Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 28, 15 July 1882 — Page 2

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Kawena Komeiji
This work is dedicated to:  Hawaiinuiakea School of Hawaiian Knowledge

Ma ke kauoha.

            UA hookohuia i keia la o Mr. S W Kaai i Luna Haawi Palapala Ae Mare no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui.

S.K. KAAI,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Iulai 6, 1882. '76 2t

 

            UA hookohuia i keia la o Mr E Levi Kauai i Luna Haawi Palapala Ae Mare no Apana o Waimea, Kauai.

S.K. KAAI

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 6, 1882. '76 3t

 

            UA hookohuia i keia la o Mr. D S Kahookano i Luna Hooiaio Palapala Hoopaa Hana mawaena o na Haku a me na Kauwa no ka Apana o Kohala Hema, Hawaii.

S.K. KAAI,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 6, 1882. '76 3t

 

KUAI HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI.

            Ma ka Poakolu ka la 16 o Augate 1882, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 o ke awakea, e kuaiia aku ana ma ke kudala akea kela mau apana aina o ke Aupuni i ikeia ma ka inoa o MOHAKAPU, POHAKULOA, KAALAALA, ma ka Apana o Kau, Mokupuni o Hawaii, nona na eka he 2964 a oi aku a emi mai paha.

            Manawa - Hoolimalima no 10 makahiki. Uku Ko@@, $150 no ka makahiki, e uku mua ia i kela a me keia hapalua makahiki. E hoomaka ka hoolimalima mai ka la 1 o Iulai. S.K. KAAI,

Kuhina Kalaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 15, 1882. '76 3t

 

KEENA WAIWAI,

Honolulu, Iulai 15, 1882.

            UA hookohuia na poe nona na inoa malalo i mau Luna Helu no na Apana Auhau o ke Aupuni no ka makahiki 1882.

OAHU.

Honolulu.....G E Richardson

Ewa & Waianae.....F Brown

Waialua.....S K Mahoe

Koolauloa.....J P Kauwalu

Koolaupoko.....J L Kaulukou

MAUI.

Lahaina.....J A Kaukau

Wailuku.....L Aholo

Makawao.....J W Kalua

Hana.....J Gardner

MOLOKAI & LANAI.....J Nakaleka

HAWAII.

Hilo.....E Kekoa

Puna.....T H Kaaihili

Kau.....H M Whitney

Kona Hema.....D H Nahinu

Kona Akau.....J G Hoapili

Kohala Hema.....J Nakookoo

Kohala Akau.....G W Pilipo

Hamakua......R A Lyman

KAUAI.

Hanalei.....J W Bush

Kawaihau.....G B Meheula

Lihue.....S Kaiu

Koloa.....T Kala

Waimea.....I H Kapuniai

NIIHAU.....E Kahale

1076 4t JOHN E. BUSH, Kuhina Waiwai.

 

            UA hookohuia i keia la o Mr. C B Wilson i Luna Nui no ka Oihana Wai a Kakauolelo o ka Makeke ma kahi o G D Freeth i waiho mai.

SIMON K. KAAI,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 1, !882. 1075 3t

 

HOIKE KULA AUPUNI

            E hoike ana na Kula Aupuni o ka Apana o Honolulu, Mokupuni o Oahu, iloko o keia malama o Iulai e hele nei, e like me keia hoomaopopo ana malalo iho:

            Pokahi, la 24 o Iulai, ma ka Luakini o Kamoiliili; na Kula o Wailupe, Kamoiliili, Waikiki-kai a me Manoa.

            Poalua la 25 o Iulai, ma ka Luakini o Kawaiahao; na Kula o Moanalua 1, Moanalua 2, Kalihi-uka, Kalihi-kai, Maemae, Pauoa a me Kamakela.

            Poakolu, la 26 o Iulai, ma Kawaiahao no; na Kula o Kawaiahao, Roma k, Roma w, a me Kaumakapili.

            O NA KULA MA KA OLELO ENELANI.

            Poakolu, la 26 o Iulai, ma ke Kula o Pohukaina.

            Poaha, la 27 o Iulai, ma ke Kula o Kahehuna.

            Poalima, la 28 o Iulai, ma ke Kula o Alanui Papu.

            E hoomaka ana ka hoike i ka hora 9 o kakahiaka o kela a me keia la i haiia maluna; a ke konoia aku nei ka lehulehu e hele ae.

            E hoomaha ana na Kula mai ka pau ana o ka hoike, a hiki i ka Poakahi, la 18 o Sepatemaba 1882, ma ia la e hoomaka hou ai ke kula ana.

W. JAS. KAMIKA,

Luna Kula o Honolulu.

Oihana Hoonaauao, Iulai 4, 1882, '75 3t

 

NA KUL O EWA A ME WAIANAE.

            E hoike ana na Kula o Kalauao, Waiawa, Waipio, a me Honouliuli, ma ka Luakini o Waiawa me Ewa, i ka Poaha, la 27 o Iulai. A o na Kula o Poka-i, a me Makua, ma ka Halekula o Poka-i ma Waianae, i ka Poalima, la 28 o Iulai.

W. JAS. KAMIKA,

Luna Kula no ka manawa.

Oihana Hoonaauao, Iulai 4, 1882. '75 3t

 

            EIA ke laha nei ka Mai Hepela ma ke kulanakauhale o Kapalakiko, a aole kakou e ike e laha hou auanei maanei. Ua loaa mai nei ia'u he Palahehe maikai mai na Aina e maluna mai o keia mokuahi iho nei, nolaila, o ka poe  makemake ana e O ia lakou, e hele ae ma ka Hale Haawi Laau o ka Papa Ola ma Kikihale mai ka Hora 9 A.M. a hiki i ka hora 12 M. o kela a me keia la, koe ka la Sabati, me ka uku ole.

1069 tf GEO L. FITCH, M.D.

 

HOOLAHA A KA PAPA OLA

            NO KA MEA, ua hookaulana ia ae kekahi mau lono ua manao ka Papa Ola e hoopau i ke Keena Haawi Laau ma Alanui Maunakea. He oiaio ole ia mau lono no ka mea, ua makemake ka Papa Ola e hoomau aku i ke Keena Haawi Laau me ka haawi wale e like me mamua'ku neiia Kauka Pika aka, he mea pono e loaa kahi nui a oi aku ke kupono mamua o kela wahi e lawelawe ia nei ka hana. Ua manaoio o ke Keena e malama ia nei i keia manawa he wahi keena kuikawa wale iho no, oiai ua makemake ia i kahua oi aku e lawa pono ai, ma ia wahi hookahi, a ua makemake ia ma ia alanui hookahi, ina he mea hiki, a malalo no o ka malama ana a Kauka Pika, oia ka mea a ka Papa Ola i makemake ai a imanao ai e hooko aku.

W M KIPIKONA.

Peresidena o ka Papa Ola.

Honolulu, July 12, 1882.

 

KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA

 

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

Poaono, Iulai, 15 1882.

 

            UA unuhi iho nei ka Elele Puke La i kekahi mau manao mai loko ae o kekahi nupepa Kaleponi, e pili ana i ko kakou nei aupuni a me ka Moi, a ua kapili ia aku ua mau manao nei na W N Limaikaika i haku. Maloko nae o ka nupepa Gazette o ka Poakolu nei kahi i ikeia aii he mau manao na W N Limaikaika e hoole ana, aole nana i kakau ua mau manao hoino nei i hoopukaia ma ia nupepa Kaleponi, a i ike mua ia e ia ma o, a i unuhiia iho nei no hoi e ka Elele.

            He kuleana maopopo no ko na nupepa e hapai a kamailio maluna o na kumuhana e nune nei ia nei e ka lehulehu mawaena o kela a me keia lahuiakanaka. Pela e kamailio nui ia nei iwaena o na lahui a pau na mea i hanaia, a e hanaia nei no hoi, ma Tureke, Aigupita, Enelani, Amerika a me na aupuni e ae. Ina e hana naaupo kekahi aupuni, aole e nele ke kamilioia maloko o na nupepa a iwaena o na anina kanaka no hoi. He au kamailio keia ma ka honua a puni. Aohe alii iwaena o na poo aupuni o Europa i nele i ka hakiloia o kana mau hana e na nupepa, a ua kamailio nui na nupepa ma ke akea no na hana pili aupuni a pau o na Alii a me na makaainana, a me na mea e ae no hoi i ka pomaikai a me ka poino o na lahuikanaka o keia honua.

            Aka nae, he mea hewa loa ka hoolaha ana i na olelo lapuwale a me na olelo hoino wale, e like me kekahi hapa o na manao i hoopukaia ma ka nupepa i oleloia maluna, a i laweia mai hoi e ka Elele a hoolaulaha ai iwaena o kakou nei. Ua makee makou no ka inoa o ke Lii, a me na 'lii, a me ke Aupuni Hawaii ma keia mea. Ua minamina nui no hoi makou no ka lawe ana mai o ka Elele i na olelo opala lapuwale, ina nana i haku a ina paha na hai, a hookaulana wale ae i ke ino iwaena o kakou, oiai oia e pai ana iaia iho oia wale no ka hoolaha oiaio o Hawaii.

 

KA POE HOOKAA AUHAU.

            MALOKO O ka nupepa puka la a Lopikana ma i ike iho ai makou he mau manao e pili ana i na auhau, a me na papa helu e kuhikuhi ana i ka nui o na auhau i hookaa ia e kela a me keia lahui e noho nei maloko o keia aupuni. Penei na hoakaka ana a ia pepa: Ua waihoia ae imua o ka Ahaolelo he palapala e hoomaopopo ana i ka huina o na auhau i heluia no kela a me keia lahui e noho nei iloko o keia aupuni, a i hoomakaukau ia e Kapena G H Luca, Luna Auhau o Honolulu. Ua hookaawale ia na heluna a me na huina nui o kela a me keia mokupuni, a ua hoike pu ia ka huina pau o na kanaka a me na auhau i uku ia e lakou penei:

Na Hawaii       15,000.....$112,796.55

Na Pake           11,004.....74514.43

Na Amerika     1,210.....102,567.41

Na Beritania    827.....51,898.82

Na Geremania 299.....25,128.38

Na Pukiki        832.....8,950.05

Na Lahui e ae  1,103.....9,247.91

            Ma keia mau hua helu ua ikeia, aia malalo o ka hapakolu o na auhau a pau ka huina i ukuia e na Hawaii maoli. A o na Pake e noho nei, aia ko lakou heluna kanaka maluna o ka hapakolu o ka poe hookaa auhau a pau, oiai he 6,633 ko lakou oi maluna ae o ka heluna a ka poe hookaa auhau e ae o na aina e mai, a he 4,520 wale no ka oi o na Hawaii maoli mamua o na Pake. O ka apana o Hilo kahi makemake nui ia e keia poe, 'na pake' no ka mea, ma ia apana he 423 ko lakou oi mamua ae o na kanaka maoli; a ma ka mokupuni o Kauai he 47 wale no ko lakou emi malalo o kanaka maoli.

 

NA HALAWAI.

            Ua hoomauia aku no na halawai hui a Mr Hallenbeck ma Kaumakapili iloko o na po a pau o keia pule, e like me ko ka pule i hala ae nei. A ua mahuahua no hoi na anaina i na po a pau, o ka po la Sabati nae ka i piha loaa ole kahi noho kaawale no ka poe komo hope. Ua hoomau ia no hoi ka hele pu ana ae o kekahi mau makamaka o na ekalesia haole e kokua i na hana. A ua huli kekahi poe; he nui no hoi ka poe i ku a hai mai i ko lakou hauoli iloko o ka lokomaikai a me ke aloha o ke Akua; he mau poe opio ka i hoike ae ma ke akea i ko lakou manao paa e haalele i na hana pono ole o na la i hala, a e hele ana ma na hana pono ma keia hope iho. Ua hoi mai no hoi kekahi poe auwana, a ua hoike mai i ko lakou mihi.

            O ka hua oiaio o keia mau halawai i makemake ia, oia ka haalele io ia o na hana ino, a me ka hoohana aku o kanaka ia lakou iho ma na hana pono. O ka hua mai o ka Pono iloko o na kauhale o Honolulu nei, oia ka waiwai io o na halawai. O ka haalele aku o kanaka i ka noho ana huikau, ka inu rama, inu awa, hoomana kii, pili waiwai, a ao maoli i na hana e loaa pono ai ka ai, a e maemae ai ke kino a me ko loko, a e kuonoono ai ka noho ana, oia ka hua i makemake ia o keia mau halawai. O ka hanau hou ia o ke kanaka ma ka mana o ka Uhane, oia ke ola.

            E hoomauia ana na halawai iloko o keia pule ae. A ina he poe i lohe ole mamua, a i ike mua ole paha i keia mau hana, ano ka wa e ike ai ke he e ae i Kaumakapili. Ua pomaikai iho nei kahi poe, ua kalaia a ua hoola ia, a ua piha hauoli. E hele ae ka poe makemake a e ike maka i na mea i hanaia,  he ole loa ka lohe pepeiao wale iho no. Aia iloko o Kristo ke ola mau loa.

 

KELA ME KEIA.

            Ma ka la 28 o Iune iho nei ua weheia ma ke kulanakauhale o Loko Paakai, ma ka apana o Uta, he ahahui hoikeike o ka poe elemakule, a ua akoakoa ae he mau tausani o ka poe makaikai i keia hoike ano e. Ua haawi wale na laina kaa ahi a pau o Uta i na palapala holo uku ole i na elemakule a pau o ia aina, no ka holo wale ana maluna o ko lakou mau alanui a hiki i ke kulanakauhale kahi e hoike ai, a pela no hoi no ka hoi ana aku. A ua lawe ke kulanakauhale i na lilo a pau o ka hookipa ana a me ka hanai ana i ua poe elemakule nei, oiai lakou e noho ana no ka hoikeike ia lakou iho. I ka wehe ana ae o ua aha hoike nei, aia hoi, ua ikeia he ehiku haneri kane a me na wahine i oi ae mamua o ke kanahiku makahiki, a he poe no hoi kekahi i hiki aku i ke kanawalu a me kanaiwa makahiki, a maluna aku no hoi o ka haneri kekahi. Ua oleloia he nui na hana hoomakeaka i hanaia e lakou.

 

            Maloko o ka Paeaina o ka la 8 o keia mahina i ikeia ai keia mau mea hou malalo iho, penei: "A hiki mai i keia la, ua lohe mai makou mai kekahi mea i hilinaiia aole o Hanale H. Paleka he kupa Hawaii. He mea hou keia."

            "Ua hoikeike hoohuakeeoia ae ma kekahi awai ka hoihoiia ana o na anina haipule o keia pule holookoa iho nei ma Kaumakapili e malamaia ai."

            "Ua pinepine ka lohe no ko Paleka hele mau ole i na halawai Euanelio mokupuni o Oahu nei a me ka Ahahui Euanelio nui o ka Pae Aina nei. Nolaila, ke ninau nei kou mea kaku, he oiaio anei keia lohe?"

            "Kuaaina."

A ua pane ka Paeaina i keia ninau peni: "Aole paha oiaio loa kekahi hapa o kou makemake, Aka, he hapa paha ua oiaio."

            E mahaloia no paha ka Paeaina i kona imi ana i keia mau mea hou no kona poe heluhelu, a ina nae e ninauia aku ia pepa, heaha la kon "makemake" ma ka hoopuka ana i keia mau mea, aohe hiki ke pane mai.

 

            Maloko o ke aupuni Amerika Hui ua oi aku heluna o na luna leta mamua o na koa o ia aupuni. Heaha la ka waiwai o ka hoomahuahua ana a lehulehu wale na koa? Aohe he hoomahuahua na koa i ka waiwai o ka aina. E pono e hoonui aku i ka poe mahiai. O ka poe hooulu i na kumu hoowaiwai o ka aina, o lakou ka poe e pomaikai ai ke aupuni, aole o ka poe ai wale iho no me ka hooulu ole. O ke kumu o na pomaikai o na aina e holo mua nei, oia no ka mahuahua ae ana o ka poe hooulu mamua o ka poe ai wale. Ina he poe ai wale kakou, alaila e mau ana no ko kakou emi hope.

 

            Ua hoike ae nei o Kauka Lokeke i ka hoike i ka Peresidena o ka Papa Ola, no kona lawelawe ana ma ke ano he kokua kauka no ka hale haawi laau ma Kikihale a me ka Hale mai Lepera ma Kakaako. Ua hai mai oia, ma ka la 6 a hiki i ka la 30 o Iune, mawaho ae o na hana ma ia mau hale, ua hele oia i na kauhale o ka poe mai he 74. Ua paipai oia i ka Papa Ola e hoakea ae i ka hale haawi laau ma Kikihale, a e hoomaopopoia no hoi na rula paa a me na hana kupono no ka malama ana i na mai lepera.

 

LETA NA S.C. LIMAIKAIKA.

HAMPTON, VA.,

Iune 18, 1882.

            ALOHA OE: - Ke kakau nei au i keia me ka makemake e hoike aku i ko'u manao no ka Aie Umi Miliona dala e noonooia nei iloko o ka Ahaolelo Hawaii. He hiki pono no i ke kanaka ke aie aku i ke dala, ina ua loaa iaia ka makaukau e hookaa aku i ka ukupanee a me ke kumupaa; a pela no hoi ka lahui. Aka, e lilo ana ke kulana kuokoa o ke kanaka a me ka lahui i ka wa e hiki ole ai iaia e hookaa i kona aie.

            Ua aie aku o Aigupita i ka mea i hiki ole ai iaia ke hookaa aku, a ke lawelawe nei ka mana o na aupuni o ko na aina e maluna ona.

            He $600,000 ka ukupanee e lawa ai i kela a me keia makahiki, no ka umi miliona dala i aieia. He mea hiki no paha i ka waihona dala o ke aupuni Hawaii ke hoomakaukau i keia puu dala ke hoomauia aku ke Kuikahi Panailike. Ina e haule ia kuikahi, alaila aole hiki ia Hawaii ke hookaa i ka ukupanee a me na lilo e ae no hoi o ke Aupuni. E like me ka lawelaweia aku o Tureke, Aigupita a me kekahi mau aupuni e ae e na mana aupuni nui o Europa, no ka hiki ole o ua mau aupuni nei ke hookaa i ka ukupanee o ko lakou aie, pela auanei e lawelaweia mai ai ko kakou aina hanau, ke hiki ole iaia ke hookaa ana o kona aie.

            Ina e hookalele ka Ahaolelo i na mea a pau loa maluna o ke kuikahi, alaila mamuli kii ia mai na koina o ke kuikahi maluna o na lunamakaainana ma ka hoopau ana i ko lakou mana. Mai waiho aku i na mea a pau maluna o keia kuikahi; he mea maopopo ole ia. Ua like me ke ona kona kahua. Aohe maopopo kona hoomau ia.

            O kela a me keia kanaka e koho ana ma ka aoao o ka aie umi miliona, e hookomo ana oia i kona aina iloko o ka pilikia. Mamuli paha lilo ia koho ana e kuai lilo aku ai i ka aina i ka poe koho kiekie: E holopono ana no paha na hana a pau no ka wa e paa ana ke kuikahi, aka ina e pau ia, malama o hoea mai ka pilikia.

            E oi aku ana ka poino o ka lahui mamuli o keia umi miliona dala. Mahope iho o ke kaua ana mawaena o Geremania me Farani, ua hookaa aku ka lahui Farani he puu dala nui loa i ke aupuni o Geremania, aka ua oi aku na pilikia o ka poe i lawe ia mau dala mamua o ka poe nana ia i hookaa aku. O na dala i loaa nui mai ke ano oluolu loa, he mea hoopoino ia i ke kanaka a me ka lahuikanaka. Pela ko'u noonoo ana no keia aie. Oluolu a hikiwawe ka loaa ana mai, pela auanei e hikiwawe ai ka lilo.

            Ina e holo ka bila aie umi miliona, alaila o ka poe nana ia e hooholo ma ka lakou koho ana, na lakou no e eli i ka lua hohonu kahi e haule ai ka lahui a nalowale.

            E aho ka hooholo ana i na puu dala no ka lawe ana ae i na ohana mai na aina e ae, na kane, wahine a me na kamalii, i mea e laupai ai ka aina. O kela a me keia kane hou pakahi me kana wahine, ua like kona waiwai no ke aupuni me ke tausani dala.

            O ka mea maikai loa ke hanaia, o ka hoopale loa i na waiona mai ke aupuni aku; a i puali kauka lapaau ma kahi o na pualikoa waiwai ole, koe wale no na koa i kupono no ke ki ana i na pu o Puowaina, a e hilinai no hoi maluna o na makamaka oiaio o ka lahui.

S.C. ARMSTRONG:

 

NA LETA A NA MAKAMAKA.

            Mai a Keliikumoku o Waihee, Maui, ua pomaikai hou ko makou mau makamaka i ka lohe hou ana i na nuhou makamaka o na palu hauliuli o Kahakuloa, a pnei kana i hoike mai ai:

            Iloko o na la hope o ka mahina o Mei a komo mai iloko o ka mahina o Iune i hala koke iho nei, ua nui ka ona o na kanaka ma keia wahi mailoko mai o na waiona i hoawaawa ia mai ke ki.

            I keia mau la iho nei, ua lawe ia mai he niho mai kekahi kupapau i huai ia a no ka nui o na makahiki i hala ae nei kona make ana. He kahuna ua kanaka la a ua olelo ae o Naone o na niho o ua kanaka la he mau niho mana a he laau lapaau he hoike wale aku no i ka mea mai ua ola aku la oia.

            Eia ka poe i puni a lawe i ua mau niho la, Nahuli k, Nahalea k, Pumai k, Laehine w, a me Naona k.

            Mai a Hunawaioakaka o Hilo, ua loaa hou mai keia mau nuhou malalo iho:

            Ua paa he 9 mile a oi o ka uwea olelo mai Hilo aku a i Pepeekeo a ke kamailio nei ko Hilo poe me ko Pepeekeo.

            Ua liia iluna o ka hale kekahi pake paahana o ka mahiko o Pepeeko e ka lunahana, penei ke kumu i liia ai:

            Ua hele aku ua pake la a hoike aku la imua o ua lunahana la, he mai kona; ia wa kipaku mai la ua haku nei e hele i ka hana, hoole ua pake nei; pii ae la kahi kai o ua luna nei a kena koke aku la i ka makai e lawe i ua pake nei e hoopaa i ka hao me ke kena pu aku i ua makai la e kii i kaula, kii aku la ua makai nei a loaa ke kaula, kena hou aku la ua luna nei e hoopaa i kekahi piko ma ka a-i o ua pake nei, a o kekahi piko e hoopaa iluna o ke kua o ka hale, hooko iho iho la ka makai i keia mau mea a pau, alaila huki ia ae la ua pake nei iluna a noke ia iho la i ka hili ia.

            Auwe ka manaonao o na hiohiona i halawai me ko makou nanaina.

            He kanaka kekahi i halawai pu me ia haawina hookahi; no ia kumu hookahi no he mai, oia ka mea i hele aku ai imua o ua luna la e noi e hooluolu i kona kino no kona mai; aka aole i hooloheia mai kana leo noi, nolaila, kena koke mai la ua luna la i ka makai e hoopaa i ua kanaka la i ka hao a e hookomo i pauku laau ma kona waha, a e noke ia aku oia i ka hili ia. Hookoia aku la keia mau kauoha a pau. Nui loa ka eha o keia kanaka a hele aku la oia e hoopii i keia mau mea aloha ole a ua hookolokolo ia a hoopai ia.

            O keia mau lono a pau maluna ae ua lohe pono mai ka mea kakau mai na mea i hoehaia. O Kailiula ka inoa o ke kanaka, aole hoi i loaa pono mai ka inoa o ka pake.

            Nolaila au e kukala leo nui aku nei i na paahana a pau mai o a o, e lokahi like a e hoopii aku i ka Ahaolelo i pono a i maluhia ko kakou mau kino.

            Ma ia wahi no ma ka la 4 o keia mahina, ua nahu ia iho la ke poo o kekahi wahi keiki uuku nona na makahiki he 4 a oi e kekahi lio. Ua nahu pono ia iho la ke poo o ua wahi keiki la a komo pono iho la ka niho iloko o ke poo he 1-4 iniha ka hohonu. Mai poino keia wahi keiki uuku i na la aole e ike e ia e kona makuakane.

            Nui ka hakaka ma Maulili i keia mau la iho nei. No loko mai o ka ona keia kumu. Nui ka haunaele, nui na hauwalaau.

            Ua hoike koke ia keia lono i Hilo ma ka uwea olelo a aole i upu iho hoea ana na makai a pau nui aku la i ka hopuia a hoopaaia i ka halepaahao.

            Hookolokolo ia a hoopai ia ka ona o ua hale haawi bia nei he 100 dala me na koina. He kanaka okoa iho no kekahi o Nahulu kona inoa ua hoopai ia no ka hoohainu ana ia Naai a ona loa i ka bia. Ua hopu ia a hoopai ia he 104 dala me na koina.

            Mai a Kaili o Makapala Kohala, ua hoike mai oia i ka ulu nui o na hana pono ma ia wahi. Ua lulu nui na makamaka i na dala no ke kukulu ana i hale halawai a ua loaa kekahi mau dala mahuahua.

            Mai a J Kaalaalapuloa o Kona, ua loaa mai keia mau lono malalo iho:

            Ua pakele mai pau i ke ahi o Palapala o Kahaluu. Ua hanini ka ipukukui a hoomaka e aa ke ahi i ka moena; ua ona ia oia ia wa a mai like paha oia me kela wahine i pau ai i ke ahi malaila ina aole i hiki koke aku na luna kokua a mamuli o ka ikaika o na kinai ana i ke ahi pakele ai oia.

            He oia mau no ka holomua o na kula Sabati o Kona nei.

            Mai ko makou makamaka o Papaikou Hilo, oia o Koa, ua hoike mai oia i keia nuhou malalo iho.

            I keia mau la kulaia iho nei, ua kauohaia o Mahaulu he makai, e hele e nininii i na bia a pau o na hale hana bia mai Kahalii a i Kalaoa, a ua hookoia. Eia nae ka mea kupanaha, aole he ninini ia o ka bia o na hale hana bia ma Kawainui me Maulili. O keia kanaka nae o Mahaulu ua ikeia oia ua ona, oiai oia mai Kawainui mai a hiki i ka hale hoahu ukana ma Onomea haule iho la oia ilalo a hu aku la oia me he puaa la e eku hele ana i ka lepo. Aole oia i hopuia. Kupaianaha maoli.

            Ua minamina makou no kau nuhou e H Z Kaipo e pili ana no ka liia ana o kela mau kanaka ma Pepeekeo. Ua like no kau i hoike mai nei me ka hoike a kekahi makamaka, a e ike ia no kana moolelo no keia mea hookahi ma ke poo.

            Ua mahalo makou no kou eleu, aka ke noi aku nei makou e eleu mua mai oe me kau mau nuhou mamua o ka kekahi poe e ae.

 

KA HALE KEOKEO

HELU 40, ALANUI NUUANU.

Ka Hale Hana Wati Maikai Loa.

Aia ma ke keena ma ka aoao mauka e pilipu ana.

Aia pu no hoi maloko olaila,

HE HALE KAMANA O NA LAKO HALE O KELA A ME KEIA ANO.

            E kuaiia aku ana keia mau Mea Hookinohinohi o kela a me keia ano, e anapanapa ai na Lede, a e kinohinohi ai na Keonimana, oia keia:

Na Wati Pakeke Gula a Dala,

Na Wati kauhale o kela a me keia ano,

Na Lei Gula nani o na Wahine,

Na Puuwai hookomo kii o na Ipo.

Na Komolima Gula, Daimana me na onohi Daimana

Momi o kela me keia ano,

Na Kula Pepeiao Gula,

Na Pihi Pulima nani loa,

Na Kaula Wati Gula a Dala o na ano a pau,

Ka hoolulu ana i ka Wai Gula a Wai Dala.

Ka hana ana i na Pahu Mele [Music Box],

Na Kupee Gula nani o na ano a pau,

Ka hoomaemae hou ana i na Mekini o na ano a pau

E kuaiia aku ana keia mau mea i hoikeia ae la maluna, ma ke

KUMUKUAI OLUOLU LOA!

I LIKE LOA ME NA KUMUKUAI MA KAPALAKIKO.

            O na Wati a me na mea a pau e kuaiia aku ana maloko o ko'u Halekuai, e hana wale no au ia mau mea ke loaa na poino iloko o na Makahiki Elima me ka uku ole.

            Ke kono aku nei au i na keiki lalawai o Honolulu nei, a me na kaikamahine papa o ua taona nei, e kipa nui mai e ike ia'u. He oluolu a pahee na kukai olelo ana.

TONG HUNG & CO.

Helu 40, Alanui Nuuanu

Honolulu, Iulai 3, 1882 1076 1yr

 

E HOOLHE.

            KE papaia aku nei ka poe kuleana ole ma ka Pa Ilina o Koula mawaho o Kulaokahua, aole kii wale i na poa a me na mea kanu, Ina a kii ana a ikeia, e hopaa wale no i ka Halewai, a e hooku ke Kanawai iaia. E hoolohe i keia. MRS. MAGARET FHELBEE.

Kaakopua, Iulai 14, 1882. 1976 2t

 

C.C. Coleman.

Amara a he mea hana Mekini

Kapili kapuai hao lio.

A ME KA

Hana ana i na Kaa Lio &c.

Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i ke Alanui Papu. 905 tf

 

OLELO HOOLAHA.

            Ua aeia na lala a pau o ka Hui o Pelekunu, Molokai, e hoolimalima aku i mau kanaka hou no lakou e like me ko lakou manao he pono. D. HIMENI.

Honolulu, Iulai 12, 1882. 1076 3t

 

NALOWALE.

            UA nalowale aku ma ka la 3 o keia mahina mawaena o ke alanui Moi a me Puowina, he manu aloha (Parrot). O ka mea e loaa ai keia manu a hoihoi ae ma ke Keena o J E Wiseman ma alanui Kalepa, e ake pono ia no oia. Ina e hookaulua ia ka hoihoi ia ana mai o ua manu la a loaa aku a malamaia ana e kekahi mea mahope iho o ka puka ana o keia olelo hoolaha, e hoopiiia oia ma ke Kanawai. J E Wiseman.

Alanui Kalepa 1075 tf

 

George Sherman.

MEA HANA NOHO LIO

A ME

NA LAKO A PAU O NA PONO HOLOLIO.

            Ua maa kahiko oia iloko o keia hana, a ua kamaaina i ko Hawaii nei noho ana; he oluolu na auhau ana. E hele mai i ikemaka.

            Aia kona Hale Hana ma Alanui Kula, m @@@ iho o ka uwapo nui. 1076 6ms

 

JOSEPH E. WISEMAN.

LUNAHOOPONOPONO O NA WAIWAI PAA, A ME LUNA IMI HANA.

Helu 27 Alanui Kalepa, Honolulu.

            Luna Hoolimalima no na Rumi, na Hale, a me Luna Kuai me Hoolimalima o na Waiwai Paa ma na wahi a pau o ka Paemoku. Luna Imi Hana no ka poe a pau i nele i ka hana ole na wahi a paa i mai emokoia ma kekahi mokupuni o ka Paeaina.

            N.B. Na Palapala Hooolimalima e hanaia me ka eleu; e ohiia na Bila Aie me na hana e ae a pau e pili ana i na hana Oihana Kalepa me ka eleu a me ka pololei. O na Unuhiolelo a me na Maheleolelo ana, e hookoia me ka maikai.

            O na kauoha a me na kamailio ana maloko o na leta no kekahi o na hana maluna ae, e hookoia me ka eleu loa. 1076 1yr

 

CALIFORNIA FURNITURE COMPANY.

O KEIA HUI A HALEKUAI O

Na Lako Hoonani o na Hale!

I ike mua ia iho nei ma kona kahua i mua iho nei ma ke Alanui Papu, makai iho o ka

Halekuai o na Mea Kuni o Geo. F. Wella

UA HOONEEIA AE NEI A I NA

HELU 56 a me 58 ALANUI MOIWAHINE

He Hookahi Ipuka ka mamao mai ka Hale Mu,

A malaila e loaa ai na Lako Hale Emi Loa. Eia iho ka inoa o ia mau Lako Hale:

Na Moe maikai loa,

Noho o na ano a pau,

Noho Ko-ki,

Pakaukau,

Noho huleilua.

A HE NUI AKU.

Eia pu hoi me makou,

Na Bela Moe,

Na Uluna,

Na Kihei Moe

A me na Pale Uluna.

A oiai na makou iho no e hana keia mau mea maluna ae, nolaila e kuaiia aku ana me ke

KUMUKUAI HAAHAA LOA.

E.P. ADAMU, AGENA.

 

HOOLAHA KOMOHEWA.

            Mahope aku o keia la, o na holoholona a pau e helehewa ana maluna o na aina a i hoolimalima ia a i ona ia e ke Kahua Ranch, e hookomo ia no iloko o ka Pa Aupuni e like me kanawai. A ua papa ia na mea a pau aole e helehewa maluna o ua mau aina la me ka ae ole ia.

            TIMOTHY ARCIA. (Kimokeo)

            Kahua Ranch, Kohala, Iune 28, 1882. 3ts no43

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

MOKUMAHU HAWAII

"LIKELIKE,"

KAPENA KING.

AOLE AIE NO NA UKU OHUA

            Ke hooleia aku nei ka aie no ka uku ohua, a ke hoikeia aku nei i ka akea, ina he mau paiki, ukana, a puolo hooili ko lakou, e pono e hoailona ia me ka moakaka lea. Aole no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a puolo i hoailona ole ia ke ole e kakoaia ka loaa ana mai.

            HE KUIKE KA UKU UKANA.

            Ma na ukana a pau o na makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemake ia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.

            E hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.

            O ka poe no lakou na ukana o keia ano, e pono e hoailona ia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.

            O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke a mai iloko o ka malama hookahi.

            Aole e aeia na hookele kaa, na keiki a me na mea like e pili iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lele.

            No ke ake nui e hoopomaikai ia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei na Ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me na

            Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.

            Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku oka. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha wale a kakauia ke loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukaa i noiia aku. WAILA MA.