Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 45, 11 November 1882 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA

KUOKOA ME KE AU OKOA.

II H@@@@@

 

No ka Makahiki…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. $@.oo

Eono Mahina……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. $@.00

Dala Koke ka @ala

 

POAONO, NOVEMABA 11, 1882.

 

HAAWINA KULA SABATI.

 

HELU 9, SABATI. NOV. 26.

 

Kumuhana- Ka make ana o Iesu ma ke kea.

Pauku Baibala- Mar. 15:27-37.

            27 Kau pu aku la lakou me ia ma ke kea, i na powa elua; o kekahi ma ka aoao akau, a o kekahi, ma ka aoao hema.

            28 A ko iho la ka ka palapala hemolele i olelo mai ai, Ua helu pu ia oia me ka poe lawehale.

            29 A o ka poe e maalo ana malaila ae, hoh@ano wale aku la lakou iaia, me ka hookunounou i ko lakou poo, i aku la, E, o oe ka mea wawahi i ka luakini, a i na la ekolu, hana hou no.

            30 E hoola oe ia oe iho, a e iho mai oe mai luna mai o ke kea

            31 Pela pu aku la no hoi ka poe kahuna nui a me ka poe kakauolele, i hoomaewaewa aku ai, i ae kekahi. Hoola no oia ia hai, aole nae e hiki iaia ke hoola iaia iho.

            32 E iho mai ka Mesia, ke Alii o ka Iseraele, mai luna mai o ke kea, i ike kakou a e manaoio aku. A o na mea i kaulia pu me ia ma ke kea, hoomaewaewa pu ae la laua iaia.

            33 Mai ka hora aono, a hiki i ka hora aiwa, pouli no ka honua a pau.

            34 A i ka iwa o ka hora, kahea ae la Iesu me ka leo nui, i ae la, Eli eli, lama sabakelani! O ke ano keia, E kuu Akua, e kuu Akua, no ke aha la oe i haalele mai ai ia'u?

            35 A lohe ae la kekahi poe o lakou e ku ana malaila, i iho la, Aia, ke kahea aku nei oia ia Elia.

            36 holo aku la kekahi, a hoomau i ka huahuakai i ka vinega, kau iho la ma ka ohe, a haawi aku iaia e inu, i ae la, Alia; i ike kakou in a paha e hele mai o Elia e wehe iaia.

            37 Kahea ae la Iesu me ka leo nui, a kaili aku la ke aho.Pauku Gula. 1 Pet. 2:24. Heluhelu.

Manao nui. Iesu Kristo ka mohai kalahala no ko kakou mau hala.

Na heluhelu la, 1. Mar. 15:27-37. 2. Mat. 27:34-50    3. Luka 23:33-46.

4. Io. 19:25-30.           5. Isa. 53:1-12.            6.

Heb. 10:1-29.  7. Hal. 22:1-31.

            Ka manawa. Aperila 7, A.D. 33, mai ka hora 9 kakahiaka a i ka hora 3 ma ke ahiahi.

            Kahi i hana'i, Kalevari (Golegota) mawaho iki o Ierusalema ma ke kimohana kau.

            Na olelo 7 a Iesu ma ke kea.

            2 E kala mai oe ia lakou. Luka 23:34/

            2 Ma keia la e komo pu ai oe me a'u ma Paredaiso. Luka 23:43.

            3 E ka wahine, e nana oe i kau keiki. Io. 19:26-27.

            4. E kuu Akua, e kuu Akua, no ke aha la oe i haalele mai ia'u. Mar. 15:34.

            5 Ke makewai nei au. Io. 19:28.

            6 Ua pau aku la. Io. 19:30.

            7 E ka Makua, iloko o kou lima ke waiho nei au i kuu uhane. Luka 23:46.

 Mele. "Ke paa nei au ia Iesu,"

Hoku Ao Nani, p 72.

            Pule i hoopaaia ia Iesu, etc.

 

KA WEHEWEHE ME KA NINAU ANA.

Ekolu Mahele.

 

            1. Ka hoomaewaewa ana malalo ae o ka kea. P 27-32.

            P 27. Owai kai kau pu ia me Iesu ma ke kea? Mahea kekahi? A mahea kekahi? He mau hgoa powa pu paha laua me Ramba. He mau powa, e hookonokono ana e kipi i ke ʻlii o Roma.

            P 28. Ka palapala hea kai hooko ia? Isaia 53:12. He wanana kahiko ia no ke ano o ko Iesu make ana. Aole ona hewa iki. Ua make nae mawaena o no powa elua, e like me ka mea i hewa loa.

            P 29. Pehea ka poe e maalo ana? Hookunounou i ke poo, hooluliluli, ma ke ano hoomaewaewa a hoino aku iaia. A olelo lakou pehea? Olelo anei iesu pela? Io. 2:19. Aole. Olelo Iesu, E wawahi oukou i keia luakini, a iloko o na la ekoul e kukulu hou no au ia.

            Ua wawahi anei lakou i ka luakini?A hoao anei Iesu e kukulu hou ia iloko o na la ekolu, a hiki ole? Aole paha. He wahahee ka lakou olelo. Heaha ke ano o keia olelo a Iesu? E pepehi oukou iaʻu, a iloko o na la ekolu e ala hou no au. Aole anei ia i hookoia?

            P 30. Heaha ka lakou kauoha? Ua iho mai anei Iesu? Iho ole mai no ka mana ole anei? No ke aha ka iho ole? Heaha ka waiwai ke iho mai oia? Hopu hou no lakou a kau hou iaia ma ke kea.

            P 31. Pehea hoi na kahuna me na kakauolelo? Ka hana ka keia a na kahuna me na kakauolelo e hoomaewaewa a hoaikola? He poe kahuna lakou no wai? No ke Diabolo.

            P 32. Ina iho mai Iesu mai ke kea mai a hoola iaia iho, manaoio anei lanou iaia? Aole. Ma paa ko lakou manao e pepehi iaia a make. Ua like pu anei na powa elua ma ka hoomaewaewa ana ia Iesu? Aole. Nana Luka 23:39-43. Heluhelu. Ua lohe paha oia ia Iesu mamua.

            II. Ka pouli ana.

            P 33. He pouli ano e keia, aole he pouli maoli o ka la, no ke komo ana o ka mahina mawaena o ka honua me ka la. He pouli pokole ia. He pouli loihi keia, ekou, eono hora. Mai ke Akua mai ia e like me kela pouli no ekolu la. Ma Puk. 10:21-23. He pouli kanikau paha ia o ka honua no ka make ana o kona Haku. He hoailona hoi ia no ka popilikia loa o Iesu ia mau hora e kau ana oia ma ke kea. Aole paha no ka eha o kona kino wale no, aka, no ka ehaeha loa a walania o kona naau. E kau ana na hewa a pau o ke la ao maluna on a. Ua like kona eha me ka eho o ka hoopai ana iloko o ke ahi pio ole. E make ana oia ka mea kono no ka mea pono ole. He pani hakahaka oia no ka poe lawehala. Ua huna ke Akua i kona maka. Ua haalele iaia. Ka uku ia no ka hewa. O keia ehaeha lua ole o Iesu, he mea ia e pakele ai o ka lawehala i ka eha o ke ahi pio ole.

            III. Na hana hope. P 34-37.

            P 34. Heaha ma ka hora 9? Oia hoi ka hora ekolu ahiahi, ka hora e kaumahaiaʻi ka mohai ahiahi ma ke kuahu? Ke kukonukonu loa keia o ko Iesu ehaeha. Pehea kona kahea ana? Ua pau ka poe e ae i ka haalele ia Iesu. Ke Akua wale no koe. A ma keia hora i piha loa ke kiaha o ka eha, ua haalele ke Akua iaia. koe Iesu hookahi wale no. Nana Isa. 63:3; Hal. 22:@. No ke aha ko ke Akua haalele ana ia Iesu? Ka hope no ia, ka piha pono o kona eha no kakou. Aloha kupaianaha. Aloha Kamahao. Ke aloha keia e olaʻi kakou.

            P 35. Pehea ka olelo a kekahi? Ke kahea aku nei oia ia Elia. No ka like o Eli me Elia keia kuhihewa. He olelo e kela, Eli, Eli, Lama Sabaketani. He olelo Aramaika, aole he olelo Hebera. Kuhi na Iudaio, e hele e mai ana Elia mamua o ka puka ana mai o ka Mesia. Nolaila kuhi lakou e kahea ana Iesu e iho mai Elia e kokua, kahi hewa e.

            P 35. Pehea i hanaʻi kekahi? Ane aloha paha oia a makemake e hooluolu i ka eha nui o Iesu. Keakea nae kekahi, me ka olelo pehea? Aole o lakou manao e puka mai ana Elia. A o koka puka ole mai, he kumu hou ia e hoomaewaewa hou ai lakou ia Iesu.

            P 37. Kahea hou Iesu a aha iho la? Heaka kana oleleo ia wa? Ua pau aku la. Io. 19:30. heaha kana olelo hope? Luka 23:46. Oia ka olelo ehiku. Hai mai i na olelo hope 7.

            Na ka mana owai i kaili aku ko Iesu aho? Io. 10:17-18. Na Iesu no i malama a hoopaa i kona ola kino ma keia ao. Ua imi pinepine na enemi e lawe aku i kona ola. Aole nae i hiki. Ua hiki ka manawa e pau ai kona ola kino. Aole on a manao e hoopaa hou. Nolaila ua waiho aku oia i knoa ola, ua hoojuu aku. Nana no i hookuu aku. Ka mea keia i koe, ka waiho ana i kona ola, i mea e olaʻi kakou.

KA HOOPILI ANA.

            I. Na powa elua. Mihi kekahi, hoomaloka kekahi. Iesu mawaena. Ma kona lima akau paha ka powa mihi a kalaia e Iesu. ma kona lima hema paha ka mea hoomaloka a kala ole ia. Pela ma ka la hope. Mat. 25:32, 33.

            2. Hiki no ka poe hewa loa ke mihi a kalaia a komo iloko o Paredaiso. E mihi ano, na lawehala.

            3. Ahonui Iesu. Aole ekemu i ka poe hoomaewaewa. Aole hoihoi aku i ke ino no ke ino. He mana kona e hoopai i na enemi. Aole nae i hoopai. E hoohalike kaou me ia. E pule no na enemi. E aloha, e kokua i na enemi.

            4 Nani wale ke aloha o Iesu. Lawe wale oia i keia mau poino, keia mau eha lua ole maluna iho ona, no ke aloha wale no, aole no ke koi ia. Minamina oia i ka uhane o na kanaka.

            5 He mea ino loa ka hewa. Nolaila keia mau eha, keia make o Iesu.

            6 He mea nui ka make mau loa. He mea weliweli loa. Ina he mea uuku ka make mau loa, lilo anei Iesu i mea e pakele ai kakou ia make?

            7 He mea nui hoi ke ola mau loa. Ina he mea liilii ia, lilo anei Iesu i mea uwao i loaa ia ola?

            8 Make anei Iesu no kakou? E lilo loa kakou nana. Aloha hoi i na kanaka, a hana i na mea e olaʻi lakou.

            Mele. "Ma Edena Omao." Hoku Ao Nani, p 74.

            Pule i mihi a manaoio i komo iloko o Edena Omao.

            Haawina no Dec. 3, Mar. 15:38-47.

 

AOLE NO E NELE LOA O

KAUAI.

            ALOHA OE. --- Ke ikeia aku nei ko Hon. J. Kauai huleilua naa. He Luna Alanui oia, Hope Makai, Luna Auhau, aka, aole he ikeia oia e hele kion mai ana e lawelawe i ka hana i hookauia aku maluna on a. Eia oia i Honolulu kahi i hiolani ai. he mau pule elua wale no kona noho ana i Kauai nei mahope iho o kona hookohuia naa i Hope Makai. ua hooili aku oia i ka hana e pili ana i na alanui maluna o kekahi luna, a pehea la, manao iho la oukou 2 poina ana oia i ka ohi ana i na dala 3 o ka la no kona uku la? Aole.

            O ka Lunakanawai Apana J. H. Kapuniai, he on a mau kana hana. He elua manawa o ke kiiia ana aku o kekahi palapala hopu, eia nae, ua on a loa ia oia a hiki ole ke hana mai. Pela no no hoi me na maikai, pau nui i Waimea, pau nui i ka on a, pau na kaa o lakou i ka nohaha

 

            No keaha la keia ano hana? Ua makemake makou i ke kanaka e hiki ana ke lawelawe pono i ka hana, a aole o ke kanaka e haalele wale ana i ka hana a hele i Honolulu e lealea ai?

HE KAMAAINA KAHIKO.

            [Unuihiia mai ka Hawaiian Casette mai.]

HUNAHUNA NUHOU O MAUI.

 

            Ua hoomaha iho nei ka wili ana o ka hale wiliko o keia mau la, a ke hana hou nei ka luna o ua mahiko la i ke alanui aupuni mai ke kahawai o Maliko mai.

            I keia Poalua iho nei, ua kau aku ke Kiaaina o Maui maluna o ka moku manuwa Amerika Alaska no Hilo, Mawaiin a mailaila aku a i ka luapele.

            He anaina luana hoonanea ka i malamaia mai nei ma Lahaina, Maui, maloko o ke keena kula o ka halekula Uniona, he anaina hoolaulea a hoau mua loa i ka ogana o ka Luakini Bihopa. Mamua o ke kani ana o ka hora 6, ka hora i olelo ia no ka hoomaka ana o na hana, a mamua hoi o ka hoea ana oia wa, ua akoakoa nui mai la na makamaka a me na hoaaloha a hoopiha ponoia iho la na noho a me ka rumi pu. Ua hoohanohano loa ia nae keia anaina luana ma o ka hiki kino ana ae o keʻlii ka Hooilina Alii Liliuokalani me kona mau ukali.

            Mamua o ka hoau mua ia ana o ua ogana hou la, ua kamailio mua ae o T.H. Turton i kona mahalo no ka hoohanohanoia ana o ia anaina e keʻlii ka Hooilina Alii, alaila, noi aku la oia ia Mr. H. Dickekson ka mea hookani ogana o ka luakini, e hele ae oia a e hoau i ka ogana hou ma o kekahi leo mele. Mahope iho o ia wa ua mele ia he mau leo himeni a me kekahi mau leo mele hoakaaka.

 

NA HUNAHUNA MEA HOU O KOLOA,

            Ma Koloa nei, Okatoba 18 a hiki i ka la 20, i noho ai ka Ahahui Ekalesia o ka Mokupuni o Kauai nei. Ua akoakoa pu mai na kahu a me na Elele a me ke kakauleka pu kekahi A. O Forbes. Ua maikai na hana a pumehana ka naau, i na hana a ka Haku mawaena o na Ekalesia. A ma ia halawai ana ua hooholo ka Aha ma ka palapala kahea a ko Waioli ia E. Nuuhiwa e poni i Kahu no lakou, a e malamaia ana ia hara e na Kahu Ekalesia.

            Ma ke kakahiaka o ka Poalua, Okatoba 24, i hanau mai ai he kaikamahine na S. U. Kapahi laua me Louisa Kapahi. Ka elua keia o na keiki o ko maua noho ana ma Koloa nei. He mau kaikamahine laua a elua. E mahalo nuiia ko ke Akua aloha.

            Eia me makou o John Kalama me kana wahine, ka Misionari Hai Euanelio, ke halawai nei makou ma na ahiahi. Maikai na hana a nui ka poe i hele mai. Ku mai kekahi poe a mihi a nuha kekahi poe. E pule nui kakou i ke Akua e kokua i kana hana i loaa ka pomaikai io i ka poe i hoohuliia mai.

            Hale pau i ke ahi. -- Ma ke awakea Poakoiu nei, Novemaba @, i holapu ae ai ka mana o ke ahi i ka hale noe o Kaakau, pau loa i ke ahi a me ko lakou mau pono, a he mau wahi mea uuku ka i lele aku iwaho ma ka nui o ka poe kokua.

            O Kaakau he kanaka oia i kamaaina ma Koloa nei, he wahine a he mau keiki lehulehu ka laua. He kanaka oia e hooikaika ana i ka hana malalo o o K. P. i pono no kona ohana lehulehu. He mea kupanaha nae o kana wahine o Kahalewai, aia no oia iloko o ka hale kahi i hiamoe ai, aole oia i ike i ka a ana o ke ahi, aole no hoi he lohe i ka leo kahea o kanaka mawaho me ka leo nui me ka wawahi ana i ka hale.  A ma ka puka aniani i lalauia mai ai a puoho ae oia mai ka hiamoe ae a ninau heaha keia? Pau ka hale i ke ahi. Mai pau keia wahine i ke ahi mamuli o kona hiamoe nooupo ana. Ua manaoia he keiki Gilipati ka mea nana ke ahi, aole nae maopopo.

            Ma ia ahiahi no ua hapai ae ke Kahu Ekalesia he lulu kokua ana no ia poe pilikia ma ka luakini, lokahi ka manao ma ia hana, a kokua mai kekahi poe i ke dala me ka lole, a o ka huina waiwai i loaa mai he $50. E ike ia kakou hookanaka. Me ke aloha,

S.U. KAPAHI.

            Koloa, Novemaba 3, 1882.

 

NA WAIONA A ME KA WAIOLA.

 

            Ua nui na kanaka i makemake ai e hoonoa i na waiona. Ua makemake lakou e inu wale me ke kue ole ana i na kanawai o ke aupuni. Aka nae, ma ka hoonoa ana i keia mea ino, ua uhai ka Ahaolelo i na kanawai o ke Akua. No ka mea, mamuli o na mea o ke kino kanaka i hooponopono ia e ke Akua, o ka waiona he mea ia e hoopilikia ai i ke kanaka in a paha e inu wale oia i ka waiona. Ua like ole ka waiona me ka wai maoli. Ina paha he makewai o mea, e hiki iaia ke hooluolu iaia iho a hoopau i ka makewai, ma ka inu ana i ka wai maoli. Aole pela ka ikaika o ka waiona. Ma ka inu ana i ka waiona, ua hoonui ia ke kuko ino, aole i hoopauia, e like me ka mea makawai e inu ana i ka wai maoli. Nolaila, eia ka pilikia nui o ka poe inu rama. Ke lilo nei lakou i poe kauwa kuapaa malalo o ke kualahao o keia kuko ino. E like me ke kanaka alunu a hookaumaha, pela no ka hoo@a ana o keia kuko ino i ka poe inu rama a ona.

            Eia kekahi. Ke kue nei ka inu rama i ka oluolu o ke kino. Aole keia he mea e hooikaika ai i ke kino e like me na mea ai kupono. He mea keia e hoowela ai i ka opu. Ua kuhihewa ka poe naaupo e pili ana i keia wela o ka opu. Mamuli o ko lakou manao lapule wale he mea maikai ka waiona, aka nae, ma ka noonoo pono, ua like keia me ke ahi e hoopau i ka hale aole e like me ke ahi e kalua ana i na mea ai iloko o ka umu. ma ka nana ana i  ka opu o ka poe on a i make, ua like ko lakou opu me ka ili i hoowelawela ia. Ina paha he pono ke hoomehana i ka opu, ke ti a me ke kope, oia no na mea maikai a hooluolu.

            He nui ke poho mai na waiona mai. He manao lapuwale loa e hoonui i ka waiwai o ke Aupuni ma na dute paha, ma ke kuai ana paha i na waiona. Ina pahe e makemake auanei keia lahui e kuai mai i na apau pahu mai Kina mai, e imi auanei paha na dala i hoounaia i Kina, i hookaaia i na kapena moku, i haawiia i ke aupuni no na dute; aka nae, heaha ka hope? He uwahi wale no, he uwahi me ka pilau a me ka haunaele no ka wa pokole. Aia wale no. He kuai ana keia i mea ole. Pela no ke kuai ana i na waiona. E like me ka nui o na dala i hookaaia, pela no ka nui o ke poho.

            Eia hoi. He poho keia i ke kalepa. Ua haule ka lei papahi, ka inoa maikai o kekahi mau hoa launa no ko lakou on a. Ua pilikia ko lakou kino ma keia mea hoeha. Ua oni lakou, aole eleu, no ka inu rama. Ua imi lakou i ka hoonee ana aku i mau mea mawaho no keia maha ole o ko lakou naau. Ke hana nei lakou e like me ka poe pupule a me ka makapo. Ke hoohaunaele nei lakou i na wahi noho. Ke hakaka nei lakou i kela mea keia mea. No kekahi mau kane ka pepehi ana i na wahine a make. No kekahi mau makuakane ka wawahi ana i ke poo o ko lakou mau keiki. Ua lilo o mea oluolu i mea huhu a me ka hihiu. Aole hiki i ka poe on a ke hoomau a malama pono i ka hana. A pau ka ona, no ko lakou nawaliwali kino, aole makemake lakou e hapai hou i ka hana. Nolaila, e hoopauia auanei na hana lima paha o keia lahui no ka nui o ka poe ona, i paulele ole ia, i kipakuia me he mau mea kuewa wale la. He mau poho e ae he lehulehu wale mai ka on a mai.

            Eia kekahi. Ua laweia aku na dala mai na mea kupono mai no na mea waiwai ole. Ua emi hope na loaa o na mea kuai i ka io bipi, i ka popo berena, a pela aku. Ke ku nei na wahine imua o na halekuai rama e uwe ana, e nonoi ana i ko lakou mau kane mare on a e hoomanao i ko lakou pilikia a me ka uwe o na keiki pololi. Aole i hoomalu na makai i ka poe on a. No keia haunaele i hoopau ole ia, ua lilo ka mana aupuni i mea hoohenehene ia. Aole hiki i na luna aupuni ke hoomalu i ka poe hoohaunaele ina paha e makemake auanei lakou e wawahi i na halekuai rama a aihue i na waiona. Oia kekahi mau hua hope o ka hoonoa ana i na waiona mamuli o keia kanawai hou, o keia poe Kuhina e hoopoino ai i keia lahui.

            Eia hou kekahi. He oiaio kahiko ia e mau ana e like me ka lokomaikai a ke Akua. Ua hoonoa oia i ka wai e ola ai, oia no ke aloha o ke Akua. Aole he mea kapu ia. Aole no ka pono o kekahi mau alii kakaikahi; aka nae ua kahea mai ke Akua i na kanaka a pau loa, i na makua, i na keiki, i na elemakule, i na opio, i na mea waiwai, i na mea ilihune, i ka poe hanohano, i ka poe hanohano ole, e lawe wale i keia mea maikai, oia no ka waiola. Heaha na loaa mai on a mai? Aole he uwahi wale no; aka o ka pumehana o ke aloha kanaka kekahi i kekahi; ka maemae, aole ka poho i ke kiolepo, aole ke kino eha, aole ke koko ino, aka nae, ka noho kupono e launa ai me ke Akua Hemolele a me ka poe pono i hoopomaikaiia a mau loa aku. He maluhia hoi, me ka makaʻu ole i ke Akua a me ka la hope e hiki mai ana. He ikaika kino, he hoomahuahua naauao, he inoa maikai, oia kekahi mau hua hope o ka lawelawe ana i ka wai ola.

            E na makamaka, e hoole kakou i na waiona. E iini nui kakou i ka waiola.

            "Ke olelo mai nei ka Uhane a me ka wahine mare, E hele mai. A e olelo hoi ka mea lohe, E hele mai. A o ka mea makewai la, E hele mai ia. A o ka mea makemake, E lawe wale ia i ka wai o ke ola.

OWAI

 

KUU MAMA UA HALA.

 

E KA NUPEPA KUOKOA; ALOHA OE:-

            E ahonui iho oe e hookomo iho i keia wahi puolo ma kahi kaawale o kou kino lahilahi, a nau ia e ahai mama ae ma na kihi o ko kakou paemoku nei, i ike mai ai na kini makamaka o ka mea i hala aku, e ola nei.

            Ua oluolu i ka Mea Mana Loa ke kii ana mai a lawe aku la i ka hanu ola o kuu mama aloha, Mrs. H. Kaihenui, i ke ahiahi o ka Poalima, la 27 o Oct. 1882.

            He manawa loihi ka hoomailo ana a ka mai maluna o kona kino, no kekahi manawa, oluolu no, aka, i ka hoomaka ana mai o Sept., ua hoomaka mai la ka pii ino o ka nui a hiki i na hora hope o kona ola ana.

            Ua haalele iho oia mahope nei i ka ohana e p@iauma ana i ke aloha nona.

            O Kohala ka aina hanau o kuu mama, a aia malaila he mau keiki na ka mea i make, a he mau moopuna.

            Nolaila, ia oukou e na keiki a me na moopuna a ka mea i hala, e hoomanao kakou, o ke ala hookahi no ia o ko ke ao nei a pau; a mai hookaumaha ia ko oukou nona, no ka mea, oia, ua makaukau oia no kela ao, a o kakou e makaala kakou i hui pu ai kakou me ko kakou mama aloha i hala.

                                    Owau no me ka haahaa,

                                                            WM. GEO. KAIHENUI.

                        Hilo, Hawaii, Nov. 3, 1882.

 

PAU AHI MA HONOKAA.

 

E KA NUPEPA KUOKOA; Aloha Oe:-

            I ka la 31 iho nei o Okatoba, ua lalau mai la na alelo ana ole o ke ahi, i na home noho o J. Mokuola a me Kanohaili. Mahope o ke aumeume pu anan ua lawe aku oia i kekahi mau pono o na ohana, a o ka mea i loaa mai ma ka lima o ke kanaka, oia na mea i koe mai.

            Ke noho nei keia mau ohana elua ma ka hemahema i ka home ole.

            O ke kumu i pau ai, he ahi puhi maka wela ua Kauohaili, ma ka aoao e pa mai ai ka makani, ua a mai ke ahi i ka mauu a hiki i ka pau ana o na hale. Aole no nae i manao ia e pau ana na hale mai ia hana ana.

            O ke poho mai kiea pau ahi, ua aneane eha haneri dala. Eia nae ua hoihoiia mai kekahi oia mau dala e ka poe opu aloha. O lakou paha ka poe i malama i ka Iesu mau olelo, "E aloha aku oe i kou hoalauna e like me kou aloha ia oe iho."

            Eia ka mea apiki. I ke kanaka no hoi e hooikaika ana no na pono o keia ola ana, me ka manao ana hoi e loaa ana ke ola i ka ohana ma ka loaa ana mai o ka ai, eia no ka hoi na maka o ka pilikia ke hoomakaleho mai nei, aka o ka Makua kai ike.

            O ka lawa keia o kaʻu mau anoai i kaukai aku ai na kou kino lahilahi e panee aku imua o na kini puni mea hou o kaua mai ka la hiki ma Haehae a i ka la welo ma Lehua.

E welian auanei,

                                                SAM. KAMAE.

                                    Honokaa, Nov. 3, 1882.

 

HOIKE HUI NUI O NA KULA SABATI O HAWAII HIKINA.

            E hoike hui ana na Kula Sabati a pau o Hawaii Hikina, mai Laupahoehoe a hiki i Puna, iloko o na la elua penei:

            Sabati, Dekemaba 31, 1882, a me ka Poakahi, Ianuari 1, 1883, ma ka luakini Haili, Hilo. Hoomaka na hana ma ka hora 9 A.M.

NA LEO HUI NO KA LA MUA.

"Hoku Ao Nani."

1-- Nou ka Nani, @@@@ Aoao 111

2-- Mele Lai, @@@@@@ ||             196

3-- He Aha Oli nei, @@@@ ||           278

4-- Imi i ke Kahu, @@@@@ ||         173

5-- Lulu i na hua aloha, @@@ ||        220

NA LEO HUI NO KA LA ELUA.

1-- E oli! E oli! @@@@           Aoao 144

2-- Hookani i na Bele e!@@@@ ||    83

3-- Bana o Daniele, @@@@       || 99

4-- Inoa maikai, @@@@           ||   181

5-- Naue i ke kaua, @@@@                  ||   253

            Nolaila, e na Kahu Kula Sabati a me na Kumu Kula Sabati; ke noi ia aku nei ko oukou oluolu, e eleu koke oukou i ko oukou mau puali koa Kula Sabati me ka makaukau, a maki mai a hiki i ke kahua kaua ma Haili. E hooko pono ia na rula. Aloha oukou,

E. P. HOAAI,

                        Kahu Kula Sabati Nui o Hawaii Hikina.

            Puueo, Hilo, Nov. 3, 1882.

 

MAKE IMUA O KA AHA HOOKOLOKOLO.

            Ua make mai nei o G. T. Sharp, kekahi o na loio kaulana a kahiko no hoi o Amerika Hupuia. He hihia kana imua o ka aha a oia ka loio o ka aoao i hoopii ia, a oiai oia e waiho ana i kana mau kumu pale imua o na kiure a me ka aha, ua ikeia aku kona kulana ana me ka hikaka nui a haule pa-hu aku la iluna o ka papahele a make loa.

            Ua oleloia ua ikaika loa kana mau kamailio ana imua o ka aha ma na kumu nui e hoopanee ka noonoo ia ana o ua hihia la a i kekahi manawa aku, aka, oiai ua aneane e hookoia mai e ka aha kana mau kumu noi a me pale, ia wa oia i haule ai a make. ha hihia powa ua hihia la, a ma na olelo ike a na hoike o kekahi aoao, ua ikeia e ka aha a me na kiure ua ku maoli no i ka hewa ka mea i hoopii ia.

            Ua hanauia oia ma ke kulanakauhale o Nu Ioka i ka makahiki 1822, a nolaila ua piha iaia na makahiki he 69 i kona wa i make ai. Ua komo mau oia iloko o ke kula ao kanawai o Yale College, a i kona mau la e noho ana ma ke kula, oia kekahi o na oi ma keia mea o ka ike kanawai, a hookuuia oia me na hoohanohano ana he nui wale mai na kumu a me kona mau hoa kula kanawai. I ka makahiki 1849, hiki oia ma Kaleponi, a i ka makahiki 1853, hui iho lo oia me kona hoahanau ponoi ma kekahi hui ao kanawai, a o ia hui ao kanawai, ua kui aku na lono o ke kaulana a puni ka honua nei; a hiki i keia la, ke ku nei ia hui me ke kaulana mau a hui kahiko no hoi a puni o Kaleponi.

 

HE ALOHA OIAIO.

 

            O keia wahi moolelo malalo iho, ua unuhiia mai e makou mai kekahi nupepa o na aina e, a penei ka heluhelu ana:

            I kekahi ahiahi, aole no hoi i loihi loa aku nei, ma ke kulanakauhale o Kikako, ua ikeia ka maalo ana ae o kekahi wahi kaikamahine uuku ma kekahi wahi alanui uuku o ua kulanakauhale nei me ke auau o na kapuai wawae, a komo aku la iloko o kekahi hale kuai mea ai, a inu rama no hoi, a kamailio aku la i ke kupakako i hapaumi ti inu.

            Pehea kou makuahine mai, i ninau mai ai ke kupakako.

            He mai loa, i pane aku ai kahi kaikamahine, a aole he wahi huna mea ai i komo iloko on a i keia la.

            Aole i kamailio hou mai ua kupakako la, aka, kuhea koke ia mai la oia e hele aku ma kekahi wahi e aku o ka hale e hoolawa aku i ka makemake o kekahi poe e iho i komo koke mai ai iloko o ua hale la.

            Noho iho la ua kaikamahine nei iluna o kekahi pahu. Iloko o ka hala ana o na minute elima, ikeia aku la kona kulana ana imua a i hope, a i ka piha ana o na minute ehiku, haule aku la oia iloko o ka hiolani nanea a Niolopua, me kona puliki ana no nae i kahi hapaumi iloko o kona poho lima a paa loa.

            I keia wa a kahi kaikamahine e hiamoe nei, oili mai la kekahi mau haole mai ka rumi inu rama a ike mai la i ka hiamoe o ua wahi kaikamahine nei, huli ae la kekahi o laua a i kona koolua, ninau aku la, e ke noke nei kaua i ka hoolilo i ka kaua mau wahi kenikeni iloko o kela rumi, ke ike nei kaua i kela wahi kaikamahine e hiamoe mai la, me he la he pilikia paha kona, ke nana aku i kona mau wahi aahu, ua hele a nohaehae. He ilihune paha na makua, aia paha ke noho la i kauhale e kali mai ana o ko ianei hoi aku. E hoolawa kaua i kona mau makemake a pau a me kona mau pilikia, alaila hoihoi aku kaua i kauhale.

            No keia mau olelo ulu ae nei na manao iloko o ke koolau o keia mea e kamailio nei, a hele aku la oia e kauoha e hoolawaia na makemake a pau o keia wahi kaikamahine. Hookomo aku la oia he eke dala i hoopihaia me kekahi mau dala iloko o ka lima o ua wahi kaikamahine nei, lawe ae la oia i kona wahi hapaumi, a olili aku la laua me ka palenehe iwaho o ka hale. I ka wa i hoala ia aku ai kahi kaikamahine, puoho mai la oia me ka mino aka a kamailio mai la, he wahi moeuhane kaʻu a he keu no hoi a ka nani. He wahi moeuhane ano e loa, Ua hoike ia mai no ka ola ana o ka mai o kuu makuahine a me ko makou noho ana iloko o kekahi hale nui nani.

            He oiaio ka moe a kahi kaikamahine. He mau la mahope iho ua kukuluia he hale nanai no keia ohana pilikia, malalo o na lilo a me na kuhikuhi ana a na malihini o kela po mua ai. Pau ka pulikia o ka ohana.

 

PANE IA S.P. KEANIANI.

 

E KA NUPEPA KUOKOA; Aloha Oe:--

            Ua ike au i ka pane a S. P. Keaniani ma ka Elele Poakolu o ka la 25 o Okatoba, e pili ana ia E. Lililehua, no kuu kena ana i na makai e hopu i ka pahu rama a omole o ka Pake, maluna mai o Lehua, ke hoopae ae i ke awa o Pukoo.

            E S. P. Keaniani huna ino o Manawainui? Ina ma ke awa oe o Pukoo ia la a Lehua i ku mai ai, owau no kekahi malaila, a me na kanaka he nui wale. Aole kekahi pahu rama, a omole rama i hoopae ia oe ma kahaone ia la, a holo wale no o Lehua. Aole no hoi au i kena i na makai e hopu, e hopu la i keaha? E hopu ae no hoi paha i a S. P. Keaniani hoopunipuni? Ina makemake hoolaha mai huna i ka inoa.

            Ua kamaaina au ma Manawainui aole kanaka i kapaia o S. P. Keaniani

            Owai oe?

            Ke ole au e kuhihewa, na na makai no keia hoolaha, oia na makai aʻu i hoopau iho nei        Owau iho no,

E. LILILEHA.

            Kaluaaha, Molokai, Nov. 3, 1882.

 

            Ma hookena, Hawaii, i kekahi la o keia pule aku nei, ua hoomanao ae kekahi mau makua i ka la hanau o ka laua muli keiki hope loa. Nui na makamaka a me na hoaloha i akoakoa ae no ia wahi paina. O ka makou, e ola loihi ka hanauna hou a o na manao hoohialaai o ka moku maka penei, maluna ia o na makua a me na hoaloha pu. O ka pu ana hope o ka makou maka peni, aloha.

 

            Maluna mai o ka mokuahi Likelike i ka la Sabati nei i huli hoi mai ai keʻlii ka Hooilina Alii, mai kana huakai pokole aku nei i Maui.

 

NA HOOLAHA.

 

PAPA! PAPA!

NO

 

ALLEN & ROBINSON

 

Ua wehe ae oe @@@@

 

PA KUAI PAPA,

 

MA

 

Ka U@@po o Pakaka.

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau,

            Na Papa Paina o na ano a puu,

                        Na Pili Hale Ulaula,

                                    Na Pili Hale Keokeo,

                                                Na Pepa Molina,

                                                            Na Pepa Hoonani Haʻe,

Na Pa@@ a me na Aila Pono!

Na kui o na ano a pau.

 

Na Pani Puka a me

            Na Pani Puka Aniani,

                        Na Pani Puka a me

                                    Na @@@@@@@@.

NA LAKO KUKULU HALI

 

O NA ANO A PAU

 

E kuaiia ma

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

 

O keia Makeke.

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI O

LEWERS & COOKE,

(O LUI MA)

ma ke kahua kahiko ma alanui Papa a me Ma

E loaa ai na

PAPA NOU AIKI.

o kela a me keia ano.

 

Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na olepelepe,

Na Pou, Na O a, Na Papa Hele, Na papa

Ku, A me na Papa Moe nui loa

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e paa,

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na ami

o na ano a pau, Na aila Pena, @

kela me keia ano Na aila Hoomaloo,

he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na ano a pau.

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka i

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana.

NO KA

UKU HAAHAA LOA.

E like me ka mea e holo ana mawaena @

Laua a me ka MEA KUAI.

E Hele mai! E na Makamaka!

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai.

           

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike a loaa no ia ma kahi @

Kakela me Kuke.

 

E laa na

AHINAHINA. KALAKO KEOKEO, LEPONALO, ENA, AILA, AILA HONUA, ANIANI,

NA MEA PIULA,

Kopa, Aila Hoomaloo, Kui Kakia, Pa

keke, Tabu Kaula, NOho Lio, Hulu

Palahi, na Palumi, ahe agena

no na mokupuni o Hawaii

nei no na Lainakini-ano

Lainakini Maoli, Ki-lika, Palule Kalakoa

Alapia, Kelepa, Na Lole kuponoa

ka Wawae, Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu, Na

ka hoohelo ana, Li

Lole no pini, Lihilihi, etc.

A ME NA

Mikini Humuhumu

MAKEPONO LOA.

            A he mau

MEA AI KAHI:

            KA PALAOA, KOPAA

PAIKI, PIA, HOOHU,

PAAKAI, HUAALA,

PIA KULINA, KOPE,

 

A HE

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE,

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO,

PENIKILA, HUA ALE,

            LAAU KUN@

Me na Laau Hamo, a Pela ʻku

@@@@@

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOA

 

O KA

Mokumahu Hawaii

"LIKELIKE"

Kapana King.

AOLE AIE NO NA UKU OHUA.

            KE HOOLEIA AKU NEI KA AIE NO KA UKU ANA A KE HOIKEIA AKU NEI I KA AKEA, INA HE @@@, paiki, ukana a puolo hooili ko lakou, e p@@@ hoailonaia me ka moakaka lea. Aole @@@@@ ia ka lawe ana i na ukana, paiki a @@@@ hoialona ole ia ke ole a kakauia ka hoa @@@ mai.

HE KUIKE KA UKU UKANA

            Ma na ukana a pau o na makamaka, e p@@@ e uku mui ia. A e hookoia no na @@@@@ ka lawe a hiki i kahi i malemakeia. A e@@@ me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.

E HOAILONAIA ME KA MOAKAKAA

PAHU RAMA A ME WAINA.

            O ka põe no lakou na ukana o keia @@@ hoailonaia me ka moakaka, a i ole e @@@@ me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe lakou keia mau waiwai,

            O na koina no na pilikia a me na puo@@ pono e hoike kokeia mai iloko o ka @@@@ hookahi.

            @@ Aole e aeia na hookele kaa, na @@@ me na mea like e pii iluna o ka moku@@@ wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no i @@@ no ohua eepakeke i ka lele.

            No ke ake nui e hoopomaikaiia ke leha@@@ kaahele, ua hoololi ae nei na On a o Like@@@ ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e @@@ me maluna.

Ma Hale Oihana e loaa ai na Palapala

            Aole Keena o hope e lilo, aia wale no a @@@ mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa na paiki, ukana a puolo, pahu, ke nele @@@ kauia ka loaa ana mai E hookaaia ka @@@ ukana a oi aku.

WAILA MA@@@