Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 11, 17 March 1883 — HE MOOLELO NO Kapena Pelelika HE WAHI KOA KAULANA NO PERUSIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Kapena Pelelika

HE WAHI KOA KAULANA NO PERUSIA.

Aia he mau makahiki loihi i haS ae; nei, e noho ana na aupuni o Gerema- J nia me Faram iloko o kekahi uluaoa hoomakaukau kaua nui, a o ka hopena oia mea, ua konao kino aku la keia niau aupuni nui elua iloko o ka hookahe koko weliweli, iioko ae nei o kekahi mau makahiki lolhi i hala ae neL Ua kahea ia na kanaka kupa mai o a 0 e ka Moi, e komo koke ae lakou iioko o na laina koa kiai aupuni,e paa hoi 1 ko lakou haeimua o na enemi a hiki i ka haulehia ana. Aia ma kekahi o na okana aina kuaaina ioa o Perusia, e noho ana keia wahi kanaka o Pelelika. He kanakolu a oi kona mau makahiki i keia wa, aka, 0 kona ano a me kana mau hana, me he mea la, ua hana ia mea me ka eleu a me ka mikiala hana. He wahi kanaka ano kuonoono iki no o Pelelika, oia hoi, he mau pa aina nui a me. na hale Kakela kiekie e ku ana, he mau tausa ni o na holohoiona a me kekahi mau waiwai liilii e ae. O ka leo kuahaua a ka Moi, o kela a me keia kanaka kupa o ka aina, e komo koke ae lakou me ka hookaulua ole, iloko o na laina koa. Ua komo aku la ua wahi Pelelika nei iloko o na laina koa kiai aupuni, a maki aku ia lakou i kahi a na puali koa Farani e hoolulu ana. O Pelelika, aoleloa oiailawelawe iki i keia mea o ka pu a me ka pahikaua, aka iioko o keia manawa, ke paa nei oia i na pono kaua no ka enemi. Ma ke kauoha a ko lakou nei Alihikaua Nui, ua kauoha kokeia mai la o Pelelika, nana ke alakai ana i na puali kaua mua loa. Ma ka Pelelika alakai ana i kona mau wahi koa he hanen a oi, ua hoeha ia aku la he mau tausani o na koa Farani iloko wale no o na minute pokole. No keia lanakila iloaa ia Pelelika, ua hookiekie koke iaae la oia ma kekahi kulana e ae, oia hoi he wahi Kapena* Ua 8. Ferusia, a e lele ana na alīi kaoi" fto keia lanakila hiwahiwa i loaa i na koa o ko lakou aina. He elua a ekolu komo kino ana o Kapena Pelelika ilokoo na hoouka kaua nui, e alo ana i na poka e lele makawalu mai ana imua o kona mau maka, e hili ana i na elau pu a na enemi me kana wahi pahi, aia nae iloko o keia mau mea a pau, aōle loa o Pelelika i loaa i kekahi palapu o ke kahua kaua, aka, o ka lanakila a me ka holo o na hana, oia hookahi ka mea i ike ia e na mea a pau. Mahope mai o ia manawa, ua nui na lanakila i loaa i na koa o Perusia, a nolaila, ua opa pu ia aku la na koa Farani a pilipu i ka paia, a hooholo ia ae ! la ka lanakila na ke aupuni o Perusia. j Huli hoi aku la na koa aupuni i ko lakou mau home pakahi, me na manao hauoli o na mea a pau i komo kino iloI ko o ke kaua, e loaa ana na pomaikai i he lehulehu wale. | Oiai ke aupuni o Perusia e noho hou ana me ka maluhia, kahea ae la ka Moi 1 na koa a pau i komo iloko o na hooikaika ana no ka maluhia o ko lakou aina, e akoakoa mai no kona haawi ana aku i na pomaikai o ka luhi o ke kahua kaua. Ua hele mai la na kanaka a pau ilo ko o keia leo kahea, a o Kapena PeleUka hoi kekahi iloko o keia heluna, ka mea nana na hana koa wiwo ole iloko 0 kekahi mau kahua kaua. O ka Moi, haawi ae la oia i na inoa hanohano a me na uku makahiki i na meā a pau, a 1 ka hiki ana mai i ko Kapena Pelelika manawa, huli mai Ia ka Moi a ike mai la iaia nei, pane mai la oia i ka i ana mai— "Ia oe e ke kanaka hookiekia," wahi a ka Moi, " no ka loaa ole ia'u o kekahi hewa e pili ana nou, nolaila, ke kipaku aku nei au ia oe, e hele loa oe f»eia mai loko aku nei o ko'u aupuni.*' O Pelelika, ilpko o kana mau hooikaika ana he nui wale nialuna o ke kahua kaua, me ka mauna ana i kona ola, me kona manao, e loaa ana iaia kekahi mau pomaikai, eia ka aole, O ka hua o kona iuhi, he kipakuia mai loko aku 0 kona aina hanau ; " Heaha la hoi kana/' wahi a Peleßca iaia iho, "E loaa no i kahi wa ka lanakila i ke kanaka hewa ole maluna oka mea hewa." O ka mea mua loa a ua *wahi Pelelika : nei i hana ai, oia hoi kona kudala ana i ; kona mau waiwai a me kana mau holo- | holona, a me ka home o kona mau maikua. I ka wa i pau ai i ka lilo, alaīla, | ua loaa iaia nei he puu dala mahuahua e hiki ai iaia ke hele kaapuni i ka ho--1 nua a hiki hou i kona aina. ! I ka makaokau ana o kona la hele, I haakk aku la oia i kona aīna hanau, a | pii pololei aku la ia maluna o na kuahiI wi, e nihi ana maluna o na kualono, a e iho ana hoi ma na awawa, a i ka hala ana o kekahi mau pule a ia nei e hele nei, alaila, ua heie ia e ia he mau tausani mile ka mamao mai Perusia mai, a ke hele nei hoi oīa maluna o ka lepo maiihini O keia huakai a ia nei e hele nei» aoleloaoii i hui iki me kekah! kanaka, aka, ouua kakahiaka nui nei no a ia nei e ne'h aia hoi. lohe aku ia oia i kekahi halulu ano e, a i ko ia nei alawa

a&a ae, ike aku la oia i kekahi kanaka npui ano e, e ku ana oia ma ke kumu Qpa iaau nunui loloa, no lakou hoi ke a*apftni he iwakaiua kanaka ke hoopuni &u iho la keia malaila no ka f mam a fioko ona sekona pokole,* kuJ&4 la ua kanaka nunui nei ilaio, ae k * onu ' ke kumu o laau nei, a hapai ae la oia i ki ?%|twnu iaau mai ka honua ae me ke aa, ka lepo, a me na laia hooieahi waie no iima, a kioia aku ia-iiia ika honua; aika wa i hauie aku ai keia kumu laau ilalo, aia hoi, ua iike kilHonua me ka oiea i hoonaueue ia ae e kpeahi olai nui, ka haaluiu o kahi a Kapena Pelelika e ku nei, oia hoi he haiolua mile a oi ke kaawale. lO ka oi kela o ke ikaika ho 'kahi ma ke ao nei," wahi a Pelelika iaia iho. No ka nui loa o kona makemake i keia kanaka ikaika, hookokoke loa uku la ia i kahi a ua kanaka ikaika 1 la e ku ana, a ike mai Ia oia iaia nei e hele aku ana, hoomaha iho la oia i ka- j na i>ana; a pane aku la o Kapena Pe- j lelika iaia— | "'Aioha kakahiaka oe e keia kanaka ika2[;a," wahi a Pelelika, a aloha kakahiaka mai !a no hoi kela. u Heaha kau hana ma keia wahi? walu hou a Pelelika; pane mai la ua kan&ka ikaika nei, "O, e uhuki ana au ikeii poe kumu iaauiwahie na ko'u oha»v* "0, manao au," wahi hou a Pelelike, "O kou ikaika hajmi i na mea kauinaha a hele pu oe me a'u, alaila, pono loa. Aole anei ou makemake e hele pu a T u ika makaikai a puni ka honua nei, a na'u na lilo a pau?" Kimana iho la ua kanaka ikaika nei no keia mau olelo a ia nei, a hooholo iho la oia i kona manao, e hele ana oia ika makaikai honua me Pelelika. Nolaila, v ioihoi aku la oia i na kumu laau ana i liuhuki ai i wahie na kona ohana, I e na makahiki he umikumama- j lima. " | Hoiikane iho la laua nei, a hoomau aku la ika hele ana ma ke aUmii. He mau h. ko iaua nei hele ana, aia hoi ma ke- a kakahiaka, ike aku ia laua nei i kekaii wahi keiki e noKb ana maluna o kekmi puu pohaku, pii aku la iaua nei [nei 1 kē " u Aloha kakahiaka oe," wahi ana, a aloha kakahiaka mai la no hoi kela ia laua nei. "Heaha kau hana ma keia wahi ? wahi a Pelelika, "O, e kali.ana au i ka makani," wahi a ke keiki opio, " makemaikeau e heihei me ia." O keia mau olelo a keia keiki, ua hoano e ia ko Pelelika manao, no ka mea, 0 Pelelika kekahi o na kukini mama loa ma Perusia iloko o ko lakou wa e hele ana i ke kāua; huli ae la oia a pane hou aku la i ke keiki, — "He kukini no au," wahi a Pelelika, "aole he kanaka ma ko'u aina e hiki ke alualu mai ia'u." "O ko'u mama," wahi a ke keiki opio, "ina i elua o'u wawae, alaila, ua like au me kekahi lio mama Ioa; ina hookahi o'u wawae e hoopili ia mahope o ko'u kua, alaila, ua oi ko'u mama mamua o ka makani ikaika loa." O keia mau olelo, hoopau ae ia o Pelelika i kona manao e heihei me ia. Pane aku ia ua wahi Pelelika nei i ke keiki opio,— "Ua manao au, o oe ke kanaka kupono ioa e hele pu me a'u i ka makaikai honua; aole anei ou makemake e hele pu me a'u, a na'u na lilo a pau? " Ae mai la ua keiki nei me ke kaulua ole, a aiua iho ia aikane hoahele o ua wahi Peielika nei e hele poai ana i ka honua. (AoU ipau.)