Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 19, 12 May 1883 — Page 3
This text was transcribed by: | Teru Enomoto-heyl |
This work is dedicated to: | To my parents - mahalo for all your love and support! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUHOU KULOKO
U@ makou i kau e Keaonau-
K@noia nei ka aha kuhina @
@ Kaona. Ua make o @N@a
@makou, e olohani ana na “Iu@ Piipii kai la@
@hooolea i kona ai mai na @ oholona ia
@ he lono, ua waiho iho nei Kuhina i kona palapala hooko@
@kuluia ke Kia hoomanao o @hameha I ma Kohala i ka Poa-@
@ make o Bokimana, kekahi o na e @aaina kahiko o Makawao, i @ kona mau makahiki.
Ua h@ hoi mau ke’lii ka Moi me na @ ohe mai Kohala mai i ke ka@ka Poaha nei.
@ ae ka mai Kamola Po@ 9 Pake o luna o ka mo@ K@mola Poki Madarasa.
@ Jon. E. Bush i Kohala e @hi Maki i ke ahiahi Sabati @ ka Poalua nei kona ku ana
@ pule ae e hoolahaia aku ai ka @ ka mahele Olelo Ao Beri-@ makaukauia e Kauka Hai.
@ha ae nei ka Luna Wai, no @ wale no e aeia ai ka hookaheka-@ ka wai i na mea kanu.
@ K@laha aku nei makou i na @ lawe pepa, ua hookaawale o @ K@l@kona iaia iho mai ka noho @ ponopono ana no keia pepa.”
@Poaono o keia pule ae e wehe @ ka hale kuai kalepa piepiele @uu, Oahu, o na kanaka Hawa-
H@ ke puapuai nei ma na poai @ alanakauhale ne, e i ana ua lono @kekahi nupepa a Kipikona a hoo@ malalo o ke kumu he laibila.
Ua hala loa imua o ke Kau Kiure o @ hihia laibila o Taramu. Ua @kolo mua ia ma ka Aha Hoo-@ ka Poalua nei.
Ma ka la 24 o kela mahina aku nei, @ mai he koe mailoko mai o @ bebe uuku nona na makahiki he @ He 10 iniha ka loihi o ua koe @
Ua ku mai ka mokuahi “Kulanakaunale o Nu Ioka” i ke kakahiaka Poako@ nei. He elua la knoa haule mahope o kona la ku i hoolahaia
Ua komo loa mai iloko o ke awa i @ kakahiaka o Poalua nei, ka mokuahi Kamola Poki Madarasa, maho-@ iho o kona ku loihi ana mawaho o @ nuku o ke awa.
He S. Pake o luna o ka mokuahi Madarasa ka i lele iloko o ke kai i ka @lua nei; ua pau nui i ka hopuho-@ e na makai a hookau hou ia iluna ka moku.
He 400 Pukiki, kane, wahine, a kei-@ ka i kepaia, a laweia aku no na @hiko o Maui me Hawaii, i ka Poa@ nei.
O ka Poalua ka la 24 o keia mahina @ a hanau o ka Moiwahine Victoria a @epeta wahine o Inia, a o ka piha @ ia o kona mau makahiki he 64.
Ua puka iho nei ka hoolaha a ka Ahahui o Kapiolani Paka, e i ana, e @ maia ana no he heihei lio ma ka @ ae nei o Iune, malalo o ka lakou @ponopono ponoi ana. I keia mau @ puka ai ka Papa kuhikuhi.
K@ lawelawe nei o Kunuiakea i ka @ ana kalepa piepiele poi ma na poai o @ kulanakauhale. Ua hoikeia mai @ makou. ua oi ae ka emi o kana paiai @mua ae o ka na Pake; o ke kini poi a ka Pake e kuai mai nei no hookahi dala. he hapaha wale no i ka ia nei.
Ua pau loa i ke ahi kekahi hale ha-@ no ka Pake maloko o ke Kuea o @maki i ke ahiahi Poalua nei. Ua @ aku na kaa wai ilaila a ua ku loha wale iho no kekahi mau kaa. Ua pio @ ahu a ua pau loa no hoi ka hale. @ ka Pake o ua hale la i ka holo a @wale.
Ua ku mai ka mokuahi Tokio i ka Poakahi nei me ka huina nui o na Pake paahana he 1,000 a oi. Ua lu iho @ no Hawaii nei he 535; ma ke ahiahi kona holo loa ana aku no Kapalakiko me ka lawe pu ana aku i kekahi mau haole kamaaina o kakou; oia keia: Mika Holo makua me kana wahine, Kamu Alani me kana wahine. Mooheau, kana wahine, me ke keiki. Paka Maki, Maki w, Makanani.
Ke hoopololei aku nei makou i kekani itamu o keia pepa o kela pule aku nei. e pili ana no ka loaa ana he palapala hookohu mare i ko makou makamaka Stephen Langhern Desha. O ka pololei maoli, ua loaa he palapala Hooko mare. E hoopololei ko makou mau makamaka i ka heluhelu ana i ua itamu la me ka hookomo ana i keia mau mamala olelo maluna.
“Kapalili ka auwae.” Ala kaomi Moena.
Ua hoomaemaeia iho nei o Hoku Ao iluna o ke Ala Huki Moku iloko o keia mau la.
Ua ku mai ka moku kuna Julia i ke ahiahi o ka Sabati nei, me 40 paahana Gilibati.
Ke hoea aku nei ka moolelo o na “Adimarala Hiena o Beritania i keia” pule.
I ka Poakahi nei i hoopukaia ai he palapala hoopii no ka nupepa Papa Pai Poano, malalo o ke kumu he Iaipila ia Kauka Pika.
Ua loaa na dala he 127 ma ka lulu dala mahina hou i malamaia ma ka luakini o Kaneohe i ka la Sabati nei.
He mai ko Keoni Walakahauki e noho nei keia wa, a ke hoomailoia la kona kino ma kahi moe. Ua lohe mai nae makou, ke ano pii ae la na hiohiona oluolu o ka ehaeha o kona kino.
E malamaia ana he Aha Mele Nui ma ka luakini o Kaneohe, i ka Poaono ka la 19 o keia pule ae. He emi ka auhau komo he 50 keneta no na kanaka makua, he 25 keneta no na keiki. E hele nui ae e na makamaka.
He eha mokuahi liilii ka i hoolimalimaia e Kale Puluka i ka Poakahi nei, no ka ohikihiki ana mai i na 500 a oi Pake paahana i luia iho nei i Hawaii nei, ma ka mokuahi Tokio mai, oiai mawaho aku o ka halemai lepera ma Kukuluaeo oia i ku ai.
Iloko ae nei o ka mahina o Sepatemaba e weheia he hoikeike nui ma ke kulanakauhale o Bosetona, mokuaina o Masakuseta. Ua hoounaia a puni ka honua nei na Papa Kuhikuhi, a kela a me keia mea i manaoia no ka hoouna ana aku i ua hoikeike nui la, a me ke kii o na hoolala ana no ke kulana o ka hale e manaoia ana e kukulu, a me na rumi pakahi o kela a me keia aupuni kahi e hoahuia ai na mea hoikeike. O Hawaii nei kekahi i loaa he rumi ma ua hale hoikeike la.
Ua loaa mai ia makou he leta mai a Rev. R. Maka mai e noho mai la i Butaritari, e i mai ana oia maloko o kana leta, nani ka huli nui o na kanaka i ka pono i keia wa. O ka poe a makou i manao ai aole la e huli mai nna, eia ka e huli ana. Maluhia ka noho ana o na kanaka o keia aina. O keia ka aina nui o ka inu rama mamua, i keia wa, ua maluhia loa. Nui ka launa ana a ka Uhane Hemolele ma keia aina, wahi hou ana.
Pilikia i ka pololi na koa o na puali koa hui o ke kulanakauhale nei i hoounaia aku nei i Kohala, i ka make a ka hanare pololi. Ua lohe mai makou, i ko lakou wa i hoopaeia aku ai i ka aina, ua wikiwiki aku la lakou e kau maluna o na kaa ahi a pau nui aku la iloko, me ka haalele pu i na lako ai i kai. Ia hoea nui ana aku nei iloko, oia hoi i Kohala-loko, pilikia loa iho la lakou i ka make a ka pololi, aole he ai o ka hale i hoomakaukauia no lakou.
E halawai ana ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Poalua mua o Iune, la 5, hora 10 o ke kakahiaka, ma ka luakini o Kawaiahao, Honolulu, Oahu. Nolaila, ke kauleo ia aku nei na Makua misionari, na Kahu Ekalesia, na Haiolelo, na Elele no na Aha Mokupuni, a me na Lala kumau o ka Aha; e akoakoa pau mai i ka la e hoomaka ai ka Halawai, me ka makaukau i na haawina. E.S. TIMEOTEO.
Kakauolelo.
NUHOU O NA AINA E.
IAPANA ME KINA.
He nui na pauahi i ikeia ma ke kulanakauhale o Tokio me Iokohama, Iapana. Ma ke kulanakauhale hope, ua pau i ke ahi na hale oihana aupuni a pau.
He hookahi haneri me iwakaluakumamaha makai i kauohaia e kiai i ke ola o na Iuna Aupuni a pau o Iapana, ma ko lakou lawelawe ana i na hana Aupunu ma ko lakou mau keena hana ponoi, a ma ko lakou hele ana ma na alanui, a ma na wahi a pau a lakou e hele ai.
O ka Elele Iapana i hiki iho nei ianei i ka mahina o Feberuari, i ka Poalua ka la 19 o kela mahina aku nei kona hoohiki loa ana aku i kona ona oiwi.
Ke mau nei no ke kuee ana mawaena o Iapana me Kina. Ma kekahi ahaaina nui i haawiia e kekahi o na luna aupuni kiekie a hanohano o ke aupuni o Kina, ua hoopukaia na palapala kona i kuna aupuni a pau o na aupuni nui e noho ana ma na poai o Kina, e akoakoa ae ma ua papaaina la, koe ke Kanikela o ke aupunu o Iapana.
KE KAU HOLO PERESIDENA.
Ua malamaia mai nei he anaina halawai nui e na lala o ka aoao Ripubalika ma ke kulanakauhale o Kikane, mokuaina o Ilinoi, no ka noonoo ana i na moho holo Peresidena o ke kahua holo Peresidena no Amerika Hui, o ka aoao Repubalika. Ua manao wale ka aoao Ripubalika, aole e puka ana ka lakou moho, a ua manao waleia e lanakila nui ana ka moho o ka aoao Demokarata. Ma ka lakou kalena ana i na inoa o Kalani, Ata, Blaine, Conakalina. Logana, a me Windom, na moho o ka aoao Repubalika. ua ikeia aole i nui ko lakou hilinaiia e ka lehulehu o na aoao elua manua o ka hilinaiia o ka inoa o ka moha hookahi o ka aoao Demokarata.
Ua manaoia no hoi o Robata Linakona keiki a Abelahama Linekona, no ka aoao Repubalika aka, ua ikeia he opiopio loa oia. Nolaila ke hooikaika nei ka aoao Repubalika a ke hilinai nui la, maluna o Senate Edamona o ka mokuaina o Vemona a me James Wilson o ka mokuaina o Iowa. Ike hooikaika nei ka aoao Repubalika e lanakila ko lakou mau moho ma keia holo Peresidena ana.
HOOKUKU PALEPALE.
Ua aa aku nei o Sulavana, ka moho palepale kaulana o Amerika Hui, e palepale pili dala nui me Mace a me Slade, na moho kaulana palepale o Beritania. Ua hoike o Sulavana i kona manao penei:
Ua aa mau au e palepale a hakaka maoli me Mace a me Slade, aka, ua ake nui au o Slade ko’u hoa hakaka a palepale, no ka mea oia ka mea opiopio o laua. Ua kaulana o Mace a puni ka honua nei, aka, aole o’u makemake o ke kanaka aoo, oia ko’u hoa e kohu ai, aka, ina o Mace ko’u hoa palepale, alaila, ke aa nei au a ke hoolaha nei ma ke akea, iloko wale no o eha puni e haule ai oia ia’u a e ku ai hoi i ka’u puupuu hamare. E imi ke@a a me keia aupunu i moho akamai nona iho i hiki ke aa mai e ku imua o’u, a loaa, alaila, ke aa nei au e palepale me ia, a e ku mua ana oia i ka’u puupuu hamare, no 10,000 dala ka pili o ka aoao hookahi. Aole o’u makahehi no ke kaulana o ko’u inoa ma ke ano he moho palepale kaulana a puni ka honua, e like me ko Mace a kapaia nei, aka, o ko’u aku wale no o ka hanohano o ka moho palepale o Amerika Hui.
MOKU HAO ME KILA.
I keia mau la, ke hoalaia la na manao a ke hookahuaia la na noonoo mawaena o na luna aupuni nui o ke aupuni o Amerika Hui, no ke kukulu ana o na moku kaua hao a me Kila. Ua hoike ae kekahi luna aupuni - O ke kuhihewa nui o ke aupuni Amerika i ikeia i keia wa, oia no ka ae ana o ke aupuni e kukuluia na moku kaua laau, ma o ka Aelike wale no, i na pa kapili moku, a aole he lawelawe ponoi ole ke aupuni e hana i kana mau hana ponoi iho. I na au ia hala hope aku la, ua mahalo nuiia na aumoku kaua laau o ke aupuni Amerika e na aupuni nui a pau o ka honua nei. Aka, iloko o keia au ke au holomua o ka naauao a me ka ike o kela a me keia aupuni, ua ikeia ua haule hope loa o Amerika.
Ma keia mea o na aumoku kaua hao me kila. Ke pii nei ka heluna nui o na aumoku kaua hao o kekahi mau aupuni e ae, aka, o Amerika, aole he heluna nona. Ua pau ka hie a ua waiwai ole na moku kaua laau i keia wa, a nolaila ke i nei au i na e lawe ia a noonoo pono i keia a hooko aku alaila, aole no au e kanalua iki ke puana ae, e oi kela ana o Amerika maluna o na aupuni nui e ae a pau o ka honua nei, ma o keia mea o na moku kaua hao me kila.
NA HANA E MAIKAI AI KE OLA KINO.
Ua hoike ae o kauka Sarglant o ke kula nui o Havada, o ka holo ana, oia kekahi o na hana maikai loa e loaa ai ke ola maikai o ke kino. O ka holo lio, oia hana hooikaika kino maikai ia. He hana ia e hooholo ana i ke koko a puni ke kino o ke kanaka. O ka au, palepale, holo heihei, hoehoe waapa a a waa, hooikaika ana i ke kino ma na hana hooikaika kino, he mau hana wale no ia i kupono loa a e loaa ai ke ola kino maikai i ke kanaka. E hooko na makua a me na keiki i keia mau hana hooikaika kino, a aole no auanei e nele ka loaa o ka pomaikai.
HE IKE KUPAIANAHA.
O Poropeka Henry J. S. Smith o ke kulanui o Okafoda, ua make mai nei oia, ua oleloia, oia kekahi o na haumana ike kupainaha loa oiai oia ma ke kula. I kona hanauia ana a piha na makahiki he elua wale no, ua hiki iaia ke heluhelu a kamailio i ka olelo haole me ko moakaka loa. Piha na makahiki eha, hoomaka oia e ao i ka olelo Helene me ke ao a kokua oleia mai e kekahi mea. Komo oia iloko o kekahi kula i ka piha ana o na makahiki he umikumamalima, a mai lilo oia ke kumu kiekie o ua kula la, ina aole i hoemi maoliia kona kulana. I ka umikumamuwalu o na makahiki lilo oia he kumu kula nui no kekahi halekula kiekie, a kumu kula no hoi no kekahi mau kula nui e iho. He Poropeka oia no ke kula nui o Okafoda a hiki wale i kona make ana. Kupainaha ka ike o keia haole.
NA LONO HOPE.
He omaimai ka Peresidena Ata iloko o keia mau la. Ua ano oluolu nae.
Ua pahu ae kekahi mea hoopahu i hookomoia iloko o kekahi pahu, maloko o kekahi hale hoahu lako kaua ma Enafila, Enelani. Aole nae i poino ka hale. He mea hoopahu uuku aku la no hoi.
Kipikipi ke ikeia la ma Aferika Hema iloko o keia mau la. He hooili kaua mawaena o Ketewaio a me kekahi Alii e iho-ua puehu liilii ko Ketewaio puali me ka nui o ka make.
He pau ahi nui ma ke kulanakauhale o Livapulu, Enelani i ka la 23 o Aperila, ₤250,000 ke poho. He mau hale hoahu ukana wale no ia pau iho la.
KELA ME KEIA.
Penei ka moolelo o kekahi kumulaau i onaia e na haku eha:
O ua kumulaau la, ua kuaiia e ka ona mua mai na @ikini mai no 1 dala a lilo mai la iaia; mahope, kuai aku la oia i ua kumulaau la i kekahi mea e aku no 65 dala; o ka ona elua keia. Mai keia ona aku, kuai hou aku la oia i ke kolu o ka ona no 700 dala. Mai ka ona ekolu aku, kuai aku la oia i ka ‘ha o na ona no 2,200 dala. Lilo i ka ona eha, okiokiia iho la ua kumulaau la i wahie, a kuai aku la ia i kela a me keia, a ua loaa iaia na dala he 27,000.
Ua hoopii mai nei kekahi loio o ke kulanakauhale o Banakoka, mokuaina o Maine, i ka lunahooponopono o kekahi nupepa o ia kulanakauhale, no 5,000 dala poho, no knona hoolaha ana maloko o kana pepa ua make ua loio la, a oia hoolaha ana, ua ikeia e kekahi mau nupepa e ae a ua hoolahaia e ia mau nupepa, a ua hele ua lono la a puni ke kulanakauhale.
No 17 makahiki ka waiho ana o kekahi leta mahope o na poopoo o kekahi kaa ahi, a i kona hoomaemae hou ia ana, ua loaa aku la ua leta la, a o ua leta la, na kekahi wahine o ke kulanakauhale o Kikako, mokuaina o Ilinoi.
Ua pepehiia mai nei kekahi mano nona na kapnai he 17, a i ka loleia ana o ua mano la, loaa aku la iloko o kona opu he mau apana dala Mekiko o ke ano kahiko loa, he dala gula Paniolo. a he heluna nui o na pihi keleawe.
Ua hooholoia mai nei he kanawai ma ke kulanakauhale o Puebelo, Mekiko, e hookuu ana i na auhau aupuni a pau no 10 makahiki, mai ka poe a pau e lawelawe ana i ka oihana kanu pulupulu.
Ua hooholo no hoi ka ahaolelo no Norewai he kanawai, e haawi ana he mana i ka poe wahine a pau a loaa na oihana aupuni ia lakou, ke waiho aku lakou i na palapala noi.
O Madaena, kekahi o na haole pili dala kaulana-ma ke kaupaonaia ana o kona lolo poo, ua ikeia he 62¼ auneki ke kaumaha, ua like ia me 8¾ auneki ke kaumaha mamua o ko Daniela Uweba.
Ua ki mai nei kekahi makuakane i kana mau keiki ponoi, ma kekahi kulanakauhale o Masekuseta. He eono makahiki o kekahi, a he eha o kekahi. O ke kumu o kona hana ana ia hana karaima weliweli, oia no ke kuee ana kolaua noho ana a no ia kumu ua kaawale laua. Ua hoi aku ka wahine a me na keiki e noho pu me kona ohana. I kekahi la, ua huli hoi keia kane mahope iho o kona hele auwana ana no kekahi mau malama a i ka hale o kana wahine, a koi aku la iaia e uhoi hou laua a ka noho’na mau. Aole i ae aku ka wahine, nolaila ua puka aku la oia iwaho o ka hale, hele pololei aku la a i kahi e paani ana na keiki, huku ae la i kana pu panapana, a ki aku la i na keiki. Pau ia, huli hou ae la oia me ka manao e ki aku i kana wahine a me ka makuakane-aole nae i holopono, no ka mea ua lele koke aku la ka makuakane a hopu aku la iaia a paa. Eia oia i ka halepaahao i keia wa kahi i paa ai, a ke kaliia la no na hana a ke Kanawai.
I ka wa a kekahi wahine haole i hele ai e huki wai mai kekahi luawai mai, ua haule aku la oia iloko o ka luawai, ua ike kona makuahine i kona haule ana a lele aku e kokua, eia nae papapau like laua i ka piholo a make.
Ua hakaka kuikui mai nei kekahi mau wahine Negero ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, no ka mea oi o laua o ka ikaika; ua lanakila o Beke.
NU HOU KUPANAHA.
Ma ke awakea o ka la 30 o Aperila 1883. Ua ike ia aku kekahi Ahi e a ana ma uka o Kaumalumalu, Kona Akau. Aole i liuliu mahope iho, ua ike ia aku la kekahi mea e holo ana mai kahi mai o kela Ahi e a ana.
A, o ua mea nei e holo nei, he kekake ia. Ua komo mai oia iloko o kahi a ke Ahi e a ana, a ua a ae la ke Ahi i ka pale a me noho, a ua a pu ia no me ua kekake nei. Ua holo mai ua kekake nei me keia poino i kau aku maluna ona, e pua ana ka uwahi, me he kaaahi la ke ano. A mamuli hoi o keia poino; ua kokua aku kekahi mau kanaka i ua kekake nei, oiai hoi laua ma kula ka laua hana.
I ka wa i loaa ai ua kekake nei i na lima kokua, ua mau no ka a ana o ke ahi maluna iho o ke kino holookoa o ua kekake nei. A i ka wa i hemo ae ai o ka noho a me ka pale, ua ike ia ua nui ka poino. E ola ana paha? Aole paha? O ka mea nana kela ahi i hoa, he wahine, a ua kinai no ua wahine nei me ka manao ua pio, eia ka aole.
A o ka mea hoi nana kela kekake poino, o Kapela k, kona inoa. Ua iho mai oia mai uka mai me kana kekake i kaumaha i ka ukana, a hiki i kahi e a ana o ke ahi, ua kaohi mai oia me kona ikaika, aole nae i paa mai, a ua hookuu aku oia i ke kaula, a komo puaku la kona kino holookoa iloko o na lapalapa ahi.
Aloha ino kela kekake poino. He kumu nae keia e ao mai ana ia kakou e makaala i ka hoa ana i na ahi o keia ano. JNO. KEAWEAHAWAII
KUMUMANAO.
HEAHA LA NA MEA E POINO AI NA KULASABATI.
I ka nana a me ka hoomaopopo ana i ka manao a me ke ano iloko o keia Kumumanao, i ka mea e hiki ai ia’u ke hoike aku imua o keia anaina i akoakoa mai nei i keia la, i ka haina pololei a oiaio, no na mea e poino ai na Kula Sabati.
Na keia Kumumanao i kono mai ia’u e nana aku maluna o na Kula Sabati, a me na Kahukula, na Kumu i kohoia ma kela apana keia apana. I ke ano o ka noho ana a me ka lakou mau hana. Ke kumu nui o ka manao ana pela. Ua ike maopopoia, o lakou no na alakai e pomaikai a e poino ai na uhane o na haumana a lakou e ao aku ai.
Elua mea i ike ia ma keia Kumumanao. O ka mua. Ke Kula Sabati a me kona mau mea e poino ai.
Heaha la ke Kula Sabati a me kona ano? Heaha hoi na mea e poino ai?
O ke Kula Sabati oia no na Kahukula, a me na Kumu, na haumana i hoakoakoa ia ma kahi hookahi, i hoohui ia lakou iho, e huli a e imi maloko o ka Palapala Hemolele i ka oiaio, me ka manao e loaa ia lakou ka ike e ola ai ko lakou mau uhane ma kela ao. Elike me ka Iesu olelo. E lulu oukou i ka Palapala Hemolele, i na ua manao oukou he ola ko oukou malaila, oia ka i hoike mai no’u. O kona ano io, oia ka pono ka hemolele, a me ka oiaio, oia ke ano nui o ke Kula Sabati. Ua manao paha kekahi poe, ua like ke Kula Sabati me na kula aupuni, a me na kula kuokoa e kula ia nei na keiki a kakou, ma na ike hohonu a naauao lakou ma na mea a pau i ao ia mai ai, he mau kulaia e ao ai ia lakou i na mea e pono ai ko lakou mau kino o ka noho ana keia ola ana ma keia ao. Ua koe aku ka ike ka naauao ma na mea e pomaikai ai ko lakou mau uhane ma kela ao, aole no hoi i keakea ia maloko oia mau kula na iini o keia kino ma na lealea pau wale o keia ola ana. Nolaila, aole ia he ike a me ka naauao e alakai ai i kona uhane i ke ola mau loa ma kela ao.
Aia maloko o na Kula Sabati a pau e ao ia mai ai na makua a me na keiki a lakou i ike ai lakou i ka poino nui o ko lakou hana ana i ka hewa a me ka make e ili mai ana maluna o lakou i ka poino nui ko lakou hana ana i ka hewa a me ka make e ili mai ana maluna o lakou, a ike hoi lakou i ke aloha nui o ke Akua, i ka haawi ana mai i kana keiki hiwahiwa i hoola nui no lakou, a e hoopakele ae i ko lakou mau uhane mai ka make weliweli, e kau mai ana maluna o lakou. A maloko oia mau kula a pau ua kue ia na iini o keia kino.
Nolaila, ua ili maluna o na kahu a me na kumu e noho hoomalu ana maluna o ka lakou poe haumana ka hana nui, oia no keia. Ka hoohalike ana i ko lakou noho ana a me ka lakou mau hana, me ke ano o Iesu Kristo, ke Kahukula Sabati Nui. E pono elike ko lakou noho ana. No ka mea, aole kakou i ike maloko o kana olelo, i ke ano pono ole o kona noho ana ma keia ao ma ke ano kanaka, aole no hoi i ike kana poe haumana i kekahi mau hana pono ole, e hana mau ia nei iwaena o kanaka e ike mau ia nei.
Ua hemolele kona noho kino ana ma keia ao, a liko oia i Mohai hemolele kina ole no ko keia ao a pau, aka, e pane mai ana paha kekahi poe, aole kakou elike me Iesu ka noho pono ka hemolele, a me ka oiaio, he poe hewa loa, haumia kakou.
Aole anei i olelo o Iesu, e hemolele oukou, elike me ka hemolele o ko oukou Makua iloko a ka lani. A pehea e loaa ai ia ano me kakou? e hooikaika e pale aku i na manao ino a me na hana pono ole e ulu ana iloko o ko kakou mau naau, a nana e kokua mai ia kakou i kupaa ko kakou naau, ma na hana pono, a me na hana maikai a pau, aole pono ia kakou e hoike i ka kakou mau hana me he mau hana maikai la, imua o kanaka, me ka manao e mahele ia mai, aka maloko he poe ilio hihiu hae, aka, i like ka hana o waho me ko loko i hiki ai ia lakou ke ao aku imua o ka lakou mau haumana, no ka mea ua lilo lakou he poe e alakai no ka pomaikai o na uhane a pau, i ole ai e hoopili ia mai kela olelo a Iesu ko kakou Haku. Heaha kau e nana aku ai i ka pula iki iloko o ka maka o kou hoahanau, aole hoi oe i ike i ke kaola nui iloko o kou maka iho. Nolaila, oia ae la ke ano nui e lilo ai ka poe a pau e alakai ana i na uhane o ka poe a lakou e ao aku ai.
Ma keia mau mea i hoakaka ia ae la oia na mea a poino nui ai na Kula Sabati, ma keia Pae Aina.
Nolaila, he mea pono i na Kula Sabati a pau e makaala i keia mau mea e poino ai, ke p@le aku i ka poe e ike ia ana e hana i kekahi mau hana pono ole, a ke paipai aku nei hoi au i na hoa a pau i akoakoa mai nei i keia la, e hooikaika io kakou e hoohalike me Iesu Kristo, ke Kahukula Sabati Nui, a Kumu hoi nana e ao mai ia kakou i ka oiaio. Amene. REV. S. PAULO.
HE ALOHA.
Oia ke pae mai nei no leo walohia mai ka panalaau o Kalawao he leo e i ana, no ka manao paha o Kipikona ke inu nei makou i ka laau a Kauka Pika nolaila. hoouna mai nei i na pahu kamano, i inu ae paha makou i ka laau. a ai mai ke kamano, i ai a pehu ae a make koke iho. He leo aloha keia oiai eia no kakou ko lakou mau makamaka pilipaa loa. ke ano aku nei no na maka a ke ninau ae nei, pa@ ka hoi ia wai ke dala? ea ko ka pau paha @ la ke hanai ia ala i ke kamano ka ia kupono ole ke ai i ka wa e inu ai i ka laau haole: o ke kamano he ia i maka ino loa ia e na Kauka, ua kue ia ia paakai i ke ola o ka mea e mai ana. Peha kakou ka poe e ola nei. e nana aku auanei kakou me ka mumule oiai o kakou ka poe nana e huli nie i mau kokua no ia poe pilikia? He wa keia no kakou e ekemu ai a huli i kahi i hanai ia ai ko kakou poe mai i ka ia pono ole oiai o kekahi haawina nui loa kela o ke dala i hookaawaleia, i ai maikai, i ia maikai na lakou; eia ka mea e lohe ia nei, ke pae mai nei na leo mai ka ilina maewaewa. Kamano! Kamano@ Ea pau hoi ia wai ke dala? ua hanaia paha ma ke ano hoopukapuka i koe iho: ina paha e kuaiia i pipi, hipa kao, pau loa, aohe o ke eke kaulana o ke eke a Hakai. Eia kekahi ina o Kauka Pika ke kauka o Kalawao eia ka pono, e hoi loa i laila a noho ai aole hoi e like me keia, ke kiei aku a hoi mai, nolaila ua ike kakou papalua ia ka pilikia i loaa i ko kakou mau hoa aloha mai a o ka ai i ka ia paakai pilikia maoli; a pehea ka pono oia wale no ka pono i ka mea nana i koho i aipuupuu na oukou, ina e komo ana ke aloha iloko o kona opu no ko oukou leo a i iho, ae ua pau oe, alaila ua alohaia ka leo; aka hoi pela iho la no e aho paha keia wa he paakai me kahi pili io, o hope aku paha auanei he paakai wale no; pela ko’u kokua i ka leo iloko o ka pilikia. J. N.
NA HOOLAHA KUMAU.
KA LAINA HOOHOLO
KAA UKANA A OHUA O
KAUAI.
E haalele ana i ke Awa o NAWILIWILI no KOLOA me KAPAA ma na POALUA a pau, mahope iho o ke ku ana aku o ka MOKUAHI, a e hiki hou ana ma kahi i hoikeia maluna no ka halawai ana me ka MOKUAHI ma na POALIMA a pau.
UKU AUHAU NO KELA A ME
KEIA HUAKAI,
$2.50
A ma na apana mamao ikik aku, e like me
ka Aelike.
NO NA UKANA, He 10 Paona aole
Uku.
E hookakoia no na Lio ina i Makemakeia. W.H. RICE,
ONA.
118 3ms.
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike e loaa no ia ma kahi o
Kakela me Kuke.
E laa na
AHINAHINA, KALAKOA. KEO-
KEO, LEOPONALO. PENA, AILA,
AILA HONUA ANIANI.
NA ME PIULA,
Kopa, Aila Hoomaloo, Kui Kakia, Pa-
keke, Tabu Kaula, Noho Lio, Hulu
Palahi, na Palumi, ahe agena
no na mokupuni o Ha-
waii neino na Laina-
kini-nao
Lainakini Maoli, Ki-lika, Palule Kalakoa,
Alapia, Kelepa, Na Lole kupono i
ka Wawae, Palule Huluhulu,
Na Lole Huluhulu, Na
ka hoohelo ana, Li
Lole no pini, Li-
hilihi, etc.
@ ME NA
Mikini Humuhumu
MAKEPONO LOA
A he mau
MEA AI KAHI:
KA PALAOA, KOPAA
RAIKI, PIA HOOHU
PAAKAI, HUAALA,
PIA KULINA, KPE
A HE
Laau Lapaau Kaulana Loa
A. DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO,
PENIKILA, HUAALE,
LAAU KUNU,
Me na Laau Hamo, a Pela ‘ku.
@
HE NUI ANEI KOU MAKEMAKE I NA
Mikini Humuhumu Lole!
Ina pela, e @pa mai no ma ka Halekuai@
Kakela & Kuke!
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano
Makini a WHEELER @ WILSON
@ ke @40 a hiki i ke @50 ke ku@kuai
Ka mea hookahi.
NA MIKINI A SINGER!
Ma ke $50 pakahi me ke ano
MIKINI A WILCOX ME GIBBS
NA@ HOOLAHA KUMAU.
NU HOU! NU HOU!!
Eia aku nei o Charles J. Fishel i Amerika
Huipuia a me Europa, no ke kua
ana i waiwai hou o na lako @
ha o na kane me na wahi
ne a me ka oihana hu
muhumu me ka
emi loa.
Ua loaa mai nei hoi ma ke “S@” kekahi
ia mau waiwai, a e kuai ia aku ana i
keia Poano me ka emi loa no ka
manawa mua. E hele mai
a e wae no oukou iho.
Na ka hiki@ua @
ka loaa mua.
1115 tf
MAKANA LA KULAIA
KUAI !
MA KA
HALEKUAI LOLE NUI O
HONOLULU NEI.
E makana waleia aku ana he mau kii pena i ka mea kuai mai a hiki aku i ka $1.00 a oi aku ka lilo i ka wa hookahi.
EWEHE MUAIA ANA I KEIA LA
MA KA HALEKUAI LOLE NUI
O
HONOLULU
He Kuaia Manuahi Luana ole, He Kuai Hoopoho a Hoopakika. E hele nui mai e na makamaka. E wae oukou e like me ko oukou makemae iho i na waiwai o kela a me keia ano he nui wale.
A.M. MELEKI.
HELU 104 ALANUI PAPU.
NU HOU! NU HOU!
Na Waiwai Hou Loa!
NA PAIKINI O KEIA AU.
E Loaa no ma ka ha Halekuai o
DILINGHAMA MA.
Ma Alanui Papu.
Oia na waiwai malalo iho nei:
Na Palau, Kaa Huilapalala, Kopala,
Piki, Oo, Koi, Koilipi, Na Hama-
re Kamana o na ano a pau,
Na mea Hana a na Ka-
Mana, Poe Hamo
Puna, na Am-
ara a me
na mea
hana o ka
Poe Akeakamai
a pau. Pena Aila,
Vaniki a me na Palaki,
Pauda, Poka a me na Kukae-
pele, Palaki Hamo Puna, Pulumi,
Pakeke, Kapu Holoi Loe a me na Papa
Holoi Lole, na Iputi,
na Pa Palai, na Ma
kau Lawaia, Na
Aho Lawaia o na
ano a pau, na Kaula
o na ano a pau, na
Paki, O, a me na
Puna, a he nui aku
no na mea i koe.
@ KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA!
NA HALE
I hiki ole ia makou ke huai pau aku, aka, an oukou no e hele mai a e hoonuu iho. O keia maluna ae, e loaa no ma ka halekuai o
Dilinahama Ma,
1036-3m@Ma ka helu 37, Alanui Pat@