Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 15, 14 April 1883 — NUHOU O NA AINA E. [ARTICLE]

NUHOU O NA AINA E.

>ia ka mokuahi Sutsa i ku mai i ke I ahiahi o ka Poakahi nei i loaa mai ai Ikeia mau lono malalo iho nei: HE WAIWAI NU! I HOOPiHOLOIA £ KA | Adimarala Nelekona. Ke hoolalaia nei ma Aigupita kekahi hana i mea e hiki ai ke hoohuaiia na waiwai nui o kela a me keia ano oka moku kaua Adimarala Oriena Farani, i kipokaia e na moku kaua oke kaea ea kaulana o Enelani, oia no o Nelekona, ma ke Kaikuono o Ahokia, he kanawalukumamaha makahiki ae nei i hala. Ika makahiki 1843 ikeau e noho j alii ana o Mehemeda Ali no Aigupita, | |he hapa o keia moku ka i omeo ae ma- | luna o ka ilikai, a ua hui ae kekahi poe j | kamaaina o ka aina e hoao lakou e ho- j opakele i kekahi mau waiwai o ua mo- j ku la; ua ko no ko lakou makemake, no ka mea, ua loaa ia lakou kekahi he|luna waiwai oia na pukuniahi, na lako kaua a me kekahi helunanui, a o kanui aku koe, no ka mea ua hala malalo o ke kai a oiai ua nele no lakou me na lako kupono e hiki ai ke hoopakele ae i ua mau waiwai fa; ua piholo loa nae ua moku la iloko oka hohonu o ke kai, me na waiwai he nui i koe; i keia wa, ua manaoia he waiwai nui ko ua moku ia a me kekahi mau moku e iho he umikumamakolu, aia no iloko o ka hohonu oke kai, a nolaila ke imiia nei kehi hana kupono e hiki ai ke hoopuai ae i ua mau waiwai la a o na hoolala ana o keia hana, aia malalo o kekahi haole Beritania, a ua hoomanaia oia e hana a

0 na pomaikai e loaa ana nona ponoi ia; iloko o keia mahina ae e hoomakaia ai na hana luu. He hauoli nui mawaena o ka HooMANA MOKEMONA. Ma keia pepa o ka la 3 1 o Maraki, ua hoolaha aku makou no ka laweia ana he mau hila Kanawai imua o na Ahaolelo o Amerika Hui, e hoopau loa ana i na hana mare lehulehu ma ka mokuaina o Uta; ma na lono i hoike hopeia mai nei ua ikeia ua make ua mau bila la a oia lono ua hiki loa aku i Uta, a no ia kumu ua hauoli mawaena o ua poe Uta la, a ua malamaia e lakou he mau anaina halawai lubile a ua hoomauia no hookahi pule. Kolumebia Enelani. He nui loa ka heluna Pake ma keia wahia ua nui na hana hooliaunaele i hanaia e ka Pake. Ma kekahi Alanui kaaahi he nui na Pake i hoohanaia a ua hoala hoohaunaele lakou ma ko lakou lele ana aku maluna o ko lakou luna hoohana, me ka hili ana me na kipikua a me na kopala— aole he manaolana no kona ola. Nui !ka pihoihoi o ko laila mau kamaaina | no na Pake ma ka lakou mau hana | haihai kanawai a ua hoohui puulu iho | lakou me ka hana ana i na hana hoo- | haunaele, | Ua loaa mai nei kekahi mawae lepo dala me Oula malaila. Amekika Hema, O ke kulana a me na hiohiona o Peru i keia wa, aole no ia i loli ae i kona kulana mua, oiai ke noho kuee nei oia me Kili, aka, ua hookuuia mai e Kili kekahi mau pio o ke kahua kaua o ka puali koa Peni, a na ia mea paha e hoomalimali iho i ko Pe ru inaina a noho kuikahi iho laua ma keia mua iho. Ke noho kuee nei o Barazila me ka Repubalika o Argentine malalo o ke kumu hoopaapaa owai la o laua ke noho mana ana maluna o na ponoo ka |mokuaina o Uragua. • Ua pau mai nei i ke ahi kekahi 1 hale keaka nui ma ke kulanakauhale | o lima i ka la-15 o Maraki, a oia no hale hana keaka kahiko loa ma ia kulanakauhale a ua nui no hoi ka liio o ka ona o ua hale la a me na ona hale i pau pu i ke ahi He mau BelkNunui. O ke kaumaha o ka be!e o Sona Paulo Enelani, he 13,000 paona, bele o Anawepa, i6>ooo paona» bele o Okafoda, t? t ooo, bele ma Roma, 19,000, Mekalina» 20,000» Bruges, 23,000, Io"ka» 14,000, Kalona. 35,000, Monlieal» 29,000» Erfuta, 30,000, Big Ben t 31,. 000» Sena, 34,000, Vieiva, 40,000, No- ! vogoroda. 69,000, Pepaikina, 139,000, 141,000, O ka bnui i ikeia ma ka honua nei oia no ka lua o j na bele o Mosakao» aole nae i kauia i |k& puoa. Ua kauohaia ua hele la e hanae ka Emepeia wahine Anne i ka 1653, a ke waiho a noha nei

!ota, a he 443,571 paona: he umīksrra- 1 l mai*3 kapeiai kona kkkie a fee kanao; ? nokumaniaiwa kapoai kona aisapup,f. j lap\na >ie Kika. I j Ke hoomahuahuaia la ka peali koa: I huī o lapana, a he uniikumamaiiaa pu-1 ! aii batalkma o 640 koa e hoohui pu ia j ; aku ana me ka heiuna j>uali mua* i hni | •pu ia rne na hataliona poaii kaua lia j na wiiiki a peU aku, a e hiki aku ana I kā hoina nui o na koa o ka fma!i koa I ; hui i ka ic,coc-. j ( Oka nui ona kahua hookio o na 1 puali koa a me na lako kaua» ua hooma-1 ! huahuaia ae mai ka eono a i ka eiwa, j j' a ke kukuluia la na papu paa ma na ka- ; pakai kahi i kukuluia ai na kulanakau-1 \ hale nunul | Ua oleloia ke hoolauna aao hoaloha lia ke aupuni o Kina me kekahi hui ka-: | lepa Geremania malaiia, ma O ka hoo- j piha ana oua hui ia i na kauoha mai j ke aupuni Kina mai no ka hana ana i j mau moku kaua mailoko mai o ka hao i kik. Ua ae aku nei ke aupuni o Kina e komo aku na moku o kekahl mau aupuni e ae maloko o kekahi o kona mau awa ma Korea. KELA ME KEIA. Ua kauoha aku nei ke aupuni o Belegiuma i ka hui hana hao Kiia, o Eneiani e hana i ala hao kiia no iwakaiuakumamaiwa dala o ke tona. Ua makanaia aku o Keneia Wuiese me ka hanohano nui e na makaainana o Aigupika he pahikaua nani ; o kahi oi 0 ka pahi ua hanaia mai ka hao kiia kauiana o Dameseko, a o kona kumu ua okomokomoia me na pohaku nani, a o ka lilo oka hanaia ana o ua pahi ia he 8,750 dala. He 14,000 lio o kekahi hui hoohoio kaa nunui ma Parisa (elike me ko Kimo Doda mau kaa e hoiohoio nei) a o na iilo ai okala he 6,000 dala. Oka lilo no ka hoolako ana i na lio ua hiki aku Ika 3,000,000 daia, a no na ili a pela aku he 2,000,000 dala. Ua hanaia kekahi wahi haluna uuku ma Parisa ua hoopihaia me ka eaa hooleleia; o ke kanaka nana i hana ua haluna la ua kakau oia i kona inoa ma kekahi apana pepa a me kona wahi a hoopaa ma ua baluna ia a hooleleia; he ekolu la mahope iho o ka hooleleia ana 0 ua wahi haluna la, hiki mai la ka lono Parisa mai Rusia mai e i ana ua pae olulo aku ua wahi haluna ia ilaiia. Ua papa na mana nui o Rusia i na alii puaii koa mai ko lakou hoohui a hoolauna ana me na lala o na papa pai. Ua noi aku nei ke aupuhi o Denemaka i ke aupuni o Geremania, e hookuu ae oia i na kanaka Denemaka mai ka puali koa ae, ka poe hoi i hookahua ma ka apana aina o Holstein mamua o ke kau a o ka makahiki 1864. Ua paneia paha keia noi, aole paha, aole i hoikeia. Ua malama ka makuakane o Gemebeta, kela loea 'naauao o Farani, i na leta a pau ana i kakau aku ai iaia oiai kona mau la opiopio a hiki wale i kona wa i make ai, a e manao ana oia e hoolaha i ke akea. Ua hoopuka ke Kuhina Kalaiaina o ke aupuni 0 Rusia he kauoha e hoopau loa ia ka laweiawe ana ona wahine i ka oihana lapaau ma na hale kauka a pau ma Rusia, no ka mea ua oleloia he mau punana ia no na lala a pau o ka hui hoala kipi Nihila; ua keakeaia nae ia manao ona e ka Emepera wahine, no ka mea ua ake oia e nui a mahuahua na kauka wahine o kona aupuni. • Ua hoikeia mai he lono mai Ladana Enelani mai ma o kekahi hui kalepa e 1 ana u«i lono la he nui loa ka hopohopoia o na maia huita i kanuia ma na aina kanu huita, no ka pau ioa i ka palaho a ua manaoia he omamalu o ka pilikia ke pahola ana malaila iloko o keia makahiki; o na aina kupono no ke kanu ana i na huita, ua holopapaia eka wai; aole nolaila wale no na manao hopohopo e ulu nei, wahi hou aua lono la, aka, o kekahi mea e hopohopo nui ia la, oia no ka laha nui ana o kekahi mai ano e mawaena o na holoholona, a no ia kumu ua papa na Ofia holohoiona nui ika laweia oko lakou mau holoholona ma na hoikeike nul O ka haule ana o ka hau ma ke Kulanakauhale o Montreal, Kanada, ma ka pule hope o Malaki, ua ikeia o ka haule hau oi loa aku ia O na kaaahi a pau ua hookauluaia ma ko lakou mau wahi hookio a ua olelo ka Poropeka Wigina, i\a manamanalima wa~ | le no ia o ua ino nui ia ana i wanana J ai, a koe aku no kona kino hoiookoa. i Ua hoohuiia mai nei ma ka Matere-1 monia maemae o ka mare he haole he i ekolu kapuai kona kiekie, me kekahi j wahine haole he ekolu no hoi kapuai j kona kiekie, ma ke Kuianakauhale o j Brookh*n mokuaina o Xu loka. ] O ke komo mii ana o na Negero ma| ke ano iimahana mai ka mokuaina o Carolina Akau, a i ka mokuaina o Arkanasa, na ia mea i hookokono aku i ka Ahaoielo oka mokuaina Arkanasa e hana i kekahi iaau lapaau e papa ana i ko iakou komo nui ana ma ia ana U* aa aku nei o Waiiaee Roas e hoe waapa pukahi me Hanakma no dala ka pili o ka aoao. j Ua loaa aku he leea i ke Kiaaina o Ike Kulanakauhale o Mosakao, e i aku |ana, o kahi e poniia ai ka Emepeni e ' puehu pii ana tka hoopahuia.

! O kekahi haole am> e aia ma ka ■ : kinina o Peneselavania; he kartaha a oi; : ona mau makahiki a mai kona i haI nauia ai a hiki iho b i kona kanakama-. 1 kua ana. aole 1 kau ia kona |k>o e keka- '• |hi heu lauoho, a aoie no hoi he mho: | hookahi o kona a iuna me ia!o o kona; I waha. Kef«anaha io no keia kanaka. | j He ekoiu hoohakoi ana oke Olai j \ ma ke kulanakauhale o Kajaiakiko ma; | ka ia 30 o MarakL I Eia o Farani i keia ws maUlo ona \ omamalu kipīkipl ! He eiwa lala o ka Hui Nīhiia hoala-i aia kipi o Ru>ia i hopuia mai nei a me i 14.4 paona mea hoopahu (Dynaraite) i loaa ma ke kd!anakauhale o*Sana Peierobonx Ke hoomauia aia no na hana hoohaunaele i\ia! uhia ma Ire!ani. Ua hopuia e na makai he mau mikini hoopahu ma EnelanL Nui aiwaiwa ua mea he Pake ma Kolumehia Beritania. O ke kohoia ana o ka mea kupono a pani aku ma ka hakahaka o Gamabeta, aoie no i holopono; ua ioaa i ktkahi ka j heiuna o na baiota, aka, aoie o ia heiu-1 na nui ka heluna balota i kupono no ke koho ana; nolaiia i keia wa ke waiho hakahaka nei ia makaiua. Ke hoomahuahua nei o Farani i kona aumoku kaua i keia wa. He kanakolukumamakahi moku 0 keia a me keia ano e kukuluia nei i keia wa, a he umikumamaha mai loko mai oka huina i hoikeia maluna he mau moku lawe mea kaua, i hiki aku na lilo ika 25,000,000 dala. Ua hoikeia aku ka lono i na kaukau alii a pau 0 o Geremania, ehoike ae lakou ma ke akea i ko lakou pili ai na kumu hoi i loaa ai ia lakou ia mau inoa hanohano. Ua makanaia i ka wahine a ke Kuhikuhi Puuone Kaulana Bisimaka eka Moi o Peresia, he hoohanohano kilakila i ike ole ia ma Geremania a puni, a i makanaia hoi i kekahi wahine. O ka hoahanau ponoi o ka Emepera Uiiama o Geremania oia ke keiki a2ii Albert e hoounaia ana oia i Rusia i ka la Poni Emepera ma ke ano kulana Emepera o Geremania. Ke hoomailo ala no ka mai i ke Keiki Alii a Kuhikuhi Puuone nui o Geremania oia o Bisimaka. Ua loaa mai nei i kekalii mau haole kaahele honua Geremania, kekahi kia pohaku noomanao nui he iwakalua kumamakahi kapuai kona kiekie, iiuna o ke ahua mauna o Tarusa ma Asia Uuku, he 6,000 kapuai ke kiekie mai ka iliwai like o ke kai, a ua kahakahaia na huaolelo Roma me Helena ma ua kia la e hoakaka ana, ua kukuluia ua kia la i hoomanao no ka Moi Aratiochus i make iloko 0 kela keneturia aku nei. Mai ka elua tausani a hiki i ke eono tausani paahana o na hale hana lako kaua ma Auseturia, Europa, i hoopauia, mamuli o ka emi ana mai 0 na kauoha hana lako kaua, a ke pau nui nei keia poe i ke kaahele i Amerika Hui. Mawaena o 600 me 700 nialihini o kela a me keia ano e komo nui nei i ke kulanakauhaie o lokekonavila 1110kuaina o Folorida i kela a me keia la. He 200 mau luna leta hou i hookohuia e ka Peresidena Ata o Amerika Hui iloko o ka mahina o Feberuari o keia makahiki, a mawaena o ia niau luna leta hou i hookohuia, he 20 mau luna leta wahine. He wahine Mekiko he hookahi haneri me umikumamakahi makahiki, ua make mai nei oia i ka la 4 o ka mahina o Maraki. O kekahi haole wahine ole ma ka mokuaina o Peneselavania, ua hoolaha oia maloko o kekahi nupepa i wahine nana, a no ia mea ua hoounaia aku iaia na leta he nui wale e i aku ana, owau ka wahine kupono, a owau ka wahine kupono, a pela wale aku; o ka mea apiki nae mamuli o ia hana hawawa a na, ua hiki ole iaia ke apono aku i ua mau ieta ia. 0 kekahi haoie e liia ana make kulanakauhale o Faranalina, Texas, iloko o keia mahina, ua kuai mua oia iaia iho i kekahi kauka o laiia no iwakalua kumamaiima daia, oia hoi, a liia oia a make e lilo no kona kino make no keia kauka. 1 ka wa e hooma-u aila ana kekahi negero i na huila mikini ō kekahi mi kini oio pajxi ma ka mokuaina o (ieo- j kia, Amerika Hui, ua hookuuia maila j ka mahu eka wiliki me kona noonoo j | ole ae i ua negero la, a na ka niniu po- j j ahi ona huila o ua mikini ia i kiola j j aku i ua negero la no umi kapuai mai !na huila mikini a na e hooma-u ana. a \ j noho ana ua negero la iluna o kekahi j j mau huila nihoniho 1010a t a na kona | ? kaumaha i hoopaa i ka niniu ana o ka 1 "I mikini holookoa a i kona weheia ana ] i * ■ ] ae e oia ana no oia. j j Ua hoohokaia mai nēi kekahi haolej ' aihue e kekahi lio ma kapa mahiai ol \ kekahi haole mahiai ma ka mokuaina j lo Peneseievaaia. I kekahi po ua ko-j imo kolohe iho ia keia haoie iioko o ka j \ hale lio o keia kan2dta mahiai a lawe I maiu aku ia i ka iio me kona hoopaa j • ana iaia i kekahi kaa i pihā me na kini j t waiu o keia kanaka mahiai, a holo aku j lia;a hiki»kekahi hale kuai mea ai, leie j , ■ iho la oia ilalo a komo aku b Uoko o \ lua haie la ma kekahi pokaaniani, ike j 1 la keia iio aole he pok4et na hana j 'U keia biub, kona huii ihola no b aj ' hot hou i kahi o kooa kahu ponoL