Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 13, 31 March 1883 — NUHOU O NA AINA E. [ARTICLE]

NUHOU O NA AINA E.

HK PAHAOHAO Nl'l MAWAENA O NA KAUKA. HE KANAKA I A OKIIA KONA FVV t LllA, HOI'HOUIA I KA PAHI, PaA KONA KINO I KA HAU, AKA, KE OLA NKI KO OIA. 0 kekahi kanaka 0 kona I inoa he kupa a he kamaaina no ka apa | na aina 0 Roumania, nona na makahiki he 28 he wahine a he 4 ana mau ke-! iki, ua loaa iaia kekahi haawina j>oim> 1 loa ma o ka okiia anao kona pu-ai, liia, houhouia, a haaleleia ok maluna o ka

! hau maloko oka ululaau e make i ka houhou maeele a ka hau; penei ka moolelo oiaio e pili ana no ka looa ana o keia mau haawina poino iaia; He kanu waina kana hana a ua nui no hoi na eka aina i paa iaia i ke kanuia i ka waina; iloko o ka mahina 0 Aperila 1877, e hoi mai anaoia meko na mau hoahele he umikumamaiua ko lakou nui mai ke kuianakauhale o \'aselina i Geremania, mahope iho o ko lakou kuai ana aku i ka iakou mau waina, a i na paiena owaho loa o keia kuianakauhaie, loaa iho ia iakou i Kekahi powa he 21 ko lakou nui a pepehiia iho la iakou nei a pau a haaleleia iho ko iakou mau kino make iluna o ka hau oiai ka honua e paa ana. O keia kanaka nae o Lanadisiki oiai ua houhouia konakino a pelanohoikona pu-ai—pohala ae ia oia mai kona waihoana ma kekuiana mauie, a ike aku ia i ka poe powa e hakaka ana mawaena o iakou iho no na waiwai a iakou i iilo aku i ka poe powa, a ia wa oia i kokoio aku ai e pee ma kekahi wahi opu nahelehele; aka, aole oia i pee pono iho ike e ia mai la oia e kekahi o na powa a nakiikiiia iho la ke kaula ma kona pu-ai. (aoie nae ma kahi i moku mua) aka, maiuna ae, a kauia aku la maluna oka laia o kekahi

kumu laau; ua piha he umi minute kona kau ana iluna-ua pau kona ike aka niau«no nae kona hanu ana ma o ka mokiL mua, ai ka manao ana o keia poe |X)wa ua make loa oia, okiia ae la ke kaula e paa ana i kona pu-ai a kiolaia aku la oia me kona mau hoahele e waiho make ana. He kanahakumamawalu minute kona waiho ana ma ia ano me ka mau no kona hanu ana—Maalo ae la kekahi mea ma ia wahi a ike iho la oia i keia mau hiona manaonao a ike pu iho la oia i keia kanaka e waiho a make ana, aka e hanu ana no nae, ua maeele kona kino i ka hau, hoihoi aku la oia iaia i kona home. He mau la kona malama ana a no ka hiki pono ole iaia ke lapaau i kona mau palapu, ua hoouna loa ia aku la oia i kekahihaukapila ma ke kulanakauhale o Viena i Auseturia. He elima makahiki kona noho ana ma ia haukapila malalo o ka lapaau ana a kekahi kauka akamai o ia kulanakauhale. Iloko o na makahiki mua elua o kona noho ana ma ka haukapila, aole he wahi ai i komo aku i loko o kona opu, aka, o ka mea e hiki ke ',komo oia no na mea hehee e laa ka pia hehee a me kekahi mau mea hehee e ae —ola loa ae la ka moku o kona pu-ai a hoi ae la a ka mau, aka, ikeia iho Ia aole he puka inakani malalo iho o kona pu-ai a komo iloko o ka waha ; noluila ua hanaia iho la he ohe aniani uuku a hookomoia iho la kona pu-ai a komo iloko o | kona waha, a me ia ohe oia e hanu nei a hiki i keia wa. Ke lawa pono ole ke komo ana o ka makani maloko o ua wahi ohe aniani la, alaila, e huki no oia ia wahi ohe a hookomo hou he ohe nui iki ae. He hiki loa iaia ke hanu me keia ohe aniani me ka pilikia ole, aka, ke huihui loa ka ea, alaila e holo loa ana ia ea huihui a hiki loa i kona ake mama a oia wale no kona pilikia. I keia wa aia oia ma kona alahele mai ke kulanakauhale aku o Viena i Auseturia, i Kapalakiko no ka hui ana me kana wahine a me na keiki a me ka ohana pu. He lanakila nui keia oka ike o na Kauka maluna o kekahi palapu pohihihi. Ka heluna kanaka o Far.<ni.

Mamuli o ka heluia ana mai nei o na kanaka o Farani, ua ikeia he 37, 400,000 a penei ka mahelehele ana. Mailoko mai o keia huina ua ikeia he 18,650,000 kane, a he 18,750,000 wahine, 4,000,000 o ko na aina e, 22,400.000 jx>e i hanau ma ke kulanakauhale o Parisa ma Farani a ua hookuj>a iho lakou, 18,299,000 j)oe e lawelawe ana i kaoihana mahiai, 9,300,000 jx>e e lawelawe ana i na hana lima like ole, 3,800.000 mn na hana kalepa, 1,600, 000 ma na hana akeakamai a me na hana like, 2,150,000 j>oe ē noho nei ma o ko lakou mau loaa aiwaiv\*a jx>noi; he 7,520,000 kane i mare i ka wahine, 7,5 0 3*°°o wahine i mare i na kane, i r i 025,009 poe wahine kanemake, 1,964,-! 000 poe wahine aole i mare kane iki, | 10,110,000 kane wahine ole, a he 9,-! 280,000 wahine kane ole. | Ka ka Ona Miliona mau haxa. Sana Lui lan. 31 —Ua hoike ae ka nupepa JFbst i ka ka Ona Miliona mau hana a me kana mau olelo e nokenoke mai la ma Amerika; a penei ka hoike a ua nupepa la; " O Claus Spreckels, ke kalepa ona ko nui o Kapalakiko, ke oleloia nei ke hookele nei oia i kona mau manao no ka hoohui ana ia Hawaii me Amenka Hui, ina e hoopauia ka bila Kuikahi Panailike e kaahaolelo; kona ake iao ka pau o ke Kuikahi, a na ia mea e hoopiha iho i kona ekeeke me na mliiona dala he 3 a i ole he 4 no ka makahikl He hiki iaia ke haawi makana he 1 a i ole he 2 miliona dala i ka ohana o Kalakaua, a me kona kuai pu aku no hoi i na kuleana a pau 0 ka hooilina alii o ka Paeaina Hawaii Ke enu nei ka lahui Hawaii, ke ane pauala ka ohana alii a aole he hopena hou aku o lakou." NA Kll HOOHENEH3NE O REV. TALMEOA (TALAMAOE> Ma ke kulanakauhale o Brooklyn j ma ka mokuaina o Ku loka, ua kaha- I

| kahaia na kil hoohenehene no ka Kev. Talamega a ua pāiia ma ni huina alinuL Ua hoikeia oia maloko oua kii la ma ke ano he kanaka hoonohonoho akua. Ua kahakahaia keia mau kii e kekahi o na kekahi halekula o ia kulanakauhaie, a no ia kumu ua kauohaia ke kumu kula o ua haiekula la e kii e hookaawale ae i ua mau kiī hoohenehene la a i ole e hoopaaia no na ipuka oka haiekula. Ua wikiwiki ke kumu e kauoha aku i na haumana e hookaawale koke i ua mau kii hoohenehene b. So KA MAKE LEHULEHU. He nui loa na bila kanawai i laweia imua o na ahaoielo elua o Amenka Hui, e hoopau loa ana a e papa ana i ke kanawai Mare Lehulehu e laha nui nei ma kekahi o ko lakou mokuaina, oia o Uta. O kekahi ona bila oia no ka hoopau loa ana i ka hoomainoinoia o na wahine mua loa i mareia, ma Uta, o kekahf he bila ia e hoomana ana ika wahine e hoike oia ika nui o na wahine i mareia e ke kane hookahi Ua oleloia ua nui ka noonooia o keia i mau bila a me he la e hooholo loa ia ana. J

[ Kela me keia. Aia i Dubelina kulauakauhale o Se- . kotia kahi e lawelawe nei o Mude me Sanake i ka laila hana —Ua papaia ka , lawelawe ana ona wahine i ka oihapa kauka ma Auseturia. Ma kekahi mau wahi e ae ke lawelawe nui nei na wahine i keia oihana —He eha makai me ko lakou luna makai ka i hoolimalimaia e kiai i ka maluhia o ke kikino o ke Kuhina nui o Enelani, oia o Pohakuhauoii, oiai oia ma ke kakela o Hawadena—Ua olelo ae kekahi nupepa ma Ladana, o kumu ka i omaimai mau ai o ke ola kino o oia no ka moe pono ole o kona po no kona paa mau i ka hana—O Sepania ka ukali aku o Amerika Hui ma o ka nui loa o na kaamahu i poino ma ka hookui ana; ua ōleloia o Amenka Huipuia ka hikimua ma keia mea he hookuikui kaamahu—Ua manao wale na poo aupuni o Enelani e papa loa i ka hoohanaia ana o na wahine ma na hale hana kaulahao ame ke kui, no ko lakou haalele i na keiki ma na hale a hoopapau ma na hana; ua oleloia ua noho maktfa ole na keiki i ka hale me ka mea ole nana e malama a e hanai hoi i ka ai—lloko o na mahina hope o kela makahi\i, ua pahu ae 24 lua mine like ma Enelani, a mai loko ae o keia mau lua i pahu he' 15 mau lua mine i pahu a he 241 poe i maka, a ua like keia me ka averiga 6 na make 0 na makahiki he kanakolA i hala aku nei—He ,£23,000 ka liio moku o Eleda no kona mau kanaka hana ma ka pa kapili moku no ka pule hookahi—Ua hoolilo ihokamoio Potugala | i kahi kulanakauhale uuku o Ajuda, o 0 kona wahi noho paaia a malaila e kukuluia ai kona halealii, aua kauoha oia e hoomoeia i mau uwea telepOna mai kona halealii a i ke kulanakauhale ponoi oia»o Lisebona, me kona uku pu aku i ka hui hoomoe uwea telepona no ka hoohanaia 0 na uwea telepona e ia, a ua oleloia, oia ka moi mua loa a puni na aupuni nui o Europa i kauoha i u..: 1 -

kekahi hui hoomoe uwea lelepona e hoohui i kona halealii me ke kulanakauhale me ko lakou mau uwea, me kona uku mau aku ia hui i kela a me keia wa e kauohaia aku ai oia e uku—Ua make mai nei kekahi kanaka ona mau

ma Enelani no ke kumu ua pau loa kona ake ikaaiia e ka rania. No kanaha makahiki pololei kona inu mau ana i ka rama me ka haule oie o kekahi la hookahi oka makahiki. He wahine kana a he keiki a ua oleloia ua hahai aku no laua ina meheu oka mua. O ka rama a keia poe e inu mau ai, oia no ! ke koana rama o na pahu, i kiolaia a i waihoia na pahu iloko o na pa, oia ka rama a keia poe i inu ai no keia mau makahiki loihi—Ua paewa ka pili ana o ke a luna a me ke a lalo o ka waha o kekahi kanaka ma Kapalakiko, i kona wa i akaaka ai a nui loa; ua hoihoi hou ia nae e ke kauka a i ka mau na a paloo keia kanaka; i ka wa nae i noi aku ai ke kauka i kona uku, hoole mai ! la ua kanaka nei me ka i pu mai ua nui loakana kaki ana, aole i hoopaapaa aku ke kauka a aole no oia i koikoi aku, aka, kamaOio aku Ia ke kauka ma na olelo hoakaaka lealea, a na ia mau ka mailio hoakaaka i puni loa ai ua kanaka la i ka hauoli a akaaka hou ae la oia, a ia wa no i paewa hou ae ai kona mau a polokeloke, pilikia loa

iho la ua kanaka la, a ia wa na oia i nanao iho ai iloko o kona eke a uku aku la i ka kauka no kona luhi mua, a uku pu aku ia oia i ka luhi o ke kauka no fca hoihoi hou ana i kona mau a a ka mau. Ua manao paha keia kanaka i ka halau like laua i ao ia ai, eia ka aole—E holo makaikai aku ana ke keiki alii o Wale a hooilina alii o Beritania Nui i Amenka Hui—Ke uku mau nei ke alii Shah o Peresia i kona baba kahi umiumi he $5,000 i kela a me keia makahiki—He 50 enegini mahu ahi o ke kulanakauhale o I a 500 kanaka kinai ahi—O ke kamukuai | |ona wahine ma Sibcria, Asia, ke kuai- | no ilio—Ke hookomo mauia nei iloko o Eneiani i kela a 186 makahiki, he hookahi hiliona hua o kek a me keia ano—He hookahi hapaiua o ka heluua nui o ka lahui

kana&a o lapana, he |x>e malihini. eia nae ka apiki, aoie o lakou i mahi ij i na aina a paa na eka aina he nui. aka, > i mahi aku no lakou a hapalua eka pau :|ae la no—Ma ke kaua inai nei mawaena o Enelani me Aigupiia, ua oleloia he hookahi wale no poka mailoko ae o hanen i «aiwai a o ka nui īho ua uhauha wakia. Ma ke kaua hoi mawaena o Gereroania me Farani. he 30 a oi poka i waiwai mailoko ae o hanen — Iloko o kela makahiki aku nei ua haI naia e ka apana aina Guremebuga ma Geremani» 3,170,957 tona hao he mahuahua oi loa keia i ka 5,914.009 lona oka makahiki iSSi, 2,729,038 tona o o ka makahiki iBSo, 2,226.587 tona o ka makahiki 1879 —Penei na huaoleio j hope loa a ke aiakai nui o ka puaii j (Highland) Hailana Beritania. imua o ko lakou kenela nui W"ulese ma ke kahua kaua Tela-eia-keba, mahope iho o ka lanakila ana o kona puali a oiai e aneane loa ana e lele kona hanu: "E kuu kenela, ua aiakai pololei anei au ia iakou'?—Mamuli o na kuhikuhi a me na hooponono a na adimarala Beritania, ke kapiliia nei i keia wa ma ka pa kapili moku o Katahama ? he moku kaua nui a manoanoa, a e kapaia ana kona inoa o Mersey. He ekolu haneii a oi kona loihi a he kanaha kapuai kona akea, a o kona mau enegini he oi loa i aku oka ikaika—He hale hana keaka I nui ke hanaia nei ma Ladana i keia wa j a ua kapaia kona inoa ka Edena, a oia ! ka hale keaka nui loa o ka honua nek no kona nui loa a kiekie launa ole na paia o luna, aole he hiki i ka ike o na maka ke hoomaopopo jx>no i na hana keaka e hanaia ana a ma ka ohe wale no e ike ai. Nui io.