Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 11, 17 March 1883 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

E noho ana ke Kau Kiure o Apeiila j ka' la 2 o ia mahina. He Aditnarala oka papa Ekolu ko U manuwa Biritania Swiflsure. t T a hoomailo hou ka mai pilipaa mau \ke Kiaaina Keoni Kamaki i keia wa. Ua holo aku ka moku kaua Beritarua Muiint i ke kakahiaka o ka la Sabati nei. E akahele i ka pukuniahi e hoea aku n ei ma kekahi kolamu oka pepa o keia mai hooj>apa hawawa. 1 ka la apopo eku mai ai ka mokuahi /Milandia mai KapaUkiko mai 7 elike tne ka hoike a ka papa kuhikuhi manawa holo. Oiai aole i makaukau ioa ka mokuna olelo hooholo o ka Aha Kiekie i ma naoia no keia pule, nolaila ua kaulua

iki ka puka ana aku a keia pule ae. Ke ninau mai nei o Kumalaea, ahea h huai ka umu o Nuuanu? A ke pane nc i kekahi poe, auhea kauwewe oia umu ua pau i ka aiia e ka bipL I ke kakahiaka o ka Poakahi nei i hek aku ai ka Adimarala Laiana oka moku kaua Beritania Sariftsure n me kona mau ukali, e ike i ke alii ka Moi. Ua lohe waleia ke imi nei o Koalii i kumu akamai nana eao aku ma na ninau jxihihihL Ake pane ae nei kahi !*>e, o Kahaoa ke kumu kupono, he lilei ka hana. "E ka EUele, —" e ike no ko makou mau makamaka i keia mau lalani olelo maluna ma kekahi itamu o ua wahi EuU nei i kauia me na hoailona elua hoku mahope. "E ka EUeUI

Ua ku mai ka mokuahi "Kulanakaukale o Kikane" i ke kakahiaka Poalua nei mai Kikane mai aua holo loa aku oia no Kapalakiko i ka hora 7 0 ke ahiahi. Ua ku mai ka niokuahi Su€za i ka auina fa o ka la Sabati nei, a maluna ona 1 loaa mai ai kekahi mau lono ano nui ona Aina e. E ike no ko makou mau inakamaka ia mau nuhou ma kekahi kolamu o keia pepa o keia la. Ma ka la 6 o keia mahina aku oei, ua hanau mai na Haupu me kana walūne ma ko laua home ma Maemae he keiki kane. Ma ia wahi no a ma ia manawa, uahanau mai na Ehu a me kana wahine, ke keiki kane. * »- Ke halii hou ia nei ke aianui Papu me na pohaku liilii, ake uhauia nei kona mau alanui o kapa me ka papa. oke aianui Moiwahine kekahi e hana hou ia nei aua like no kona hanaia ana me ke alanui Papu. Ma ka auina la o ka la Sabati nei, ua aeia ko ka aina nei poe e hoio aku iluna o ka manuwa Beritania Swiftsure no ka makaikai ana, a ua nui no ka poe 1 holo aku. Ua hoikoia ae no hoi he • i_ :

inno #» am ana n«t*«v Jika nei poe e holo nōuiaia i > | o ka la apopo. Ma keia \a aku a hiki i ka pule hope o keia mahina, e hoopaa no au i na nuj>epa o ko'u poe lawe |x;pa i hookaa ole niai ina dala ma ko'u linia. E nianao i keia a e hookaa awiwi mai. D. Kakaleluhi. l.una Nupepa Kuokoa.

Ma ke kakahiaka o ka Poaono nei, ua olowalu like mai la na oeoe o na mokuahi holoholo piliaina o kakou, oiai lakou e hoopili ana ma ko lakou mau uapo pakahL Ma ia kakuhiaka, ua ku mai ka mokuahi Iwalani, Makt> 'Bihopa a me Kilauea y a maluna mai o keia mau mokuahi i laweia mai ai he haluna nui o na mai lepela.

I ke kakahiaka o ka Poakahi nei, ua | haule iho 1a kekah» o na luina o ka mo-; ku Kalepa Selina mai luna iho o na i-a o ke kia mua, a waiho i>ahu iho la iluna o ka uapo, me ka loaa ana o kekahi palapu manaonao ma kona poo. laweia aku oia i ka Haukipila, a aole 1 huliu mahope iho, ua make loa aku la

oul Mawaena ona ohua oka mokuajp "Kulanakauhale o Kikane" no kiko i ke ahiahi o ka Poalua mi * ua ikeiho makou ina inoa o keia Haii k&w*r aina o kakou: T. R. e kvx&.| wahine, S. T, f Kamkejft j Hawaii ma Kapn^.-Ui-- o Sev | a me ko . > <v*ee « i .ucns, ' • Ia maV.ovi kikmi iho ai oka ;;a puka pule o ivaj*«jap»» aole i hauiehia ihoko makou

kahi e olelo ana a e pili ana »01 no na hooiaio no kela ino nui c manaoia ana e pahola iho maluna o kekahi ha|>a o Am' nka Huii i wananaia ai « kela haole Kanada \Viggin's; ua hala iho nei ka la 1 w*nai>aia no k* pahola ana o ua ino nui la, a hiki i keia \x aole he lono i hoopuaia no ke ko ana o ua wanana la, E nana hou aku kakou no ka hooiaioia o ua wanana la, ma na lono e hoea mai ana ma ka niokUahi o ka la ajx>- . Ua hoonee ae nei ka hui kalepa yraiwai o Makajx>lena ma alanui Moiwahine, i ko lakou halekuai kale|xia 1 ka halepohaku o Kimo Kamapela ma ke kihi ona alanui Papu me Moiwahme, a o ka hui kalepa hoi o Hopaleka ma, ua hoi aku nei ko iakou halekuai kalepaaikahale kuaiinoho mua ia iho nei e Makapolena ma, ma alanui M<m* wahine, O na waiwai hoio ka hale kuaio Likikini eku nei mawwhi o alanui Papu me Kalepa» ua hoonee aku la a ika haiekuai o Keonikana im kela aoao mai no oke alanui Papu« P keia mau hoololiloli ana o na * meke kulana o keia mau halekuai elua maluna, oiano ko Kimo Kamapeia ake e kukulu i halepohaku nui ma kjs kahua o keia mau hale iku iho nei He hale pohaku nani ke kukuliua ana raa keia kahua a e ikeia no ke kuUuw o ua haie la ma kekani kii ma ka puki aniani o ka halekuai o Oka.

I ka Poalima nei ka holo ana o ka mokuahi Sutz no Kapalakika Ua hoopaoia ko Kaiwinui noho ma- { kai ana no ka apana o Kamoiliili, no I ka ona. O keia ka la hanau o Kamehameha 111, a e hoomanaoia ana ia b i la kubia aupunl Ua holo makaikai aku ka Moi La luna o ka moku kaua Beritania Swifliur< i ka Poaha nel Ua ike iho makou ma ka papa inoa 0 na keiki ulele hua oka haiepoi o Kipikona i paiia ma ka EuU, he inoa 1 Prcf, ko kekahi ? Ua kaulua iho nei ka mokuahi luhua i keia pule maluna o ke ala huki moku, a i keia pule ae oia e holo aku ai no kona mau awa. Ua hoi mai nei ka Luna Lela Noi mai kana huakai nana pono i ka holo mua o kana oihana ma MauL Ua hoikeia mai makou, ua hoounaia aku nei he kauoha ina luna alanui a pau o Maui aole e hoohana aku ina alanui no ka mea aole he dala oka waihona Aupuni i keia wa. He 500 tona ukana i laweia aku e ka mokuahi "Kulanakauhaie o Kikane" i ka Poakahi nei, a ua hookauia aku iiuna ona iloko o na hora 9 wale no. Eleu maoli na paahana Hawaii Poo La. O ke kumu o ke kani ana o ke oeoe o ka mokuahi "Kulanakauhale o Kikane" i ke ahiahi o ka Poakahi nei mawaho oka nuku oke awa, oia no kona kuhea ana mai i ko uka nei poe e awiwi aku i na eke leta.

E hoopaa no au i na .nupepa a pau a ko'u poe lawe pej)a i hookaa ole mai i na dala ma ko'u lima, ma ka pule hope o keia mahina. E hoolohe i keia. Kainoa. Luna Nupepa Kuokoa. Hoopaa no au i na nupepa a i>au a ko'u poe lawe j>epa o Koolau ame Honoluiu nei, iioko oka pule hope o keia mahina ke oie lakou e uku e mai ma ke Keena Kuokoa mamua ae o ka pule hope. E hoolohe i keia. j W. S. Lokai. | Luna Nupepa Kuokoa* I ka wa i komo iho nei kekahi kanaka iloko o ka oihana makai, a o ua kanaka la, he kanaka hoopuka manao mau maloko o ka nupejxi, ua papaia mai oia e kona poo ma ka oihana, aole e hoolaha hou i na manao inaloko o na nupepa ma ke ano kue i ka hana a ke aupuni. _____ Heaha la ia a kahi "Uhane aie nui" e walaau nei ma ka Elele no ka hoino o ka mea Paio aku i ke Akua? eu nae ka mea apiki, aohe he hoike ae i kahi i Paio ai na makamaka ona ana i hoike ae nei aohe no hoi e malama i kana hana mau o ka apiki. L. Mamuli ona lonoihiki mai maluna mai o ka mt>kuahi Sueza, e piii ana no ka make āna oka makuahine ponoi 0

1 nonululu nei, na ia kumu i kono iaia e waiho iki aku 1 kona noho ma ka aha i ka Poakolu nei, aua paniia kona hakahaka e Wilikoki mahele olelo. Ma keia huakai mai nei a ka mokuahi " Kulanakauhale o Kikane," ua halawai oia me kekahi ino nui ma ka moana, a o kona mau pea ua pau i ka noVaehae, a lilo hoi iloko oke kai. Ua IHo pu aku no hoi he elua ona mau luina nia o kekahi ale hihiu o ka upa ana Ima iho; ua pakele no nae ko laua ola Ina ko laua pakela ikaika i ka au.

\ Mawaho iho o ko makou keena i keMii la o keia pule, ua ike ia aku kekaHwahi koa kumau o ka Moi e hikaka He ae ana a e hoopuka ana i na hua--010 pelapela; pela oia i hailiili ai a puki:ekahi oia mau olelo imua o ka makae ku anu ma ia huina, e huluiia ae ua olohe la o ke kanawai a noho an| ka hotele o Kewiki. Ka iho la kai hana i kona oiwi.

S. Keaniani o Kawaihae-uka i hoi| mai no ka hui anu o ua aina ua kaifc la iloko o keia mau la, ke hele la niko o na hapauea a hinuhinu aiai i M mea oka paa ika hau. Nana no like hou mai ♦ ka pakele akelekele k?t hale noho o Kekahili mai paM 1 SLbi, ika la 4 o keia mahina. ]|jjai| loa no paha ua hale la, aka, j kli p jia lima kokua, pakele ai. ! hm kaiunaha i loheia mai • £$jau4ai uka mokuahi Su£sa y oia sno k4 e ana o Kauka * Kamina, a 4 ma . a i maa mau io,' Kauka Kulu- ( waiUilHe Kauka kahiko oia ma koj ► kakoili poai, he oluolu kona mau |

nanai|he wat[iahe hoi kana mau lawelawh, He iono kaumaha keia i hoea rei ma ko kakou poai nei, oiai k|nau makamaka e noho manao o%noiahaawina kaumaha i kau iho ma ona. I k«hia oka Poaha o kela pule aku neLnalamaia e ka Puuku o ka Moi niia home ma Punahou, he wahi luau, a ua konoia no hoi na makfc a me m hoaaloha ma ia papoainl a lohe mai makou ua konoia ke% au Kuhina e hui pu aku ma na ua |>a|>aaina la, a koe ke Kuhjhu Moremona Kahiko. No ia ana ona, ua hoololohe like iho «'uhina i konob a hookahi ka &na a j»u, He hoike maoAj a e hooiaio mai ana ua paa na o ka malu oua Kahu Ml-, Kahiko la. Hu wM a mamae ka iwi aoao i kal 0 mea kakau o ka Elti< V poo u Ka poino oka 1 mea PakA u3> »» j k a ' u nana iho i he okoa 1 nia ke poo W okoa 1 na manA 0 iho> ka ino hoi e iie hoakakJ a niea nei ika paio 1 ana ike hoi ana» eia ka he j jmle anaa® \ hoounauna ae nei , Owai la »nina aka poe o Ka--1 waapae? kjhj 0 ka mea no iku 1 ae a hoikA ua)U RO kona ao ta 1 e na i olelo ino a ua makw |- 01ta Lunaikehala?

I Ke ninau nei o Kamai, no ke aha h. | e papa ok ia nei ka hana ana o na hale I hana hau i ka la Sabati ? Olapa mai nei ka 'i3ld Man" la iloko o ka EUle. Alua puk i ikeia ai kom \ mau hiohiona ma kolamu oua wahi I EUh neL ilas Masa la? i He Luna Ixta hana ka Luna Leta hou | i keia wa, ua haiia mai ia makou, ua lawelawe oia ika hana me na keiki la* wehwe, hookahi ka huki like ana ina eke. hoopilia, a wae hoi ina lela. Aokka peia ka Luna ieta enua 810 nek 1 4i he hana iiilii wale no ka kana." aole he hana nuL Ma ka nupepa puka La BuiU.':n o keb kuianakauhale, i ike iho ai makou i keia mau kamaiho ana» malalo iho nei ma ke ano nui penei: li O kekahihale ma KaiihL ua hooiiloia oia i hale e nana pono iaai e ko Kaiihi nei poe ma ka ia Sabati nei, ma o ka hiki ana mai o kekahi man keiki haisi haole o Honolulu maiaila. Lapuwale loa na hana i iawelaweia a e holoke ana na kaikamahine opio ma ka lanai oua hale La e uwa ana me na leo ano eme he ia, he kahua hoomoana no na ilikini, a aoie he hale no ka poe i hoonaauaoia. Ika wa i komo aku ai keia mau keiki hapa haole iloko oka hale, ua oi ioa ae na

ieo kupinai waiaau me he la e wawahiia ana ka papaku o lalo, ao na hiona a pau loa ua oi loa aku mamua o ka laupwaie. O kekahi mau keiki hapa haole i hiki maiaila, o kekahi noiaona keiki hapa haole i hookohuaia iho nei ma kekahi mau oihana aupunL Ma kekahi hunahuna mea hou o keia pepa oka la 17 o Feberuari, ua ninau iho makou ma ua hunahuna ia, O wai la kela mea e paa ana i kekahi pila Koliana ma kona lima a komo aku iloko oka lanai Pohai? ama na kamailio i like me keia, a ma kekahi pule ae ua puka mai Ia he hapalua kolamu okoa maioko o ka EUU, e pane ana no ia wahi hunahuna a makou. Aole makou i pane aku a hiki nei i ka Poakolu nei, ua hoea hou mai ia he wahi hunahuna ma ka EUU % e hoomaauwea ana no ka pane oleia aku. Aole makou i manao e pane aku no ia manao oua mea la ne hiea ua helu n*ai oia iko makou pol.o a he nui wale aku kana mau kamaiiio hupo ana. O ka makou wale no i ake ai «•; ike, owai la ua mea la; a oiai ike makou i kona mau manao, aiailu oka mea wr.-e no i koe ia makou, oia no ke ao ana aku ia ia mai hana hou pela, oia wak no ka ma- ; kou. No ka hope o ko makou ke pu- ! ana nei makou i ka laina nma o kona . kukulv\ manao —ka EUele"

Aia mawaho o ke awa o Mamala, kahi e ku nei ka manuwa Beritania S"wiftsure f Adiinarala Laiana. O kela ka moku kaua Beritania e lawe ana i ka hae o kona Aupuni, ma ke ano mana nui māluna o na Aumoku kaua a pau o Beritania, ma ka Moana Pakipika: He 4,000 tona kona kaumaha, a mai ka 800 a i ka 4,900 ka ikalka o kona mau enegini mahu. He moku hao oia a e lawe ana* oia he 520 ola uhane. O keia moku no kekahi ma ke kaua ana mai neio Beritanb. n\e Akupila, _a ina e hooma-

Uihu ko n\iiK.6u nla'u 1 JiK3maka 1 'na kii o na Aumoku kaua o Beritania e ki poka ana i na papu o ke kulanakauhale o Alekanadaria, i kauia ai mawaho iho o ka halekuai buke o Lopikana, alaila e ikeia no ke kii kekahi o keia moku kaua. He mau pu nunui ko keia moku ona ano hou loa, a ua hoolakoia no hoi oia me na ano lako kaua a pau. Eia pu no hoi maluna ona he mau Torpedoes (mea hoopahu) o ke ano i hanaia e kekahi haole i kapaia kona inoa o White. He hiki ke kiia keia mau mea hoopahu maloko oke kai me ka palanehe loa, a i kahi i makemakeia ai, a i na he moku he mau mile ka mamao, e hiki no ke kiia keia mau mea hoopahu a hoopuehu liilii iaia me ka ike oleia. Kekahi keia o na moku kaua a Beritania e kaena nui ai.