Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 12, 24 March 1883 — NA KE KUOKOA I KA ELELE POAKOLU. [ARTICLE]

NA KE KUOKOA I KA ELELE POAKOLU.

(Kakama no ke Kuokoa.) Na mele Inoa o na Alii. Ua eha loa oe i ka ke Kuokoa, no kana pane ana "No ka poe apo mele wale, a me ka hooili wale aku i na inoa 0 na alii, he kalohe ia, a me ka aihue." Oiaio no ko makou manaoio, a ua makemake loa no makou e hana ia ka mea pololei. He elua wale no paha mea kuleana i keia.—O ka poe malama meIe Inoa, a me ka poe nona ia mau inoa 1 haku ia ai, a i hooiliia mai ai paha e ka poe nona ua inoa la. Aka, ma na mea i hana ia, a e ikeia nei, aole ia mau mea elua. A ke hoao mai la oe e holo,a e pee malalo o na opu weuweu, e imi aku i wahi nou e malu ai, a e ioaa ia oe he keehina kup>ao nau e paie mai ai i ka makou, a e nele ai kena aoao i ke kalohe, a me ka lawe wale, a oia kau e ninau mai nei. Owai ka Hooilina o na Mele, a me ka Nohoalii, a me na Aina I-eialii? "WUWi , x • 1 « - 1 * >. p Ahaolelo!" Ua pololeloe, oia ka HooOina o ka Nohoalii, a me na Aina Leialii i oleloia e ka Pauku 22 o ke Kumukanawal Aka, o ke niele inoa o na a!ii/ ? aole ia ikomoiloko ouaPaufctr atpehea oe i manao ai, he wahi ia nou e nalo ai fce iho, a he wahi hoi e kuleana. io ai ko lawe wafev a haawi wale i na mele Tnoa o na Alii maua Pauku 22b o ke KumukanawaL Nele loa ke rra aoao malalo oia kumu. A ke hoala hou nei makot) i keia ninau. fea Hooiiina o na Mele. y ' Oia ka hapamua o ko ninau, eb ka |jane. 1 O ka mea no a ke alu nona ia Inoa e hooili aku al 2 O ka mea a ka poe malama inoa e hooili ai—oia na Kahu-na iwikuamoo o na alii nona ua mau mele Inoa ia. O na alii aimoku kahiko a pau, he mau meie inoa wale no ko lakou, a peb hoi na alii nui a pau. Ua hooiiiia i na keiki, i na mamo a lakou, a pela niai a hiki i ke au o ka Moi Kamehameha HI. ka Lokomaikai, oia ka Hooiiina hope 100, o na mele Inoa o na kupuna alii kahiko> a pau o Hawaii, o Maui, o Oahu» o Kauai, a he mau alii

kapa wale no € ola am ia wa i aua iho i ko lakou no ka bkoa mau keikL E iike nse Kekauiuohi no kana Lunalilo, i o Kinau no kana V. Kamamalu a me kahi mau mea e ae. Ua maopopo keia i na mea a pau ma keia, a ke ike pu mai ia hoi e ke kokua o lawe mele wale, o Kamehameha lIL ka Hooilina Hope o keia waiwai A e hapai hou ae kakou i keia ninau. "'Owai kona Hooilina o na Mele Inoa?" Ua pono b ninau, ae haiaka makoa. Ua hooili aku o Kamehameha 11 n i keia mau mde Inoa i kana keiki: a oia ponoi kana i hoolaha ae ai Nana keiki; a Nana no i !awe ae ai a hanai ponoi iho me Kana Moiwahine, oia no ke Keiki Aiii, A. K. Kunuiakea. Ake ola nei he mau hoike i ike, a i iohe i keia mau Hooiiina oua mau Meie Inoa la. A ke mala ma pu ia nei he Buke Mele Inoa, oua mau mele la a p3jt. He mea hiki loa keia ke hooiaioia. A ke ninau hou mai nei oe, Pehea, Aihue, a powa anei keia Moi i kona lawe ana i na mele o na Aimoku mua i hooili mua ia aku maluna Ona. wAole loa." Eka Eldi y aole a makou olelo ma ka pepa oka la 24 o Feb. he aihue, a he powa ka Moi, i kpna lawe ana i na mele ona Aimoku mua." Ke waiho aku nei no makou na ka EUU no kana mau olelo inoino, e kapa 'la i ka Moi he aihue, ahe povra Eia nae ka makou, ua hewa, a ua kalohe, a ua aihue maoli ka poe lawe mele, i ko lakou, tawe wale aku, i ua mau mele la a pau o na Aimoku kahiko, a hooili wale no ka Moi, oiai, ua hooili mua ia ia mau mea a pau ia A. K. Kunuiakea e ka Moi Kaniehameha 111. AoA. K. Kunuiakea ka mea nana e o ia mau mele Inoa a pau i keia wa. He menemene makou i keia mau hana mahaoi a kekahi poe nana i lawe a hooili wale i na mele inoa me ke kuleana ole. Ke hoole nei makou. Aole loa he kuleana o keia, e lawe ae ai malalo iho oka mana oke Kunuikanawai. Hawawa, a naaupo maoli keia mau olelo a ka Elele. "Ua hanaia* aua aeia ena haawina o ke Kumukanawai." Ke hoao hou nei oe i wahi pono hou ae no kena aoao, ma kou nihi ana ae ma keia mea. Nele no kena aoao i ka mua, a nele hou no i keia. Aole loa i hoao o Kamehameha V. i kona hana ana i kona Kumukanawai, e lawe ana i na pono piiikino, a pili waiwai a ka Moi Kamehameha 111. i haawi ai. Paa loa naMahele aina anai haawi ai oia no na Lii. Na haawina HoonaAina. Na Haawina aina o ke aupuni. A ua paa loa pu mekeia. Ke hoomau nei makou, <{ ua hewa loa ka poe lawe mele wale, a hooili wale aku no ka Moi. Ua komo pu iloko 0 keia hewa ka Ele/e" ma keia ano ona. he Kokua hewa. Aole loa e pili keia mau ano ino o ka aihue a me ka powa ma ko makou aoao, aia no ma kena aoao ia mau ino a pau. "No na mea pili i ka Papa Kuauhau. Na ia papa no lakou e pane ae." E kali io aku ana no makou i kaua Papa la. Ama kahi hea la auanei o ka makou ka ua Papa la. Ona hemahema o ka Buke o Aberahama, a ua hilinai ka ia i ka Buke o D. Malo laua oS. M. Kamakau. A malia, o loaa ia makou he mea e kono ikaika ia ai no na hihia, na mea hoopohihihi, alaila, e hana ana no makou ma keia mua aku. "O ka wai Buke la ka ke Kuokoa e hilinai nei? Oka Mala'o ame Kiwa-la-o." He kuhi oe, ua pau ka ike, a me ka niakaukau ma kena aoao wale no. He lalau oe. Nau ana keia aoao. Iluna a i lalo. Aia i na maka e pula ana. "Ina iho no na iliili a Palila, aole i nalowale." • Eka Elele, nele oe ika ike. Komo oe iloko o KapuahL Lilo oe he lawehala na Kakela. He mea hiiahila loa ia makou keia mau huaolelo, aole hoi e hoike i na wehewehe ananokeiamea.