Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 3, 20 January 1883 — KA MOOLELO O Onila Maka! Ka Makai Kiu Kaulana O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868. [ARTICLE]

KA MOOLELO O Onila Maka! Ka Makai Kiu Kaulana O ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868.

MOKUNA XL. HK MAU HOAKAKA l MAOPOPO AI I KO MAKOU POE HKLUHELU —IKE O KEA-. KA I KANA MEA E PEPEHI AI —HELE LOA KAHI LUAHINE A KAHI KUPONO NO KA HANA KARAIMA —KOLO ILALO KA MEA PEPEHI KANAKA —HE HOPENA KAMAHAO —HAULEHIA 0 KEAKA —Ka hana akamai a Onila Maka —He NIELE PILI I KA MEA I NALOWALE. Ua hele pu aku no o Keaka mai ka ha!e noho aku o lonakana kane nie ka huakai hoolewa, me na manao kupilikii iloko ona. Oiai, ua haalele oia ia Nu loka me ka manao kaumaha. No ka mea, ua aie oia, oiai oia e noho ana malaila, a ina e kaa ole ana ua aie la ona, alaila, e pau ana kona nana ia ana mai ma ke ano he hoaloha. Nolaila, ua minamina loa oia i kona kulana mamua ae o na mea a pau o ka honua nei, nolaila, aole oia i kanalua iki i ka hana i kekahi mau hana weliweli i mea e mau ai kona kulana, ma ke ano, he kanaka opio waiwai no Kupa. Nolaila, o kekahi mea i like me kona ano, i hele ka uhane o kona kino a uliuli me ke koko hala ole o hai, aole loa oia i manao iki he karaima nui kana i hana ai, no ka mea, o ka waiwai ka kona puuwai eleele i li'a nui ai, a manao ole ae la oia i ko hai ola. No ka- mea, iaia i huli hope ae ai iloko o ka ilina, hookahi wale.no mea nui a loko o kona naau e noonoo ann i loaa ai iaia ke elala. Oiai, aole oia i hai aku i ka oiaio iaia i pane aku ai īa lonakana wahine, " ua ike lihi wale aku no oia i kahi luahine", no ka mea, e hoohalua mai ana no oia ia laua mahope mai. No ka mea, ua maopopo iaia aole oia i hoi aku me ka lehulehu mahope iho o ka pau ana o ka hoolewa, nolaila, ukali malie aku la oia mahope o kona mau kapuai iloko o ka manawa a ua wahine la e hoaa hele ana iloko o ka ilina. Aole no hoi oia i pane aku iaia iloko oia oiai, ua ulu mai la na manao kohokoho iloko ona, e hoao ana oia e hana i kekahi hana hou, nolaila, ukali malie aku la oia mahope ona, i ike ai oia, a ko kona makemake. , Aka, malalo o kekahi ulia, ua nalowale aku la oia (lonakana wahine) iaia e kamailio pu ana me kahi luahine. laia i komo aku ai iloko o ka ilina, hoomaka aku la oia e ukali mahope o na meheu o kahi luahine e like me ka 1 hana a ka poe Ilikini.

Aole nae i loihi loa aku kana \vahi i hele aku ai, ike aku la oia i kekahi mea uliuli e hele ana mamua pono ona. Ua hooholo mua ka mea pepehi kanaka i kona manao e lawe i ke ola o kahi luahine me ke ki ole aku iaia i ka P UAka, e lawe ae i kona ola malalo o ka ikaika o )-ona mau lima ponoL Aia nae, i ka nana aku i ka hele ana a kahi luahine, me he mea la } ua ae aku oia i ka manao o ka inea pepehi kanaka, ma kona huli ana ae a hele aku !a a kekahi wahi mehameha loa oloko o ka ilina. A aia hoi mahope aku o ke alanui kekahi lua hohonu e lana ana no ka wai. Akahi no a hana ia kela wahi a aole hoi i paa pono loa na mea i manao ia e hana malaila. He oiaio, aohe wahi knpono eae no ka hana ana i na karaima o na ano a |>au mamua ae o keia wnhi \ Aka, he mea kupanaha nae, aole i! haohao ae o Keaka Ilikini i kahi a ka luahine i hele aku ai. A he mea kamahao no hoi ke ala ole ana mai o na hoohuei iloko ona a ninau iho i ke kumu o ka hele ana aku o keia wahi luahine a ia wahi mehameha loa. Aka, hoomau aku la no nae ua Hapa Ilikini nei i ka ukali ana niahope o kana mea i manao ai e pepehL A hiki aku la kahi luahine ma ka aoaooua luawai la a noho iho la maluna o kekahi |x>h:iku malalo o ka maiu o kekahi laau e hohola ana i o a ianei Aka, huli ho[>e ae Ia nae ka Hapa Ilikini a hele mai la ma kekahi ala okoa me ke kolo paiaha ana ilalo o ka honua a hiki i ka pohaku a kahi luahine e noho ana. O kana mau hana a pau ua like loa me na hana a na Hikini o Inia Hikina. laia e nee maiie aku ana i kahi o kana mea i mamio ai e noho ana no hoi ua wahi luahine la me ka oni ole. A hiki i ka wa i kokoke loa aku ai oia t kana pio. Ia wa, ku ae la oia iluna, a e like hoi me ka mama o kakle ana o ka pua, lele aku la oia maluna o kana pio.

| Aka, aoie i piiiwa. ae ua wahi iuahijne!x | No ka mea, ikawl o ka Hapa U.ki'i ni i manao :&-*e paa anu kona Hma i ka ! pua-i oua waihi iuahine nawaliwali la, j eia nae, ua \#x e mai la kona pua i iloko o ka umis hao o kahi luahine. Ia wa, u* » ae la ua Ilikini la me ka !eo kahaha, i lohe 'aku la kona mau .pepeino ir / aiu leo ano.e ioa. «a wa e kan- ' aaa ne. | Alm ' e i 'iu hoa i kamaaina i kali iho nei no xu ia oe, a ano, e iho pu aku kaua iU |,o o ka lua kupapau ! ■- Aohe op.i j*ie a ua Ilikiki la, ua paa ilokn e 'ka i'4*ii o na lima oolea o kahi luahine. Aeie anēi \)ik ko hoahanau wahine oe i hoouna m? nei e pepehi ia'u ? Nana no, ''-ahi a Keaka Ilikini. Aole anei >Ma i olelo mai e uku mai ana oia ia oe '} Ua olelo njai nei no. No kou e keia hupo nui, nolaila, aole ike ke manao nei oia e kumakaia ia ? E kumaka ft ia'u ? »vahi a Keaka i puana aeak Ae, e kui ia oe. Ia wa, h& kuu ae la ua wahi luahine nei i kona liaia, akuaela ua Hapa Ilikini la iluki me ka haalulu. Heaha laf >ona manao no kekumakaia ana maua'u ? wahi a Keaka i ni- j nau aku ai »fcihope iho o ka pau ana o kona pihoihei.: I Ua pau kc>a hoihoi nou. Aoheikw' Wa. Ua pau/ nolaila, ke ake nei oia e kaawale alq* : oe mai iaia aku, no ka mea, ma k&a ike mau ia ana imua o kona alo ma ke ano kokua hewa, ma ka hui pu ar»i me ia ma ka pepehi ana i kekahi kniknmahine makua ole a {)akaha ae la i kona waiwai, a ai haaj&6 i!io la i kam. -, a i luhiia e hai, no ialeunni ua lilo •' ē i mea * weliweli imua o konaalo. No kekahi;inau kumu hou, me he mea la, ua t> aku kona maka'u ia oe mamua o'u. ka mea, ua ae mai nei oia e haawi « li.ia'u i mau dala e pepehi ai ia pe. * l>e!a mai ia oe ? - ■: \ E !*vr>.upo. No ke aha la wau 1 kali iho nei ia oe . No ke aha la wau i alakai mai nei ia oe i keia wahi, no ka mea, he wahikuponoloa keia no ka pepehi a me ka iawe ana ae i ke ola o kekahi mea ? Ia wa, aa ae la na maka o Keaka. A holo koke ae la kekahi manao iloko ona, a pane aku la: I hoounaia mai nei no paha wau ianei e pepehiia ai; he oiaio, ua hoao mai nei oia i kana hana maalea, i kaawale ae ai au mai mua aku o kona alo. He oiaio, ua ike mua au ia oe a me kau mau hana, nolaila, hoomakaukau iho nei au ia'u iho. E mihi anei kela wahine no kana mau hana o keia po. la wai oia e mihi ai ? la'u, wahi a Keaka. Ia oe ? Ae. Aole loa. No ke aha hoi ?

ka mea, e hooko aku ana au maluna ou i ka hana i haawiia mai ai nau e lawelawe. Nee hope aku la o Keaka. Mai oni oe. o ki ia aku ko puuwai eleele'e a'u, i ua wahi luahine la hoi i pane aku ai pela, ike niai la ua Hapa Uikini la i ka hinuhinu o ka waha o ka pu e kau aku ana imua o kona alo. E pepehi mai ana anei oe ia'u ? wahi a ua Hapa'llikini la Ae; e pej>ehi aku ana au ia oe, wahi a kahi luahine. E lawe 'ana anei oe i ko'u ola no ke gula a kela wahine ina Ua ake oe e loaa mai ia oe kana dala, a pehea hoiau ? A i hele mai nei no hoi oe e iawe i kuu ola, me ko'u hana hewa mua ole aku ia oe, nolaila, e lawe akuana au i ke ola o ka mea i hele mai e pej)ehi ia'u. Aole au i manao e pepehi ia oe, wahi | a Keaka me ka leo hauhau. Aka, e pepehi aku ana no nae au ia | i oe, no ka mea, ua makemake loa kela | wahine e kn iwale aku oe mai mua aku ! : o kona aio, nolaila, e hooko au i ka'u' hana. | Ia wa, hoao ae la o Keaka e unuhi i ! kana pu. | Aka, ike e maila nae ka malihini, a I wawalo ae la ke koele *o kani i o ke kiko o ka pu iaia i kulai aku ai | ihope, a pane mai la: I Mai oni oe, o hiki mai auanei kou hopena malunao keiahonua. No ka ! mea, he hai hoopapa wau nou, a aohe 1 hoi ou wahi e pakeie ai ia ? u. Aka, hoo | kahi nae kumn e pakele ai kou ola i I na oe e ae mai ana. Heaha kou makemake e hana aku ai au ? Ua īmkaukau au i na wa a pu ehookoikou mau iini, i ko ai ko T u manao inaina no kela wahine ina O ka'u kumu i manao ai i wahi e ko ai kou īini no keia wahine lapuwale, a pakele hoi oe: aka, i na aole e ko ana kau mau lawelawe ana, alalla, o oe o olua ke kaawale ana. A heaha ua kumu la ? Mamua o ko'u hai ana aku i ua kumu la, he niakemake ko'u e ninau aku ia oe i kekahi mau niaau; malia ke hoomanao nei no oe no u, no ka mea ua halawai mua no kaua; aka, ua Awpuoeiauiawa, aka^ano,

he makemake ko'u e hai mai oc h'u i | k<i oiaio, no ka mea, ua maopwpo no | ia'u he wahahee wale no kau uiau olelo ia wa r nolaih, he makemake ko v u e ike ina oe e hoo{>unipuni mai ana imua o'u 1 keia wa. E hai aku no au ia oe i ka oiaio a {Kiu loa. Alaila e hai mai oe ia'u i keia wa. Ua pepehi io ia anei o Manona l ' (aoU i fait)