Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 16, 21 April 1883 — Page 3
| This text was transcribed by: | Debra Tong |
| This work is dedicated to: | Ing Tung Akana |
Ka Nupepa Kuokoa
KEY KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
OLELO HOOLAHA.
No ka mea, ke hiki mai nei kekahi mau palapala ma ke keena o ke KUOKOA ma ka inoa o D. W. Aiwohi: a no ka mea hoi ua palapala mai kekahi poe o Hawaii. e hai mai ana ke hookaalakou i ko lakou uku nupepa ma ka lima o ua D. W. Aiwohi nei: nolaila ke hoolahaia aku nei. ua haalele mai o D. W. Aiwohi i oleloia i keia Keena, a ke papaia aku nei i na mea a pau, aole e hookaa i ke dala uku nuppa ma kona lima.
NA KE KUOKOA.
NUHOU KULOKO.
Holo na hana o ka Hale Leta i ka Poalua nei.
O Mr. J. S. Smithies, (Kamila) ke pani o Hakinikaea, ma ke ano Kakauolelo Nui Kuikawa o ke Keena Kalaiaina.
O ka huina dala i loaa ma ka Aha Mele Nui ma Kaumakapili i ka po Poaono o kela pule, he $86.30, a lawe na lilo a pau, koe iho la ke koena oiaio he $79.30.
Ua hoopiiia o Oliva Stillman, e kekahi o na kakauolelo paahana o ka halekuai kukaa o Pilipi o ke alanui Kaahumanu, no kona kui ana iaia i ka po Poalua nei.
Ma ka Poalua ka la 10 o keia malama ma Paaohau, Hamakua, Hawaii, i make ai ke kaikamahine opiopio a Lupe Laimana me kana wahine.
Ua holo makaikai aku ka Moi iluna o ka moku kaua Geremania i ka Poakolu nei. i ukaliia e na Kuhina, ka hope Pauku, a me Kimo Poe. Ua ki pu aloha ka moku kaua Lukini me Geremania.
I ke kakahiaka o ka Poakolu nei i ku mai ai ka mokuahi Coptic mai Honokaona, Kina, mai me 1,000 Pake paahana a he 586 oia heluna no Hawaii nei.
I ke awaka o ka Poalua nei i holo aku ai ka moku kaua Amerika Wachusett no Kalio Amerika Hema: ua holo aku ka Moi e launa aloha hope loa me ke kapena a me na aliimoku, mamua o kona holo ana.
Ua make mai nei ke kapena o ka mokuahi Anaka He i ku mai ai ianei mamua aku nei, oia o Roper, ma Honokaona. Kina, mamuli o kona loaa ana i ka mai Kamola Poki.
Aole wa oi aku o ka milikaa ia o na maka e like me ko keia wa e ike ia nei, nana aku ia, pipii lua na lima i ka maka e anai ai, a loaa no hoi ka waiwai hooilina o kamahele, o ka ehu lepo.
Ua hala aku nei i Kauai ke kapena o ka moku kaua Geremania me kekahi mau aliimoku, i ukaliia me ko lakou Kanikela, no ka nana pono ana i ke ano a me ke kulana o na paahana Geremania ma na mahiko malaila.
Ua holo aku ka mokuahi Sueza no Kapalakiko i ke ahiahi o ka Poalua nei: mawaena o na ohua i kau aku maluna ona, o Hakinikaea, kakauolelo nui o ke Keena Kalaiaina, me ka ohana, kauka Makipine, Spencer, a me kekahi poe e iho.
I ka Poaha nei ka hookolokoloia ana o Akana me Akiona imua o na Kiure, a ua hoopukaia ka olelo hooholo e hookuu ana ia laua mai na alina ae. E hoomanaoia, ua hoopiiia o Akana ma no ko laua lawe wale ana i na dala kipe mai kekahi hui kalepa Pake.
Ua aihue kolohe ae kekahi mea i na moa a Kale Wilikina. Luna Wai, i ka po Poalua nei, a ua laweia aku elua kakini moa maikai, a o keia mau kakini moa, ua manaoia e hoikeikeia ana ma ka la hoikeike o ka hui Mahiai Hawaii iloko ae nei o ka mahina o Iune.
E pouli loa ana ka La ma ka la 6 o Mei aole nae e ikeia ana maanei, a ua oleloia ma na paemoku Nuuhiwa e ike ia ai. E pouli pu ana no hoi ka Mahina ma ka la 22 o keia mahina oia ka la Sabati a e ikeia no ma na kapakai o ka moana Pakipika.
He Aha hula Hawaii nui ka i weheia ma ka pa o Kimo ma Apua i ka auina la o ka Poakahi nei, he aha hula noi i weheia no ka hoomaikeike ana i na aliimoku o na moku kaua Geremania me Rukini e ku nei ma ke awa, i ke ano o ka hula Hawaii. Nui na aliimoku i hiki ae malaila, a nui no hoi na kanaka e kieei ana mawaho aku o ka pa.
Penei ka "Hawaii" wahi nuhou i hoike mai nei ia mokou: Nui ka makani i keia mau la me kahi ua no hoi. anuanu kakahiaka. Eia i Waimea nei o Keiki, kela haole paikii, ke pai nei oia i ke kii o na kanaka, he helehelena maikai paha, he pupuka paha. Mehameha o Waimea nei, aohe kanaka uuku wale no. neoneo ka luakini, ka ekalesia. ke kula Sabati, ua nele pu no hoi i ke kula aupuni.
He hulahula Europa ka i malamaia ma ka hale o ke Kanikela Geremania Kalale ma Puunui i ka po Poalima ka la 13 o keia mahina. Malaila ka Moi, Moiwahine Ema, Likelike, a me na aliimoku o na moku manuwa Amerika, Geremania, a me Lukini, a me kekahi poe hanohano e ae o ke kulanakauuale nei; ua malamaia ke anaina hulahula a me ka luana ana a hiki i ka hora 3 o ka wanaao Poaono.
I ke awakea o ka Poakahi nei i ku mai ai ka mokuahi "Kulanakauhale o Kikane" mai Kapalakiko mai- ua laweia mai e ia he 345 Pake. a he lono makamaka o na aina e; e ikeia no ia mau nuhou ma kekahi wahi e ae o ka pepa.
Ua hoopii hou ia iho nei ko kakou Ilamuku Nui Mika Paka e kekahi Pake o Alau kona inoa. no kona hoopaahao hewaia ana mamuli o ke kauoha a ka Ilamuku. Ua hoopii koi poho iho nei ua Pake la no 5,000 dala, a ma ka hookolokoloia ana imua o ke kiure, ua hoopaiia ua Ilamuku la no 50 dala poho me na lilo o ka aha.
E hoomanao. ke paipai aku nei au i na kahu a me na Ekalesia a pau o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina, e hoomanao na hoalawehaha iloko o Karisto, no na kokua no ko kakou mau hana misionari i koe, e ma kaala a hoouna koke mai i ka Puuku, E. O. Holo, mamua o ka la 15 o Mei ae nei, i komo mai ko oukou mau helu iloko o ka hoike no keia makahiki e hele nei no ka mea, oia ka la e pau ai na helu waihona o keia makahiki.
A. O. POLEPE
K.L. Papa Hawaii.
Pakele mai halawai o Wilimana me kekahi ulia poino, a i ole he make loa no. I ka la Sabati, ka la 15, oiai oia e noho ana ma kona rumi, ua puiwa hikilele oia ma o ka pa ana o kekahi mea oolea ma ke pani olepelepe o ka puka, a lele loa aku la ua mea la a pa i ka papahele o luna o kona rumi, a mai luna iho ka haule ana ilalo; i kona nana pono ana ua mea la, ua ike oia he poka pu raifala ua mea la o ke ano nunui; ua imi aku oia i ka mea nana i ki ua pu la, a ua loaa iaia na kekahi haole e noho ana ma kahi mamao mai kona hale aku.
Mawaena o na ohua o ka mokuahi "Kulanakauhale o Kikane," ua ike pu iho makou i ka inoa o W. A. Kinney mawaena o na kamaaina o kakou i hoi mai. O ke keiki keia a Kini, kekahi o na kumu kula o Kahehuna, a i noho pu iho nei me ka loio Hakawela, ma ka lawelawe ana i na hana e pili ana i ka oihana loio. I ka makahiki 1881, ua holo aku oia no Amerika Hui no ka hoomahele loa ana iaia ma na hana pili loio. Ua komo oia i ke kula ao loio o ka mokuaina o Misigana, a o kekahi hoi ia o na kulu ao loio kaulana o Amerika, a iloko o kela mau pule aku nei kona hookuuia ana me na hanohano piha o ke kulaua kiekie o ia kula. Ua hoi mai nei no ia no kona one hanau, a e wehe ana oia he keena loio nona ma ke kulanakauhale nei, a e lawelawe ana oia i ka oihana loio iwaena o kona lahui ponoi.
Ma ka huli hoi ana mai o ka mokuahi Maki mai Waianae mai i ka Poalua nei, ua loaa mai iaia kekahi waapa lawaia mawaho aku o ka Laeloa me 4 kanaka o luna, ma ke kulana kupilikii, a ua laweia mai e ia a lana palekana i ke awa lulu o Kou. No kapuukolo ae uei ua waapa la; i ke kakahiaka Poakahi nei ko lakou holo ana i ka lawaia a po a ao o ka Poalua, ua loaa lakou i ka makani e pa ikaika aku ana mai ka aina aku nei; ua piha ka waapa i ka ia Oio, a i ka pa ana o ua makani la, ua kululu lakou i ka pea no ka huli hoi mai, aka, ua halawai lakou me kekahi ulia poino ma o ka noha ana o ka puka kahi e hookomo iho ai ke kia, a no ia pilikia ua hoao mai lakou e hoe; aole nae he hikiwawe ka neeu ana mai o ka waapa no ka mea mamua pono aku o lakou ka makani e pa ana me ka ikaika. O ka inoa o keia poe lawaia olulo oia no o Paulo, Mana, Kaili, me kekahi kanaka e iho, aole nae i loaa kona inoa ia makou, a o keia poe a pau no Kapuukolo.
NUHOU O NA AINA E.
KA HOPE PERESIDENA HOU O AMERIKA HUI.
Ka hope Peresidena hou o Amerika Hui, a Peresidena o ka Aha Senate, oia o Keoki Edamona, ua oleloia aia mawaena o Kanahikukumamalima me hookahi tausani dala kona loaa i ka makahiki; no ka mokuaina o Vemona oia. He loio oia no ka laina hooholo kaa ahi o ka mokuaina o Vemona, a e uku mau ia ana oia he 500 dala i ka makahiki. Ma na hihia a pau e ulu ae ana ma ia mokuaina a e lawe loa ia ana imua o ka Aha Kiekie o ia mokuaina, imua ona e homaikeike mua ia ai ke ano o na hihia me ka ninau pu ia aku o kona manao no ia mau hihia, a o kona mau manao e hoopuka ai, e ukuia no mai ka elima a hiki i ka umi, tausani dala no ka hihia hookahi.
He mau la pokole i hala ae nei ua hele aku oia i ke kulanakauhale o Nu Ioka no ka paio ana ma ke kanawai no kekahi mau hihia elua, a no ia mau hihia ana i paio ai, ua ukuia oia he 20,000 dala no ia mau hihia paio kanawai a elua.
O Matt Kamana, kekahi no hoi o na loio kaulana o laila, a iaia hoi kahi i malama ai i na koina o ka poe Farini, no na mea e pili ana i na uwea olelo moe moana, a i kona wa i ike ai e make ana oia, ua hoike mua aku oia i ka hui no ka imi ana i hope nona. Ua paneia mai oia nana no e imi kona hope, a ua pane hou aku oia i ka hui. o Edamona wale no ka mea ana i ike i kupono no ka pani ana ma ka kona wahi. no ka mea wahi ana. o ka mea wale no ia i hiki ke lawelawe ia mau hana. a no ia kumu. ua uku mua aku ka hui ia Edamona he 100,000 dala i hope no Matt Kamana, mamua o ko Matt Kamana make ana.
Ua heluia o Edamona mawaena o na ona hapa miliona, a o kela dala keia dala ma kona waihone, ua loaa iaia mamuli o kana mau hana.
PII INO KA HELUNA NUI O NA LOIO MA ENELANI
Ke pii ino la ka heluna nui o na loio ma Enalani i keia wa. he haneri makahiki aku nei i hala, malalo mai o ka heluna 300 ka nui o na loio ia wa, a i na mahina mua o keia Keneturia, ua pii ae ka heluna mawaena o 600 me 700. I ka makahiki 1800 ua pii ae ka heluna i ka 1,500, i keia wa aneane piha ka heluna 7,000.
NA PAKA O KE KULANAKAUHALE O LADANA
Hai Paka, 380 eka, Sana Kimo me ka Paka Omaomao, 154 eka, Paka Kahu Aupuni, 403 eka, Vitoria Paka, 280 eka, Paka Bateresa, 230 eka, Greenwich Paka, 174 eka, Paka Alekanedaria, 192 eka, Kenitona Paka, 15 eka, Uulaau Epena, 5,000 eka a oi, Kihapai o Kenitona, 290 eka, Crystal Palace, 168 eka, Kamabera, 5 eka. Kekahi keia o na Paka nunui loa o ke kulanakauhale o Ladana; he elua a ekolu Paka o Kapiolani ke hui ae, loaa aku kahi Paka uuku loa.
KA MAKA, MAHOPE O KA MAKE ANA O KE KANAKA
Ua hoike kekahi haole akamai o Amerika Hui he mau makahiki i hala ae nei, mamua o ka make ana o kekahi, a ma kana mea kino i ike hope loa ai a mea e ae paha, mamua o ka lele loa ana ae o kona hanu hope loa, e paa ana ua mea kino la a mea e ae paha iloko o kahi ponaha eleele o kona maka; ua hoike hou no oia, ina ma ke ano powa i pepehiia ai kekahi kanaka a make, ua paa aku la iloko o ka maka o ka mea i pepehiia na kahoaka o ka mea nana i pepehi, a i kumu e ikeia ai ka mea nana i pepehi, he mea pono e nana pono ia ka maka o ka mea make me kekkahi ohe hoonui ike ikaika, a i ole me ke pai ana i ke kii, a ma ia ano wahi ana, e ikeia ai ka mea pepehi powa. Ua hoao ia mai nei ia ano hana akeakamai e Kauka Avers, ke kauka nana na hua'le Avers e ike mau ia nei ma keia kulanakauhale a ma na kulanakauhale e ae, ma kona kilo ana i na maka o hookahi tausani holoholona me kanaka, me ka manao e ike oia i na kahoaka hope loa i paa iloko o na onohi maka o keia mau holoholona, me kanaka, aka, ua haule wale na manaolana; a nolaila ua manao ia he oiaio ole na hoakaka ana a kela haole loea.
HE MAU MEA OIAIO I KUPONO KE IKEIA.
O keia malalo iho he mau manao i paiia ma ka nupepa puka pule o Kapalakiko, he mau manao hoi e hoomaikeike ana i ka lehulehu ma kekahi mau mea i ikeia he oiaio a i kupono hoi ke hoopaaia; a penei ua mau manao oiaio la:
He hikiwawe loa ke kaawale ana ae o na paakai mai na i-a i kapi mikoia me ka paakai, he hooma-uia iloko o ka. waiu awaawa.
He oi loa ka hikiwawe o ka unahinahi ana o ka i-a, ke hookomo iloko o ka wai wela no ka minute hookahi.
O na io bipi hou a i-a paha i ano maea, a ano kupono ole no ka ai ana ma ia ano, he hiki no ke hoololi ae i kona ano a kupono no ka ai ana, ke waiho waleia iwaho a ao ka po; na na ea o ka po e hoololi ae i kona ano.
O ka waiu i awaawa, he hiki no ke hoomomona houia a kupono no ka inu ana, ke hookomoia he mau huna mea hoomama palaoa. (Soda.)
Ua oi loa ae ka maikai o ka pia lole i moa i ka wai wela, ke hui pu ia me ka aila kohola, paakai, a i ole o laua a elua i ka wa hookahi, a i ole ia, o ka mea hoopipili pilali i hooheheia.
He mea e hooi ae ka aiai o na lole keokeo ke kupaia iloko o ka wai wela me ka hui pu ana iho iloko o ka wai he puna piha nui pakaukau o ka aila hoomaloo pena.
He mea hoi e hoopalupaluia ai ka ili o na kamaa i hele a oolea a ano akaakaa i ka wai, ke hooma-uia me ka aila mahu.
He mea e pau ai ke kikohu o ka ti i hanini iluna o ka pale pakaukau lilina, a kawele holoi nuku, lima paha, ma o ka ninini pololei ana o ka wai wea ma kahi kikohu wale no.
He mea e hinuhinu ai na ipu ki piula, a ano e ae, ke holoi kuakuaiia me kekahi welu huluhulu i hoopuluia i ka aila, mahu, he mea no hoi ia e hoohemo ai na kikohu o na lako hale pakaukau, noho, a pela aku i Vanikiia.
A he mea no hoi e pau ai na lepo hao o na aiana palahalaha o ke ano kahiko a e ike mau ia ai i na hale holoi lole Pake o keia kulanakauhale, ina o ka lepo nalo me ka paakai na mea e holoia ai na lepo hao; e hoomahanahana i ka aiana a wela kupono, alaila e hamo me ka hoohinuhinu mua me ka lepo nalo i owiliia iloko o ka apana welu, alaila e anaanai me kekahi apana pepa manoanoa me ka lulu ana i ka paakai. a i ole ka apana pepa. i apana welu.
KELA ME KEIA.
I kela makahiki aku nei. he 181 Iudaio ma ke kulanakauhale o Viena i Auseturalaia i lilo i mau hoahanau Katolika.
O ka huina nui o na nupepa i paiia a i hoolahaia ma Beritania hui, he 1,962, a mai loko mai o keia huina nui he 1,530 i paiia ma Enalani ponoi. 75 ma Wale, 184 ma Sekotia, 152 ma Irelani a he 21 ma ka mokupuni o Isles; a o na nupepa puka la, 127 ma Enelani, 4 ma Wale, 22 ma Sekotia, 16 ma ka Irelani, a 2 ma ka mokupuni o Isles.
Ehia la nupepa e hoolaha nei ma Hawaii nei? Eia ka huina nui he 12 a mailoko mai o keia huina he 2 nupepa puka la, 6 nupepa puka pule. a he 4 nupepa puka mahina.
Aole i emi iho malalo o kanaonokumamahiku nupepa puka la ma ke kulanakauhale o Parisa i Farani i keia wa, a ke huiia ka nui o na poe lawe a pau o keia mau pepa, aole no i loaa aku ka huina nui o ka poe lawe pepa o elua nupepa puka pule o ke kulanakauhale o Ladana.
He 13,000,000 dala ka i hookaawaleia e ke aupuni o Geremania no ke kukulu hou ana i kona mau papu kaua a puni kona mau palena, a ua oleloia, o keia huina dala i hookaawaleia ai, aole no i lawa no ka hoohana ana ma na papu kaua a pau; no ia kumu ua manaoia e noi hou i 15,000 dala no ka hoohana ana a paa pono na papu.
He 1,078,466 auneki gula i loaa ma ma ke kulanakauhale o Melebona i Ausetaralia i kela makahiki aku nei, a o ka hapakolu o ia huina ka i hoounaia ma o a maanei o ka honua nei.
Mamuli o ka papa kuhikuhi o na lawehala i hoopaaia ma ka halepaahao o Rusia, ua ikeia he 1,352 paahao o kela a me keia ano i pakele mai na halepaahao he lehulehu, na halewai, a mai na puali koa oiai e laweia ana lokou i ko lakou wahi e hoopaaia ai.
Ma ka papa helu o na kanaka o Inia Komohana-Akua, ua ike ia he 3,000 poe hana akamai, 1,100 poe hana keaka, 3,00 poe himeni ma na hale keaka, 146 kauka lapaau puu eha, 33 poe piliwaiwai, 97 poe hoolakalaka moo, 50 poe hana kukaepele, 10,000 poe himeni me ka hulahula, 4 poe keaka kaao, 7 poe aihue. He 7,500,000 poe mahiai, 10,000 poe ona aina nunui, a he aneane 40,000 poe hoopukapuka dala.
Kekahi o na kupa kamaaina kahiko loa o Kanada, he wahine nona na makahiki he 118, ua make oia i ka la 13 o kela mahina, a hiki wale i kona make ana, mau no ka ikaika o kona kino.
Eia ke laha nei ma Amerika Hui i keia wa, he haluna nui o na dala i hanaia ma ke ano kalohe, ua like loa no ke ano, ka nui a me ke kani ana me na dala maikai maoli, a aole he hiki ke hoomaopopo i ua mau dala ino nei mai ke dala maikai maoli ae, aia wale no a he koekoeia ae ka waihooluu dala a waho, a hanaia me kekahi wai akika, pela e ikeia ai.
O Kalalena Hite, he hoahele no Palanike Kimo, kela powa kaulana o ka mokuaina o Kanasa me Misouri, i hui kalaia e ke Kiaaina o ka mokuaina hope, ua make mai nei oia ma ka mokuaina o Kenetuke.
O Kauna de Chambond o Parisa, Farani, ma kana haiolelo pane i ka haiolelo i haawiia nona e 400 poe paahana o ke kulanakauhale o Laiana, ua olelo oia ma ia haiolelo pane ana, ke alakai nei ka aoao Repubalika o Farani i ka aina iloko o ka poina.
Ua hooholo mai nei ka Ahaolelo o ka mokuaina o Tenesi i malamaia ma ke kulanakauhale o Nasavile, he bila kanawai e papa loa ana i ka liia ana o na kanaka ma ia kulanakauhale a ma na palena o ka mokuaina a puni.
O Mariona w, ka wahine mare a kekahi haole kalepa waiwai nui o ke kulanakauhale o Kananoka, mokuaina o Tenesi, ua hanau mai nei oia i kekahi bebe uuku nona na paona kaumaha he hookahi me ka hapa. He 11 iniha kona loihi, a aole he wahi o kona pauku kino i oi aku mamua o 6 iniha ke anapuni. O kona poo, aole i oi ae ka nui mamua o kekahi hua kukui o Enelani, (Walnut) a o kona lima, aole no i oi ae ka nui mamua o ka hapaumi kepau o Amerika. Ua hanau pono ia keia bebe, a ua piha pono na wahi a pau o kona kino, a he maikai no hoi kona ake mama.
Ua make mai nei kekahi haole ma ka halemai ilihune ma ke kulanakauhale o Salema, mokuaina o Makesuteka, mamuli o ka hoomailo ana o ka mai Iepera ma kona kino, o Kale Derby kona inoa. he malama halekuai kana hana a he kalepa waiwai no hoi, a he haole naauao no hoi. Ua loaa iaia ka mai Iepera, wahi a ka olelo a ka nupepa puka pule o Kapalakiko, oiai oia ma Honolulu, oiai oia ma kekahi kulana kiekie malaila, a he punahele hoi oia na ka Moi o laila a hiki wale i kona wa i haalele ai ia Honolulu. Owai la o ko makou poe heluhelu i ike a i kamaaina i keia haole?
He omaimai ka Peresidena Ata i keia wa.
Mamuli o na kanawai o ka mokuaina o Kenetuke, aole i ae ia kekahi Rev., e lilo i lunamakaainana no ko lakou Ahaolelo.
Akahi no a moe ka uwea telefone mawaena o ke kulanakauhale o Cleveland. mokuaina o Ohio, me ke kulanakauhale o Nu Ioka. ma ka mokuaina o Nu Ioka. o ka mamao mawaena o keia mau kulanakauhale he 700 mile.
Ua hooholo mai nei ka Ahaolelo Senate o ka mokuaina o Nu Ierese. he bila kanawai e papa loa ana i ke puhi ana o na keiki oo ole i na kika kikaliki. (Cigarette) a me ke kuaiia ana aku ia lakou.
O na loaa o na waiwai i hookomoia i Farani o kela a me keia ano i ka mahina o Feberuari, ua emi mai na loaa he 25,000 dala. ina loaa o ka mahina o Feberuari o kela makahiki.
NA LETA MA KA PAKAUKAU.
Kau e E. N. Keliikumoku o Waihee, Maui, – Kau e T. K. Keaonaulu, o Ewa, Oahu, - Kau e W. N. P. Kauhi o Paomai, Lanai, - Kau e Keaonaulu o Molokai, - Kau e D. Puniawa o Waiakalua, Koolau, Kauai, - Kau e T. S. K. Nakanelua o Kalihi, Oahu, - Kau e S. D. Helela o Wailea, Hilo, Hawaii, - Kau e B. H. Brown o Hilo, Hawaii, ke hoopukaia aku nei e makou malalo o ke poo mau.
Kau e F. Enoka ua kapaeia. ka Moolelo o ka Ahahui Kula Sabati o Oahu nei, ua kauluaia a keia pule ae. He manao ka i loaa mai ia makou i kau ia ma keia ino "Kaupaona Kakau hua;" aole he maopopo ia makou ka mea nana keia manao, a nolaila ua kapaeia e makou.
MAI HUNA OE E HAWAII
PONOI I KOU KULEANA NAAUAO A ME KA IKE A KE AKUA I HAAWI AI IE OE.
E na hoa makaainana o ke ano hookahi.
Eia hou mai keia mea ke hoea hou aku la, imua e kuu Lahui. "Mai huna i kou kulana naauao." O ko kakou lahui, ka oi loa aku o ka lahui maikai iwaena o na lahui a pau ma ka moana Pakipika Ua kapaia keia Lahui e na poe naauao a pau mai na aina e mai. Holy Land. Heaha la ka mea i kapaia ai pela? Eia he naauao na Alii, naauao na makaainana, a ua pono no hoi ka noho ana o na kanaka, a ua hana ia i kumu Kanawai maikai, a ua kukulu ia na Kula hoomanao i na kamalii, na Kulanui, a me na Kula liilii, a me na Kula haole, nawai la i hoomaka mua i keia hana, ma Hawaii nei. Eia na kakina, na Binamu, na Wini, na Likeke, a mahope iho na Polepe ma, na Baldwin, na Alexander ma, a pela wale aku a hiki i keia manawa, ka pii mau ana o ka ike a me ka naauao, a ua hanohano loa kekahi poe, a ua waiwai loa kekahi poe, a oia kou kulana e Hawaii i keia manawa.
A oia kulana ou e Hawaii la, oia ka'u e kau leo nui ia oe mai huna oe, e hoike i ka malamalama iloko o kou lahui ponoi, i lilo ai ai i La maluna o kou mau hoa makaainana, i ole lakou e ohumu iho iloko o lakou iho, me ke olelo ana ua ike no hoi paha ua poe Lunamakaainana nei, he kanawai ino ka inu laula o na kanaka i ka rama, hana no, alaila, owai ka i hewa ilaila, a o oe e ke kanaka i hoomalamalama nui ia, ina ike na kanaka naauao a pau, he wahi puka liu o ko kakou aina aloha, aole anei e pono e hoopaa ia puka liu, o mahuahua loa a poholo loa iho ke kino holookoa o ka moku iloko o ka hohonu, pela no, aka, ale no ko kakou ike ole ke kumu, ua ike no kakou, a pehea la i paa ai keia puka liu o kou lahui, a me kou aina aloha? Nau no e Hawaii imi loa e noonoo iho a pane pololei iho, mai huna i na kalena maikai i loaa ia oe. Eia paha kekahi pane ana, ma kahi e pili ana i kela ninau.
E hana hou i kanawai e pili ana i ke koho ana i na Kuhina, i Elua mana, o na makaainana, ma o na Lunamakaainana la ma kekahi aoao, a o ke Alii ma kekahi aoao i hiki ai ke loaa na kanaka kupono a ke lehulehu i makemake ai, alaila pono ke aupuni, alaila, aole e hana kapakahi ia ka pono o ka lehulehu, e like me ka noho ana o na Lunakanawai Hoomalu a apana paha, a hala elua makahiki, alaila. koho hou ia lakou. a pela no e hana ia ai na Kuhina. a i na maikai ka lakou mau alakai ana i keia aupuni a pono hoi ka lakou hana aaila hiki no ke hoomau hou aku ia lakou ma ia Oihana. Ke manao nei au, he hana ia na ke Kau Ahaolelo o ka makahiki 1884, a e pono e noonoo nui ia keia mea i keia manawa oia mea ia a'u e waiho aku ai imua o ko'u mau hoa makaainana.
Eia keia, e pono e hoonoho ia i mau Kuhina makemake ia, a hilinaiia e ka lehulehu, o ka mahalo ia a me ka makemake ia o na Kuhina, no ka pono a me ka pololei o ka lakou mau hana, oia kekahi mea e pii nui ai ka waiwai a me ka hanohano ou e Hawaii, e lilo no na Kuhina i mau makua no ka Lahui i ke kahi manawa ma ko lakou ao ana i ka lehulehu, e like me na Lunakanawai i kekahi manawa, ua ao no lakou i na lawehala i kekahi manawa no ka mea o lakou no kekahi mau makua o ka lahui.
Aole hoi e like me lakou nei ae, e hoopuka mai nei, ka ka lehulehu ia e noke aku nei e haalele iho i ko lakou mau noho, aole wahi mea a haalele iho, oia iho la no. nolaila. he nui aku no na mea i koe a na kakou ia e hoolawa aku.
Nolaila me keia mau mea liilii, e hiki ia kakou, ke panipani i na puka liu o ko kakou moku aupuni. a malia paha. aia hoi iloko o oukou e na hoa makaainana kekahi mea. e hoike ae no mai huna i kou kulana naauao. e like me ka ike a ke Akua i haawi mai ai ia kakou e hana oe i ke kulana i loaa ia oe. mai luna mai. mai hoohalike kakou me kahi Elele Poakolu ka lili wale. Eia keia e hoopau i na kanawai ino, oia hoi he mea ia e hooemi ai i keia lahui. a e hana hou i mau kanawai e hooulu ai i keia lahui.
Eia keia e hooemi ia ka uka o na luna aupuni, a koe na Lunakanawai Kiekie, a me ka Lunakanawai Hoomalu o Wailuku, a me Honolulu. a o na poe e ae e hooemi ia ko lakou uku, a o na luna aupuni e ae e hooemi iho i ko lakou uku, koe iho he puu dala nui iloko o ko kakou waihona aupuni, a he hik no ke uku ia kekahi mau aie.
Heaha la ka mea i hapai ia ai ka uku o na luna aupuni a kiekie loa? a he mau lilo no kekahi aole i kana mai ka nui o na lilo, uuku loa ka hana i hana ia.
Nolaila. he hana ia na ke kau o ka makahiki 1884. no ka mea. me keia nui no o ka uku i haawi ia i na luna aupuni. aole maluhia iki na Pake hele no lakou kuai no i ka opiuma, kuai rama no. pili waiwai no. aole maluhia na wahi a pau. mai Hawaii a Kauai. nolaila he mau puka liu nui no keia ou e Hawaii ponoi. a e pono ia kakou ke pani i keia mau pukapuka. nolaila o ke kau Ahaolelo o ka makahiki 1882, he kau ino ia mamua o na kau e ae mai kinohi mai, a e pono e kapa ia kela kau, ke kau o ka uhauha dala, a me ka uhauha aina, aka, ke hoole mai nei kahi Elele aole pela, ke olelo mai nei he wahahee, ke kapa mai nei ia Josia Haole he wahi makamaka kunahii, ke manao nei au o Elele ke kunahii, aole oia i kamailio ia aku lele e wale mai nei no, aka, owai la ia mea e hoohenehene nei ia'u, aole i hai i kona inoa, he huna i ka inoa, he huna hewa, he makilo he hoopilimeaai a pela aku, a pela aku, ke olelo mai nei e holo aku au i. Honolulu, e nana i na kii pena a Kipikona iloko o ke keena o ko na aina e; o oe no ke hele e nana, no ka mea. ua maa no oe i ka nana i ke aka o Kipikona iloko o kona keena. Ke olelo mai nei oia he hoopunipuni, a he puni wale au mahope o ka poai kue aupuni, ke hai aku nei au ia oe no'u ko'u ike, no'u ko'u noonoo, aole no hai, aole na hai i kena ia'u penei, a penei oe e kamailio ai, aole loa, malia paha o oe ka maa i ka Lou ia, ke hai aku nei au ia oe he kanaka kuokoa o Josia Haole, me kona poo a me kona lolo ponoi no oaia e hookele nei nona iho aole no hai, i lohe ko poo ea.
Nolaila, aole au e pane hou ia oe, ke hele nei no ka maka o ka'u peni imu. Owai iho no o JOSIA HAOLE.
NA HOOLAHA.
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike e loaa no ia ma kahi o Kakela me Kuke. E laa na
AHINAHINA, KALAKOA. KEOKEO, LEPONALO, PENA, AILA, AILA HONUA, ANIANI.
NA MEA PIULA,
Kopa, Aila Hoomaloo, Kui Kakia, Pakeke, Tabu Kaula, Noho Lio, Hulu Palahi, na Palumi, ahe agena no na mokupuni o Hawaii neino na Lainakini-nao Lainakini Maoli, Ki-lika, Palule Kalakoa, Alapia, Kelepa, Na Lole kupono i ka Wawae, Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu, Na ka hoohelo ana, Li Lole no pini, Lihilihi, etc.
A ME NA
Mikini Humuhumu
MAKEPONO LOA.
A he mau
MEA AI KAHI:
KA PALAOA, KOPAA
RAIKI, PIA, HOOHU
PAAKAI, HUAALA,
PIA KULINA, KOPE,
A HE
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO,
PENIKILA, HUAALE,
LAAU KUNU,
Me na Laau Hamo, a Pela 'ku.
340-tf
HE NUI ANEI KOU MAKEMAKE I NA
Mikini Humuhumu Lole!
Ina pela, e kipa mai no ma ka Halekuai o Kakela & Kuke!
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano
Mekini a WHEELER a me WILSON
mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai ka mea hookahi
NA MIKINI A SINGER!
ma ke $50 pakahi me ke ano
MIKINI A WILCOX ME GIBBS
ma ke $30 a hiki i ke $30 ke kumukuai. I mea e paa ai ko oukou kanalua e na makamaka no ke kupono o keia mau Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho.
508 tf
NA HOOLAHA.
NU HOU! NU HOU!!
Eia aku nei o Charles J. Fishel i Amerika Huipuia a me Europa. no ke kuai ana i
waiwai hou o na lako aahu o na kane me na wahine a me ka oihana humuhumu me ka
emi loa.
Ua loaa mai nei hoi ma ke "Suera"kekahi ia mau waiwai, a e kuai ia aku ana i
keia Poaopo me ke emi loa no ka manawa mua. E hele mai a e wae no oukou iho. Na ka hikimua ka loaa mua. 1115 tf
MAKANA LA KULAIA
KUAI! MA KA HALEKUAI LOLE NUI O HONOLULU NEI
E makana waleia aku ana he mau kii pena i ka mea kuai mai a hiki aku i ka $1.00 a oi
aku ka lilo i ka wa hookahi.
EWEHE MUAIA ANA I KEIA LA MA KA HALEKUAI LOLE NUI O HONOLULU
He Kuai Manuahi Launa ole. He Kuai Hoopoho a Hoopakika. E hele nui mai e na
makamaka. E wae oukou e like me ko oukou makemae iho i na waiwai o kela a me keia ano he nui wale.
A. M. MELEKI.
HELU 104 ALANUI PAPU.
NU HOU! NU HOU!
Na Waiwai Hou Loa!
NA PAIKINI O KEIA AU.
E Loaa no ma ka ka Halekuai o
DILINGHAMA MA.
Ma Alanui Papu.
Oia na waiwai malalo iho nei: Na Palau, kaa Huilapalala, Kopala, Piki, Oo, Koi,
Koilipi, Na Hamare Kamana o na ano a pau, Na mea Hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea hana o ka Poe Akeakamai a pau. Pena Aila, Vaniki a me na Palaki Pauda, Poka a me na Kukaepele, Palaki Hamo Puna, Pulumi, Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa Holoi Lole, na Iputi, na Pa Palai, na Ma kau Lawaia, Na Aho Lawaia o na ano a pau, na Kaula o na ano a pau, na Pahi, O, a me na Puna, a he nui aku no na mea i koe.
I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA!
NA HALE
I hiki ole ia makou ke huai pau aku, aka, na oukou no e hele mai a e hoonuu iho. O keia
maluna ae, e loaa no ma ka halekuai o Dilinahama Ma, 1036-3m] Ma ka helu 37, Alanui Papu.