Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 6, 10 February 1883 — KA MOOLELO A ME NA HANA A JAS. A. GAFILA, KA IWAKALUA O NA PERESIDENA O AMERIKA HUIPUIA. KA MEA I HOOKUMU I KONA KAHUA: "UA AHONA AU E HOINO IA MAI NO KA PONO, MAMUA O KO'U HOOKO ANA I KA HEWA." [ARTICLE]

KA MOOLELO A ME NA HANA A JAS. A. GAFILA, KA IWAKALUA O NA PERESIDENA O AMERIKA HUIPUIA.

KA MEA I HOOKUMU I KONA KAHUA: "UA AHONA AU E HOINO IA MAI NO KA PONO, MAMUA O KO'U HOOKO ANA I KA HEWA."

Kau ae la lakou nei maluna o kahi waapa, e luaiele ia ana hoi e na ale o ka muliwai, e iho mai ana na pauku laau o kela a me keia ano, ku ae la ua GafiLi nei mahope o ka waapa, a hoonaueue malie ae la oia i ka hoe o ua wahi waapa nei, a hooiho pololei aku la lakou iloko o na ale kawahawaha o ka muliwai, me he mea la e alo ana ilo ko o na ino o ka moana akea» pela iho la lakou e holo nei i kai o Ana Nui, kahi hoi a lakou i manao ai e hiki aku iloko o na la pokole. Hoomau aku la lakou nei i ka hoio ana a hiki i ka napoo ana o ka ia, hoopili ae la lakou nei ma kapa o ka muliwai, a moe iho la lakou ma ia po a hiki i ke ao ana, a ma ke kakahiaka nuii ae, ua hoomau aku la no lakou i ka holo ana a hiki i ka manawa i ili ai o ua wahi waapa nei iluna o kekahi puu Jepo nui, a oiai lakou maluna o ia kuiana piUkia, hoouna aku la ua Gaiīb nei e ke kahi o na kanaka o ua wahi waapa nei e au aku iuka a hoopaa i ke kauia, aka, hooie mai la ua mau kanaka nei, aole iaua e aa ana e au aku iuka o ka muliwai, nohiia, o ka hoole ana o keia mau kanaka, ku ae la ua Gofita nei a lele aku hx oia iloko o ka wai'a au aku la iloko o ka wai, me ke kaula e paa ana ma kona lima; ī kona wa 1 hiki aku ai iuka, hoopaa aku la oia i ke kumulaau a huli hoi akn la no luna o ka waapa» a iioko o ia manawa i huki like ai lakou i kahi waapa, a hemo ae la mai ko na kulana pilikia ae 1 ko lakou wa i hiki aku ai i kahi e waiho ana © na lako ai, hoopiha iho la lakou i kahi waapa a piha pono, a i ka

11 wa i ano molie iki mat ai o b ?no o i j muliwai, hiHipii hou aku h ukou iuk.: i o kahi a Likou i hoio mai ai. a i ko b kou wa i hiki aku ai ? e kali »ui ana nc t kona mau koa iaia no kona hiki aku. a o kona hiki ana aku hoi he kokua nui i loa ia no iakou, oiai, iioko o keia wa. l ua lawe mai lakou he elua wale no ma nawa ai no ka lx i Ma keia wahi ena poe heluhelu, ua l laVa paha kakou no keia kaua a Kene i la Gan!a, a e hoomaka hou kakou ma ke kikoi ana aku imua loa o kona moolelo, no kekahi hana kaulana e ae a ke ia kanaka. Mai loko ae nae o keia mau kaua liilii a Oaiila, a i manao ia hoi he kulana |>aakiki ma ke kii| ana aku i na enenii, [na ia mea i haj>ai ae i kona inoa, a ike ia oia he wahi kanaka kulana koa oia imua o ke ahi I kona wa i huli hoi aku ai mai kana oihana aku, ua nui na paiapala hoomaikai i loaa mai iaia mai na Alihikaua kaulana mai oia au. Mahope iho o kona hoouka ana i ke kaua me Kenela Kalani a me kekahi mau Kenela e ae, ua laia mai iaia na hoomaikai ana a ka Peresidena Linekona, a nana i haawi mai iaia na olelo ao, e hooikaika oia e komo iloko o ka Ahaolelo o ia makahikl I ka wa i pau ae ai o ke kaua, ua koho ia o Gafita e ka mokuaina o Ohio me ka lokahi nui o na makaainana nona, no ka mea, aole paha he mea hookahi e like ka hilinai ia me Oaiīla iloko oia mau la, a mai loko mai oia manawa, ua noho oia iloko o ka Ahaolelo a hiki i kona wa i noho ae ai ma ka noho Peresidena no Ameiika. He mau mahina lehulehu o ko Gafila noho nna i ka Aha Sertate o Amerika, a oia hoi ka manawa a na puawai Amcrika e hiipoi ana i ka inoa o Aberahama Linekona; iloko nae o ia mau I la e nee ana, o ka inoa o OaHla ma o a I maanei ona mokuaina e kamailio nui iia ana eka waha ona mea a pau. He naauao aku a he akamai mai, wahi a lakou e kamailio ai. O loko oia hale hanohano a me kona mau paia eehia, aia ka leo o ua Gafila nei ke pohapoha la ma na kumu pepeiao o na kanaka akamai a kaulana o ia aupuni. He mea q ke kamahao o ka paio ana o na aoao la, a o ka mea oi loa aku nae, o ko Gafila aoao wale no ke hoa[X>no ia ma kana mau wehewehe ana. A mai loko mai o ia manawa i pahola ae ai ka inoa o Gafila e like me ka makani ikaika, a ma keia wahi hoi kakou e ike ai i kekahi o kana [mau olelo naauo ana imua o kekahi anaina kanaka he mau haneri tausani ka nui i piha i ka inaina, a hoomalielie in hoi ko lakou inaina e like me ka wai e kahe malie ana i na lokowai uliuli hohonu iloko o na sekona }X)kole loa. T 1 » 1 •• » _ 1_ - 1

1 ka i kui īa ae ai t> ica iono, ua ki-pu ia o Peresidena Linekona e ka enenii, ua lawe ae la kela a me keia puuwai Amerika i ka pahi, ka pu, ka laau, ka pohaku a nie kekahi mau mea eha e ae, lohe mai la lakou, aia ka Peresidena ua hoihoi ia ma Alanui Wolo Exchange e waiho nei me ka ehaeha nui, hele aku la na kanaka ma ke alanui e hiki aku ai i ua wahi la, a o ke kanaka mua loa e puka ae ana kekahi olelo hoino e pili ana no Lijiekona, alaila, o kona wa iho la no ia e make loa ai i keia poe. O keia puulu kanaka he mau haneri tausani e kuku aku nei no ka makema- | ke e lohe pehea ki ko lakou Peresidena j i keia wa. O na koa aupuni he mau hanen e kuku aku ana me na lako kaua, kipaku mai la lakou i na kanaka e hookaawale iki aku, pane aku la ka leo o na kanaka he mau tausani, i ka wa a lakou e ki ai hookahi pu ia lakou, alaila, e hoolilo ia no lakou i mea ole imua 0 na kanaka. Nee aku la na kanaka a kokoke loa i kahi a na koa e ku ana, a 'iloko o ia manawa i ike ia aku ai kekahi mea i ku ae ma kekahi wahi kiekie, a huro aku la na kanaka i k<r wa a lakou i ike aku ai he mea hou ke hai ia mai ana ia lakou. ' O ka mea i ku ae ai iluna, pane mai ia oia he mau mea e pili ana no ke kipu ia ana o ka Peresidena e ka enemi, a olelo mai !a ka mea kamailio, ua jx> no no ke ki-pu ia ana o ka Peresidena, a ina no e make ua pono no. O na kanaka he mau tausam i ka lohe ana i keia, he mea e ka inaina nui a me ke kaano e o ko lakou mau puuwai, o na koa e kuku mai ana no ka malama i ka maluhia, holo mai la na kanaka e Hke me na iliohae imua o ka mea kamailio, hiii aku la iaia me na laaii a me na pahi, a haule make aku !a oia i ka honua, ua palahe a okaoka kona kino iloko o na sekona f>okole loa. O keia mea i hana ia iho la e na makaainana, he mea ia e kau ai o ka weii 1 na mea a pau, pehea la e hiki ai ke hoopau ia keia pioloke nui o na kanaka no ka Peresidena. O ka lua o ke kanaka i ku ae a kamaiiio mai, ua uwa ia aku ia oia e na kanaka me ka nou ia akū me na pahi a rae na pauku iaau, a pakele mahunehune wale aku la no kona o!a mai poino, O na poo aupuni i keia manawa, ke kau e nei no ka makau no ka uluaoa mai o na lanaka, no ka mea, aole e hiki i na koa aupuni ke hoomaiu aku i ko lakou huho. O kekahi o na kanaka kaulana o Buteia a me Dikekona, ua pii ae la laua ma kahi kiekie e kamaiiio ai no ke kuiana o ke aupuni, a me ka

[ Peresidenx a ua hai pakaki mai hos Lt|ua i ko laua ak.uiui ma keia mea o ka [ haiolelo i na olelo hoolanalana, me ke ; noi aku i ka lehulehu o na makaamana • e malama i k.i uiaiuhia, a e hoi aku hew [t ko lakou mau wahi |>okahi, o keia mau olelo a keia mau kanaka kaukna, he mea akaaka henehene wale ia aku la no ia e na kanaka e uluaoa ana no ko lakou Peresidena. Heaha aku)sl haua ikoe a na poo aupuni e haiia ai! £ hookuke aku anei iakou i na makaainana? Aole !oa e hiki. Oiai lakou e nalu wale ana no ika mea e hiki :ii ke hcH)jiau ia na hoohaunaele pej>ehi kanaka» aia hoi, ike ia aku ia kekahi kanaka e pii ae ana iluna o kahi kiekie, e paa ana ma kona lima he wahi hae Ameiika uuku, me he mea la, e hoike aku ana Qia imua o na hanen tausani ona makaainana, he nu hou ano nui loa kana no ka Peresidena e w-aiho mauleule nei ( a o ka ekahi iho la keia o ke kanaka nana i aa e ku aku a kamailio imua oka lehulehu ona kanaka i hoopiha ia ko lakou waihona noonoo me ka inaina, ob hoi kona wri wo ole i ka make ana o kela mau kanaka mamuo, a he elua hoi i hooheneheoe ia aku. O Gafi!a, oiai oia eku nei ma keia wahi me ka naau koa, hapai ae la oia i kona linia iluna a kunou mai !a imua o ke anaina, ia nianawa i huro ae ai na kanaka iaia» pane mai ta ua Gafila nei i keia mau olelo, me ka nui a \k>ha maikai o kona leo, ika pone ana » mai: "I o*u mau hoa makaainana," wahi a ua Gafila nei. "O na ao poluluhi a me na ao kaa!e!ewa, nana ia e hoopuni !a me, ka maiuhia. O kona kulana eku la i keia wa, ke hoopuni ia ala e ka pouli e iike me na aou!i oka lewa. Oka j>ono a me ka |K>lolei, oia ke kahua o kona Noho A!iL Ona hana aloha a me ka oiaio, oia na mea e maalo mau ana ma kona mau maka. E o'u mau hoa makaainana," wahi hou a ua Gafila nei, "E noho alii ke Akua ma na lani kiekie loa, a o ke aupuni hoi ma Wasinetona, ke ola nei no oia iloko o keia la." I ka wa i pau ai o keia mau olelo a ua Gafila nei, he mea e ka hauoli o na kanaka ika lohe ana, aole i make ko lakou aupuni i keia la, a |>eb hoi ke a o ka inoa o Gafila ka olelo e puka nna mai ko lakou mau lehelehe mai iloko oiajnau minute. Iloko oka haj>alua hora mahO|>e mai, ua hookumu hou iho la ka maluhia i na kanaka, a auhee aku la hoi na manao hoohaunaele o na makaainana. . (Aoh i pau )