Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 45, 11 November 1882 — HE MOOLELO KAAO NO KEANINIULAOKALANI! KA MANI LUA OLE O NA MOKU O KUAIHELANI Ka mea nana i Hoonaueue KUKULU O KAHIKI A O Ke Pukonakona O NA LA I AU WALE AKU LA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KEANINIULAOKALANI! KA MANI LUA OLE O NA MOKU O KUAIHELANI Ka mea nana i Hoonaueue KUKULU O KAHIKI A O Ke Pukonakona O NA LA I AU WALE AKU LA.

MAKELK lt. 5^5 Wawahi iho h ia i ke kua o ua honu la a nahaha liilii, ko ia nei hoomaka aku ( no ia e hele. laia nei nae e hele nei ke hoomaka hou mai nei no ka ino o ka moana aole nae oia nei manao ae no ia mau ino, no ka mea, ua mao(>o{>o wale no iaia nei na mea e loaa aku ana ma kana huakai. Hoomau aku la no keia i ka hele, a liuliu loa no hoi, ike aku la keia i kekahi mea ula e nee hele mai ana i ka moana; hele awiwi aku Ia keia ma kahi a keia mea nui e nee mai nei a' kokoke loa, maopopo loa aku la ke ano o keia kupua o ka moana. Hoomau aku la no keia i ka hele a ku ana keia ma ka aoao i nana pono iho ka hana makena no hoi ua nui, aole hoi e like me kela mea mua i loaa ai ia ia. Ninau mai la ua mea ia. £ hele ana oe i hea ? Wahi a ua Ea nei, oia ka inoa o keia hoa paio o - Lonokaiolohia, olelo aku la o Lonokaiolohia, ka, ua ninau ia aku hoi kau wahi e hele nei. £ hele no ixiha oe i kau huakai a loaa no hoi ka mea e like me kou ano, alaila o kou hoa kamailio ia. Kahaha, aole no hoi keia o kou kuamoo ? He keu oe o ke kanaka hookano. E, wahi a Lonokaiolohia, mai olelo hou mai oe ia'u o eha loa aku auanei oe ia'u. He maunu oe na'u i haawi ia mai nei e ka honu e ai, apau kii aku au e pepehi i ua honu la no kona hookuu ana mai nei ia oe e hele mai i ke kai kapu o kuu alii. Owai kau alii wahi a Ix>nokaiololna. O Hinakeka kaikamahine a Pimoe: lohe oe, nolaila, ke makaukau nei au e pepehi aku ia oe. Ia wa hoomaka koke niai la ua Ea nei e koj>e mai i ke kai ma konahui akau e like no me ka honu Lele aku la oia a.ku iho b ma kona aoao akau, ka aoao e kihelu mai ana i ke kai, ku iho la keia malaila a hiki i ka manawa i hooki ae ai kona eheu peekue i ke kihelu ana.i ke kai me ka manao ua make la kona hoa paio, ia manawa hoomaha iho la ia i kona luhi oia manawa ana i noke ai, a o ka wa koke no ia a Lonokaiolohia i hoomoe iho ai i ka laau palau a pa pono iho la ma ka hoo kuina o ka hui akau o ua Ea nei, a haki pu ae la. v" . Ia manawa, hoomanao iho la kona hoa paio naaupo eia no ka ke ola nei keia hele hewa ikahi kapu oke' alii ana, nolaila, hoohuli hou mai la kona hui hema e lumai mai iaia nei iloko o ke kai, ao ka a-i loihi wiwi hoi, haj>ai ae la iluna a kiekie loa, aona wahi wawae pokopoko hoi ke noke la i ke kupaka no ka mea, ua kuamaha loa ke kino no ka haki ana o kona eheu akau« Ia wa hahau mai la kona a-i e Uke ka ikaika ine ka hina pu ana o kekahi kumu laau nui ikekahi makani ikaika, pela no ka ikaika oka hahau pono ana mai iluna oianei, a ia wa owili ae la o Lonokaiolohia i kana laae a hahau ae la ma kahi e pili ana i ke kino, a haki pu ae la a pohu ana iloko oke kai O ka ahui hema hoi hikau ae ia; a ia wa i pepehi aku ai o I-onokaiok>hb a make ua Ea nei, ku aku la no keia hele ana. laia.no e hek la, ua pau ae la kona manao ana he mau piiikia no koe, ia wa kuu pau aku la ia i kona mama ma ka hele ana. £ na makamaka ke manao mai nei paha oukou eia no i ka aina maloo kahi i heie ai o I>onokaioiohia, aole, aka, ita iike kona hele ana i ka aina maloo me keia ana e hele nei. A no ka loaa ole hou aku o kekahi mea keakea iaia e hele nei, noiaila, ua naoea loa ia i keia manawa ana e hele nei, a i ke kupono ana a ka b i ka lok> ike aku !a k i keia mea nui kuhi e lana hele ana i ke kai, me he pauku laau la ka loihl Ia wa hele pololei akn la ia ma kahi a keia mea noi e lana nei a i kona ko j koke loa ana aku, ike aku !a ia i ka: [okak ana ae o ke kuala, hoomaopopo

iho h keia he mano 1u keia mea; a i kona f>iu ana aku raa ka aoat\ nana iha b keīa aohe halo o keia niano, he neaKMienK) pu wale iho n«x Hoojxi aku h keia ina ke kuaku ike iho Li keia ka he niana Ano ka puiwa am oua inea h i ka inei hoopa|u, puoho aiai la kona poo iluna, a ike |>ono aku la keia he poo o ka puhi. Olelo aku b keia, ka, i na pai*a o ka loaa ana o keb puhi a ua hiki au i uka kx»a ka [Hipu awa o kuu inau ku|mna o Kuaihehni, o ka ioihi hoi ka hewa i> kahi aku i koe» kaumalu ioa jKiha wau ke auamo aku. Olelo nui la ka pnhi, E ke kanaka hookancx, o kau mahaoi hele ana mai nei ka ia a owau iho la kau pupu awa e na makawelaweia; ooe ka'u e ai aku, no ka mea ua komo mai nei oe i ko'u wahi, nolaila e ai koke aku no au ia oe i keia manawa, ' Oieio hou aku la o Lonokaiolohia, kn, aole au i manao nau au eai mai» ooe ka—aoie i jxiu ioa aku na oieio aI a> I nokaiolohia; oka ioaa koke mai ia no iia i ka hueio, pa no ma na wawae o ka kakou kamaheie hina ana keia ibio; ku |hi iho h ua moo nei ua make h kona hoakaua, huii mai h ke jkk> e nahu mai iaia nei, ia wa ua pii koke aku h keh iluna jx>no o ka hono poo a makia iho h i kana hau pahu a i ke komo pono ana o ka hau iioko o ka iwi poo o ka manawa no »a i a ae ai o ke ahi a hemohemo ae h na hookuma iwi, a iiio ae h i mau niomokuahi, a maiioko aku o kona kino nui aiualu i puka mai ai kekahi wahine ui niaikai, a olelo nui ia j>enei: Mai hea mai nei oe a e heie aku ana l hea ? Mai Hawaii mai nei au a e heie ana wau i Kuaihehnl A heaha kou mea o ka |>epehi ana iho nei ia'u wahi hou a ua wahine nei ? Aole au i manao e j>e|)ehi ia oe, aka oko oieio ana mai nei hoi ia'u owau kau ai o keia h, noiaiia hakaka f>u iho nei no kaua me kuu manao h o oe ke ooiea, eia ka he paiupaīu īoa oē, ake hooiiio nei au ia oe i uiuu ahi no keia inoana; ae wahi hou a ua wahine nei, via make au ia oe ma na kino o T u t o keh kino nae o'u, mai manao oe e {>cf>chi mai, no ka mea, aole i ku |x»no ia oe ke hooiilo mai ia ? u i hoa hakaka no» he nani iho la no ia ua hakaka iho h no olua a ua make iho h no ia oe keia ku pua o ka moana nei- * Ia wa ninau pono aku h o Lonokaioiohia i ka inoa o keia kupua, a hai mai h no hoi keh i ka inoa o ua jkk) kah kah nei. Oka inoa o keia kupua, o Waka, a mai ioko mai nei ona i puka mai nei au; a no ka ike mai o ua waiu ne nei i ko Lonokaiolohia ui, ia wa pane mai h oia {lenei: Ke manao nei au e iiio oe i kane nau, a o kaua jm ke heie ma kau huakai makaikai, kuiou iho ia o lx>nokaiolohia a iniiiu oieio aku ia i ua wahine nei penei: X Mai j)ono kau oielo i na o ko'u ahnui hoi mai keh, aoie, eh hoi au ke hele nei i ka ioa, ka huh o ka'u huakai. Eh nae ka,u kauoha ia oe, e hoi oe i kou wahi i heie mai nei; a owau, e heie no hoi au i ka'u huakai, a hoi mai au, ahih, heie kaua. la wa/ oleio hou mai h ua wahine nei penei: Ka, hoi hou aku auanei au a ike mai kuu haku ia'u i kuu hoi aku, pej)ehi mai keh h'u. No ka mea, ua hoonoho ia au maanei he kiai no keia wahi. Ninau aku 1a o oiohia, owai kou haku ? O Hinakeka; ka Pimoe aiii ia a o makou na kiai o keh wahi i hoonoho hal Ai na ua make mai nei h oe h, o ka pau ae h no ia o na kiai o ua haku nei o makou. No ka mea ke ike aku nei au h oe, he okoa ioa kau mea hana, me he mea h o ka Kuwahaiio mamo oe» no ka mea, ua lohe makou ia Pimoe i ka olelo o ka oi aku h o ka mamo ikaika loa, nohih, ke haliaiia wale mai hno ia'u, no h hanauna mai oe. la wa, oieio aku h o Ix>nokaioiohō, 0 heie, a h hiki oe i kuu aina, aiaih, kaii mai oe h'u a hiki aku au, ahih, manao ae oe owau kau kane. Eia nae ka'u kauoha h oe, e heie oe a hiki aku ihih, nolto oe me ka hewa oie a hiki aku au. Aka, i ioaa hoe ka hewa, mai n&nao mai oe owau kau kane, nohih e hele oe, a e hele no hoi au a o ko iah kaha aku h no h heie tma. O Waka hoi, heie mai hno ia ma kana huakai imi aina» no ka mea, aoie e hiki hou iah ke hoi hou i kona wahi 1 hele mai ax E na makamaka, e waiho kakou ia lxmokaiobhh tna kona ahheie, a e mna ae kakou ika Waka ahnui e heie nei Ua heie auwana mai o Waka roe ka maQpōjiO oie iah o ko Lonokaioiowahi i hele aku ai, aka, ua hoc%&tu mai no keh i ka heie ana imua a hiki i kona ike i a Oahu nei, a pae i uka o ka aina a hookamaaina keta ma Laiewai.