Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 12, 24 March 1883 — HE MOOLELO NO Kapena Pelelika HE WAHI KOA KAULANA NO PERUSIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Kapena Pelelika

HE WAHI KOA KAULANA NO PERUSIA.

I Hoomau aku la o Pelehka i ka hele j ana me ke alahele me kona mau hoa'loi ha elua T a oiai lakou e nanea malie ana i ka nana i na kula uliuli, na puu kiekie, a me na laau nahelehele o kela a me keia ano, aia hoi iloko oia mau sekoaa pokole, lohe aku la lakou i kekahi halulu ano e, a me he mea la ka honua e haalulu ana i ka ua mea o ka ikaika o ka mea nana e hoonaueue malie ana. O Pelelika a me kana mau aikane elua e hele pu nei, ua hoopuiwa koke ia lakou no keia halulu ano e, a alawa ae la lakou ma o a maanei, aole i ike ia ke kumu o keia halulu ano e, a oiai lakou e hoomau ana i ka nana, aia hoi. ike aku la 0 Pelelika i kekahi kanaka nui e kau ana iluna o kekahi lala laau, a o kona ihu ua like pu ka nui me kona poo, alawa mai la ua kanaka ihu nui nei a ike mai la ia lakou nei e ku aku ana, huh ae la oia i na kumu laau loloa e ku ana, hookapakahi ae la oia i kona pukaihu me ka paa ana iho 0 kekahi lima ma kekahi puka, a puhi aku la kekahi pukaihu ona i ka makani, a o na kumulaau loloa hoi e ku mai ana, ua lilo loa lakou i mea ole imua o ka pukaihu o keia kanaka. E hina ana na kumulaau nunui e ku ana, no lakou na a-a loihi e wili ana i ka honua; o na opala me na laau liilii, ua lele lakou i o a ianei, a me he mea la na kekahi makani puahiohio e puhi pakaawili ana i ka lewa, a e holo ana hoi ka halulu o |ka honua/me he mea la na kekahi he- ; kili ikaika e kuilua ana ka haalulu o na mea ola kino e ku kokoke ana. O Pelelika, i kona wa i ike ai i keia mea hou, ua makemake loa oia e hui pu me kela kanaka ihu nui. "Aloha kakahiaka oe," wahi a Pelelika i ke kanaka ihu nui, alawa mai la ua kanaka nei, a aloha kakahiaka mai la ia ianei. "Heaha kau hana ma keia wahi," wahi a Pelelika i pane aku ai. <J O, e puhi ana au i keia opala e ulu nei ma ko'u kihapai," wahi a ke kanaka ihu nui. "o oe ke kanaka kupono loa e hele pu ai me a'u i ka makaikai. Aole anei ou makemake e hele pu me a'u i ke kaapuni honua, a na'u na lilo a pau?'' Ae mai la ua kanaka nei me ke kaulua ole. Nolaila, piha iho la ka ekolu o na hoa 1 'loha o Pelelika e hele kaapuni nei i ka honua. Ma kahi a Pelelika e olelo ai i ua poe hoa'loha nei ona e hanaia kekahi mea, ua hooko koke ia kona leo me ka hikiwawe. Hoomau aku la no lakou nei i ka hele ana, a«ma kekahi kakahiaka, hiki ana lakou nei maluna o kekahi puu kiekie; a maluna hoi o kekahi ahua, ike akit la lakou nei i kekahi kanaka e noho onā, a he wahi papale Biva uuku ke kau ana maluna o kona poa He mea haohao keia i ko Pelelika ike ana aku i ka papale o keia kanaka e kau nei maluna o kona poo, he wahi papale Biva uuku loa, a e kau wale ana no maluna o kona lauoho. Hiki aku la lakou nei ma kahi a ua kanaka par*" le Biva uuku nei e noho ana, la ua wahi Pelelika nei iaia,— Aloha kakahiaka oe/'kakahiaka mai la no hoi W'iauHe mea hoi> *°' u »ke ana ia oe," | wa hi a pelel lva 1 ke kanaka papale Bi--1 va< m; > ao'u aina ma Perusia, ua hana !ia V« papale Biva a kui>ono i ke poo o | ve kanaka, aole hoi e like me kou maluna wale iho no o ka lauoho e kau ai." "O keia j)apale Biva uuku," wahi a ua kanaka nei, u aole au e pono ke huki iho a komo pono i ko'u poo, no ka mea, ina au e huki ana a pili ma ko'u mau pepeiao, alaila, e iho koke mai no auanei ka ohu o ke kuahiwi, a lilo keia mau pohaku a me oukou pu i mau puu hau kiekie; a i huki hou au iluna, alaila, e hoi hou no ka hau a me ka ohu i ke kuahiwl" I ka lohe ana o Pelelika i keia mau olelo a keia kanaka a me ka moolelo o ke\a papale Biva uuku f ua makemake loa ia oia e lilo keia kanaka i hoa'loha nona,. nolaila, pane koke aku la ia i ke kanaka paj>a!e Bi\*a, — " Ua manao au, o oe ke kanaka kupono loa e hele pu ai iue a u i ka makaikaiv' wahi a ua wahi Pelelika nei, u a na'u ka lilo ana ma na mea e pono ai | o kou makaikai honua ana me makou." | O ua kanaka nei, ae koke mai la ia i | keia noi a Pelelika, a heie aku \a lakou ! ma ko iakou al.ihele mau. Iloko o kekahi niau la a lakou e hele nei ma ke alanui, hiki loa aku la lakou nei maloko o kekahi ululaau loloa, a manao ae la lakou c hele malalo o ke» kal\i kumulaau loihi e hooluolu ai no kekahi mau minute pokole» aia hoi i ko lakou wa i kokoke !oa aku ai he mau anana ke kaawak, ike aku la o Pelelika i kekahi kanaka e kikii ana kona alo Uuna, o kona kua i ka honua, o kona mau wawae liuna, a e paa ana oia i kana pu iaifela ma ke kowa o kona mau uha, a e awihi ana kona maka akau ma ka aoao o kana pu, a e kau pololei ana oia iluna o ke kumulaau loihi O Peielika, i kona wa i ike ai i ke kulana kipu a keia kanaka, alaila, he mea hou \m ia i kona manao, ka hiki

ana i keia kanaka ke kau aua aku i ka- j na pu ma ke kowa o kona mau uha me I ka oniom ole. Huli ae *b iakou nei iluna o na lala laau T a nana ma o a maanei, aoie he ike ia aku o kahi ana e kau nei i kana pu raifela; a e Uke hoi me ko Pelelika ano mau aka niele i na poe a pau e loaa ana iaia, pane aku la oia iua kanaka nei,— | "Aloha kakahiaka oe e r! :keia kanaka kipu, n alawa mai nei a aloha kakahiaka nei, a hoomau aku la no ana o kona maka akau o kana pu raifela. / No ka lilo loa oka m*|iao o ua k? naka kipu nei ma kana m*a i makemakeai, nolaila. hoolai iki ihō la ua wahi Peleīika nei no kekahi mau minute pokole, a pane hou aku la oix i ua kanaka nei: "Heaha kau mea e makemake nei e kipu?" wahi a Pelelika i pime aku ai; alawa hou mai ia ua kanaka nei, a pane mai la, — u O, e kali ana au i keb manu iluna 0 ka wekiu, a alawa mai kona maka ilalo nei, alaila, ki aku au iaia ma kona maka akau." "He mea kupaianaha i keia kanaka kipu," wahi a Pelelika i kona mau hoa'loha me ka leo hawanawana, "kana olelo mai, e kali oia a alawa iho kela wahi manu ilalo, alaila, ki aku oia ma kona maka akau." He oiaio, o kahi a keia manu e kau nei, aia iluna loa o ka piko o ua kumulaau nei, a nona hoi ke kiekie ma ka hoomaopopo aku, aole i emi mai mala--10 o ekolu haneri anana. O keia wahi manu iluna o ua laau nei, ma kaPelelika hoomaopopo aku, ua like paha kona wahi nui me ka moa keiki liilii, a 1 ole ia, malalo iho no paha. Oke kanaka eku ai kela manu ma ka maka akau, ua manao o Pelelika, oia ka oi loa hookahi o ke akamai a puni ka honua. I mea hoi e ike maka ai lakou nei ike akamai lua ole o ua keiki la, huli like ae la ko lakou nei mau alo iluna o ua kumulaau nei, me na manao pihoihoi no ke ku o kela manu iluna o ka piko lala laau, a lakou hoi e ike powehiwehi nei i kona kino iua awakea la. He mau minute pokole keianana nui apa a lakou nei, a ike aku la lakou i ka. upoipoi ana ae o ua wahi manu nei me ka hoomakaukau ana e aku, aka, kana pu raifela, a no ia mea, alawa iki iho \a ua wahi manu nei ma kona aoao j akau, a iloko no oia sekona hookahi i ] hookuu pau ae ai ua kanaka nei i ka ikaika o kana pu punahele, a lele pololei aku la ka poka me ka hikiwawe loa a ku kahi manu iluna o ka wekiu laau, a opeapea ae la oia i o a ia nei, e puhi malie ia ana e kahi makani kolonahe malie loa e pa ana, a hiki i «a 1 haule aku ai >' ktt honua. Naholo aku la lakou nei a hiki i kahi e waiho ana oua wahi nunu nei, lalau iho la o Pelelika i kona kino a hapai ae la imua o lakou, i ko lakou nei nana a.na iho, ua pololei e like me ka olelo a keia kanaka, ua ku ua mami nei ma kona maka akau. E like me ko PeJetika ano mau, o ka makemake i n* kanaka o keia ano, nolaila, pane la oia iua kanaka nei: "U* manao au," wahi a Pelelika, "o op *e kanaka kupono loa e hele pu ai ine a'u ika makaikai. Aole anei ou | makemake e hele kaapuni i ka honua, nei, a na'u na lilo a pau?" Ae mai la ke kanaka kipu pololei me ke kaulua ole; a hele like aku la o Pelelika me kona mau hoa'loha i ka makaikai i ha kulanakauhale nui o na mokuaina hema o Europa, a i ka hala ana o na makahiki elima o keia kaahele ana, hoolo--11 hou ae la o Pelelika i kona alahele, e hoi hou i ka aina hanau, e ike i ka home, kahi hoi o kona mau makua i hala e aku. (Aole i pau.)