Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 41, 14 October 1882 — KE OLA O KA LAHUI. [ARTICLE]

KE OLA O KA LAHUI.

Ohi, ke kamaiiio nui ia nei c ko b-' kau mau nupepo, a me kekahi poe ka ' iaimanao no ke ola a me ke emi o ka j l&hui, noiaila, ua lana kou manao el kamailio pu aku me bkou maialo oia \ kumuhana, a maluna hoi o keia nmau : 1 Heaha ka meā e ob ai a«uluai,ai a lehulehu, a piha ka auu i na ka-| i? 1

. 'i Mamua o ko*u hai ara aku i ka haina o ko kakou nimu, e pono au e weht*ehe aku i 'ke" ano o ko kakou aira aloha» O Hawaīi, tia lako oīa mena aina ] mcKm)fUt roe na koaiono niliuii me m ] kahawai maika.l, me na ea oluolu. a he | maikai ka makani e pa am ma ka aina I iho» a ma ka moana maū a he hoea pij nepinie ole mai na mai ahulan, koe wa- ,; le no ka mai l jepera e liooenaik) nei | tiraera o na kanaka; a ua hiki hoi ke ' noho ia mahina o ka ili o Ha«aii me ; na hanen (ausini o na kanaka me ka la*a pono. ; Ua oleloia, i ka *a i hiki mai ai o Kapena Kuke » Hawaii nei. he 400,000 , ka nui o na kanaka. a nui ta *a mai ke emi ana a hiki i ke 40,000 a oi i kej ia wa; nolaila, ua hoea ae na olelo a 1 na kilokiio o ka aina no ke ola o ka la- : hui, a me na kalaimanao a na !oea, a ! ua poha pu mai hoi he leo aioha mai ■ ka Nohoalii mai, O ka Hooulu I.a--j hui, oia ka Makia o ke Aupuni." j Maanei, ua hiki mai la au i kahi e Ihai aku ai i ka'u haina no ka ninau, a 1 oia keia : u O ka lokomaikai o ke Akua j me Kona aloha mau ia kakou, oia ka I mea e ola ai keia lahui/' j O leho\*a ko kakou Haku, oia ke j kumu o ke ola a me ka make. laia ka i mana ma ka lani maluna. a ine ka ho-; j nua malalo nei. Ina makemake oia e 1 hoonui i na kanaka a nui loa, hiki no j laia; a ina e hooneoneo i keia lahui a I koo ka lepo, he hiki u*a!e no laia. I I mea no kakou e ike ai i ko ke | Akua lokomaikai, e nana aku kakou ia lakoha, a me na keiki, na moopuna ana; he 70 ko lakou huina i ko lakou wa i komo aku ai i Aikupua, 0 Parao ke 'lii o ia aina ia wa, aka, puka mai lakou mai Aigupita mai malalo o Mose, ua manaoia he 2,000,000 ko la- j kou nui. | Ua hooikaika o Parao e hoemi i ka! ulu nui ana o keia lahui, mamuli o ko-! na luku ana i na keikikane, aka, aole nae emi kela lahui, pii mau no iakou ; iluna, a loaa kela heluna i haiia. | No ke aha keia u!u nui ana ? Eia, | mamuli o ko ke Akua (okomaikai mai j me ke aloha ia lakou, no ko lakou pau-' lele me ka hilinai aku laia, a pela no o 1 Hawaii nei ke hilinai nui aku iaia. j A eia keia, ua luku ke Akua i ka la- ! huikanaka i ka wa o Noa, a i ka lahui Kanaana i ka wa 0 losua, a i na ludaio i e noho haakei ana ma lerusalema i ka! wa o lesu ma ka honua nei, mamuli 0! ko lakou mau hewa keia luku ana. Pe-1 la auanei ko kakou lahui, ke kokua ole | mai o lehova, mamuii o na hewa a ka- 1 kou e pahiku aku nei imua ona. j Nolaila, eia ka ninau, Heaha ka kakou e hana aku ai imua o ke Akua i oluolu mai oia, a maliu mai, a aloha mai, a koleua mai, a hoonui hou ae i na kanaka 0 keia lahui ? Ke manao nei au, hookahi wale no haina kupono a kakou e hana ai, oia keia, O ka mihi, a e kapae loa aku i na ano ino a pau. Ke i mai nei o T)avida, ka mea haku halelu, " 0 na mohai no ke Akua, oia na uhane mihi, o ka naau mihi me ka pepe, o kau ia e ke Akua e hoowahawaha ole ai. v A eia hoi ka Paulo, " Aole no ka hewa e make ai ke kanaka. aka, no ka mihi ole." Ma keia, e nana aku kakou i na hana a ko Nineva, i ko lakou lohe ana no i ka hua o ka make mai ka waha mai o kana kauwa, no ko lakou hewa, a pau mai ka Nohoalii a i na makaainana, hookahi ke pelu ana o na kuli imua 0 ka Mea Mana l,oa me ka mihi oiaio ana. Ua olelo ka Palapala Hemolele, ua hoopakele ia lakou i ka make. Pehea oe e Hawaii, aole anei he mea pono e hahai aku mamuli o ko .Nineva mau hana? Pane ia mai paha au, me ka i ia mai, owai iho nei hoi ka lona o keia mau la i kala hele iho nei ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, a ma na pea o Hawaii holookoa. he 46 la i koe, lukuia o Honolulu nei, a o Hawaii paha a jxiu ? Ae, aohe no paha he lona, aka, he mau leo }>aha i like me ko lona. Oia hoi, ma kekahi mau anaina, ua kamailio ia no ke ola o Hawaii, a ua wanana ia ae na hopena o keia lahui, ina me nei mau makahiki aku nei i hala ka nui o na make; a ua hoaiai ia ae hoi iloko o na nupej)a o kakou, ma b mea hookahi no : a ua hala loa aku iloko o ka puu-; wai o ko kakou Ahaolelo Kau Kanawai, ka noonoo ana no ke ola o ka Jahui, a kau loa aku hoi i ka pane poo o ke aupuni, oia ko kakou Moi. A eia hoi kekahi, iloko ona helu an| j i ka nui o na kanaka mai mua mai a j hiki i keia wa, ua ikeia ka emi mau ana | o keia khui ma ka make. A ke ma • kaikai aku i keia wa mai Hawaii a ] Kauai ma na wahī i noho nui ia e na j kanaka mamua. he mehameha wale no j ia i keia *a. ] Nohila, he leo nui weliweli keia e [ kau mai nei imua o na maka o ke ke-: ; iki ui, na kaikamahine ui. na makua, | } na makaainana, oa "lii ame ke AupunL j [ Nolaila, heaha kau e Hawaii e hana ai • | nou ? Noho iho anei kuka i puu tiaia, a. j i ole e kii aku i ko waho e komo mai i iHawaii nei? f Ke manao nd au, he makehewa ka ( ; manao ana o ke da& ka mea e \>b ai ■ ka kihui, a e ulu ai hoi ; ohi, nui kej dala a uve ka waiwai i ko Sodonu ame :G<w6oīa, aole nae pakele i ka hiku mai; 1 ke Akua mal Heaha la ia mau waiwai 1

imua Ora ? O s.i a make pj aku ou nve ka waiwai, 3 o LoU hki na kaīkamahme kai pakek aku. Pdi j ;no o Xineva, aok likoii i ola mc na, puu dabu aka, ils koa ke o-ii ia. iakou; jme ka mihi. Aok au e kamailiio am: mi keb no ka maikai ol« oke diHa j ; me ka waiwai oīai iu ike nui ia. ke kuonoono o ke kanaka a aupuni p&ha me ■ke dala ; he oiaio he mea kokua ke (ii- . b i ke kanaka a rne ke auponi, he j e hoohob pooo ai i na haaa, a he mea ; e |sile aku ai t na pilikia o keia noho ana kina a pela aku. Aka, okeob o ) ke kanaka, a me ka ulu ana a ka khul aole ia e hiki e uku ia me ke dbiia. ab ? *ale no ia i ka lokoniaikai nuū oke : Akux j Nolaila, ona imi ana a nie na noofnoo ana, oka Ahaoiek) ameb .\ha- \ kukamalu, ka hoonoho ana i Papa Oia, j ka jxii ana i na Buke o ke Ola Kino, a ? pela aku. he mau mea wale no ia ma 'ka aOao o ke kanaka e imi nei ii mea e ' jxile aku ai i na pilikia e kau mai ana maluna oka lahul A pehea, ua u!u i anei ka lahui ? A ua auhee aku anei na \ piiikia mai ka aina aku ? Eia ka mea e j ikeia nei, ke mau nei no ka lawe ana j aku aka make, a ke unu aku nei no ! hoi na iima lawelawe oke aupuni i na ; hoakanaka i loaa i ka mai lepeīa, i K.a--j iawao, a he pihe uwe kunuikena ke lo|he mau ia aku nei ma na kapakai ou e ; Hawaii. E kala kahiko na kanawai, na Papa Ola, na puu dala i hookaawalēia no ke ola o ka lahui, he mau makahiki lehu iehu i hala aku nei, a pehea ka iahui ? K.e mau nei no ka emi, a ke mau nei no ka anai a ka make, a ke mau nei no hoi ka puiumi aka mai hookaawaie ohana. Noiaiia, he wa pono keia, e huli aku ai ka lahui imua o ka Mea Mana Loa, mai na 'iii a i na makaainana, hookahi ke j>elu ana o na kuli imua ona, me ka haaiele aku i na he\va a pau, e like me Nineva. A e malama loa hoi ina kanawai ame na rula oke oia kino. E ola o Hawaii i ke Akua. David Keaweamahi.