i j ke pio. { Me ka noonoo mu» ole ae tke ano o keia [oleio, huii iĪKe aku ia na poo o ua mau ma- ■ kai nei a oana aku ia ma kahi i kuhikuhi sa jaku ai e kahi kapaianaha. ! Aohe a laua cn«?a i ike aku, aka, la !aua nae i huh hou mai ai a nana aku ia maluna 0 ua kanaka i*g e ku aku ana imua o laoa kekahi kanaka ano e ioa mai kona mua. O ni maka o keia kaoaka hou e ku aku nei imua o Uua, aohe i ahewa ia, a o kooa mau hiona hoi he oluolu ka nanaina, aka ma kona helehelena e nwu ana no ke ano hauiiuli. j Ku like ae Ii na Makai m'u liuna me ke | kahah*. O keia luli «ooe kupaunaha ana o na heleheiena o keia kanaka imua o laua, oia no kekahi hana kamahao loa a laua i ike ai iioI ko o nn makahiki iehuiehu o ko inua laweI iawe ana i ka oihana. ! Owai oe? wahi a Koma, ka Makai Kiu i i hooho ae ai. : Maiia owau no ke Alii ona Kupua ! wahi u kahi pio i puie aku ai me ka leo ano e mai ka w>x mua a iakou e kukai olelo ana. E Komn, ua hoohoka la kaua, wahi a Kela me ka leo tno»kaka, e hoike ana ua ike | oia ī k.i inea e ku nku ana nei inv»a o laua. la wa hooho leo nui ae h ua w<ihi pio nei 1 keknhi leo nno e ī kuluma mau īaia i kon* wa e pih\ ai i ka hauol», a pane aku la i me ka ieo h-iuoli: E na hoj», ua hoka maoli io no olua ! Kiihnhn ! wahi a Koma, Ina aoie au i makapo la. o O/iila M.ika no oe, ke Aiii o na Kupu.i. Ha'nau iki iho ka ieo, aole ka nui loa ae. ; E Mnkn, heana keia hana au ? j E iawelawe nna au i kei«» hana no ke ka- : naka i kupnno no keia wahi. j Ia wa aka like ae ia na Makni Kiu i ko J laua hoomaopopo ana iho i ke nno o kana hana. Alaila k:nnaktitnniiio iho la na Makai Kiu no hookahi hora a oi. j 1 kn wa 1 kokoke mii ai ko iaua nnnawa e hoi, pane aku la o Koma: Ua eo ke ao holookoa ia oe ma na hana hoano e. Akn malie iho l.v o Onila n pme aku h: j Pela ! Ka, aohe olui i ike i ka hapinui o kn'u m»u hnna i koe. Pe : n iho » lawelawe hou ae au i keknhi hapa o ka'u miu hana i koe, e ike nuanei oe i ka piha » Mu loka holookoa i ke kahaha no na la he umi a oi aku. Mai ke keena aku o Onila Mak.i, pololei >ku ia na Makni Kiu a hiki i ka hule noho o k i Makni N<»i. j E kaii ana hei ua M ikai Nui nei no kn laua hoi aku. i ko iaun hiki ana aku imua onn, pane mai ia oia: En» Keonnnnna, wahi nna, Pehea ko olua mnnao no kn mear a'u i hoopaa iho nei ? E hoopaa aku i;.ia*ilaila, ua loaa ia oe ke kannka hann hewa. ' TJa maopopo in olun ia mea ? Ae, w«hi a na Makai Kiu. A pehea au e h«n\ nku ai ? M » ko'u manaoaohe o maua waiwni imua ou i kein hoM. Ka! He makemake au e loan ona mau ike kupeoo. E iawa ana oe me n* ike kupono ke hiki mai ka mnnnwa. E noho nna kn Aha Kiure ma ka ia mua 0 keia malama. Oia ka pono, no ka mea, e lawa ana oe me na ike kupono. Alnila, e lilo 110 owau ka Lunakanawai oia mea. Mamua oka wa e noho ai ka Aha e mihi e mai ann oin, Pela anei kdu manao ? Aohe o'u kanalna uo »a mea, wahi a Keiu. j Nolaiia. ina kou manao, aohe waiwai o ka j tt»t ho«an<iaku i mau hoike hoo? ' i Mn ko maua manao, irn no oe e waiho j maiie i keia han*. -Uaila m na hoike do ia ! e hoike mai ia i»kou iho e hiki ai ke līia na kanaka eKoiu me hookahi imhine. Aole i hoomoopopo ioa aku ka Makai Nui 1 keia mau huaolelo hope, nolaili, ms kona manao, ui iaw< pono na hemahema. j iioko no hoi oia wa, e noho ani no ua wah» pio I* maiokn o kona keena, e kali ana 0 ka huii ne o kahi mea okoa, a ma ka la mahope mai a m Makai Kiu o Nu loka i hele aku ai e īke iaia. ua ikeia iho ia eloa imu hana kupaianaha i hanaia a me na lono 1 iohe i-*, nana i kono mai i ka naaoaa, ka maaiea ame ka hoomanawanui o Oniia Maka, ka Makai Kiu k*uiana o Enelani, e kupaa a hiki i ka hopena. Aole i J>om~