Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 49, 9 December 1882 — Page 1

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Rob Escuadro
This work is dedicated to:  ko'u punahele Kalani Kea

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NA HOOLAHA.

MAIKAI KA HOI

KA PAPA,

- A ME -

KA LAAU O KOU HALE.

NOHEA LA?

KAI NO HOI NO KAHI O

WAILA MA.

 

Nana aku no hoi ia la ohi ka lo o ka laau o Makawao, i ka ua mea hoi o ka nani.

 

NA PAPA!  NA PAPA!

A ME

Na Pono Kukulu Hale

O na Ano no a Pau.

AIA MA KE KIHI O NA ALANUI

Papu me Moiwahine,

HONOLULU.

Malaila e loaa ai e like me ka makemake no ke

KUMUKUAI MAKEPONO LOA.

 

PAPA1  PAPA1  PAPA1

NA PAPA HULUHULU,

NA PAPA MANOANOA,

NA PAPA I KAHIIA,

NA PAPA KEPA,

PAPA HOLE KEOKEO,

PAPA HOLE ULAULA.

 

Na Laau, Na Laau,

NA KUA,

NA KAOLA,

NA AAHO,

NA MOLINA,

NA PEAPEA.

PINE HULUHULU,

PINE I KAHIIA.

NA PAPA A ME NA LAAU ULAULA.

PILI ULAULA,

PILI KEOKEO,

PANI PUKA,

PUKA ANIANI

PANI PUKA ANIANI,

PUKA OLEPELEPE.

 

PENA

O NA ANO A PAU,

Hulu Pena mai ka liilii a ke nui,

Aila Pena,

Aila Hoomaloo,

Waniti, Pate,

Na Lako o kela a me keia Ano.

NA AMI PUKA HALE,

NA AMI PUKA PA,

ANIANI

PEPA HALE A ME NA LIHILIHI,

E loaa no malaila.

 

PAAKAI HELU I,

- O -

KAKAAKO ME PUULOA.

 

No ke Dala Kuike, e loaa no na mea a pau i hai ia ae la, no ke Kukukuai Emi Loa.  O na Kauoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono.  E kipa nui ilaila i ike i ka oiaio.

905-tf

 

NA HOOLAHA.

 

W.O. SMITH,

LOIO!  LOIO!

Helu 36 Alanui Kalepa, Honolulu

 

W.R. KAKELA,

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

He Luna Hooiaio Palapala.

 

CECIL BROWN.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A he Agena no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.

Helu 8 Kaahumanu, Honolulu, H.P.A.  2-ty

 

ASA KAULIA,

LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI

Ua makaukau au e lawelawe i na hihia a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu.  E loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekahiu wa E hookoia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me Kahikawawe.

 

Jno. Lota Kaulukou,

LOIO A HE KOKUA.

Ua makaukau oia e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.  Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pii i ka Oihana Loio me ka eleu.  E loaa no au ma Heeia Koolaupoko, a ma Honolulu no hoi i Kekahi manawa.

901-tf

 

C.C. COLEMAN,

Amara a he mea hana Mekina

Kapili Kapuai hao lio.

A ME KA

Hana ana Kaa Lio, etc.,

Hale Hana ma Alanui Alii,

E kokoke la i ke Alanui Papu.

605-tf

 

KALE KULIKA,

Luna hooiaio

PALAPALA KUAI, MOLAKI,

A ME NA PALAPALA OIA ANO.

 

Luna Hooiaio Palapala Aelike mawaena o na Haku a me na Kauwa.  Luna Haawi Palapala Mare.

Ma ke kihi o ke Alanui Moiwahine me Kaahumanu,

kulanakaauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.

159-tf

 

Richard F. Bickerton,

(PEKETONA.)

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Keena hana Helu 23 Alanui Kalepa,

Elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole.

 

E hele ana oia imua o na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.

Ua Makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.

Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka morakiana i na aina ma ka ukupanee haahaa loa.

E hanaia na hana me ka hikiwawe a me ka uku haahaa.

 

 

George E. Sherman,

MEA HANA NOHO LIO

- A ME -

Na Lako a pau o na Pono Hololio.

Ua maa kahiko oia iloko o keia hana, a ua kamaaina i ko Hawaii nei noho ana;  he oluolu na auhau ana.  E hele mai i ikemaka.

AIA KONA HALE HANA MA ALANUI KULA,

Ma nae iho o ka Uwapo nui.

1076-6m

 

JAMES M. MONSARRAT,

{MAUNAKEA}

Loio o he Kokua ma ke Kanawai.

 

Imua o na aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.  E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaia dala ana.

 

A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA

Keena hana alanui Kalepa.

Jan @, @       944-@

 

Joseph E. Wiseman,

LUNAHOOPONOPONO O NA WAIWAI PAA

- A ME -

Luna Imi Hana,

Helu 27 Alanui Kalepa, Honolulu

 

Luna Hoolimalima no na Rumi, na Hale, a me una Kuai me Hoolimalima o na Waiwai Paa ma na wahi a pau o ka Paemoku.  Luna imi Hana no ka poe a pau i nele i ka hana ole ma na wahi a pau i makemakeia ma kekahi mokupuni o ka Paeaina.

 

N.R. - Na Palapala Hoolimalima e hanaia me ka eleu; e ohiia na Bila Aie a me na hana e ae a pau e pili ana i na hana Oihana Kalepa me ke eleu a me ka pololei.  O na Unuhiolelo a me na Meheleolelo ana, e hookoia me ka maikai.  O na kauoha a me na kamailio ano maloko o na leta no kekahi o na hana maluna ae, e hookoia me ka eleu loa.

1076-1y

 

KA MOOLELO

- O -

Onila Maka!

ka Makai Kiu Kaulana

- O -

ENELANI!

- A O KA MEA -

POHIHIHI O KA 1868.

MOKUNA XXXIII.

     KE KANI ANA O KA PU, AOHE NAE HE KAHE MAI O KE KOKO - HE PALE POKA KA MALIHINI HELEHELENA ELEELE - KAHAHA KA HAPA ILIKINI - HOIHOI HOU IA NA POKA O KA PU - E NIELE ANA I KA OIAIO - HOOLE LOA O KEAKA - KA MEA I LOOHIA I KA POINO MA KAPA KAHAKAI - HE HORA PIOIHOI - KA HOPENA.

     I ka wa a Keaka i ki aku ai i kona hoa paio, aia hoi kani kanapi aku la kana pu.

     A ike aku la no hoi oia i ka malihini e noho mai ana no me ka haka pono ana o kona mau maka maluna ona, a kani ae la kana aka me ka henehene mai i kona mea pepehi kanaka.

     Aka, kulai hou mai la no nae o Keaka i ke kiko a ki hou aku la.

     Aole nae he waiwai i loaa iaia, oiai e aa mai ana no na maka o kona hoa me ka hene mau o kana aka.

     Ia wa haikea ae la na helehelena o Keaka.

     Oiai, ua kao@@ ho la na lima kaumaha o ka maka'u maluna o kona kino holookoa, a puapuai mai la ka hou koekoe o ka hopohopo ma kona lae.

     A hookomo iho la oia i kana pu panapana iloko o ka pakeke.

     O kekahi keia o na hana akamai loa au i hana ai, wahi a ka malihini me ka leo henehene, a haawi aku la oia ia Keaka he elua mau poka i hele a uliuli i ka uwahi.

     He ano okoa loa no hoi ka Keaka pu panapana, aka ua like no nae na poka oloko me kana pu.

     Eia mai au mau poka, i hiki ai ia oe ke ki hou, wahi a ka malihini.

     A i ki hou oe ma keia mua aku, mai ke oe i ka mea i paa i ka pale poka, aka i ka poe aohe i paa ia mea.

     Ua hoohaahaa ia ua Hapa Ilikini la iloko oia wa.

     Ina he kanaka koa oia, aole la oia e noho hou iho iluna o kona noho no kekahi sekona hou aku, aka e ku koke ae ia a holo ino aku iwaho, eia nae ua ike ia, aole loa e loaa iaia he pomaikai ma ia hana.

     Ua makaukau anei oe e kuka pu me a'u?  wahi a ka malihini.

     Heaha kou manao no'u?

     He makemake ko'u manao no'u?

     He makemake ko'u e kokua mai oe ia'u.

     Pehea e hiki ai ia'u ke kokua aku ia oe?

     Eia, oiai ua powehiwehi ae nei ka hoku nana e hoike mai i ko'u mau pilikia i keia wa; a malia he mau pule okoa ia a'u e kali ai a ike hou ia aku oia, alaila, maopopo ia'u na mea e hiki mai ana no'u, nolaila he ake nui ko'u e loaa mai ia @ mai kekahi lono.

     Ua kuhihewa paha oe.

     He oiaio, aohe a'u mau lono e hai aku ai ia oe.

     He mau lono no.

     Pehea ke ano;

     He makemake ko'u e ike heaha la kau i hana ai me ke kaikamahine, oia o Mariona Adeline?

     Ia wa, lele ino ae la o Keaka Ilikini iluna, a ua hele hoi kona mau wawae e naka ana i o a ianei, a pane aku la me ka leo haalulu:

     Aole au i ike ia kaikamahine!  Heaha la kau o ka ninau ana mai ia'u nona? 

     E hai mai oe ia'u, owai la oe!

     Owau no kou hoaloha i kamaaina ia oe, nolaila e pane mai oe i ka'u mau ninau.

     Aole loa e hiki ia'u ke pane aku no kau ninau, no ka mea, aole loa au i ike ia kaikamahine.

     Aia a ike aku au i kuu hoku, alaila, kuka pu au me ia, ina aole io oe i ike, nolaila e pono oe e hoike mai ia'u i keia wa, i pakele ai oe mai na poino e ili mai ana no kau mau hana karaima.

     E like me ka'u i olelo aku nei ia oe aole au i ike, aka, ma kau mau olelo me he mea la o oe o kaua kai kamaaina i ua kaikamahine la

     Ina aole i powehiwehi ka olino ana o kuu hoku, alaila, e maopopo auanei ia'u.

     Alaila, e pono no oe e kali a ike hou ia aku ko hoku, alaila, ninau aku iaia no kau mea i makemake, a me kekahi mau mea e ae au i ike oio ai e pili ana i keia kaikamahine.

     E i mai ana paha oe aole no oe i ike i ka hopena i ili aku maluna o Hale Keleneka?

     Ia wa lele hou ae la o Keaka iluna me ka pihoihoi nui, a halia wale mai la no iaia kekahi mea a pane aku la:

     Ua maopopo ia'u ka mea nana keia hana, aka, aole nae e hiki ana.

     Owai kau e manao nei?

     O ka wahine i kamaaina i keia mau hana mamua o'u.

     O Ionakana wahine paha kau e manao nei ea?

     Oia, nolaila ke ike nei au nana oe i hoouna mai nei.

     Ua kuhihewa oe; aole loa i ike o Ionakana wahine ia'u.

     O! ua maopopo ia'u.

     He hiki loa ia'u ke hooiaio aku, aole loa oia i ike o ia'u.

     He makemake loa ko'u e ike.

     Eia, aole oia i ike mai ia oe i kou wa e ukali malie ana mahope o na kapuai o Hale Keleneka ma ka po ona e mare ai me ka wahine opio ui o Ulu Paina Iuiu, a aole no hoi oia i ike mai ia oe i kou wa i hahau aku ai iaia mahope o kona poo.

     Hoomaka mai la na helehelena o ka Hapa Ilikini e like me ka helehelena o kekahi kanaka make, oiai hoi ka malihini e hoomau ana no i ke kamailio ana a pane aku la:

     Owau nae kai ike ia oe!

     He wahahee!

     Aka, ua ike ia nae oe e kekahi mea, i na aole oe i ike ia, aole e hiki ia'u ke hoike aku i ke ano o kau mau hana ma ia po.

     Aole na'u i pepehi o Hale Keleneka.

     E hai aku oe ia mea ia hai, aole ia'u.

     No ka mea, ua ike aku au ia oe e kauo huluhulu ana i ke kino maloko aku o ka ululaau a hiki i kahi pupupu hale a ko makuahine e noho ai.

     A ike hou aku la au ia oe e lawe ana i ke kino a hiki i ka muliwai a holo aku la oe me ke kino make maluna o ka waapa a waho o ka moana.  A ike hou aku la no au i ko lawe ana ae i ke kino i kiheahea i ke koko a waiho iho la iloko o ka waapa, a hookuu aku la ma ka ili hualala o ka moana wai akea e lawe hele i kana ukana luuluu; nolaila, ke makemake nei au e hoike mai oe i kahi e loaa ai o Mariona Adeline.

     O ka ninau hope a ka malihini i ninau aku ai, ua haule aku ia maluna o kekahi mau pepeiao hiki ole ke lohe.

     No ka mea, ua haule aku la ilalo ua Hapa Ilikini la a maule aku la.

     He hapalua hora mahope iho oia wa ala hou mai la oia a noho iluna a huli aku la he alo a he alo.

     A e mau ana no hoi na hiona o ke kanaka make iluna o kona mau helehelena mahope iho o kona maule ana.

     Auhea oe, wahi a ka malihini, ke lohe mai la no oe i ko'u kamaaina i kau mau hana a pau e Keaka, nolaila, he mea makehewa ia oe ka huna ana aku i kekahi mea mai ia'u aku.

     Malia o oe no o Satana, wahi a Keaka me ka leo huhu, aka, aole nae au e hai aku ana ia oe i kau mea i makemake ai, no ka mea aole au i ike.

     Pehea hoi ina wau e hele ae ana e hai i ka Loio Apana o H - aohe anei ou manao e hoouna mai ana oia ia oe, a e hoao hoi e loaa ka mea au e hoole mai nei ia'u.

     Aohe a'u mea e hai aku ai ia oe, a aohe no hoi o'u manao nui nou a me ka Loio Apana o H - .

     I keia wa ua paakiki loa iho a ka Hapa Ilikini.

     No ka mea, aia iloko o kona mau aa na haawina maalea a me ka paakiki o ka ohana ili ulaula o kona makuakane.

     Oiai, iloko o kona kulana kupilikii me ka pu panapana imua o kona alo, a me ka hoike ia ana aku o ka moolelo o kana mau hana ino, aole oa nae oia i pu-a iki ae i kekahi huaolelo e pili ana no ia hana.

     No ka paakiki a me ka hunakele loa o ua Hapa Ilikini la, nolaila, na hookuu ia ae la ko laua hui ana,

     He oiaio o ka lua iho la keia o ko Onila Maka hoohoka ia ana, nolaila, haalele aku la oia i au Hapa Ilikini la.

     He elua hora mahope iho o ka moolelo i hoike ia ae la maluna e noho hookahi ana o Onila Maka iloko o kona keena.

     A he kakahiaka loa no hoi kona w i noho ai maloko o kona keena.

     Aka, e like me ka mea mau iaia, ina oia e noho hookahi ana, alaila e noonoo ana oia no kana hana i lawelawe ai me ke kuka mau ana me kona noonoo iho, a puana ae la:

     Ua manao hoi au, o ka'u wahi hana maalea i hana iho nei me ka pu panapana ana, oia la hoi ka mea e maka'u mai ai oia i ka'u mau olelo, aka, o ka oi loa aku la nae ia o kona paakiki, a heoi no hoi oia a ke kanaka maalea nui wale a'u i nieniele ai.

     Ma keia wahi e hoike pokele aku ana makou imua o ko makou poe heluhelu i kahi hana maalea a ka Makai Kiu i hoike ia ae nei mamua e pili ana i ka pu panapana.

     Oiai oia e launa pu ana me Keaka mamua o kona hele ana e imi i ke kanaka aihue, ua ike mau ka Makai Kiu i ka Keaka pu.

     A ua maopopo no hoi iaia ke ana; a iaia i hooholo ai e hana i kana hana e like me ka mea i hoikeia ae nei maluna, ua hoomakaukau iho la oia iaia iho.

     Ia laua maloko o ka hale pepa pili waiwai, a iloko hoi o ko Keaka wa e nanea ana i ka pili, ua lilo ae la ia Onila Maka kana pu mailoko ae o kona pakeke a hookomo aku la i kekahi pu okoa i hoopiha ole ia.

     He wahi hana kahiko no keia ana, aka, i keia wa ua holo pono kana hana me ka loaa ole nae o kana mea i manao ai.

     Ma ka la a me ka hora i ae like ia, halawai iho la ka Makai Kiu me ke kauka, a hele like aku la laua no Ierese e ike ai i ke kanaka i poino, ke kino ola i pakele mai ka Keaka mau hana lokoino.

     E noho ana no hoi kahi kanaka lawaia maloko o kona home, oiai ua kanaka pupule la e hele ana no mawaho iho.

     Hookahi wale no mea e laka ai ua kanaka la, nolaila hoao iho la oia e hoomalielie iaia a hiki i kona wa i noho malie ai, ia wa nana iho la ke kauka i kona wahi i eha.

     O ka Makai Kiu hoi ku iho la ia ma kona aoao me na helehelena haikea.

     Oiai, aohe mea e ae i ike i ka hopena o ka ke kauka olelo hooholo, aka, oia wale iho no, no ka mea, aia ma kana olelo e ike ia ai ka pono a me ka ole.

     Huli iho la ke kauka me ke akanele loa me ka nana ana i ke ano o kona palapu, a huli mai la mai ka mea nona ka eha ana e nana ana.

     Pehea iho la, wahi a ka Makai Kiu i ninau aku ai, a heaha hoi kou manao no ka mea i poino?

     Aohe o'u manaolana no kona ola hou, wahi a ke kauka.

     Aohe ou wahi monaolana iki la?  wahi a ka Makai kiu i ninau aku ai me ka pihoihoi nui.

     Pela ko'u manao.

     Aohe no hoi au mea e ae e hoao ai?    

     Aohe.

     Ia wa hai aku la ka Makai Kiu i ka moolelo o na kii ana i aihue ai.

     Hoolohe mai la ke kauka no kekahi manawa a ninau mai la:

     He kii no nae paha kau e hiki ai ia kaua e hoike ae iaia?

     Ia wa hoomanao ae la ka Makai Kiu he kii no kana o Mariona Adeline - aka, i lawe maoli mai no oia no keia hana - i hiki ai ke hoao iaia i na e makemake ia ana, - he oiaio, ua ko kana mea i manao ai, a ano ke hoao ia nei.

     {Aole i pau.}

 

NA OPIO ELUA.

HE WAHI MOOLELO OIAIO.

     E noho ana he au opio elua ma kekahi kula kiekie ma Amerika, o kekahi he keiki na kekahi lunakanawai kiekie, o ka lua he wahi keiki na kekahi wahi kanaka mahiai ilihune.

     Ma ko laua kulana ma ke kula ua holomua laua ma na haawina a ua mahaloia no laua e na kumu o ua kula nei.

     Hiki mai la ka la hoike, hoikeia na haumana a pau, a ua loaa no ka mahaloia ia laua, a ua haawiia he mau makana ia laua, a ua loaa hoi he mau palapala hoomaikai mai na kumu mai e mahalo ana a e hoike ana i ko laua noho maikai ana me ka malama ana i na rula o ke kula.

     I ka puka ana, hoi aku la ke keiki a kahi kanaka mahiai i ka home ilihune o kona wahi luaui a hooikaika pu me kona hilahila ole i ke pahenehene mai a kekahi poe iaia i ka hele i ke kula kiekie poe iaia i ka hele i ke kula kiekie a hoi mai he wahi hana haahaa ka mea e loaa, aka, aole i nana keia kanaka opio i keia mau pahenehene ana, aka, ua pii malie oia ma ke alapii o ka hoomanawanui a hiki i kona ku ana maluna o ka papahele o ka pomaikai a noho oia maluna o ka noho o ka hanohano.  O kona kahua nae i hoomaka ai, a i uhau ai i kona hale oia no ke kahua o ka hoopono, a pii oia mai ka haahaa a hiki i kona lilo ana i lunakanawai kiekie no ia mokuaina.

     I kekahi la ua noho oia ma kona noho e hookolokolo i kekahi hihia pepehi kanaka, a i ka wa i laweia mai ai ka mea hewa mailoko mai o ke keena paahao, he mea e ka hilahila o kona manao i ka ike ana aku, o kona hoa kula o na la opio, ua hookolokoloia a ua kau aku ka olelo ahewa a ka Aha e pani oia i kona ola, no ke ola ana i ako ai, a o ka moolelo o ka poino o keia kanaka opio ua hoike oia imua o ka amana mamua iki iho o kona liia ana, a oia keia:

     Ua hoi aku oia mai ke kula aku a noho pu me kona makuakane a kokua pu ma na hana me ke ao pu mai o kona makuakane iaia i ke alanui no ka pii ana aku ma ke kualono hanohano a me ka pomaikai ma keia ao; aka, ua pale keia keiki i keia mau olelo ao a hui aku la oia me kekahi mau kanaka opio kolohe a i maa hoi i ka inu ama i na mea on a.  Ua hoomaa oia iaia iho me ka ike ole o kona mau makua i keia mea ana e hana nei, a hiki i kona wa i lilo ai he kauwa kuapaa na ka waiona a hiki i ka wa i ike pono ai kona mau makua i keia hana ino ana, au lilo ia i mea kaumaha loa i ka manao o kona mau makua, oiai o ka laua keiki wale iho la no ia, ua lilo ia i mea kaumaha loa no ka makuahine, a ua lilo i mea e mai ai, a o ka hopena ua iho aku la kona makuahine i ka luakupapau me ke kaumaha; aka, aole i lilo keia mea i mea e kanahai mai ka inu ana o au opio nei - o ka make ana o ka wahine, o ka hele hoi o ke keiki i ka ona, ua lilo ia mea e pilikia ai ka makuakene, a aole i hala na mahina elua ua iho aku la ka makuakane iloko o ka luakupapau me ka puuwai mokumokuahua, a ua hoopuka ae i na olelo ehaeha e like me Iakopa no kana keiki aloha no Iosepa, a i ka lilo ana ae o au keiki nei i hooilina no ka waiwai o kona makuakane, (oiai he kanaka waiwai oia) ua lilo loa aku la oia iloko o na hana ino a hiki i ka wa i lilo ai kona mau waiwai i mea ole, a lilo oia i kanaka ilihune loa, e hele ana ma na hale inu rama e noi ai i wahi kiaha rama.  A i kekahi la ua inu pu laua me kekahi hoa ona a ona, a iloko o ka wa ona ua ulu ae la he hoopaapaa a o ka hopena ua hakaka a ua hou aku oia i kona hoa inu rama i ka pahi a make loa.  Ua hopuia oia a ua kau mai ka hoopai e like me ka mea i hoike mua ia ae nei, a o na olelo hope loa a ua kanaka opio nei oia keia:

     "E na makamaka, o keia make mainoino e kau mai ana maluna o'u ua kau mai no ko'u hoolohe ole i ka leo aloha o ko'u mau makua a me na mekamaka, ua hoolilo au i ka waiona i hoaloha no'u, a ua alakai mai nei oia ia'u mai ke kulana maikai a me ka hanohano waiwai, a hiki i ka hilahila ilihune a me ka make maoli o ko'u kino a me ka poino o ko'u uhane, a e hele aku ana au e halawai me ke Akua o kuu makuahine aloha, auwe au!  Ke kanaka poino!  Rum to et - , oia na huaolelo hope loa haule iho la ke pani kahi ana e ku ana, lele aku la kona uhane e ku imua o ka mea nana ia i hana.

     Make oia i ka make poi no kau maluna o kona uhane ka hoailona o Kaina.  E na opio Hawaii, e na pulapula o ka lahui o Kaahumanu i aloha ai, e hoomaopopo pono oukou e ili mai ana ka poino, ka hilahila, a me ka make o ko oukou kino a me ka uhane, a e hoomanao oukou i na leo ao aloha ma kela ao aku, kahi e hiki ole ai na leo uwalo me na lea paipai; nolaila e haalele i ke ala o ka poino a me ka hilahila, a e hana i ka maikai a me ka pono, a na na lani e kokua mai ia oukou e o'u mau hoa=o o ka lahui hookahi.  E maliu i keia.                                                                                                S. L. D.

                                                                                         Theological Seminary, Nov. 21, 82.

 

NA NU HOU O KONA AKAU.

       E MR. LUNAHOOPONOPONO; ALOHA oe: -

     E oluolu mai i wahi ruji no kela mau hua e kau ae la maluna.

     Ke koala nei ko Helani mau opio he Hui Opiopio Karistiano. Ua oi mamua o ke kanalima lala o ka hui.  Ua kohoia na Luna, penei:

                                                S.W.Kahele, …………………………………………………….      Peresidena.

                                                D. Namauu, ……………………………………………………..      Puuku.

                                                J.K. Nahale, ……………………………………………………..     Kakauolelo.

     Ke nee mua nei na hana pono.

     Ma ka la 16 o Nov., ua malamaia he anaina nui, e hoalohaloha ana i ke Akua no ko kakou lani Moi.  Owai la i like me Helani mai Hawaii a Kaai?  Ua malamaia paha ma na wahi e ae ma na mea lealea, ina pela io, o Helani ka oi.

     Ma ka la 14 o Nov., ua noho ka papa kula o Kona Akau, e hoolohe i ka hoopii a W.H.Davis ia D. Alawa, Kumukula o Holualoa.  Elua hoike a ka mea hoopii i lawe mai; i ka nana ana o ka papa i keia hihia, hilahila maoli na mea i laweia mai, a ka mea hoopii ia i hana ai.  Ma ka la @, ua puka ka olelo hooholo a ka papa.  Ua hoopauia ko Alawa noho Kumu ana no Holualoa.

     Ma Kahaluu, ua hanau ia o Joseph Kauhane, na Mr. me Mrs. Kauhane.  Malaila no, hanau he keikikane na Aluli me Mahaua.  He mau noo laua, ua pomaikai nae.

     E aho ia, ke awiwi loa nei au.  Aloha na keiki o kou keena hanohano.

                                                                                                            ROBERT NAHUNAPALAI.

                                                                                                Kona Akau, Nov. 23, 188@.

 

KA LIONA A ME KA IOLE LIILII.

     Kekahi liona ua hopu me ka manao ole i kekahi iole liilii.  Ua hoohikilele oia i keia mea liilii, i kona noonoo ana i mea e pau ai i ka ai ia.  Aka, ua noi ikaika ka iole e hookuu iaia.  Ua nonoi oia no kona lokomaikai e haawi, mai iaia I keia mea kupono no kona mana, a no kona ikaika, a no kona hanohano nui.  "Aole kupono no kou hookaulana ana," wahi ana, "e hooluu i kou mau maiuu ma ka hookahe ana i ke koko o kekahi mea liilii loa."  E like me ka lokomaikai nui o ka liona, ua hookuu oia i ka iole liilii.

     I ka hiki ana aku i kekahi mau la mahope iho, ua hiki mai i ka liona na pilikia.  Ua hahai oia i kekahi holoholona, a ua heiia oia iloko o kekahi upena.  O ka iole, ua lohe i kona halulu ana me ka hoomaopopo ana i ka leo o kona hoola.  Ua holo ia e kokua iaia me ka hakalia ole, a nalinali aku ia i na kaula o ka upena.

     Me keia kokua ana, au ao aku oia i kona hoola, aole kekahi mea malalo o kakou, aole hiki iaia ke hana hou i ka pono.

 

KA MAKANI, KA LA, A ME KA MEA KAAHELE ANA.

     Ua ala mai ka hoopaapaa mawaena o kekahi poe, oia no ka makani akau a me ka la.  Eia ke kumu paio, owai o laua ka mea oi aku ka ikaika.  Ua lokahi laua e hoao i ko laua ikaika ma ke kaahele ana, a ike i ka mea nana ka mana e kaua iaia e wehe ae i kona aahu.  Ua hoomaka mai ka makani akau e pa me ka puanuanu loa, i hui pu ia hoi me ka oi e hoeueu ana i ka ua i haule mai.  Aka, ma keia a me kela mea ae la, ua kaua wale no oia ma kahi o ka hana ana a ke kanaka i waiho aku i kona kino me ia mea.  Alaila, mailoko mai o ka manoanoa o na ao mau i poha mai ai ka la me ka hooauhee aku i na mahu huihui mai ke ao uli aku, a hoolele mai la i kona mau kukuna mehana maluna o ke poo o keia kaahele ana i hooauhee na makani ino.  Ua kau mai ka nawaliwali me ka wela i ke kanaka, a ua hoolei aku oia i kona aahu, no ka hiki ole ke hoomanawanui no kamanawa li=oihi, a ua holo aku malalo o ka malumalu o na laau e pee ai.

     Pela no ka poe ikaika a me ka poe hihiu aole e hiki ke hana aku, aka, me ka hooluolu a me ka hoomaliemalie wale no e hooko ai oukou i na hana pono.

 

HOOULU LAHUI.

     O ke poo e kau ae la maluna, ua niniia iho nei e ke poi rama, "pio ka oe ahi, pau ka oe hana."

     No ka mea o na kolamu o na nupepa ke waiho hakahaka nei aole wahi hoolaha e pili ana i na Ahahui Hooulu Lahui.  Eia ka mea e ike ia nei he mau kauoha na Palaunu i na apana, e kauoha mai lakou i rama iaia a e hoounaia aku me ka eleu loa, a ina o ke pani keia o kela mau huaolelo maluna, alaila, e ulu ana a lala kukui kakou.

                                                                                                                                    J.N.

 

     Oiai ua kaawale aku ke Kiaaina o Oahu nei no Maui, ua hookohu iho oia ia Hon. A.S. Cleghorn i Hope Kiaaina no Oahu nei.