Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 37, 6 September 1882 — KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUHA. HE MOOLELO KAAO NO KEANINIULAOKALANI! KA NANI LUA OLE O NA Moku o Kuaihelani KA MEA KANA I HOONAUEUE KU KULU O KAHIKI, A O KE PUKONAKONA O NA LA I AU WALE AKU LA. [ARTICLE]

KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUHA.

HE MOOLELO KAAO NO KEANINIULAOKALANI!

KA NANI LUA OLE O NA Moku o Kuaihelani KA MEA KANA I HOONAUEUE KU KULU O KAHIKI, A O KE PUKONAKONA O NA LA I AU WALE AKU LA.

MAHELE U 'J.\ \VA, kahea uku I» o Knholoholouka ia a K »holoholok»i, E, auhea oe ? E:t, wuhi a Kaholoholokai. Ka, hoohaa hoi nei kaknhiaka o knua, wihi a Kaholoholuuka. i ke ahe. hoi? wahi * Kaholuholokai i ni* Diiu uku ai. Ka, » ke ahu mai ka hoi kau; ke kuhi nei au i keta mea »ui » he» mai nei he i-a, eia k« iie keiki. Heaha ? He keiki, wnhi 3 *Kaholoholouka. Ka, wuh , »h- > e \v»tle hoi oe; 0 ka ki*ua wa« h» no hoi keia e lawma nei «ohe lo a keiki ik kaua, wahi a Kaholohoiokai. Kr p pela no hut paha; a he hao w*le hoi kei», ma no piha oe e nana mai ana la. A no ke ano uuun.io iki uku 0 Kaholoho- { iow .i, ine ke ano poeleele, nolmla aohe ona ike unopopo m u; nolmla knhea mai U ia me ka leo hoinai'oi, Waiho ia aku la ineu, a lawe hou <»ai »e 1 ka upen«, eii no ka i a ke kanlu nei. P4ne aku 1« 0 Kahoioholouka, E hoi ka* ua, no ka mea, ua !o<*a iho la no kn'o keiki; ina no he mnkemake ko» > ka i-i. kii inai uo i ka upena, oWiiu nae, eia au ke ho» nei. Peia iho |.t iaut nei u kn hoopawpnu an» a maiauiiilnna I<•«, a i nnnn mai auanei ka han* 0 Knhoioholok «i« e hii aku ana 0 Kahoioh.»loiik* 1 ua keiki nei. Miki <nai la 0 KaholoholoWai u li aku U i ke keiki, a 0 ko u:>< wu ae l» iH) ui Uolo aua, a 0 Kaholohoiouka hoi, hok* tho ia. Ko unei hopu iho U no hoi ia i ka up-na, hoi ana. Oi» hoi uo hoi ko i*ua nei a hoea ana i knuhale. \liki mu» aku U no 0 Kaholoholokai ā kana w»»hi hanauknma me ua keiki nei. a hoikeike «ku ia, me ka olelo pu aku, he keiki ka mauo. Niuau mai ia hoi kana wahine, ihea kahi 1 loa* mai «ei 0 keui keiki m olua 1 ihei mai ka hoi kau; oia iho aku nei no hai ko maua a kahakai, a kahi no hoi a maut e iawaia mau nei, 0 ko Kahohholoukn kokolo ae U no hoi ia a kukuiu no hoi 1 ka upena, o k« u kapeku aku ia uo hoi ia, aole nne a« i kokoke aku, 0 k« iaia hapai ne ia no it i wa upena, a i nana «ku au.uiei ko'u hie he ooea nui ko loko o ka upena, kuhi aku ii no hoi au he i«, ko iaia kaikai aku U no hoi i* * uku wehe msi an« 1 ka upena, a iiuiitt kahea mai aua ia'u, oleio ma- ana ke)a he keiki, kuh» aku nei hoi ka'o he hoopuoi. puni, e.a nae hoi ko'u »ite ana a i ioa ae, o ko'u holo euai ia no la a hopu no i ke ke« iki, 0 ko'u ku ae !a 00 >1 hoi idai nei. U iaua nei nae e hamamu nei ma ko (*• utt wahi, komo ana no hoi o KlholoholouU a bai aku la 00 hoi 1 kaiaa wahine i k ioaa aoa 0 ka laua keiki. Apel. no ko lakou hawawa aoa, a lohe «ku nei hoi o Luukia, iii enanawa nmau ae 1« 0 Loukia, Heah» oei • ktla hale e haowalaoa mai nei ? lUhaha, he keiki hoi paha, wahi a ktka* ti • k«Kia enau wmhioe aialo. Nahea ia keiki! wahi s Luukii. Ne kahakai, 1 loaa inti o«i ia Kaholohoio aka ma, i iho aku oei hoi i fca lawaia a hei ana 1 ka upeoa u« keiki oei. la maiiawa kauoha aku la o Luukia ia HaHebuiii e kii 1 u» keiks «ei. O ko Ha« iieUuiii kii aku ta 00 hoi a (oaa ua keiki aei kt Wahiaeoohopaii kaiii i hii ai; kamo aku k 0 MailelaalH a oo< aku U i u« kaiki n«i *• kt oiaio po «ku: I ki* enai nei au i k»

| k*»lci e Uwre i kahi o ke oa /ohe <e oei j ke 'iii i k« loaa aoa maī ne» o keia keiki ii |Uus nei, nolaila hoouoa m*i nei ke 'i»i ia'a i e 8 oia ka'o i kii mai nei. j Alaila, he leo hooko wale i« no hoi ko oa ; i"; o ko Wahikenohopaii ha»wi aku h no | hoi ia, pa no i ko iala hma ku ae ia no keia | hoi ana. Oia hoi no'hoi ko ia nei a ku ana i ke alo o Luuki». 1« Luukia i ike mai ai i aa keiki ne», he oi aku k* hoohihi o kona oaau. a ninau mai J«, Pehea i ioaa mai nei j keiki? Ka, pehea hoi, wahi a Maiieiauiii. Kn, ia W9i ka hoi ka ana mai nei, I ninau hou aku ai o Luukia. Kahuhu, i \u mau hwai* ka k* loia ana raai nei, i iho aku nei paha i kahakai. ii manawa kauoha hou aku ia o Luukia ia Mailehuiii e kii hou i ua mau lawaia nei an«. Ko Miilelaulii kii aku !a no hoi i» a hoea nna keia i kahi o Kaholohoiouka ma, oiai lakou e nune ana no m keiki nei. I ko Maileiaulii hiki ana aku, olelo aku la i ua «»au lawma nei: I kii uiai ne» nu ia oiua e iho ī kui, i k)»uoha m«i nei ke 'in la olua e iho kakou e h»i aku oiu« i kihi i ioaa mai nei o ke keiki la olui. He mea nulama waleno hoi ia no ka mea he kauoha na ke 'lii. O ko Ukou nei ku ae ia no la iho ana, a h-.ki iakou nei i kai, a ku ana iinuu o Luukia, pi no ho» kahea n ka mea haie maloko, komo aku la no hoi lakou nei a nohu ana; pi no ka ninau i ke 'lii: Ihea kahi i lo.ia mai nei o keia keiki ia oiua? | Hahai aka i» no hoi o Kahoioholouka e li- | ke me na olelo maiuna. A pau no hoi kana mau ulelo, ia manawa olelo mai ia o Luukia. Owiii ka makua o keia keiki ? Ka, owai hoi; ine he rnej la no a o ke keiki no keia .* Himnkoio m<«, no ku mea ua ike no oukou i ka hanau ann, eia hoi Ua mea kupaiunaha, un hele aaia hoi ia me kana keiki, ;i me he it ua muke laun, nka o keia keiki na inaua no. no ka mea i ioua no ia inaua, oia ka'u e hai aku nei imua ou e ke 'lii. A pnu ka Kaholohoiouka mau olelo, oieio aku ia o Luukia. Heaha la hoi kana, n» olua no hoi paha keii keiki, a o ka inoa hoi ko'u, e kahea iho oiua i ka inoa o ke keiki a olua 0 Lopaikiheiewaie, u n* oiua no e hauai a nui. I ka mohala pono ae o ua pupaiina o ka la e kupono ī ke Kau, ua akoakoa mai ia na mea a p«u n ke ato aiii. a (ilo nui eku f.i ko lakou manao ma ke keiki waie no, no ko iakou ike ana iho i keia keiki he oi aku o ka maikai, a eia wale no ko lakou hoohuoi o nn makua, owai ia ka makuahine o nei keiki, auhea ia hoi ka makuahine; a.he mea pah«ohao keia ke hoomaopopo «ku, uka o na mea i ioaa ai o uh keiki nei u<* kani iki ka laua la uka; ei.i nae ke ohumuhumu iiiln nei laua i ko iriUQ ,vahi e noho ai me ka laua keiki, * hooholo iho la laua iaka o Opaeloa, oia Kahi kupono a laua e hanai ai. E na hoa hooniponipo o keia kaao, pehea ko kakou manao no keia keiki i ka manawa nta ka lima o keia poe, oiai iakou e hauoii nei no ka ioaa ana o keia keiki; he mea mnopopo he keiki nmo waiu keia, aka ua pau pono ua oielo a iakou i ua keiki nei aole hookahi oieio a iakou i koe, ua pau ioa i ka paanaau i ua keHei ua manao p.iha iakou aohe keia i iohe i ka lakou mnu olelo, noiaiia nohe o iakou maoaoae ua maopopo waie no iaia nei nt oieio a pau. (a Kihoiohoiouka ma hoi i m&kaukau ai e ho> me ka iaua h.inai, oleio aku U o Kahoiohoiouka ia Luukia, E ke 'iii e, ke makaixk»u nei makou e hoi, eia nae ka'u knuoht ia oe, n*u no e iawe ne ka ai, ka i-a, ke k«pa, a na mea no « pau a maua e kuuoha mai ai, malailn waie no o<?e hooioho ai. Ha »e waie no hoi ka Luuku. la manawa, o ko iakou nei ku ae ia no ia hoi ana. U* mnopopo i ko Wa pio poe e noho nei t o keia wahi a lakou e hoi nei he p>l* wale 00, he wahi wai e iele poloiei ana iiaio o ke kahawai nai o Waipio, a he ka> ulu nae aia iwaena o k* pali, o ko lakoa nei wahi ia o ka noho ana; a o keia wahi wai e tc*e poao iho aoa maluna o ko iakou nei wahi pupupo h*le malaiia lakou i noholoihi ai. A oo kekahi manawa, ua hoouna pakahi aku la o Luokia i kona uiau kaikaina e pii e nai ua keiki ne; a lukou. A i ka raana\\-a | 1 nui ae ai o ea keiki nei, ua nui iike oo me j kona nani, a aa lilo ioa i puiakaumaka na kona mau «nakua h*n*i. [ ka manawa oae 9 ka loaa ana o ua keifci a«i īa Kaholoho?o--oka ma i kahakai, *ia pa oo me ua keiki ne» ke 'koa o koaa mao kupuna, a na ka maaa 0 keia maa akut i hoomalie i ke kai a hiki 1 ka loaa ana ia Kahoioholooka ma. Pehea la ba ooho ana a ko Waipio poe i keia maeawa ? Kahohu ! Kai oo hoi ke noho kamakena nei lakou no ka nalowaie ao# | o Haioakolo me kana keiki» oia ka hana oui | oia mao ia. Ae, «nalaiia aku kakou e ma- ! kaikai ai. | O Ku a me Hinn, ne Oiapaaa, oa hoi ae [ lakoo i Pakaaiaoa « kapo heiau ai, i mea e ' laka mai ai ke *kaa« i ike ai takou t iahi •

ma i hele ai rae k%n« lei be lreiki; a o na makuakaae bot o Keaoioiaiaokaiani 01« boi o KeiumUki me Keauka, aia pu oo lākoa ke noke oeī ike kahei ina 'koa o !»- kou, he oie nae ka maliu ia mai; ma ki n«na uli hoi oo« ike kilokiio, aohe wab» kabo<ik.i o ka ike m, ooiaila oui ioa ae ia ko iakou kumakena ana. Nolaila heoholo ibo la iakou ma o Keauka w.)ie no e ioaa ai ia lakou be pono; noi«iLi hoouna aku ia c Keauka i koni kaikuaana ia Keaumiki e kii i mau ihili > Keaau, oia hoi oa iliili o Aaia» msnu; aia keio wahī tna o aku o Haena; ua ike ko Puna poe t keia wahi. I ko Keaum'ki kii ana i un mau ilnli nei, a innmua ae o kona heie ana, na kauoha mai ia kona kona kaikama penei: He umikumamakuiu au ihili e iawe mai ai, ehiku mau iliili keokeo a i eono hoi mau iliili eieeie, puoio rio hoi a paa i ka oloa, aiailn, hoi mai oe a loko o P<tn«ew.i aia liaiia ka awa, oia ka awa maikai no ka mea aoie na ke kanika i kanu, he awa keia na ka iLano i kanu; a ioaa ia mau mea ia ne hoi tnai oe a keia ahiahi kakou naoa, a i ku no hoi i kahi o ka pono, pono no hoi, akn l ku j ka hewa, oi;t iho ia no hoi. (Aole i pau.) '