Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 18, 5 May 1883 — HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA.

[.]/<?/ ka peni a ka mea unuhi mooUlo o " Beriiuia ka lVi:i'o Ole, ame Mahom ke Koa."]

I ka hala ana ac o ka hapaha hora, ua hoea mai la ka Moiwaliine me ka Haku (iui]afoda I)udele mamuli oka leo noi. Ua wehe koke ia ae la ka ipuka komo nui o ke keena e kekahi mau aliikoa elua, e paa ana i ko laua lima he mau laau palau, me ke Duke N T orthumberland pu me laua; ka mea hoi a ke aliiwahine i pahola aku ai i kona lima, a lalau aku la ke Duke me me ke kui lima pu ana me ia, a iho aku la i kekahi alapii akea a komo aku la iloko o kekahi mau keena hou aku o ka halealii i hookipa ia ai oia.

Oiai oia e hele ana iwaena o na keena nui a akea a me na alahele, aia hoi, hoea aku la oia i ke kumu o kekahi alapii pohaku akea; a iaia e pii ana, aia hoi, komo ana oia iloko o kekahi keena nui akea a kiekie, me kona kaupoku i olokea ia me na kua nunui a kaumaha me ka hoopaa ia ana me na kaola paa !oa. O keia keena, aia no ia iloko o ke To\vera Keokeo, ka mea hoi a Jane i upu wale ai, ua pili pu aku me ke keena kukakuka; ua piha pu i na kanaka i lako i na mea kaua. Alakai aku la o Northumberland i ka Moiwahine i kekahi pio e hamama ana i ka paia pohaku ma ka aoaoakau, a alakai aku la iaia mawaena o kekahi mau noho'na ololi mai na paia pohaku manoanoa mai o ke keena, a malaila aku, loaa hou aku la no keia ano hookahi ma ka hema; me ka hoomau o laua i ka hele ana imua, hoea aku Ia !aua ma kekahi wahi akea o ka paia pohaku, ia wa, huki ia aku la kekahi uhi manoanoa e elua mau kanaka, a komo aku la o lane iioko o ke keena kukakuka. O ka nanaina o ke keena imua o kona mau kii onohi, he mea e ka nani lua ole, e hiki ole ai iaia ke hoohalike ae—O ke keena akea imua ona ma kona mau ano a pau, me he la, o ke keena ana i luakaha iki iho ai mamua iho a haalele aku ai, koe wale no keia, o ko keia keena akea loa me kona kaupaku i luhiehu me na hae a me na kahiko hoonani o kela a me keia ano, kona mau j>ou i uhi ia me ka veleveta a molīna ia me ka lihilihi kilika me ka piha pu hoi me ka poe koikoi a me ko lakou mau ukali, ua hoonohonohoia lakou ma ko iakou mau kuiana pakahi. Ma ka welau luna o keia keena» malalo iho o kekahi (mlo'ulo'u gula, malaila i kau ia ai ke kalaunu me ka nohoalii; ma ka akau o ka nohoalii, ka aha kuhina, a nia ka hema, na biJiop3. Ma kekahi poo o ke keena, imua aku

'io ka īK-h&Miii. ua h<x)[sia ia na pai«» roe ka uhi veie\*ela eleel« manoanoa i | omau u oie kekahi pap&a wai dala nui. i|i kau ia ka heailona aupuni Mamua I iho o keūi uhi, ua kukulu lalanī ia he l I maheie koa me na pu e kikepa ana i ko - lakou mau poohīwl I ka Moiwahine Jane a noho iho iluna oka nohoalii, oiai ke Duke Korth--1 uraberland e noho ana ilalo ma ka paepae oka nohoalii, ua ku mai la oia 1 a noi aku la i kona oiuolu. me ka ho- ' akaka ana e waiho aku imua o nalii a me na haku* i kekahi pahpala i ioaa 1 mai ka Lede Mere niai; ku ae ia oia iluna, haliu aku la imua o ke anaino. wehe ae la i na opī o ka pc\>a. a heluheiu aku la imua o ka aha kanaka me ka ' ieo moakaka penei: "E o*u mau haku. *ahi ana, u he mea e kanalua ai no oukou ke hoike ia aku, o ka palapala, a ? u e paa nei mai ka Lede Mere mai,; a i kau moa ia e ia, i kakau ia ma Kenninghall i Norfo!k, ke koi mai uei oia i kona kuleana i ke kalaunu o keia aupuni, me ka hoakaka a hoike pu mai i ka hanohano i loaa ia kakou, a i aie nui ai kakou iaia, aole i kekahi mea e aku—ua palapala ia no, e o'u mau haku—e haawi ia kakou iho e malama i koua hanohano a me kona kino wale no; a ua Koike hou ia no hoi, e hooko e malama i kona mau pono a me ka ihiihi o ke kalaunu a me ke aupuni holookoa, ma ke kuahaua ia ana maloko 0 ke kulanakauhale o Laeiana a me kekahi mau wahi e ae, e like ine ka mea 1 holo i ko oukou noonoo maikai ana. Nolaila, e o'u mau haku, pehea ko oukou manao? Heaha ka oukou j>ane no keia manao hookiekie —no keia manao kohu ole a hookano loa e koi mai nei i kona ku'.eana?" "Aole he panea/' wahi a ka Earl Pemeberoke i pane ae ai; " e hui pu aku no makou me lakou ma ka mea a lakou i manao ai." "Aole loa he pono o keia, ko oukou noho hamau ana, e o'u mau haku," wahi a Jane; '"'o keia noho mumule ana, he alakai hewa loa ana ia." f'Ea, e hui pu anei," i pane aku ai

o Northumberland, me ka lehaana aku ; me ka huhu ia Pemeberoke; "o kou manao, e kuu Haku e Pemeberoke, no i ka hoole ana aku i kona kuleana, he mea oiaio ia. Aka, e hoike aku au i| ke ano e pane aku ai oukou i keia lede i alakai hewa ia. E hoike mua aku oukou iaia, i ka wa i make ai o ko kakou haku alii, oia o Ede»vada Eono, ua kau koke ia aku ka apono a me ka makemake ia o ka Moiwahine Jane, a ua kuleana pono oia i ka nohoalii o ke aupuni, aole wale no ma na kumu kupono o na kanawai o ke au kahiko, aka, ma ka *palapala a ko kakou haku alii i hooiaio ai, a i kakau ia me kona pulima [)onoi, me ke sila ia i ke sila nui o Enelani, imua oka ohana alii, ka poe kiekie, na lunakanawai, ka poe kakaolelo ame kela a me keia. E hoike pu aku no hoi iaia, ua hoohiki ae 110 ka Moiwahine Jane, aole no kekahi | mea e, koe wale no kou komohia ana iloko oka pilikia ano nui. E hoomanao pu aku no hoi oe iaia, mamuli o kekahi hookaawale ana mawaena o ka Moi Henen Ewalu a me ka Lede Ka-

tarine, kona makuahine hoi, a i apone ia e na kanawai i hooholoia e ka aha ' olelo, ua nele oia i ke kuleana i ka lei alii o ke aupuni nei. A o ka hopena, e hoike aku oe iaia e hoopau i na ko ana, he mea hoonaukiuki ia i ko kakou haku alii wahine ka Moiwahine Jane, a i kona mau makaainana. "E o'u mau haku, o keia ka pane a kakon e hoike aku ai iaia." " E noonoo makou i keia," i hoohe mai ai na leo he lehulehu wale. "E awiwi i ka oukou olelo hooholo/ i pane aku ai ke Duke, "oiai f ke kali nei ka elele no ka lawe ana aku i ka oukou pane i ka Lede Mere. A i mea e hooluhi ole ia ai oukou e o'u mau haku i ke kakau ana iho i ka pane, ua hoomakaukau mua au la mea." "Ua hoomakaukau mua ia!" i pane kikoola ae ai o Kikila. "Ae, ua hoomakaukau mua ia," i pane mai ai ke Duke. "Eia no ia," wahi ana, s rae ka hoike ana mai i kekahi owili pepa i kakau ia a piha i na manao: "i hakalia wale no i ke kakau mai o ko oukou mau inoa e o'u mau haku. He mea anei i oluolu ia e oe e Sir Wiliama Kikiia, a me oe e kuu Haku e Pemeberoke, a me oe e Shre«-sbury, e nana iho oukou, a e ike iho ina ua ano e ae ia mai ka mea a'u i manao ai, oia ka haina kupono e pane aku ai no ka Me- | re elele hookiekie i loaa mai ia kakou? Ua hamau oukou: alaila, o ka ? u e hoike aku nei. ua apono oukou." "Re hoike nei kou kiekie a oi aku mamua o ka mea i hooiaio ia e oe } " i pane aku ai ka Earl Pemeberoke; "aole iou au i apono, aole loa, no hoi au e kau inoa i kela pepa." Jt Owau pu kekahi," i hui pu mai at o Kikila. "A pela pu me a'o," i pane mai ai rta leo he nui wale. "E ike koke kakou," i pane aku ai o Northumberland; "e lawe mai i peni a me ona inika," wahi ana, me ke kena ana aku i kekahi o kona mau ukali, a ua hooko koke ia. 'O kou Kiekie e Cranmer ke kau inoa mua mal Ua I I»na A ano, kou mai e ka Haku Makuisa o Winchester, kou mai e ka Haku Bedfor<l ? kou e Northampton, kou e

£ ; knu Haku o ke Kaulike, a o ko'u inoa ; aku mahope: kou raai e ka hoahanau S?foloka. Ke ike nei oukou eo u mau ; haka. e hiipoi ia auanei oukou," wahi lana, me ka mino aka hoopaiaimaka ana. Oiai e lawe ia ana ka pepa no ke ka kau inoa ana. e ku ana o Simona Renada iwaena o ka puukiuki o na hoa o ka aha kukamalu. hawanawana aku h j oia i ka poe eku pu ana me ia~ 4 Ina [ e piha ana keia pepa i ke kau inoa ia a ; hoouna ia aku imua o Mere, e hoomajke ioa ia ana kona mau nianaol.uu. | E manao koke ana ia, ua apuhi kona ! nuu hoaaioha iaia, a e haalele koke iho ianaoia ianei no Far.ini: a oia hoi ka \ mea a ke LXike Xorthumher{and i n\a- | nao ai e hooko ia ana. r * | "Alaila e hoohoka ia ana kona ma- ; nao. aole loa e piha i ke kakau inai iaf f i pane ae ai o Pemeberoke. "Mai p;iulele loii oe pela," i j«ne aku ai o Renada me ke ano hoomaauea. i4 A nolaih, ano. e kuu Haku Aruna. dela," wahi a Northumherland. me ka lawe ana mai i ka pepa mai ia Sofoloka. u ke kali hou nei makou no kou kau inoa mai. v "Alaila, e kali hou aku kou kiekie i |wa loihi hou aku;" wahi a Arunadela i I pane aku ai me ke ano pakike. "Xo ka mea, aole au i komohia aku iloko o na lawelawe ana o keia mea." "Ea!" i puana ae ai o Xorthumber- | land me ka leo okalakala, aka, ia wa ! koke no, uumi hou iho la oia ia mau manao, a haliu aku la me ke kamailio ana i kekahi, me ka pepa i ka lima, a hoomau aku la e like me mamua: 4 'o oe hoi e ka Haku Shrewsbury, ua maopopo lea ia'u kou kulana hanohano, pehea oe i kou pulima? Ea! ooe anei kekahi i haina aku i \ou Aliiwahine? E o'u mau haku. ua piha ia au i ke kuhihewa no oukou. E hiki ia oe ke hooiaio e Pemeberoke i keia kuhihewa o'u. Ke kau-li mai nei la hoi oe, puipuunalima kalele ia Kau —ua hiki! |Ua maopopo oe ia'u. E o'u mau ha|ku! Ua palaka oukou ika mea a oukou i aie ai ika hanohano. ooe hoi e Sir Thomas Cheney—aole anei ou johe i ko'u kamailio aku ia oe? E Kikila, kuu Kikila akahai a maalea —o kou kahakaha iho me ka peni oia wale no ka'u noi. Aole anei mea o oukou e hele mai a kakau inoa?" "Aole hookahi/' i pane aku ai o Pemeberoke. "He hana lapuwale keia," wahi a Northumberland, me ke ano hookiekie: "e kakau inoa oukou a pauloa! e ka poe lapuwale, hookano me ke kipi maoli! E kakau ko oukou pulima i; keia pepa e pono ai, a i oie, ma ko ke Akua uhane makamae! E hoopaa ae no au me ka sila o ko oukou koko. Nolaila, e hoolohe anei oukou i keia leo?' 1 I keia manawa, ua meha iho la ke | anaina aole leo ekemu. | "E hoolohe anei oukou iaia?" i pa_! ne aku ai o Renada me ka leo hawanawana henehene. "Aole loa," wahi a Pemeberoke me ka inaina. "E na koa!" i kauoha ae ai o Northumberland, "e ka-i iko oukou mau kapuai, a e lalau i ko lakou mau kino.' \

U.a hooko koke ia ke kauoha e na koa, ia lakou i hele aku ai imua a hoopuni ae la i na pio. Kaulona pono mai la o Jane i kona mau maka maluna o Northumberland, ine ka pane leo ole nae. "Heaha ka mea i koe?" i ninau aku ai o Pemeberoke me ka leo nui. "I ka paepae oki poo,'' i pane mai ai o Northumberland. "I ka paepae oki poo!" i hoono ae ai o Jane me ke ku ana ae iluna, oiai ka ohelohelo o kona papalina, ua haikea koke ae la. "Aole pono o keia hana! e o'u mau haku, aole loa." "Aka, ua olelo au ua pono," wahi a ke Duke me kapiha ika huhu. "Mao na lani la! ua manao keia poe haku kipi, ua hopo au i ka hookahe ana i ke koko, e like me lakou i kapae ai ike kohu eleele oka inika. Aka, e ike lakou iko lakou kuhihewa. E lawe koke aku ia lakou no kahi oki poo ano!" "Aole i kupono i kou kiekie ka hana ana penei!" wahi a Jane me ka naau kaumaha. "He elima minute wale no no lakou e hoomaha ai" wahi a ke Duke me ke kuoo. <; Mahope aku o ia manawa, aole mea nana e hoopakele ia lakou." Ua noho koke iho la ke anaina e ku- j ka, a i ka hala ana ae o na minute eko- i iu, kauoha aku b ke Duke i kekahi ! kakiana e hele mai imua ona. | "E jx)no oe e kakau inoa," i hawana - j wana aku ai o Simona Renada; kt a e imi j ae au i ka mea pono e launq aku ai me I ke Aliiwahine Jane. M | "Ua hoopau wale makou i ko makou manao," wahi a Pemeberoke, "a e ha- f |na ia kou kiekie a me kou makemake.*' j j "Ua pono," wahi a Northumberland J |"E hookuu ae ia lakou." I i Ika hookuu aha ae ona koa ia ia- j I kou, ua hele koke mai lā lakou imua, o | | kekahi mahope o kekahi, e like me ko- \ !na kulana, a kakau inoa mai ia i ka pe | ipa pane ia Mere. Ika pau ana o keia, ; iua waiho koke aku la o Northumber- \ land ma ka lima o kekahi Aiiikoa, me \ ke kaaoha iaia e liaawi koke aku i ka ; elele, me kona kauoha pu ia aku, e[ hookuu i ka holo o kona lio a pau me l ke kaohi ole a hiki oia t Kenninghall. | (AekJ p*nt) I