Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 28, 15 July 1882 — Page 1

Page PDF (1.47 MB)

This text was transcribed by:  Puakea Nogelmeier
This work is dedicated to:  Ka'upena Wong

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XXI. HELU 28                      POANO, IULAI 15, 1882.    NA HELU A PAU 1076

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

 

KA MOOLELO

O

ONILA MAKA!

KA MAKAI KIU KAULANA

O

ENELANI!

A O KA MEA

POHIHIHI O KA 1868.

MOKUNA XVIII.

Hoopaaia i ka hao ke pio - Lohe ka Wiliki i na olelo a kahi pio - Na olelo a ka Wiliki - Mahuka ke pio, a he kupua ma kona wahi - He olelo aelike - Ka hoi ana mai o kahi pio - Kahaha kahi Wiliki - Akahi no a loaa ka ai maikai - He mau hoano e hou - He malihini - Ka mihi hou ana.

            Noho ana no o Onila Maka ma kona keena, ua paa i ka hoopaaia i ka hao.  Aka, aole nae i kiai makaala loa ia ua wahi la no kekahi hihia e like me keia ke ano.

            Nolaila, noho malie iho la no ua wahi pio nei, a hiki mai la ka la a me ka manawa ona i li-a ai, hooholo iho la oia e kolohe i kahi wiliki.

            O ke ano o kahi wiliki, he kanaka oluolu me ka hoolohe, a no kona ike ma na mea e pili ana no kana oihana, ua hilinai ia oia, aka, hookahi nae mea nana i hoaiai ae i kona kupono ole ma ia kulana.

            Aka, he oiaio nae, ua kupono wahi ikaika no ka poe ino loa i hoopaa ia mai maloko o kona mana, in a oia i waiho aka i ka waiona, alaila, e kulike auanei ka moakaka o kona noonoo me kana pio e paa nei, aka, aole nae pela.

            No ka mea, i kekahi wa, ua on a loa ia ia, nolaila, aole i makaala loa ia na hana o hana oihana.

            He oiaio hoi e like me ka makou i hoike aku ai ma kela pule aku nei, o Oaila Maka wale no ke kanaka hookahi i hiki pono ke hana ma na hana maalea a me ke akamai me ka holopono, mamua o na mea e ae a pau e ola nei i keia la.

            Ma kekahi kakahiaka ae, komo aku la ua wahi wiliki nei iloko o ko Oaila Maka kekena a pane mai la kahi pio:

            Auhea oe e Pukela, he wahi aina awakea ino loa kau o ka haawi ana mai ia ʻ u inehenei?

            Paikole! Aole ou kuleana o ka nukunuku ana no ke ino o kau ai, aole ia me a ʻ u.

            Auhea oe, ma kekahi o keia mau la aku, aole au e loaa mai ana ia oe ma keia wahi, aka, he mea okoa, in a aole oe e haawi mai ana i ai maikai na ʻ u.

            A ha! E hooweliweli mai ana oe ia ʻ u i wahi hou e holo malu aku ai ea?

            He oiaio ka ʻ u e olelo aku nei ia oe, e loaa mai ana ia oe he kanaka okoa ma ko ʻ u wahi nei; in a aole oe e nana i ka hana ia ana o ka ʻ u mau mea ai.

            Auhea oe e kuu wahi keiki, e hoao ana paha oe e haalele mai ia ʻ u, aka, no kou hai e ana mai nei i kou manao mamua o kou hooko ana i kou makemake, nolaila, manao ae nei au i na komo lima a me na kaulahao a ʻ u e malama nei, nolaila, e haawi mai ou mau lima.

            Mino aka iho la ua Makai Kiu nei a haawi aku la i kona mau lima, a hoopaaia iho la me na kupee e kahi wiliki.

            Paikole! wahi a kahi wiliki, oiai, ua hoopaa aku ia au ia oe i hiki ole ai ia oe ke au, nolaila, e hoopaa hou aku ana au ia oe i hiki ole ai ia oe ke hele.

            Mahope iho o kona haawi ana aku iaia iho imua o ka wiliki, hoopaaia iho la kona wawae a paa me na kaulahao.

            A pane hou aku la:

            Oiai aole e hiki ia oe ke au aole hoi e hiki ke hele, e hoopaa aku ana au ie oe i hiki ole ia oe ke kakaa.

            Aka, i mea e hiki ole ai i ua wahi pio nei ke holo malu aku, hoopaaia iho la keia i ka papahele.

            Mahope iho o kona ike ana ua paa pono kana pio, hele aku la oia me ke kani iki ana o kana aka.

            Nolaila, ke ike nei kakou i ka kakou hiwahiwa ua paa, aohe wahi e pakele ae ai.

            E kali ana hoi oia o ka lawe mai o kahi wiliki i kona aina awakea.

            Aka, oiai ua paa kona mau lima a me kona mau wawae, aole nae i pohihihi kona noonoo maikai.

            Mino aka hou iho la oia, a hulili ae la kona mau maka.

            Ia wa no lohe aku la oia i na kapuai wawae o kahi wiliki e hele mai ana i kona keena.

            Ia wa koke no hoi, loli koke ae la kona mau helehelena me ka hikiwawae loa.

            Ua hoikeia mai ke ano e o kona helehelena i ka wa a kahi wiliki i kukala ae ai me ka leo nui iaia i wehe aku ai i ka puka, me ka manao eia no kana pio ke paa nei.

            Auwe no ka hoi e, owai oe?

            No ka makemake ole o ko pio mua i kona aina awakea no ke ino, nolaila, hele aku nei e huli i aina awakea hou nona i oi ae mamua o kau e hanai nei iaia.

            A haalele iho nei i ke diabolo ma kona wahi?

            Iaia i pane aku ai pela ae pono aku la na maka o ua wahi wiliki nei maluna o ka mea i hoopaaia ma kahi o ke pio mua.

            Auhea oe e Pukela, ina kou he makemake e noho paa kau poe pio me oe, e pono oe e malama pono ia lakou.

            Nana pono mai la ua wahi wiliki nei, a pane mai la:

            Paikole! Aole e hiki ia lakou ke hoomaopopo i keia mea, aka o ka hiki ana i keia mea ke hoopaaia ma keia wahi, a me ka hiki ana i kekahi ke mahuka, oia ka mea kupaianaha loa.

            Mahope iho o ka namunamu ana o ua wahi wiliki nei i na huaolelo maluna ae, pane aku la oia?

            E kuu hoa ʻ loha aole anei oe e ai i keia aina awakea?

            Ina ua oi ae ka maikai o kena mamua o ka aina awakea mua au i lawe mai ai.

            Ma ke ano o kau olelo, me he mea la, he kanaka Irelani oe, a ke hoao nei oe e kokua i kekahi o kou ohana.

            Mai nana oe ia mea e kuu haku, eia wale no kau o ka hoike mai in a ua oi ae ka maikai o kena ai mamua o ka mea mua, alaila e hai aku no au ia oe me ka oiaio, e hoi hou mai ana no ko pio mua.

            He oiaio anei kau e olelo mai nei?

            Ae.

            Ina he oiaio kau, alaila e hoihoi hou ae au i keia ai a ʻ u i lawe mai nei, a lawe mai i pipi palai maikai nana.

            O hele a lawe mai i pipi palai maikai e like me kau olelo, alaila e ike hou auanei oe i ko wahi pio kahiko.

            Hopu ino iho la ua wahi wiliki nei i ke pa a puka aku la iwaho.

            Iloko o hapalua hora, hiki hou mai la oia, a iaia hoi i komo aku ai iloko, ike aku la oia i kana pio mua e paa mai ana no.

            Auwe, ua hoi hou mai nei ka oe?

            Ae.

            Ihea oe?

            I hele aku nei hoi au e nana i aina awakea maikai no ʻ u.

            Loaa aku nei no ia oe?

            Aohe, aka, lohe ae nei e malama a maika ana oe ia ʻ u ma keia hope aku, nolaila, hoi hou mai nei au.

            Na ke diabolo aku la oe i hai aku nei.

            Mai nana oe no ia mea, eia wale no kau o ka malama kupono ia ʻ u mahope aku, o lawe loa hou aku no auanei ua diabolo la au e olelo nei ia ʻ u, aohe e hoihoi hou mai.

            Auhea oe, mai olelo hou oe mahope aku o keia wa i ke ino o kau ai e ai nei, o lawe ia aku ko ʻ u uku mai ia ʻ u aku a pilikia hoi au.

            I ka wa i puka aku ai o Pukela iwaho, wehewehe ae la ua pio nei i kona mau kupee hao a me na kaulahao on a i hoopaaia ai a kapae ae la.

            No ka mea, ua olelo mua aku oia i kahi wiliki, in a aole oia e wehe ana ia mau mea, e mahuka hou ana oia.

            Nolaila, manao iho la ua wahi wiliki nei e aho no ka wehe ana a hemo, no ka mea, he makehewa ka hoopaa ana iaia, in a ua hiki iaia ke wehe a hemo a hele aku e nana i ai nana, heaha hoi ka paa oia mau mea ma no oia e hoopaaia ana.

            He hapalua hora mahope iho o ka hele ana aku o kahi wiliki, hoi hou mai la oia me kekahi kanaka okoa, a lawe aku la i ka malihini iloko o ke keena paahao o ka Makai Kiu.

            Ia wa, mino aka iho la ua wahi pio nei i kona wa i ike mai ai i na helehelena o ka malihini.

            Ia wa, mino aka iho la ua wahi pio nei i kona wa i ike mai ai i na helehelena o ka malihini.

            E hoike mai ana ia mino aka ua moakaka iaia ka manao o keia malihini, me he la e olelo aku ana iaia :

            A ha, o oe ia e ka mea a ʻ u e imi nei.

            Ia wa kiia aku la ua wahi pio nei me ka malihini iloko o ke keena hookahi a puka aku la kahi wiliki.

            A pane aku la o Ionakana:

            Ua kaumaha loa au nou e kuu hoa ʻ loha, in a paha i ko ko ʻ u makemake, aole le oe e noho i keia wahi.

            Ke hoomaikai aku nei au ia oe no kou lokomaikai wahi a ke pio.

            Aohe o ʻ u makemake e hoomaikai mai e ia ʻ u, no ka mea, aole i ko ko ʻ u makemake.

            Owai oe? wahi a ke pio.

            O lonokana ko ʻ u inoa, wahi a ke kanaka waiwai.

            O oe ka paha ka makuakane o ke kaikamahine i manaoia ai e mare me kela kanaka opio, wahi a ke pio i pane aku ai.

            Aole, he kahu hanai wale no au.

            Oiai, ua manao nui mai oe no ko ʻ u pono iloko o keia hihia, nolaila, ua kaumaha au i ka hoike aku ia oe, na ʻ u no i pepehi ua kanaka opio la, wahi a ke pio me ka leo haalulu.

            Nana inoino mai la na maka o Ionakana.

            Kaumaha maoli au no kou pepehi ana iaia, wahi a lonokana.

            Ae.

            Owai kau mea o ka pepehi ana i kaumaha ai oe?

            O Hale Keleneka opio.

            Ua pupule ia oe, wahi a Ionakana.

            Pela io paha, ua pupule io paha au i ko ʻ u wa i pepehi ai i kela kanaka opio. Oia ka ʻ u olelo pale imua o ka Aha Hookolokolo.

            Nana aku la oia maluna o ke pio me ka naau kahaha.

            No ka mea, aole hiki iaia ke hoomaopopo iho, in a ua lohe pono kona mau pepeiao i na olelo a keia kanaka, nolaila, ninau hou aku la oia:

            He oiaio anei kau e olelo mai nei, nau i pepehi ua kanaka opio la?

            Ae, wahi a ke pio i pane aku ai me ka maalea nui.

Aole i pau.

 

KA MOOLELO O KA AHAOLELO

KAU KANAWAI

O KA

A.D 1882.

 

La hana 50, Poano, Iulai 6, 1882.

            Halawai ka hale e like me ka mau. Heluhelu ka moolelo o ka la i hala a aponoia.

Na Olelo Hooholo.

            Na Paluhau he olelo hooholo i $15000 no ke kukulu ana i hale hookolokolo me halepaahao ma Kawaihau, Kauai. Waihoia ma ka papa a noonoo pu, ia me ka bila haawina.

Na hana o ka La.

            Heluhelu akolu ana o ke kanawai e hoololi ana i ka Mokuna 3 o na Kanawai o 1878, e pili ana i na palapala ae holo; hooholoia.

            Heluhelu akolu ana o ke kanawai e hoololi ana i ka Pauku 64, 65, 66, o ke Kanawai Kivila e pili ana i na laikini kudala; hooholo loa ia.

            Heluhelu akolu ana o ke kanawai e hoololi ana i ka Pauku 11 Mokuna 55 Kanawai Karaima e pili ana i na hale hula haole; hooholo loa ia.

            Ma ke noi ua kapaeia na rula a heluhelu mai o Rice he bila kanawai e hooponopono ana i ka maluhia o na kula hanai kaikamahine mai ka poe e komohewa ana, a ma ka ahewaia ana a ku i ka hewa e hoopaiia oia aole e oi aku mamua o $200, a e hoopaahao ia aole e emi iho malalo o na mahina eono.

            Noi mai ke ʻ lii Bihopa e kapaeia na rula a heluhelu alua ia ka bila; aeia a heluhelu ia. Waihoia i ke komite wae, Rice, Loio, Kuhina, Richardson, Pilipo, Wilimana.

            Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu mai ke komite waiwai he hoike na Keo Kanaka e pi i ana no na Buke o ke Keena Waiwai no ka hoahuia o kekahi puu dala nui ma ka Banako e ke Kuhina Waiwai mua iho nei i ae ole ia e kanawai, a ua noi mai ua komite la aole i hoapono lakou no ia mau dala i hoahula ma ka Banako me ka ae ole ia e ke kanawai. Kauohaia e pai.

            Hoomaha ka hale a hora 2; hora 2, noho hou ka hale.

            Heluhelu akolu ana o ke kanawai e hoonoho ana i kau hookolokolo hou no ka Aha Kaapuni Apana Ekolu, e malama ia ma Waiohinu, Kau; hooholoia.

            Heluhelu akolu ana o ke kanawai e hoololi ana i ka Pauku 1,2,3, o na Kanawai o 1868, e pili ana i ka pepehi bipi; hooholoia.

            Heluhelu alua ana o ke Kanawai Aie $10,000,000. Noi mai o Keau e hooholo no ke kakaupoepoe.

            Noi mai o Kalua e hoopanee loa. Kamailio mai oia he mea makehewa ka aie ana aku i keia pau dala nui; he hana hookaumaha wale iho no keia, aole hoi oia wale ao, aka, he hana ia e lilo aku ai ke Kuokoa o ka aina. Eia hou iho no ia mea hookaumaha, o ka ukupanee o ua mau dala ʻ la.

            Kamailio mai o Keau ma ka aoao kokua i ka bila.

            Noi mai a o aulukou e waiho i kekahi komite wae, i kokuaia e Aholo; a me ke noi a Pilipo ua kakauia na ae me na hoole, a ua hooleia ka hoopanee loa, a waihoia i ke komite wae, Loio Kuhina, Kaulukou, Lilikalani, Aholo. Ake, Kuhina Waiwai, Aiwohi, Kalua, Pahia, Kauai, Nakaleka.

            Ma ka aoao hoole-Kipikona, Kaai, Bush, Preston, Parker, Kuihelani, Moanauli, Kapena, Kaae, P P Kanoa, Lilikalani, Lahilahi, Pahia, Mahoe, Kaluhi, Aholo, Kamakele, Haupu, Nahinu, Kaunamano. Kauai, Palohau, Nakaleka, Kupihea, Kaukau-25.

            Ma ka ae-Bihopa, P Kanoa, Ake, Kamika, Brown, Kalua, Richardson, Nakookoo, Gardner, Nawani, Kauwila, Kauhane, Pilipo, Aiwohi Rice-15.

            Noi mai ke Kuhina Waiwai e kapaeia na rula a e heluhelu alua ia ke kanawai e hoomaopopo ana i kekahi aie aupuni, hooholoia a haawiia i ke komite maluna ae; a ma ke noi ua hoopanee ka hale.

La Hana 51, Poalima, Iulai 7, 1882.

            Halawai na Hale e like me ka mau. Heluheluia ka moolelo o ka la i hala a aponoia.

 

Hoike a na Komite Wae.

            Hoike mai a ke komite ia lakou ka noonoo ana no na haawina o na Luna Maikai a me na Makai a puni ka Paemoku penei: Na lilo o na Luna Makai a me na Makai no na makahiki elua $49,080. Maui, $27,120 no na makahiki elua; Oahu, $71,760; Kauai $13,510; Huina Nui, $163,780. Waihoia ma ka papa a noonoo pu ia me ka Bila Haawina.

            Waiho mai ke ʻ lii Ake i ka hoike a ke komite wae ia lakou ka noonoo ana no na haawina hoohoihoi no ke kokua ana i na laina mokuahi, he mea pono ke kokua ana aku o ke Aupuni he $50,000 e like me ka haawina ma ka bila haawina. Waihoia ma ka papa a noonoo pu ia me ka bila haawina.

 

Na Olelo Hooholo.

            Na Nawahi he olelo hooholo i $5000 no ka hana hou a ua i ke awapae ma Hakalau, Hilo. Waihoia ma ka papa.

            Heluhelu mua loa mai o Paluhau he bila kanawai e kau ana i laikini no ka poe uwi waiu ma ke kulanakauhale o Honolulu, a e hoonoho ana i luna nana no keia mea.

            Noi mai o Keau e heluhelu alua ia ma ke poo; aeia a heluheluia. Waihoia i ke komite malama ola.

 

Na Hana o ka La.

Na Haawina o ka Bila Haawina i haawiia i na Komite wae a i waihoia mai iloko o ke Komite o ka Hale.

            Na lilo kuahele o ka Moi, $22,500; hooholoia, a hoomaha ka hale a hora 1:30; hora 1:30, halawai hou ka hale.

            Ma ke noi a ka Peresidena o ka Papa Ola ua hoomahuaia ka haawina o na Kauka Aupuni a me ua loau a hiki i ke $50,000.

Na lilo Papa Ole                                              25,000

Kukulu me malama Halemai   50,000

            Haawina no ke kukulu ana i na halepaahao me hale hookolokolo, ua haawi hou ia i ke komite wae.

Halelio no ka Halealii                          15,000

Luna Dute kahului                                          3,000

Luna Dute Mahukona                         2,000

Luna Dute Hilo                                               2,000

Kokua Kiai Awa                                             12,000

Waapa Hale Dute                                            1,200

            O na haawina no ke Kiai Oihana ma ke Awa o Honolulu he $3,000, Luna Hale Papaa $3,600, ua haawiia i ke komite wae ia lakou ka noonoo ana no ia mau haawina; a ma ke noi ua hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 Poaono.

            La Hana 52, Poaono, Iulai 8, 1882.

            Halewai ka Hale e like me ka mau. Heluheluia ka moolelo o ka la i hala a aponoia.

            Na ke komite waiwai i waiho mai he hoike e pili ana no ke kukulu ana i ka Halealii hou na lilo a me na hoike a ka poe kukulu hale i hoolimalima e nana pono i ke ano o ka hale a me na lilo. Ua hoike mai ua komite la no ka hoolilo nui ia o na dala o ka lehulehu a me ke ano kapulupulu o ka hanaia ana. Aponoia ka hoike a ke komite a kauohaia e pai.

            Hoike mai ke komite wae ia lakou ka noonoo ana no ka bila kanawai e hoololi ana i ka Pauku 267 Kanawai Kivila e pili ana no ka hoomahuahua ia o na Alii Makai a puni na Paemoku; ua apono lakou i ka bila kanawai me kekahi hoololi a ua noi mai e hooholoia ka bila; aponoia ka hoike a kauohaia e heluhelu akolu i ka Poakolu.

            O ke komite ia lakou ka noonoo ana no ka haawina ma ka bila haawina e pili ana i na auhau papalua; ua apono lakou e hoihoi hou ia aku na dala i auhau papalua ia; aponoia ka hoike.

            Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu mai o Kalua he palapala hoopii mai na mai lepera o ka halema lepera ma Kakaako, e noi nui ana e hoopauia ka noho Luna ana o Van Gieson no ia halemai. Waihoia i ke komite wae, Kipikona, Kalua, Pilipo, Keau, Palohau.

            Hoolaha mai ke ʻ lii Bihopa i kona manao e lawe mai i kanawai e pili ana no na keiki e hoopaaia nei ma Keoneula.

            Na Pilipo he olelo hooholo, o na bila kanawai a pau e haawiia ia W L Wilcox na ka unuhi ana; hooholoia.

            Malalo o ke poo o na hana o ka la, ua heluhelu akolu ia ka bila kanawai a Mahoe e hoololi ana i ka Pauku 2,3,o na Kanawai i aponoia ma ka la 14 o Aperila 1859, e pili ana na ke kukulu ana o na pa aina; a mahope iho o na hoopaapaa loihi ana ua hooholo ia e haawi i kekahi komite wae-Keau, Wilimana, Mahoe, Gardner, Kauhane.

            Alaila ua hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 o ka Poakahi, Iulai 10.

La hana 53, Poakahi, Iulai 10, 1882.

            Halawai ka hale e like me ka mau. Heluheluia ka moolelo o ka la i hala a aponoia.

 

Na Palapala Hoopii.

            Na Rice mai Koloa mai, i 2,500 no ka uwapo pae  ma Koloa. Waihoia i ke komite wae no na haawina o keia ano.

            Na Kamakele mai Oahu mai, e kapae loa ia ka haawina o ka Halemai Moiwahine, a e kohoia o Kauka Pika no ka halemai. Waihoia i ke komite malama ola.

            Na Kalua mai Ewa mai, e papa loa ia ka rama. Waihoia i ke komite wae no na bila rama.

            Nana mai no, mai Honolulu mai, e papa loa ia ka rama. Waihoia i ke komite no na bila rama.

 

Hoike a ke Komite Wae.

            Hoike mai ke komite wae i waihoia no ka haawina na lilo o ka Papa Ola; a ua apono lakou e hoomahuahua i ka haawina a hiki i ke $35,000. Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.

 

Na Olelo Hooholo.

            Heluhelu mai o Rice no ka wa mua i ka bila e hoololi ai i ka Mokuna 8 o na Kanawai o 1872, e pili ana i ka hoopai maluna o na hooiaio hewa ana i na palapala kope. Waihoia malalo o na rula.

            Heluhelu mai o Rice  no ka wa mua i ka bila e hoololi ai i ka Pauku 295 o ke Kanawai Kivila e pili ana i na palapala kii; waihoia malalo o na rula.

            Noi ke ʻ lii Kuihelani e hookuu iaia no kekahi mau la. Aeia.

            Na Aholo no ka wa mua he bila e hoomaopopo ai i ka manawa o na haalele hana. Waihoia malolo o na rula.

            Kapaeia na rula a heluhelu alua ia ka bila maluna ma ke poo, a waihoia no ke kakaupoepoe, me ka hoololi, "in a aole e ikeia e haalele ana ke kauwa i ka apana," a e heluhelu akolu ia i ka la apopo.

            Na Kalua he olelo hooholo e pili ana i ka hoomau hou ia ana aku o ke Kuikahi Panailike, e kauoha ana i ka Aha Kuhina penei:

            E Hooholoia-Ma keia ke kauohaia aku nei ka Aha Kuhina o ka Moi, e waiho mai imua o keia hale i ko lakou manao, a i ko lakou mea paha i noonoo ai, me na kumu e hiki ke hoomauia ua Kuikahi la, e hiki ai i Hale Ahaolelo ke apono aku.

            Kamailio mai o Kalua, Pilipo, Kamika, ma ka apono i ka olelo hooholo. Kokua mai ke Kuhina o ko na aina e, a noi mai e waiho no kekahi manawa

Hoomaha hora 12; hoomaka hora 1.

            Heluhelu mai o Rice no ka wa mua he bila he bila e kaohi ai i ka laha ana o na mai mawaena o na holoholona. Waihoia i ke komite pai.

            Hoolaha mai o Aholo he bila e hoololi ai i ka Mokuna 50 o ke Kanawai Karaima.

            Na Kaunamano he olelo hooholo i $7000 no ke awa o Kohalalele. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.

 

Na Hana o ka La.

            Heluhelu alua ia ma ke poo ka bila e hooponopono ai i ka loaa ana, hoolilo ana o na dala o ke Aupuni, a e hoomaopopo ai no ka hooiaio ana o na Buke Helu o ke Aupuni.

            Komite ka hale; ke lii Kapena ma ka noho. Ua hooholoia na Pauku a pau o ke Kanawai me na hoololi,  a kapae loa ia ka Pauku 12. Hoopauia ke komite, a hoopanee ka hale.

 

MAIKAI KA HOI KA PAPA

A ME

KA LAAU O KOU HALE!

NO HEA LA?

KAI NO HOI NO KAHI O

WAILA MA!

Nana aku no hoi ia la

Ohi ka lo o ka Laau o Makawao

I ka ua mea hoi o ka pau

Na Papa! Na Papa

A ME

NA PONO KUKULU HALE

O NA ANO NO A PAU

 

Aia ma ke kihi o na

ALANUI PAPU me MOIWAHINE

HONOLULU

MALAILA E LOAA AI

E LIKE me ka MAKEMAKE

NO KE

KUMUKUAI MAKEPONO LOA

PAPA PAPA PAPA!

Na Papa Huluhulu,

Na Papa Manoanoa,

Na Papa i kahila.

Na Papa Kepa.

Papa Hoie Keokeo,

Papa Hole Ulaula.

 

NA LAAU, NA LAAU

Na Kua,

Na Kaola,

Na Aaho,

Na Molina

Na Poapea,

Pine Huluhulu

Pine i kahiia

 

NA Papa a me na Laau Ulaula

Pili ulaula,

Pili Keokeo,

Pani Puka,

Pani Puka Aniani,

Ipuka Aniani,

Puka Olepelepe.

 

PENA O NA ANO A PAU

Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,

            Aila Pena,

Aila Hoomaloo,

Waniti, Pate.

 

NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO

Na Ami Puka Hale.

Na Ami Puka Pa.

ANIANI!

 

Pepa Hale a me na Lihilihi

E LOAA NO MALAILA

 

PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO me PUULOA

            No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no ia lakou, e hoeke kuke ia no ia me ka lawa pono. E kipa nui ilaila ike i ka oiaio.        905tf