Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 15, 14 April 1883 — HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA.

[Mai ka ptni a ka mea unuhi moolelo o " Beriana ka Wiuv Ole, ame Mahom ke A'oa."] BUKE 1.-MOKUNA l Ka Moiwahine Jane. Aole i liuliu, maalo ae la elua mau JSranaka a noho iho la laua ma ke poo 0 ke anuu alapii, oia o Cranmer ka akihihopa o Canterbury a me Ridley ka bihopa o l,adana; ua aahu ia laua me na aahu o ko laua kulana oihana; ua hoōliloia ko laua manawa i ke kamailio ana. A ia laua i haule aku ai i ke anuu lalo ioa, ea ae la ko Cranmer mau ,maka iluna. a leha ae la i ke anaina kanaka me ka manao e haawi mai ana lakou, i kau wahi mahalo a mahamaha hoi no ko lakou haku aliiwahine hou, a pane aku la i kona kokoolua, "O keia hakanu ana o na makaainana, he mea īa na'u i makemake ole ai, e kuu haku; ke hopohopo nei au, ua komohia ke konakona i ka lehulehu. Aole penei e hana ai ko kakou mau makaainana aloha i ka haawi ole aku i ka mahalo i na hana hoohiwahiwa a ka mea kiekie ke Puke i hoomakaukau ai." 14 Ua pololei oe e kuu Haku," wahi a ka hihopa Ridley. " O ke anaina kanaka a'u i hoike mua ae nei, he mau nanaina hakanu i kakahiaka nei ma ka halepule o Sana Paulo Kea —ia'u i hooia ai, e like me kuu manao ana he pono a me ka pololei; ua kapae ioa ia aku na aliiwahine Mere a me Elikapeka mai ka loaa ana ia laua o ke kulana oiaio—ua panai ia mai ka'u mau paipai manao ana me na leo hamumumu o ka makemake ole ia. Ua hoike aku no hoi au ia lakou, ina lakou e koho a makemake i ke aliiwahine Mere, alaila, e haulehia ana lakou iloko o ka pouli a nie ka hoomanakii; ua hoomaikeike nui aku au i ka pono ma ka aoao o ko kaua aliiwahine opio, me ka hoike ana aku ia lakou, ua makaukau oia e halihali a nialama i na hana maikai a kona mau mua i hala e aku. Aole nae na kanaka i pane mai, aka, puhee aku la; • like me ko ke kanaka hooholo ana ua pono kona mau manao lalau, " He mau hoailona keia o ka onene wahi a Cranmer, "aka, aole 1 haawi ia mai ia kaua e Ike aku i ko ka wa e hiki mai ana, a kehopohoponei au, he wa keia no ko kakou ekalesia e kumakaia ia ai. E na lani e hoaui ae i ka la! E malama hoi i ka moiwahine Jane, ma ona wale no maua e palekana ai! Ke nohoalii ae o Mere, alaila"— "Ina e nohoalii ae ia hupo hoopunipuni," wahi a Ridley, "alaila, o kou kiekie a me a'u nei ke ike mua ana i keia mau kahoaka, ka loli ana ae o na wahi iloko o ke Towera ia Gardiner a me Bona. Aka, i ka wa e kokolo mai ai ka makau iloko ou, alaila, o ka hoea ann mai ia o ka wa ino, a e loaa auanei ia Roma kona hoino akea ia ana; aka, ina i ake ko kaua ekalesia i mea e ku~ makaia ia ai no ka pono, alaila, e loaa auanei owau." "A pela pu me a'u." wahi a Cranmer r hui pu mai ai. Oiai laua e kakele olelo ana ma keia ana iho mai la mai ke alapii he umikumamalua mau keonimana i kahiko ia me na aahu nani lua ole i omau ia me na molina gu!a ma ko lakou 'mau lake- j ke. O keia poe, o lakou na ukali o M. I Antoine Noailles, ka Emebasedoa mai | ia Henen Elua mai o Farani, a i j ukaliia mai hoi e na koa kavalia Sepa-: nia i like me ia ka heluna, na ukali hoi | o M. Simona Renada, ka mea 1 hoo-i ; kiekie ia ae ma ke kulana koikoi no ka j | Emepeea Kale Elima. Ua kahiko ia i Ukou me na aahu veleveta eleele, mej na mea hoonani ole, a ua like de Hoi | ko na koa Sepania kahiko hoonani mai; ko na Farani ae. ) O ko lakou alakai, oia o Simona Renada» he aahu like no kona i hoona l ni ole ia i like rae kona poe ukaii» a oj kahi kea hoohanohano wale «tc» o Tai-| son d k Or kona wahi kahiko hoonani *j paaana ma kona umauma: aka, aia kal

l trani a ka o ka nanaina ma. | luna o ke kaoo huakai. aka, aoie no pa- j ha ia be mea e hoonele ia ai ka hoauH ana ae i ka ikoi o ko kakou mau puu ; wai e kaiena pono i ka hana a me ke ; ano o keia kanaka koikoi a kaulana, a, i komo pu ole hoi iloko o na hana o! keia moolela j He kanaka ohri kino keia Si-; mona ili ano ilikou me ka| umiumi poni uliuli ma kona auwae, he \ uliuii poniponi kona mau onohi maka | me ka ooi, he ihu kikiwi ioihi; a ke !e-1 ha ae kona mau maka a kaulona aku i | i kana noea e nana ai, he ano hookalakupua, e hiki ole ai i kekahi ke nana pono aku iaia, Aka, aia nae kekahi mea ano e ma kana hana a me kana lawelawe ana, a oia kona mea i wiwo nui ia al e ka lehulehu. A oiai, aole e ae wale ana i kekahi hewa i hana ia, ma ka pulale ana e hooko koke i kona inaina, no ka hewa i hana ia mai iaia mao kekahi a hewa e ae paha, aka, ua kali oia me ka nana pono ana i ka mea i hana ia me ke kuio; me keia kumu i wiwo nui ia ai oia, aole kumu e aeHe kilo a kuhikuhi puuone loea loa oia, i punahele loa i ke alo o ka nui o na alii aimoku ikaika loa o Europa, me ka nui o ke daia a mau waiwai e ae, e pau ole ai i ka ahuai ia maialo o kana kauoha; ke huhu nae oia i kekahi mea, aole loa ia e loli ana, aka, ua onipaa; ma ka launa hoa'loha ana iwaena 0 na kukai manao oluolu ana me ka hauoii, he olu waipahe loa oia, me ke kupaa ole iluna o kona mau manao i kaana ia; ua komohia nui hoi ma na hana mokomoko me ka wiwo ole, a ua manao wale ia i kekahi wa, ua hoohui aku oia iaia iho ma na hana hookekeue hoohaunaele i na wa a pau. Ua lilo keia kanaka i kekahi manawa loihi, i weli hopo ia me ke kamahao no ko Edewada aha hookolokolo, a i pula kaumaka mau ia me ka makawela nui o ka lili eleele, e ke Duke Northumberland, ka mea i kaihi ole ae i ka hahai ana a kona mau kii onohi maluna ona ma ke ano oia kona enemi ino loa. I ke au o ko Edewada nohoalii ana ua ala mau ae na kuee ana iwaena o keia mau kanaka kpikoi elua, aka, i keia wa a kakou e makaikai nei i keia moolelo eehia, ua halii iho la ke ano maluhia o ka makaleho lili iloko o ke Duke no keia kanaka me ka hooi ana aku i kona pulama ana iaia. Aka, o ke akamai a me ka maalea o kona hoahanau emebasedoa Noailles, mai hiki ole ia Renada ke hoopilipili aku, ina 1 noho kuee laua kekahi i kekahi. Ua hui pu ae la laua iloko o ke apo hookahi o ke konakona a me ka makemake ole i ke Duke Northumberland? a o laua kona mau enemi—hooholo iho la laua e kiola ae i ke Duke mai kona kulana kiekie ae, a lilo oia i lopa a me ke aliiwahine ana i kaikai ae ai iluna o ka nohoalii. . Ia laua nae i kau aku ai iluna o ka waapa, a kaawale aku la mai ka lohe ia ana mai o ka laua kukai olelo ana e ke anaina kanaka, kamakamailio hou ae la laua me ka leo liilii. Pehea la ka loihi o keia hana e hoala ia nei i kou manao? wahi a Noailles me ke ano aka. Aole e hala he la—aole no hoi he hora, wahi a Simona Renada; ina keia poe Pelekane koikoi hohe makau wale a manao hookae, e hooholo lokahi me ka ui ana mai ia'u! E ui mai ia oe i ke aha, wahi a Noailles me ka mino aka. Ua oi aku ko lakou wiwo ia oe mamua o ke Duke N orthumberland Aole loa e hololea ka lakou hana ke ole au, wahi a Renada. E lohe oe ē Noailles, owau, o Situona Renada, kekahi makaainana o ke Alii ka Moi Kale Elima, ke paa nei i kuu lima akau ke ea o keia aina nani o Enelani. Ha! ha! ha! i aka aku ai o Noailles —I loaa paha ia oe keia mau olelo ma ka aha hookolokolo o Madarida. | Aole keia he mau olelo hoomakeaka I na'u; ina au e komo pu me ke Duke | Northumberland a me Suffolk, e hiki i auanei ia j ke hoonoho aku i ke alii- | wahine Jane ma ka nohoalil me ke keaI kea ole ia. O ka iauna pu ana aku ; me kona aha kukamalu, e like me ka | mea i hoomaopopo lea ia e oe, ua liI ke no ia me kaua na enemi malu o ke Duke, akila, e kaili mai auanei au i ke kookoo alii mai ka lima mai o Jane a waiho aku iioko o ka lima o ke aliiwahme Mere. Aole wale no o keia ka mea a ? u e hoike aku ai, aka, he nui aku no; ina aole au i ake e ike pono i j ka hopena poino oke Duke Northumb|erland, ina la aole au e kapae ae iaia I mailoko ae oia pilikia ona e like me ia ! e hoohana nei i keia kumuhana, e hi- | ki oie ai i kekahi ke hoala. [ Ua like pu ko'u inaina iaia e like me jkou, wahi a Noailles; a ke olioli nei I au e iike me oe a me kekahi mau enej mi e ae ona ke haulehia oia ilala Aka, i aole au e hoomakapo ia'u iho e komoj hia maUlo o kona mana a me kana | mau hookele ana. O ka Haku Adi- ; marala Kiekie Clinton, kona hoaloha | oiaio a aia malalo ona ke Toweia, a i piha i na koa a me na lako Ikaua. Aia raa kona linia na iako o ka johana alii, na puaii koa a me ka oihana | kaua moana—a oiai, o ka aha kukama- | lū» m npmo i kana mau hoolak ana a \ pau—ut hoohiki aku lakou imua o

Jane e hoolohe iaia—a hoopak aku i j ke aiiiwahine Meie mai kona kuleana] a me kona pono. 1 E hoi aku no ka lakou olelo a ai iho no ia lakou. wahi a Renada. Aka. ano ka nianawa e De Noailles, e haawī mai ai oe ia oe tho malaio o ko u i hilinai anx Oka niua, e hoohiki mai 'oe itnua o T u ma oka Euanelio hemo--1 lele la, i paulele aku ai au ia oe. i uKe hoohiki nei au,~ i pane aku ai |De Noaißes, u me ka makaukau mau 1 e hooko/ i panai hou aku ai oia me l Jce ano mino aka; aole he mea kue ke I kahua au i hoolaia ai i kuu haku ke alii Henen Elua. E hoomaopopo ia oe iho, i pane mai ai o Renada. Aia ke aneanē nei e kiko ae he hoohalua ana i ke ola o ke Duke Northumber{ancL Au*re! mao wai la! i hooho ae ai ka emebasedoa FanmL I keia po e halawai pu ai oe me ka poe iloko oia poai T wahi a Renada. Owai ko lakou mau inoa, i ninau aku ai o De Noailles. Aole ia he mea nui, wahi a kona kokoolua; Owau nei ko lakou alakai. O oe anei kekahi e hui pu me makou? Ae, me ke kanalua ole, i pane mai ai o Noailles. Aka, ma ke ano hea e lawe ia ai ke ola o ke Duke. Mao ka mea oki poo la, i pane mai ai o Simona Renada. E make oia i make ana o ke kanaka [kipl "He mea e kou ano e, e kuu haku," wahia De Noailles; "ua oi aku kou ano e i keia wa ikona wa i hala. Aka, ke hui pu aku nei au me oe me ko ? u naau a pau ma ke kumuhana au e hoala neL He ake nui ko'u e loaa ia'u ke poo oke Duke Northumberland a waiho aku imua o ka Moiwahine Mere ma ke ano he alana," " He oi loa aku ka'u makana i kau," wahi a Simona Renada i pane aku ai me ke kuio. "E makana akii auanei au iaia i ke poo i oi ae ke kilakila a me ke kamahao iloko o Ēnelani nei, oia ke poo o ka Moiwahine Jane. Oiai keia mau kukai olelo ana, ua hoomahuahua koke ia mai la ka huakai e na hoa lehulehu wale o ka Aha Kukamalu. Oka makamua oka huakai. 0 Pemeboroke a me Kikila, a ia laua e hele ana, ua ano lulea laua; a ia laua 1 ku iho ai, lalau aku la o Kikila i ka lima o kona kokoolua a hawanawana aku la iloko o kona pepeiao, "E kuu haku, ua poino kakou. ona elele au i hoouna aku ai ika Moiwahine, ua paa i ka hopu ia; pela pu me ka'u mau kauwa i hilinaiia. Oka mea hilu loa nae, o na palapala i lawe ia aku e lakou ua nalowale. Aka, ke ho-a ia nae ka inaina o ke Duke Northumberland, aole e hakalia ka ukali ana mai o ka hopena weliweli; nolaila, ano wale no ka wa no ka pakele. Aole anei ho mea hiki ia kakou ke imi i kumu pale ma oka noho ana aku ma kou malumalu hale e ka haku, oia ke Kakela o Benada ? E hoi hou kakou i ke Towera, ke okala e mai nei au no ke oki ia o na poo o kakou." "O ka haawina i loaa ia'u, aole ia i oi loa aku ka pihoihoi e 1 ike me kou,' wahi a kona kokoolua me ke kuio,' "aka, ina pela io, aole loa au e holo, me ka waiho iho i ka lehulehu na lakou e auamo ika popilikia o ko J u hohe wale ana. Ua mamao loa mai nei kakou no ka hoi hope ana, nolaila, e nee aku imua a halawai me na pilikia e kau mai ana, aole au e kuemi hope no ia mea. Ua hui pu mai me kakou o Simona Renada, a oia hookahi ka pulakaumakaoke DukeNorthumberland, a i ole, no kona ano hookalakupua e wiwo wale ia ai oia. E hoolana ika manao, e lilo no ka la no kakou." Aole i pau.