Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 29, 22 July 1882 — KA MOOLELO O KA AHAOLELO KAU KANAWAI O KA A. D. 1882. [ARTICLE]

KA MOOLELO O KA AHAOLELO KAU KANAWAI O KA A. D. 1882.

Aliiolani Hale, lulai 12. 1882. La Hana 55—Noho ka Hale ma ka hora 10 am e like me ka hoopanee ana. Peresi»]ena G Rhodes ma ka noho. Pule ke Kahunapule Kev. M Kuaea. Heluheluia ka moolelo oka la i haU aponoia. Mnlalo o ke poo o na ol io hooholo a me na bila, ua hoolaha mai o Aholo i kona manao e lawe mai ana ia i bila kmawai no ka hooponopono ana i na uku o na kiure. Oiai o kahi hana wale iho la no ia malalo oia poo, nolail' ua noi inai o Pilipo, aua hapai ia ka noonoo ana o ke Kanawai e pili ana i ka ioaa ana mai o ke dala i ke aupuni ka malama ana, ka hoolilo nna, na Buke Helu. a pela aku imua oke Komiīe o ka hale, a ke'lii K ipena <na ka noho. Noonoo ia ka pauku 17 o ka bila, a ma ke uoi ua hoolo:i ia i pauku 16. Hooinaha hora 12—Hoomaka honi 1. Komite hou ka hale, a noonoo hou la ua bila ia, a hooholo loa ia na pauku a pau o ka bila me na hooloii, a hiki i ka pauku 34 Hoopauia ke komite a hoopanee ka hale. Aluolani Hale, lulai 13, 18S2. La Hana 56—Halawai ka Hale ma ka hor«i 10 am e like me ka hoopanee ana, ka Peresidena G Rhodes ma ka noho. Pule ke Kahunapule Rev M Kuaea. Heluhelu ia ka moolelo oka la i hala a aponoia. Aole he hoike a na Komite mau a me na Komue wae, nolaila ua waiho mai ke Kuhina oko na aina e i kana pane no kekahi olelo hooholo e pili an« no ke Kuikahi Panailike penei : Mahope iho o ko'u noho ana ma ko\i kulana i keia wa, ua noonoo nui no au no keia mea. Ua manao ka Aha Kohioa e hoomau auu i keia Kuikahi Panaiiike. oko kakou wahao\e\o m * W asinetona oia o Elisha H Allen ke hooikaika nei oia i ka Ahaolelo o Amerika Huipuia e loaa hou ia kakou keia Kuikahi. Nolaila, he nie pono e hoomahuahua ia na liio o na elele ma na aina e mai ka 10 000 a hiki ika §25000 ma ka BiU haawina Waihoia ma ha papa.

Oiai ua h.ila ka manawa no oa hoike a na Komile oiau, uolaiia, ua noi mai lei Hon Kaulukou e kapae' ia na ru!a a heluheio mai ke tojnite hookolokoio e pili ana no ka Bib Kanawai a ke*Lii Kamika epiiianano na iaikini k&lewa iiilii. ua noi mai ua Komite h e hfW»pon©»a e bkoa ka oUa aua hoopouopono hou ia e lakou he biia hou ma |ke ano hoololi a e aponoia ka kkou hoike. > Waihoi« ma ka papa. | Mai ia Komite hookahi no, ua hoike mai | Ukou i ka liikou hoike e pili ana no kekmhi p%bpaU hoopii mai Makawao mai, a maho* pe iho o ko lakou nooooo akahele ana t m hoohoio iakoo e pooo e hoopaoee loa ia; aponoia ka Uoike a hoopanee ia.

Mai ia Kotnite oa waiho hou ia mai he hoike e pili ana no ka palapala hoopii mai , Hana, e noi ana e hoolimaliiaa ia na aina . lei aBs i ka poe e noho an* maluna oia mau ( aina.ua noi mai ua Komite la e hoopanee loa ii, aponoia M*i ia Komiie oo y ua waiho hou ia mu •bf hoikē e piii «o» ke|afai palapak hoo-*i pii mai Makawao e not e kipaku m'ua Pake paahana, ua manao he Komite he mea pono i ka Luna mai Makawao e i Bila Kanawai no ia mea a e waiho ia keia hoike ma ka papa apoooia. Hai ia Komite no ua waihoia mai he hoi'ke no ka palapaia hoopii mai Honoiulu a me Koolaupoko e ae ia ka aie omi miliona,, ua ooi mai ua Komite la e waiho ia ka ia- ; kou hoike ma ke papa a noonoo pu ia me ka ; : bjla mua ieoaa oka haie; aponoia. Mai ia Komile mai no ua waiho hou ia i : mai he hoike e pili ana no kekahi palapala ' hoopii mai Kaanapali e noi ana e hoomau i» aku no ke ano o ka malama ia ana o ke : kau hookolokolo apana e!u&> ua noi mai ua j 1 Korfiite la e waihoia ka lakou hoike ma ke i ; i • papa ; aponoia. | ; Hoolaha mai o Kaunamanoi kona manao . ! & I ; e lawe aaai ana oia he Bila Kanawai e hoo-1 ! loli ana ina pauku 913 me 922 Kanawai | j Kivila. A oiai ua makaukau ua bila la, ua ; noi mai oia e kapae i na rula a heluhelu ; mua ia ; ae ia a heluhelu ia, a ma ke noi jua kapae ia na rula a heluhelu elua ia ma |ke poo a haawi ia i ke Komite hookolokolo. j Heluhelu mua loa mai o Piiipo he Bila ; Kanawai e kokua a hoohoihoi ana i ka oi- | hana mahiai, raa ka hookomo ana i $5 000 ; !ma ka Bila haawina no keia oihaua, kapae |ia na rula a heluhelu alua ia ma ke poo s j haawiia i ke Komite wae, Richardson, Pili- j | po, Kamika, Pahia, Kuhina Kalaiaina. Na Hon Mahoe he olelo hooholo, o ka Bila Kanawai e heomaopopo ana i ka ona o na manu ahiu a pela aku, e hookomo ia ma na ha£& o ka la, ae ia. 1 v Noi mai ke Loio Kuhina e heiuhelu alua jia ka Bila Kanawai Waiona a LahiUhi ina ke poo ;ae ia a heluheiu ia a haawi ia i ke Komite ia lakou ka noonoo ana no na bila mua o ia ano a hapai ia na Na Hana o ka La. Heluhelu aiua ana oka Bila Kanawai a ke'Lii Bihopa e pipa ana i ke kukulu ana o na hale laau ma na palena i hoakaka ia no ke kukulu ia ona hale pau ole ike ahi, ; imua o ke Komite o ka hnle ma ka noonoo ana ma ka pauku. Kumailio mai ke'Lii Bihopa, he mea keia i noonoo nui ia no na makahiki he nui i hala ae nei. Oke ano nui i lawe ia mai ai keia kanawai oia no ka hoopakele ana i ka waiwai mai ke ahi aole oia wale no, aka, he mea ia e hoohanohano ana i ke ano o ke kulanakauhaie, aole no keia he kulanakauhale nui ioa aka, kahi keia e noho ia nei eka Moi, k>hi keia e hui mau ai ka Ahaolelo, kahi keia e noho nei ka poe waiwai. Aole keia he kanawai hookaumaha ika poe ili-

hune aka mu o ka poe kalepa waiwai nui ka pomaikai. Hoomaha ka l»ale i ka hora 12 am. \oho hou ka hale » ka hora 2 pm Hapai hou ia ka noonoo ana o ka Bila Knnawai maluna iloke no o ke Komiie o ke hale. Kamailio mai ke'Lii Kamik:i ma ka aono kokua i ka Bila Kanawai. O na olelo i hoopuka ia iho nei e olelo ana no ka maikai ole o keia Bila Kanawai ke olelo nei au he | mau kamailio waiwai ole ia. JĒ Mr LunahoomaluHeaha la ka pilikia o keia konawai aole anei keia he kana- ! i e hoomalu ana i ka w.*i o ka poe kaiepa | waiwai nui ma keia kulanakauhale ? Ke oleio ia mai oei he kanawai mo keia he kai nawai hoopilikia i na kanaka īlihune, aole ; loa. He kaoawai keia e hoopnkeie ana i keia kulanakauhale mai kekahi «bi nui. He kanawai keia e hoopii ana 1 ka waiwai io o kekahi apana aina i komo pu iioko o ka palena i hoakaka ia e keia kanawai. Ile pomatk«i noi keia no ka leholehu. E hoomanao i ke!a pauahi nui i ka m h IOTT. Heaha ia na hiooa i hoike ia mai, he poho nui ? Peahea i keia wa t £ nana i ke kahoa kahi 1 ikeia ai he pun lehu nui ia makahiki, ke hoike ia mai nei na hīohiooa o ke ku hou ana o oa haie unihapa maikai. ma ia kahua. ina oo keia wahi pauku 3 ke kanalua o ka hapanoi o na hoa. ke ko» kua oui au ia mauaa o lakou, a ke noi nei au e hoepaaee k>a ia keia panku. Kokua loa mai ia ke'iii Wilimana i ka btia, a noooi lloiika mai la e hooholo !oa i ka hila. Kamaiiio ikaika mai o Hoo Kaunamaoo me ka ikaika a me ke kaiakak m* ka aoao kue i ka Bita> a me na hoaolelo motkaka i nei «a* ai oia imua o ka Haie e hoopaaee toa i ka biia, Mahojpe o ko hoopaapaa loihi aoa, ua hooholoia. Hoopau ia ke komile ana o ka

Hale. Hoopan?* ka Hale apopo Poa!iroa> \ hora 10, AUIOLO'I HAL£. lelai 14, 1582. I La Hana 57—Ualawai ka hale i ka hora ' Ioam o keia [a. ka Peresidem Hon G Rhodes ; ma ka noho. ? Pule ke Kahtmagale o k* Hak Ee^HĪ ■-* ' ' I Heluheiu ia ka moolelo o ka la i hala a j aponoi»! \ Hoike a na Komiie. j Hoike mat ke Komite waa i waihoia aku ai ka bifa e hoololi ai i na pauku 2 a ine 3 o na kanawai i aponoia i k* la 14 o Feberuari, 1?59, e hooholo loa. Aponoia. Hoike mai ke Komite wae i waihoia aku -ai na Inawina no na hale hookolokolo a me ! paahao e hoomahuahua i na haawina mai . ka526.000 ahikiike 530,000. Waīhoia ma ka papa a nooooo pu ;ne ka HiU haawina. Na Olelo Hooholo me na Bita. Na Hon Kalua i heiuhelu mai no ka wa mua i ka bi]a e papa hapa ai i na waiona. | Ma ke kapae ia ana o na rula, ua helui helu ia keia bila maluna ae ma ke poo wale j ! no a waihoia i ke Komite 11 Uia. | l Hoolaha mai o Hon Kaunamano he b»la | e hooioliai i ka pauku 1 mokuna 90 o ke Karaima. Hoolaha mai o Hon Nawahi he bda e papa loa ai i ke komo ana mai o na pake iioko o keia aina. Na Hon Kaiua, he olelo hooholo, e papa ia ka lawe m ana mai ona bila i hoolaha | mua īa mai mahope aku oka Poakahi e hi-! ki inai ana, a e papa pu ia ka hoolaha ana mai, hooholoia. Noi ke'Lii P P Kanoa e hookuu aktt ia ! ia i elima la, ae ia. Mii'ke noi, ua.hapai ia Na Hana o ka La. Noonoo ia kekalii man haawina i koe aku oka Bila hnawina imua oke lComite. Ka« hea ia ke'Lii Kapena ma ka noho. Hoomaha ka hale i ka hora 12. Aliiolaki Hai>e, lulai 15, 1882. La Hana 58—Noho ka hale ma ka hora 10 am e like me ka hoopanee ana. Peresidena G Hhodes ma ka noho. Pule ke Kahunapule Rev. M Kuaea. -Heluhhiu ia ka moolelo o ka la i hala a aponoia. Na Knunamano i hoike mai, mai ke Koinite wae ia lakon ka noonoo ana no na haawina auhau papalua, ua noonoo Ukou a ua hooholo e hoomahuahua hou ae ia haawina. Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka Biia haawina. Malalo o ke poo o na olelo hooholo me na bila, ua hoolaha mai o Kauiukou i kona mannoe lawe mai ana ia i Bila Kanawai e hoohoihoi a e kokua i ke kukulu ana i alahao kaa lio. Heluhelu inua loa mai o Ahoio he Bila Kanawai e hoomaopopo ana ī ka uku o na Kiure, i $3.00 no ka la, a i $1.00 no ka lakou olelo hooholo. Waihoia no ka heluhelu alua.

Hoolaha mai o Kninakele i kona manao e lawe mai am ia he Bil« Kanawoi e hoopau ana i ka pauku 44 ona Kanawai o 1876 e pili ana { ke kudalu o na aina aupuni. Heluhelu inua loa mai o Kaunamano he BiU Kanawai e hoololi anl ī ka pauku 1, mokuna 9 Kanawai KmU. Waihoia no ka heluhelu alua, Ma ke kapae aua ona rula ua hoike »ai , ke Komite hookolokolo i ka hoike no ka palaI pala hoopii a Haalou # e hoihoi ia aku na da* | īa he $145.00 ia llaalou ; ua noonoo ua Ko- | mite la aua hooholo e hoopanee !oa ika | palapala hoopii; aponoui ka hoike ake Ko- ! mite. Hoike mai ke Komiie pai, ua pai ia ka | Bila Kanawai e pili ana no ka Uha ana o \ na mai mawaena o na lio. : HooUha mai ke'lii Bihopa i kooa manao ' e iawe mai ana ia i BiU Kanawai e hoo- ' ponopono ana i na hui. } Ma ke kap.ne ia ona mla ua hoike mai | ke Komiie malama ola i ka lakoa hoike no | ka Bila Kanawai a Palohau e pili ana noka ' laikini ho na wa«u, hooholo ke Komile e j hooholo i ka Bila Kanawai, me na hooioli i ! hookomo ia. Waihoia ma ka papa a ooonoo pu ia me ka Bila. Mai ia Komite mai no, ua waiho hou mai lakou he hoike e pili ana no ka BiU Kaoawai a Kaunamano e ■ pili ana no ka oihana maiama oU ? ua nool noo te KomUe a un hooholo e hana boo t j Bil» hoa a ua noi mai e aponoia ka iakoo \ hoike. Waihoia ma ka papa a hiki mai ka | hoike a ka haponui. Helohelu mua loa mai o Nawahi he Bila Kaoawai e hoohaiki aoa i ke komo nui aoa . mai oaa Pake ma ka aina; hoihoi hou ta ■ no ka unuhi o'e ia ma ka olelo Beritaoui. Hoolaha mai o Hiee e Jawe mai am oia he BiU Kanawai e hoopaa ia ka nui ona ' ,jake i komo mai ma ke aupani ma kekahi buke aupuni. Hoolaha rnai o Aholo, e lawe m«i ana oia he o-e!o hooholo Bila Kanawai.

Hoolahn mai o KauHakoa e lsw€ mai aoa ) oii he Bsla Kanawai t kaaoha ana i na La- \ n* mahiko e pai ia na kii oua pake. | Ma ke noi ua hoopanee kz hale & noho | hou i ka Poakahi hara 10 am. \ i I AuiowNi Hale, JrL-« 17, 188S. I | La Hana 59—Nobo ka Hale nia ka hora 10 an e iike rae ka hoopanee ana. Peresidena Rhōdes ma ks noho. Pole ke Kahonapaie Rev Ai Kuaea. Heiuheloia ka mooUio o ka ia i hala & aponoia. Na Keau he paiapaia hoopii mai Hoaoiutu. e noi ana e hoomoe ia i paipu wai no ke »ianui Kula. Hoihoi hou ia. Na Aiwohi raai Hamakua, e hoopao ia ka ana oka Luna Makai Sanaford mai ka iuna makai. Waihoi'* ike Komiie hookoiokoio. Na Kaunamano mai no Honolulu e noi ana hoonoho ia o kauka Pika i kauka no ka halemai. Waihoia i ke Komite malama ola. Nana mai no mai Hamakua e noi ana i 62000 no ka hana ana i aianui a hiki i Kotiaiiiieie. Waihoia ike Komite ia i «kou ka noonoo ana no na alanui. Nana hou mai no, mai ia wahi hookahi n>». e noi ana i $500,000. i ahnui kaamahu mai Hilo a i Ham»k«ia. Waihoia ia Ko* mite hookahi. Na Kamika uui iUmoiuiu, e dule oie ia ni iepo hooni"»tH;Nu iaau e hoouna ia mai nei mai na aiu:i e. Wa»ho : a ike Komite kaiepa | Na Paiohau i waiho mai he hoike na ke- j kahi Komite wae e pili ana no ka Biia Ka-1 a Paiohau e hooloii ana ika pauku 1419 Kan .wai Kiviia ; ua hoike mai ua Ko mite ia ua nnonoo lakou i ka hila a ua hoohoio e hooponopono hou ika bila. Waihoia no ka heluhelu eiua. >la ke'lii Kapem i waiho mai he hoike mai kekahi Koinite wae ia lakou ka noonoo ana no ka Bila Kanawai e hoomahuahua

ana i ka hooholomua o ka oihana Leta, a un hooponopono hou ua Komite la he bila hou Waihoia no ka heluhelu elua. Na ke Kuhina Kalaiaina i waiho niai he hoiki* mni kekahi Komite wae e pili ana no kekahi mau haawina o ki Bila haawina o na alahaka a me na alinui, ua noi mai ua Komite i.i o hooemi ia ka ha.iwina n i 50,000 ; nponoia ka hoike a ke Komite a w»ihoia ma ka papa a noonoo pu ia me ka Bila haawina. Hoolaha mai ke'lii Kamika e lawe mai ana oia he Bila Kanawai e pili ana uo ka lawe ia mai o na lepo hoomomona laau. Nana mai no i waiho mai he o'.elo hooholo eae m i 5 minute no kela a me keia hoa o kumailio ai maluna o kekahi kumuhana, koe ka mea e lawe mai ana he Bila Knnawai a olelo hooholo paha, hooho'oia. Hoolnha mai o Aholo e lawe mai ana oia he Biln Kanawai e pili ana no kekahi mau aina i lilo i kekahi mau kanaka. Na Keau he ole.'o hooholo e kauoha ana 1 ke Kuhina Kalaiaina e hoomoe i paipu wai mai ka nwapo o Waikuhalulu a ike alanui Liliha. Waiho a i ke Kuhina laiainaHoolaha mai o Kaulukou e lawe mai ana oia he Bila Kanawai e hoopau ana i na kanawai lawelawe i nn mea make. Na Aiwohi he olelo hooholo, e I »we ia ka Bila Kanawai e hoololi ana i ka pauku i *7SO Kanawai Kivila mai ka papa a mawaena o na hana o ka ia ; hooholoia. Hoolaha mai o Keau e luwe n>ai ana oia he Bila Kanawai e papa ana ī ka hookomo ana m»i o na waiona a ka hana ana inaanei. Nū Kauwila he oleio hooholo e kiuoha ana i ka makai o ka hale e hoolako mai me ona mau Pooleta 2 keneta i 150, hooholoia.

Na Nnkookoo he olelo hooho|o e kauoha an«i i ka Loio Kuhina e kauoha aku i ka luna makni e ninaninau pono aku no keia mea a i na ua kue e hoopii ia ma ke kanawai,hoole ia. Na Kaulukou he oielo hooholo oiai eia iloko o ka hale he kanawai e hookupa ana, e lawe'l» mai ka papa a mawaena o na hana o ka 1», o ka la opopo. hooholoia. Hoolaha mai o Kauhane e lawe mai ana oia he kanawai e hoomaopopo a e wae ana i na opio Hawuii no ka hoouna ana i ke kula ma na aina e. | Ma ke kapae ia o na rula ua waiho mai | ke'lii Kapena he hoike mai ke Komite wae ! e pili ana no kekahi mau haawina o ka oi- | hana hoonaauao ua noi mai ua Komite la e i apono a e hoomahuahua ia mau haawina, a } e hooholo hoi i kekahi mau e like | me kn Bt!a haawina, aponoia ka hoike. Na Hana o ka La. | Bila haawina iloko o ke Komile o ka hale. ; Ke'lii Ka{>ena ma ka noho. mai ke'lii Kamika e hapai ia ka noonoo ana no na haawin < o ka oihana hoo- : naauao; hooholoia. Na lilo ooa kola ha01e....75,800 Kula aupuni. 16»0CK) • Kula hoopoMei 10,000 Kukulii a hana hou ana o na hale kula .. 10,000 Kokua hak kuia hanai o iiilo 5000 Hoomaha ka hale a noho hou i ka hora 2. Noho ka hale i ka hora 2. Hapai hou ia ka noonoo alia o oa haawina o ka Hila haawiua maiaio o ka oihana hoonaauao iioko no ke Komite o ka hale a penei na itamu i hooholoia : Kokua «ne kukuiu kou ana i I*4 hele kola o Haleiwa 10 f 000. j Kamaiho ikaika mai o Alahoe ma ka ao-! ao kokua i keia haawina « penei kana i ka- f maiiio ai: ; He mea pouo e kokua uui kakou i keia e •

liaiiwiiia. kahi keh e hoohaa ia mai nei na iiiia mohaha o oa haa>ur.a bou, kahi keia e hoonaauao ia nei na opio wahine hou 9 kakou. na maknihine hoi o keim *u e beie aku nei. He kuia uialuhia keia. Ua 01010 ia he baie kuia keia aok he kokaa i« e kekahi rcea oin wahi. EMr Lun&hoomalu ke hoike aku iwl a»i ua kokua nai kekshi makamakao ia wahī i keia hale kula, ua hooikaika noi ob. Nolaila, ke noi nei au ena hoi e hoohoio kakou i keia haawina, a ua hooho»oia, Maialo o ke poo o aa alahaka a me d& aUnui a me n» dala i loaa ma ka ai« he 198,000 ua hooholo ia keia mao haawioa i malalo | Uahp. | Ilonolulu § 60,000 Koolaupoko 10 000 Kooiauk» 5,000 Ewa nie Waianae * 10.000 Waialua 3,400 Maui. Lahaina.... • 8,000 Kaanapali 2,000 Waiiuku 8.000 Makawao 5.000 Hana 7 000 Molokai 8,000 Lanai 1.000 Hawaii. Kohala A«au $ 7,000 Kohala Hema 4,000 Hami'kui 10,000 Kona Akau 2,000 Kona Hema 2,000 Knu 7,000 Puna 4,000 Hilo 20,000 Kau«i. Koloa $ 4.000 Waimea 9,000 Lihue 3 000 l'alekai, Waimea 2,000

Alahaka muliwai o Waihm 10.000 Kawaihau 5,000 Hanal.i / 5.000 Niihau ./. 1,001) Kela ine ke-a,/. 10,000 Ma ke n.oii a ke'lii Wilimana ua hoopan ia ke Komite a a;onoia ka hoiko a ka Lunahooinpr(u Ma ke noi ua hoopanee ka kale a noho hou i ka la i.popo Ponlua hora lOam.