Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 15, 14 April 1883 — NUHOU KULOKO. [ARTICLE]

NUHOU KULOKO.

j Poakolu nei ma Kaj>ahma, ua i i'ii.ima Harbortte. *•' m • vvv>Vohuia ka Hon. L. Aholo i T Hoomalu no Wailuku. y - v;e kakahiaka o lea Poalua nei, i j . - i -I ka moku kaua Cieremania| 1 k;, Poaha nei ka hoopukaia ana o - F r' it a oka lua keia o na hebedok ona puka ana i ka Poaha. ] poaha nei ka holo ana o ka . A I'i-alar.i no Kona awa o Ma- - e Ha«aiL i, .mea e hoolilo ana i kona naauao . - no ka rama a me na hana lapu- <>] loa aku ka hupo oia kanaka. }; k le mai pau ike ahi ka hale noKealakai e ku nei ma ke alanui N -. a, 2 oia ke kumu oke kani ana o ~ - hoailona hale pauahi i ka Poaokela i'ule. ; h >okohuia ke kapena ona ma- , - n Uilama Kele, i Luna Hooiaio! : , b Aelike Kepa mawaena ona . rnc ke Kauwa no ka mokupuni ] j, • kakahiaka o ka Poalua nei, ua ... aku ke kino make o kekahi keiki; c t lana ana ma ka uapo o Haalilianona na makahiki he 6a 7 paha; . eia kona kino make ika Halewai. . • \kar.a ka mahele olelo oka Aha '• ,a!u oke Kulanakauhale nei, me heahanau Akiona, ua hoopiiia iho ...a no ko laua lawe wale i na dala ano kipe i kumu e pakele ai ka iala mai ka lima ae o ke Kanawai.

\ mai ka mokuahi "Kulanakau- ) Nu loka'' i ka la apopo a i ole . l'.akahi aku, ua lonoia e hoea pu . : .ma nialuna ona he 500 Pake paa- ... h.'U no ko kakou mau mala mahil'iha kui Pake ana kakou. i .1 kono ke kaj)ena o ka moku ka\tiK rika \Vachusetts eku nei ma . iw.ikou nwa nei i kona mau hoa'loha aina neieholoaku emakaikaiikona ku, a i ka l'oaha nei ko lakou holo . ina no ka makaikai. hoonanea iho na keiki puhi ohe *a uwaj)o mokuahi i ka Poakolu , na ohua o ka mokuahi, me na leo rm Hawaii a leo namu —he keu a > uuoli ona ohua, a ua lulu lakou a na da)a he umikumamaha a ma.l nku na laltou. Ma ke ahiahi o ka Poakahi nei, i ku .. ai ka mokuahi Sutsa mai Kapala- . \ i nui, a maluna mai ona i laweia ■ai he 300 Pake paahana, a he mau ) nuhou makamaka; ma kekahi wa- ; h: o ae o ka i>ei>a e ikeia ai ia mau nu- ! h » i makamaka. Hc haunaele nui maloko o ka hale • : uma ma Kanekina i ka po Poaono '<. . oia no ka ulu ana ae o na hakaka . waoiia o na kanaka a me na manuwa 'a oka hoj>ena oia hana, ua unuia . ► .1 !a iakou a j>aa iloko o ka Halewai . i 'Lini pa kolu a |ja'ha kekahi o keia : , im na rumi jxi-uo Kewiki. Eia ka io a kahiko: Lolo. I a holoakuka moku kuna Kaala » kona mau awa o Oahu nei i ka Poakahi nei a i ka Poalua nei kona huli : i ana mai jno ke awa, mamuli o kona : aiawai ana me ka makani ikaika e pa ..-ia; t ka Poalua nei ua holo aku ka • u =ku kuna Ma/oo no kona mau awa • o (>ahu nei —ua halawai no ia . a no hookahi la no a ua huli hoihou iai i>ja. 1K puolo hila l>anako o ka heluna aneii, kanalima. ka i haule ma na -\u o kc kulanakauhale nei, a o ka hu:r.a nui o ia mau hila aole i ) u ak .i makana nui kehaawiia ika mea ;:ar. meae loaaana uamau hilalake ho- : ae ma ka halepai o Kipikona a me k., Uejvii oka nupepa puka la No ka manao ana o ni makamaka a ww na hoaaloha o laukea a ma Henere ;Pua e ku mai ana ka mokuahi A usft*iraiia i ki la Sabati nei K e kau aku ana laua a e holo aku i ko laua misiona i ko na aina e mamuli > na kauoha hoouna a ke aupuni, nolaIla, ua hoomakaukau e lakou he wahi iKiiwiaii» hooluana no laua i hui pu ia me na manao—palekana a maluhia ka >v. \kai a huli hoi nui. Mawaena o na Ohua no Kapalakiko uuiuna oka mokuahi A*sttaralia ua ike iho makou i ka inoa o Waila, Oalale, Curtb Hehu laukea, Henere Pua, a me kekahi mau inoa e iho oko kakou }x>e kamaaina. ona inoa ho}>e oia o laukea me Henere Pua, iu hoikeia e hoio ana laua a Kapalakilo. a mai ilaila aku a Nu loka, kau maluna o ka mokuahi a holo no Enela m ; nui Enelani e hok> ana iaua no na aupuni nui o £uropa me ko laua kipa pu ana ma Rusta ma ka la e poni ai ka K m<'pera, a o lap&na paha ko laua wahi hoj>e !oa a kau hou nui ka mokuahi no Kapalakiko a hiki loa mai ianei Ma keia huakai a iaua e hooiiloia ana he puu dala nui o ka waihona ao ka ninau nui eku nei heaha la na poniaika e loaa ana i ka lehulehu mahope iho o ka hooliloia ana o kekahi heluna dala nui ? Ua inaopopo ka haina oiaio, aka, o ka haina e kaukoloia aku ana ma ka aoab o ke aupuni heaha la auanei?

Ua hookohuia o Piehu īaukea i lala no ka Aha Kukamalu o ke 'lii ka Moi. I ka Poalua o keia pule ac e holo aku ai ka mokuahi no Kai>alakiko. I ka Poalua nei ka holo ana o ka moku kuna Hazada no na mokupimi Hilii o ka hema. La hookauia aku ka hanohano o ke Kulana Kavalia o Kapiolani e ka Mos. maiuna o na hokua o Henere Pua Paakaiulaula. O ke kumu o ke kaulua ana o ka mokuahi lawe leta Auutaralia a hala he elua la o kona la ku mau ianei, oia no ka nui o ka makani a me ke okaikai ma ka moana.

Ua ku mai ka mokuahi lawe leta Ausetaralia i ka po Poalua nei mai na Panalaau oka Hema, a ua hoio loa aku oia no Kapalakiko i ka Poakolu nei. E kukuiu hou ia ana ma na poai o ke kuianakauhale nei he banako hoahu dala hou ma keia mua iho, a o kekahi keia o na laia o ka banako Anagalo o Kaleponi. Ua lilo ae nei ia Whitman me Wright ka hale hana ili o Loke i make, a e hoomauia aku ana no na hana o ia hale elike me ka mau. Ke loheia mai nei na moa 0 ka poe e holo balota lunamakaainana no keia kau ae, no ka paa balota alii; eia na inoa i haiia mai ia makou—Pahia, Poepoe, Lukeia, (I>oio) Keoni Beka. Ma Auwaiolimu i ka Poalima o kela pule aku nei, ua hoohuiia ma ka berita o ka mare o Kamoku me Kawao, e ka makua S. E. Bihopa. I keia la, e weheia ana na waiwai hou o ka halekuai o Chas. J. Fishel no ke kuai ana aku me ka emi loa i ka lehulehu. E hele nui ae ilaila a e wae no oukou iho. Ua haule kekahi ohua o ka mokuahi Auseterafia i ka po Poalua nei, oiai ka mokuahi e hoopili ana i ka uwapo, ua pakele no nae oia ma o kekahi kaula i kiolaia aku iaia.

j Punohu ka uwahi oka Madame Pe- | le ma ka piko o Mauna Loa i Hawaii i keia mau la, a he ike waleia aku no e ko Hilo poe i ka la malie. „ I ka Poalima nei ka la 13 i hoomaha ai na Kula Aupuni mai o a o no hookahi hebedoma i kulike ai me ka hoolaha a ka Papa Hoonaauao t, « , ■ ■■ Ua lohe mai makou, e hoopauia ana ke kumu kula nui o ke kula nui o Kapunahou ke piau ae keia hapaha kula, a ua lohe pu mai no hoi makou e waiho aku ana ke kumu Poropeka o ua kuta la, i kona kulana kumu. Ua hookohuia o Uwepa, ka Lunahooponopono mua iho nei o ka nupepa puka pule a Kipikoa, ma ke kulana Kakauolelo no ke keena ona Aina e, ma ka makalua i hoohakahakaia e Piehu. Ua hoohakui iho he hoonaueue ana o ke olai ma ke taona o Hilo i ka Poakahi ka la 2 o keia mahina, aole nae i nanaia ia hoohakui ana a ke olai e ko Hilo poe, no ka mea ua kamaaina lakou ia mau hana. Ua poha iho he ino halulu o ka hekili ma kekahi ajxmao Kauai, ma ka la Sabati, ka la 1 o keia mahina,a ua hoomauia ia ino no ekolu hora, a ua oleloia kekahi ia o na ino nui i ikeiama Kaj uai; aole he nui ka poino i hanaia no ka mea aole he makani. | Ika Poakolu nei ua hoopaiia na ha;ole i powa ai i kela luinamanuwa Amerika i ka mahina o Feberuari, he 7 ma- | kahiki ko kekahi, he 5 makahiki o ka- | hi, a o ke kolu ua hoopaaia oia mala|lo o ka hona no ka hoopaiia e ka Aha ke kikooia mai. He pnhi ohe hooluana ka i malama ia ma ka Hotele Hawaii e na keiki puhi ohe o ke aupuni i ke ahiahi o ka Poakahi nei; ma ke ahiahi oka Poakolu nei, ua puhi hou no lakou ma ia wahi no, no ka hoonanea ana i na alii manuwaona manuwa e ku nei ma ke awa. Ma ka la 10 o keia mahina, ua hanau mai na Severena me kana wahine o Hilo, Hawaii, he kaikamahine; ma ka la 2 mai, na W. Allen o keb kulanaka-1 uhale, he kaikamahine; ma ka la 7, na Maunakea Ana Aina me kana wahine o keia kulanakauhale no, he kaikamahine. I keia mahina ae wahi a na lono i hoea mai ia makou, e holo ana ke Alii ka Moi me na puali koa hui o keia ku lanakauhale i Kohak, Hawaii, no ka Mi&iona kukulu i ke Kia Hoomanao o Kamehameha I malaila, oia hoi ke Kia mua i kauohaia ai a e ku nei nva kekahi pa e pili pu 1a me ka Hale Aupuni. I ka Poalua nei ke ku ana mai o ka mokuahi MoJarasa mai Honakaona, Kina, niai» me na Pake paahana he 800 no onei Ua ku oia mawaho oka nu~ ku o ke awa, a ua hukiia he hae lenalena he hoailona no kekahi imi, m majnao waie ia he niāi Samola Poki; ua hoomaluia keia mokuahi, a ua papaia no hoi ka lele ana mai o m Pake i uka nei

Ua loheia. ua hoounaia He kauoha mai ke aupuni aku i ko na aina e maiuna o ka mokuohi Auxiaraiia e i aok e hoouna hou n niai na limapaahana ma keia mua iho. Ua haule aku ko makou nanaīna maluna o kekahi papa ma*aho iho o ka halekuai buke o Oka ma ke alanui Iv2 5 ,e: a. a maiuna oua j>apa la ua kakekahi pe;a n?ji a ma ia pepa r»a ir» oiu āuo a [nau, Ka mokuahi 7eA:,> £ ku juai i o kakou nei iloko o keia inau la iho, o kekahi no ia o na mokuahi nui ioa e holoholo nei ma ka moana Pakipika; he 5,079 lona, 423 kapuai ka !oa, 48 kapuai ke akea, ahe 27 kapuai ka hohonu.