Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 18, 5 May 1883 — NUHOU KULOKO. [ARTICLE]

NUHOU KULOKO.

f h.oomanao i ka j)ouli ana o ka La 1 I•• . ♦ \ keia v»uie ae ka Moolelo o na " Adi-„..r-;:s Hiena o Beritania. v Ua niake mai nei ka lua o na haole • ka poka ma kela jx>wa ma Hilo, 0 Tennat Ika Poalua nei i laweia aku ai ke Hoonunao mua o Kamehameha I • Kohala. L'a loaa ka wai o ka luawai eli o KiT;0 Kamapela i eliia iho nei ma ke kihi o Kapiolani Paka. Ssaluna o ka moku manuwa Lukini i )0 ;0 aku ai ka Moi no Kohaia. i ukali ,a ena keiki puhi ohe. I keia la e hoHe nui na lono e pahoiaia nei, no ka r.uJ O na palapala e nalowale mau nei ma ka Hale Leta, mahope iho o ka hookomoia ana iloko o na pahu leta. l-a waiho ae nei ko poe he ; M i!i:.a!a hoopii i ka Papa Ola, e nonoi hana i kauka lapaau noho j)aa no .ikou ma ka apana. He uini ka nui o ka poe e noho nei ; U hale ilihune Home Lunalilo ma Makiki, oia hoi ewalu kane a elua waKi nt-. ■ ♦ —— Ua holo noon(X) ole kekahi kanaka :;:a Kalihi i ka la Sabati nei, a ua hooki:i aki: la oia ine kekahi wahi keiki e ;aar.i ana ma ke alanui ; aole i nui loa kona eha. l'a [>au aku nei i ka hala na puali koa hui o ke kulanakaehale nei, no ka hoohanohano ana i ke kukulu ana o ke Kia Hoomanao o Kamehameha ī. Kau kauoha nu{»epa e 13. Paahao o Kaiuanui, Makawao, Maui, kau e J.W. Kipi o Kalaupapa, Molokai, kau e J.N. Kamoku o Puula, Puna, Hawaii, ua hooko eleu ia e makou, a eia mai. L'a paa iho nei ka hale hoahu aila mahu hou i kukuluia ai ma Boki, a i kukulu hoopiliia me ka hale mua. He hale keia he 115 kapuai ka loa, 32 ka- , uai a oi ke akea, ahe u aoi kona kiekie. I ka Poakolu nei i malamaia ai he halawai e kekahi jx)e haole o ke kulaiiakauhale nei, r#> ka noonoo ana i na hana hoonohonoho no na heihei lio ma Kapiolani Paka, i ka la 1 r ae nei o luia*. Ua holo aku nei ka Lunakanawai Kiekie Aukina no Hilo maluna o ka mokuahi Likelike i ka Poalua nei, no ka malama ana i ke kau kiure hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu. He ahaaina luana me hulahula Kurol>a kai malamaia ma ka oneki o ka moku kaua I.ukini i ka auina la Poalima o kela pule aku nei, ka la 27. Malaila na Alii, kekahi poe hanohano o ke kuaaakauhale nei, a me ka puali puhi ohe. Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Li(y!ik( i ke kakahiaka la Sabati nei, ua loheia mai lie lono weliweli ma ona la, no ka hakaka ana o kekahi mau kanaka ma Maui, a mamuli o ia hakaka ana o laua, ua hou ia kekahi o laua i ka pahi, a he mau hora mahoj>e iho, ua make loa aku la ia. He ona 110 ke kumu. Ua li mai nei kekahi Pake iaia iho uia Paia, Hamakuapoko, Maui, i ka Poainna ka la 270 kela pule aku nei. He Pake hana oia no Alekanedero me Balawiiuu Ua waiho oia ika mai no kekahi wa loihi, a i ka hele ana aku o Waeuna ka luna nui o ka mahiko e nana i.\ia, ua loaa aku oia ua make, a e lewalewa ana ma ke kaula i |Kia ai ma kona

L'a ku mai he mokuahi i ka Poalima «» kela pule aku nei, me 700 a oi paahana Geremania, iloko o na la holo he <•2 mai Beramena, Geremania mai. Oiai oia ma kona ala nioana no Honoluiu nei, ua puka ae ka mai ulalii mawatna o lakou. He 76 poe 1 loaa, aua make aku he 33, Ma ona la i loheia

mai ai, e ku mai ana he mokuahi hou tne na paahana Pukiki he 1,100.

Ua unuhiia e makou keia hunahuna itamu malalo iho mai ka nupej>a puka ia Bulakina: Ua oleloia, e manao ana ka Loio Kuhina, e holo i Amerika Hui ma ka mokuahi T(*kw, a ku mai i keia mau la iha Aka, oiai e holo ana ke Kuhina Nui i Kohala, ua hooholo oia aole e holo. No ke aha la keia? He hoj>ohopo anei oia ke haalele iho i kokakou mau kaiaulu, me ka waiho pu ana iho i na hana ma na lima o na Ku* hina elua iho i koe?

O ka hanohano oke kulana kapena ka uwaki elua o na makai ku huina o ke kulanakauhale nei, ua kaiehuia mai Ka noho hanohano ana maluna o na hokua o ka mea iaia ia kuiana mua, a ua hoohanohanoia iho ma ka hokua o Halualani Koeleele, kekahi o i\a makai ku huina o na. alanui o ke kulanakauhale nel Ua kamaaina makou i keia kapemakai hou. Mahalo makou iaia ma kana mau hana pololei a makou i ike nuka ai, a ua paluaia iho ko makou inahalo nona mao kona hookiekieia ana ae ma ke kulana hou. E mahalo mau ia oe e Koeleele Halualam.

E ku mai ana ka mokuahi Suna i ka! Poaha ka la 10 o keia pule ae. ' ; -Maloo loa o Hamakua ma i Hawaii, iloko o keia mau \a. . . La hala aku nei o B. V\. Kawainui i! ka ua Ukiukiu o Maka%ao. ; O ka hoikeike o na kapa koa o Ua ? me keia puali koa. ka hana ma ka ; koa i ka la Sahati nel He hulahula nui ka i malamaia ?.c e ke Kapena a me kona mau aiii?nok ,s o ka moku kaua I,ukini r ma ka Haie Mc le Hou. | .— > .. — * He wahi hoonaueue olai ka i ikeia noa ke laona o Hilo i ka Poaono ka la 21 o kela mahina aku nei. Ua lohe mai makou. i ka Poakahi ka la 18 o lune e holo aku ai o Hoku A& no na {>aeaina o Maikonhia. 0 Hanaheka o Koloa, Kauai, ua olelo ia, oia kekahi o na kuj>a a4tamaaina kahiko o Kauai. Ua hookahua oia i kona home malaila i ka makahiki iS6v Ua hoopanee hou makou i ka hoopuka ana aku i ka manao "Na I>ei o | Hawaii," a loaa ia makou he «*a ku(x> : no. ; — He halawai hoomana hoolaulea kai malamaia e ka Ahahui Opiopio haole o keia kulanakauhale, ma ko lakou hale halawai hou, i ka auina la Sabati nei. 1 ke ahiahi Poakahi nei i wehe ae ai na Hoahanau Haka i ko laua keena ai haukalima hou, ma ko laua hale hou ma kela aoao mai o ko laua hale |>aina, ma ke alanui Hotele. Ua lohe mai makou, ua loaa he pala{)afa hookohu mare i ko mal'ou makamaka Stephen I,anghern Desha, mai ke Keena Kalaiaina mai. O ka moku kalepa Euleka ko luna o ke Ala Huki Moku i keia wa. A pau kona pilikia, e kau hou aku ana he mau moku kalepa hou; nui ka hana oke Ala Huki Moku iloko o keia mau la. Aku mai ka mokuahi Tokio iloko iho o keia mau ia, ua lohe mai makou, mawaena o kona mau ohua e holo aku ana no Kapalakiko. o Mooheau a me kana wahine. Ua hoohuiia ma ka berita mare o Mr. J. B. Nakumu me Miss Nalimahana e Henere W alakahauki, ma ka home o B. W. Kawainui ma Apua, i ke kakahiaka oka Poalua nei. Mahope iho 0 ko laua hikii ia ana i hookahi, ua pelu iho ko laua mau kuli ma kekahi pakaukau i hele wale kela a luuluu i na kele kohi. Ua hoopauia ke kanakakiai o ka luawai aupuni ma Makiki. No ke aha la ke kumu i hoopauia ai, a no ke aha la i waiho ole ia aku ai na kumu kupono o kona hoopauia ana? Eia kakou i ke au o na hana apiki, a nolaila, ua manao makou aole no e paneia mai ana ka haina o keia ninau maluna. He au keia e nokeia ai i ka hoopau o na kauwa laweiawe hoopono. Ma ke kilohi ana iho o ko makou mau makamaka ma kekahi kolamu hoo!aha o keia la, e ikeia ai ko Mr. \V. H. Rice (Wili hookahua ana ma ka lawelawe ana i ka hana hooholo kaa nunui ma Kauai. E haalele ana kona niau kaa nunui hali ukana a ohua i ke awa 0 Nawiliwili no Koloa me Kapaa mahope iho o ke ku ana aku o ka mokuahi. He mau lio holoholo no kekahi e hoolawaia aku ana ke makemakeia. He hana maikai keia a keia kamaaina i hoala ai, a e mahalo nuiia oia. O keia malalo iho, hemanao ookekahi makamaka o makou o Kohala, penei: Aole \xiha he mau la uluaoae ae 0 na kanaka o ka apana o Kohala nei, e like me keia mau la pokole e nee nei. Oia hoi na mea e pili ana no ke Kia Hoomarao o ka Na-i Aupuni kaulana, ka mea hoi nana i hoohui keia mau pae moku malalo o kona ikaika. Kamehameha I. Oiai ka manawa e nee nei imua me ka holopono, a me ka hakalia ole, a e nana aku ana hoi i na hana o jmua aku. a e kalele ana ka houpo, a me na hana ma ka !a S o Mei ae nei, j 1 ka la e ku ai ke Kia Hoomanao ma Ai- | nakea nei, ke ole e keakeaia, a ulia jx>- ! ino hoi ma ia la. Oka mua o na ha- \ | na i noonoo mua ia, oia na hoolala ana !e pili ana no ke Kia; na na Komite ia ! apana hana, a ua maopopo kahi e ku ai ■ ia. Oka lua ona noonoo, no ke dala, 1 i ka wa e hiki mai ai ka huakai alii mai ' Honolulu mai, a hehi na kapuai i ka i le|x) oke apaaj»aa o Kohala nei; ua ho- ■ \o pono ia noonoo, a he mau haneri da- , la e nei ma ka hma o na komke. 10 i\a noonoo ana malalo iho, oia na {hoohiehie ana no ka la. Ma ka lono, {ua hoana okoa ia he 30 kanaka e aahu | ana me ka ahuula ma ia la nui, aekoho ia ana hoi he mau iiamuku e like me kekahi nuu hoonohonoho o ka la Poni Moi Ma keia huakai nui mai Honoluiu mai, ua piha paha 200 a oi* oia na puali koa, na poe puhi ohe a me kekahi poe hanohano e ae, a me na UL Oia ka na komiie e mahele nei i na lilo iloko o keia mau Ja kokoke. Me he mea la, e pihi kanalea ana keia apana iloko o ia mau la e hoea mai ai ka MoL He apana makee aJii ka apana o Kohala e ike ia nei* he lokahi na kanaka i ka apo ana mai, aka, ke kokoke nmi la ua la la. Oka noho ana iloko o keia mau ia, he ano puanuanu.

! He joc dala aoi ka loaa oka aha 5 ; Mek i ks Poaono o kea i haawiU ■ no ka poniaikai "Hooulu lahul*" O ka nui ona make ma ke kulana- ■ j kauhaie o Honolulu a me na apana pi-: h ilnko o ka mahina o Apenla 18- • he 57; Apenia 65: ApenU' I iSBc. 62. Apeiiia i&Bt 128: A|jeri!a. 1882. 47. Apenia 1 ££3. 60. , L a hoike ae o W. ( . Akanau kekahi ■ i o ra makai o keb knLmakauhak. no' kona manao e waiho aku i ka makai ] mai kona lawehwe hou ana. I keia' \ mau la iho nei ua pua he lono ei i ana ua waiho aku oia i kona kuhna ma ke ano makai j O ka hihia laihila o Grieve me Aiki- f i nson, na ona a lunahooponopono o ka j nu[>epa a me ka halepai Gnutte 7 ua! hoomoe loa ia aku ko laua hihia a i ka aha ma ke Keena. Ka loio Lukela no ka aoao hoopii, o Hakaweia me Kamika no ka aoao i hoopiiia. Ua loaa he komo lima gu!a i kekahi kaikamahine uuku no Kakaako i ka auina la Poaha nei ma na kihi o Alanui Moiwahine me Puowaina. Oka j mea nona ua komo lima gula la, e kii { ae ma ka hale o Kanalulu ma Kakaa- j ko, me ka hoiaio kupono no ua komo < lima la. J