Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 5, 3 February 1883 — KA MOOLELO O Onila Maka! Ka Makai Kiu Kaulana o ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868. [ARTICLE]

KA MOOLELO O Onila Maka! Ka Makai Kiu Kaulana o ENELANI! A O KA MEA POHIHIHI O KA 1868.

MOK.UNA XLII. OI.A HOU KA MEA I MAKE —HAL\W\I ka Makai Kiu a me Hale KeleNEKA —OLA HOU KA MEA I POINO —NA KUKAI NIN'AU ANA —HAUOLI LOA KA MAKAI KlU —IKE KA Makai Kiu he wiwo ole kona hoa Ka hoike akaheleia ana o na MEA lIUNA —KAHAHA 0 HALE KELEN EKA. A komo mai la kekahi kanaka opio helehelena ui iloko o ka rumi. Oke kanaka opio i komo mai iloko 0 ka rumi ia wa oia no o Hale Keleneka, e alohi ana hoi ka malamalama iloko o kona mau onohi maka. Ia wa, aole e hiki i ka Makai Kiu ke pane aku. No ka mea, iloko oia wa, ua kahaha. loa kona naau, a iaia hoi e ku ana pela hele loa mai la ua kanaka opio nei a ku iho la imua ona a puana mai la i na mamala olelo wainohia a kona puuwai me ka leo moakaka penei: E kuu makamaka malihini, e ae mai ia'u e pahola aku imua ou i ko'u hoomaikai palena ole no kau mau hana aloha maluna o ko'u kino i hoopoino ia mamuli o kou hoomanawanui ana e hoopakele ia'u mai ka poino mainoino 1 oi aku mamua o ka make. No ke aha la oe e hoomaikai mai nei welawe au i kekahi hana e pomaikai ai oe ? Na ke kauka i hai mai ia'u i na mea a pau; nolaila, e kala mai oe ia'u iloko o ko'u mau manao ohohia ma ka ninau ana aku ia oe i ke kumu o kou lawelawe ana i na mea e pili ana i ko'u pono iho, no ka mea, aohe he mau hoomanao iloko o'u i kahi o ko'u ike ana i kou mau helehelena mamua iho o keia hui ana o kaua ? Aole anei na kela eha i loohia maluna o kou kino, a i ole hoi i keia wa, ka mea nana i hoopoina i na hoomanao ana no kau mau hana iloko o na la i hala ? Aole; no ka mea, ua hala aku la na la o ka poino, a ua hoi hou mai ka noonoo kanaka iloko o'u i keia wa e like me ko'u mau la kinohi. Ake hoomaopoiK) nei no hoi au i na mea a pau o ko'u mau la i hala ae nei a hiki i kekahi manawa a'u i maopopo ole ai. He aa no oe e kamailio no na meā i hala ? Ae. Ke hoomanao nei no oe i na mea e hanaia ana ma kou la i ioaa ai i kela eha ? Ae; ma ia la ua hele aku la au ma ke alanui e hiki aku ai i ka home o kekahi kaikamahine opio a ? u i aloha ai no ka mare pu me ia; aka, he mea kamahao nae kona hoohuoi ole ae a me kona lohe ole ae no na poino i loohia iho maluna o r u, ina no paha i mahui iki oia, i na ua hiki pu mai la oia ianei; aka, he oiaio anei o oe kona elele. Iloko o keia wa, ua pohihihi loa ka Makai Kiu. Aka, ua maopopo no nae iaia kana mea e hana aku ai; oiai, ua ike iho ia ? he mea pono e hoike akahele ia na mea a pau e pili ana i keia hana. Ma ka hoomaopopo aku ma ko Hale Keleneka mau ano, ua hiki loa ke ike ia aku kona ano ola kujx>no } aole oia i manao e ninau hou mai a loaa mua aku na hoakaka o kana ninau. He oiaio, he elele au na Moriona Adeline, wahi aka Makai Kiu i pane aku ai. Oia no ka'u i hilinai ai me ka manao-1 j>aa. wahi a ke kanaka opio» mai ka la i! olino hou mai ai ka makunalama oka j manaolana iloko o'u. Nolaila, e pane j mai oe ia'u. Ahea la wa wau laweia aku imua o ka'u mea i aloha ai ? a i ole | Ahea la oia e laweia mai ai imua o'u ? j a i ole lioi ia, Eia anei oia malalo o ke | kaupaku hale hookahi me a'u ? a i ole, 1 Eia anei oia ke kali mai nei o ka holo j 1 mai iloko ona puili pumehana hoonipo ! ana a ko'u mau lima nei ? i Ia wa, *ua hoihoi ae !a na nanaina o 1 ua kanaka opio nei iaia i puana ae ai i na huaolelo maluna ae. Aka, me ke kali ole iho a ]>ane mai ka Makai Kiu ika haina o kana mau ninau, ua hoomau akula no oia i ke kamailio ana: Mamuli o ko'u loohia ana me ka pilikia» ua lilo au i mea ilihune me ka hilinaiakuanei paha i ka hai loaa. Nolaila, ua kono ia mai au e kali me ka ! hoomanawanui a hiki i ka wa a na kui kima olinolino o ka malamalama e hoike mai ai ia'u ika pomaikai, alaila, e " kapae no au i keia mau haawe kauma- > ha pilihua o ka poinoa lawelawe no'u > E oluolu oe eae mai i ka'u noi. no * ka mea, o ka u mau hana a pau no kou * pono wale no ia? Ke ae aku nei au i kau noi

Mai ninau iki oe ne kekahi mea e pi-{ li ana no Mariona i k ?a wa: no ka inea ] aole oia ianei i keia. t *j, a aole no hoi; oe e ike koke ana ia Aka, e hoike ia aku ana no nae n; amu ia oe o kona hiki oie ana mai. >>- ~ | Aoie anei oe e ae i ; oaiie mai i ka'u j n!nau ? n J - j He ae no au i n / ia'u. j Ua ku[>aa anei o hīanona maho ( i;e o ? u, me ka hoolohe o : ae i na moolelo i 0 kela a me keia an»«** laha ana no'u.! ma ka la o maua i i anao ai e mare ? i Aole he ipo e ae i 'i aku ke kuiKia a | me ka hilinai malunakana mea.i aloha ai mamua o Mar : Adeline, aka. no kekahi mau mea ohihihi i like me kou ke kumu o kona viki kino oie ana | mai imua ou i keia Auwe ! E na lani ' uapilikia ia anei oia ? A i ole, ua pupule ia anei oia mamuli o ko'u hiki kino ole ana aku imua ona ? : Aole, aole: aka, ao.e nae oe i hooko mai nei i ka'u noi. Be mau ninau kekahi a'u e ninau aku ana ia oe, a mahope aku, he moolel>; alaila e pane aku no au i na haina a pau o kau mau ninau, e waiho mai ai imua o'u; aka, o keia mau mea a pau loa e jx>no e mahelehele like ia ko lakou manawa. Malia paha e ponp au e hooko aku i kau noi; aka, ano, ke kokoke nei ko'u puuwai e naha no ku nui o ke kaumaha o ko'u naau; nolaila, e pane mai ia'u; owai la oe e makee nei i ko'u pono a e hana nei hoi tio ko'u pomaikai ? 0 Onila Maka ko% inoa. He inoa na'u i lohe ole mamua. Pela io no paha. - A heaha kou kunau o ka hoomanawanui ana mahope $u ? He Makai Kiu au, a ua hoouna ia ae au e hele e imi ia oe, he elua la mahope iho o kou nalowaāe ana. Olino mai la ka īiialamalama ma na onohi maka o Hale ; Keleneka a puana ae la : A! akahi no a mnopopo ia'u. Me he mea la, aia no ke n<r'ao la o Adeline me no ka mea, mamuli o kou ike ana iho nei i ko'u kulana pilikia, ua kali iki oe 1 ka hoike ana aku iaia a hiki i ko'u wa e oluolu kupono ai. Nolaila, ke haawi hou aku nei au i ko'u mahalo ia oe, mamuli o kou hoike ana mai i kou hilinai mahope o'u a me kau mau lawelawe no ko'u ola. Ua pane mai ua kanaka opio b i keia mau huaolelo maluna ae me ka hikiwawe, e hoike mai ana i kona manaopaa no kana mea i ii'a ai. j No ia kumu, uamanao iho la ka Makai Kiu he mea kupono ole ka hoouluhua ana aku i kona noonoo iloko oia wa, a no kona pane ole ana aku hoi, ua manae iho la ke kanaka opio, ua like ka manao o kona hoa me kona. Ano, e hoike mai ia'u, wahi a Hale, pehea la i loaa ai ia'u keia poino, a heaha hoi na ulia i ili mai maluna o'u ma ka la a'u i manao ai oia kekahi o na la hauoli loa o ko'u ola ana, Aole anei he mau hoomanao kekahi iloko ou no na mea i hanaia ma ia la? Aole. Alaila, ke hoomaopopo nei no paha oe no na mea a pau mamua iho o kou hora i pau ai kou noono kanaka? Ae. Alaila, e pono oe e hoike mai ia'u, a e-hoomanao pu iho hoi oe he hoa'loha pilikino au nou, nolaila, he mea kupono ia'u e lohe i na mea a pau. Ma ua la la, oia no ka wa a'u i haalele iho ai no H— maluna o kekahi kaa ahi, aka, hiki e mai la nae kekahi mea hihia ma ko'u keena, nolaila, ua noho iho la au e no ka lua.o ke kaa ahi- Ma ko'u ala e hiki aku ai i kahi hookio o na kaa ahi, ua kaohi hou ia iho la au, nolaila, aole au i hiki aku mamua ae o ka haalele ana iho o ka lua o ke kaa a'u i manao ai e kau. 0 ka hopena oia, ua kono ia mai au e kali no kekahi kaa ahi okoa e holo ana aole i hiki loa aku i H — a hiki i ka poeleeie ana. He kaa lio hoi kekahi a'u i manao ai e kali mai ana no ma kahi hookio o na kaa ahi ma H — aka, ia ? u i hiki aku ai ilaila, aohe kaa e ku ana, nolaila, hooholo iho la au iioko o'a, e hele wawae a hiki i Uiu Paina luiu. A heaha kou mea i hoolimalima ole ai i kaa? No ka mea, ua manao au he mea kupono no'u ka hele wawae ana aku a hiki i ka hale 0 ka'u wahine hoopalau, a oiai hoi, o kekahi no ia o na ahiahi kaulana iloko o ko'u mau la, nolaila, ua hooholo iho ia au e hele wawae, i hiki ai iau ke kuka pu me ko'u noonoo no na mea e pili ana i keia ola ana. Aole anei oe i haohao iki no ke kaii ole ana o ke kaa ia oe. He oiaio, ua kahaha no au, aka, aole nae au i kaii e noonoo no ia mea. Aole anei oe i kamailk» iki me kekahi mea iluna o ke kaa ahi, mai kou wa 1 kau ai a hiki i-koa lele ana ma H—? Aole; no ka mea, ua UIo loa ko'u noonoo no na hana oia pa Aole anei oe i halawai pu me kekahi mea i kamaaina mua ia oe? Aole. Alaila. hele wawae hookahi aku la oe no Uiu Paina luiu mahope iho o ka poeleele ana ? ■' - Ae. Heaha na mea i ulia mai maluna oa ina kou alanui ? Aohe mea i ulia mai maluna o'u. Aole loa no la? O ka'u i hoole aku nei, aole o T u hoo-

manao i na mea i ulīa mai maluna o'u. A heaha na mea au i hoomaopopo ai iloko o ia wa ? O ka'u mea i hoomanao ai, e hele ana au mnloko aku o kekahi ulu laau, ma ke aianui e hiki aku ai i Ulu Paina luiu. Noho malk Uiq ia ka Makai Kiu no kekahi manawa. No ka mea, e hoonohonoho pono ana oia i ke koena aku o na mea a ke kanaka opio i hiki ole ke hoike mai, mamuli o kona haua ia ana e ka puuwai eleele, a waiho a make aku la oia i ka honua me ka oni hou ole ae. Alaila ninau mai la ke kanaka opio : He hiki anei ia oe ke hai mai ia'u i na mea i ulia mai maluna o ? u iloko oia wa ? He hiki no. E hai mal He manao anei kou he hiki no ia oe ke hoolohe mai me ka hopo ole ? He hiki loa. Ua haua«ia oe e kekahi mea. A • oia ka paha ke kumu o ko'u pupule ana ? Ae. A ihea wau iloko o na hora mahope mai o kuu hahau ia ana ? Na ka mea nana oe i hahau e hai mai i ka haina kuelono oia ninau au. Alaila, ua nalowale paha au no kekahi manawa ? Ae. • Aole anei i hoao kekahi mea e imi i ko'u wahi i nalowale ai ? Ua hoao ia no: no ka mea, ua ukali mau au mahope o kou mau meheu mahope iho o kou-la i peiiehi ia ai a hiki i keia hora. Na lonakana kane anei oe i hoouna e hele e imi ia'u ? Aole. (Aole ipau.)