Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 20, 19 May 1883 — Page 1
| This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
| This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XXII, HELU 20.
POAONO, MEI 19, 1883.
NA HELU A PAU 1120
NA HOOLAHA KUMAU.
MAIKAI KA HOI
KA PAPA,
- A ME -
KA LAAU O KOU HALE.
NOHEA LA?
KAI NO HOI HO KAHI O
WAILA MA.
Nana aku no hoi ia la ohi ka lo o ka laau o
Makawao. i ka ua mea hoi o ka nani.
NA PAPA! NA PAPA!
A ME
Na Pono Kukulu Hale
O na Ana no a Pau.
AIA MA KE KIHI O NA ALANUI
Papu me Moiwahine,
HONOLULU.
Malaila e loaa ai e like me ka makemake no ke
KUMUKUAI MAKEPONO LOA.
PAPA! PAPA! PAPA!
NA PAPA HULUHULU,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA I KAHIIA,
NA PAPA KEPA,
PAPA HOLE KEOKEO,
PAPA HOLE ULAULA.
Na Laau, Na Laau,
NA KUA,
NA KAOLA,
NA AAHO,
NA MOLINA,
NA PEAPEA.
PINE HULUHULU,
PINE I KAHIIA.
NA PAPA A ME NA LAAU ULAULA.
PILI ULAULA,
PILI KEOKEO,
PANI PUKA,
PUKA ANIANI,
PANI PUKA ANIANI,
PUKA OLEPELEPE.
P E N A
O NA ANO A PAU.
Hulu Pena mai ka liilii a ke nui,
Aila Pena,
Aila Hoomaloo.
Waniti, Pate,
Na Lako o kela a me keia
Ano.
NA AMI PUKA HALE,
NA AMI PUKA PA,
ANIANI
PEPA HALE A ME NA LIHILIHI,
E loaa no malaila.
PAAKAI HELU I,
- O -
KAKAAKO ME PUULOA.
No ke Dala Kuike e loaa no na mea a pau i
haiia ae la so ke Kumukuai Emi Loa. O na
Kauoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no
me ka hooko pololeila. E kipa nui ilaila i ike
i @ olaio. 905 tf.
NA HOOLAHA KUMAU.
PAPA ! PAPA !
- NO -
ALLEN & ROBINSON
Ua wehe ae ne maua
PA KUAI PAPA,
- MA-
Ka Uwapo o Pakaka.
Na Papa Ulaula o na ano a pau,
Na Papa Paina o na ano a pau,
Na Pili Hale Ulaula,
Na Pili Hale Keokeo,
Na Pepa Molina,
Na Pepa Hoonani Hale.
Na Pena a me na Aila Pena !
Na kui o na ano a pau.
Na Pani Puka a me
Na Pani Puka Aniani,
Na Pani Puka a me
Na Olepelepe.
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
.E kuaiia ma
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
PAPA ! PAPA !
AIA MA KAHI O
LEWERS & COOKE,
(O LUI MA)
ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.
E loaa ai na
P A P A N O U A I K I .
o kela a me keia ano.
Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,
Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu
Ku, A me na Papa Moe nui loa
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau,
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami
Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami
o na ano a pau, Na Aila Pena, o
kela me keia ano Na Aila Hoo
maloo, he lehulehu wale,
Na Aila e ae o na
ano a pau.
NA WAI VANIKI
- A ME NA -
WAI HOOHINUHINU NANI !
O NA ANO A PAU LOA.
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a
pau, ua makaukau keia mau Makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
- NO KA -
UKU HAAHAA LOA.
E like ma ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E Hele mai ! E na Makamaka !!
A e lawa no hoi ko oukou makemake
me ka oluolu a me ka maikai.
NA WAIWAI HOU LOA
O NA ANO A PAU.
E LOAA NO MA NA HALEKUAI O
WALAKAHAUKI MA !
MA ALANUI
Papu, Moi a me Moiwahine
OIA HOI:
Na Nohe Lio hou
loa o na ao a pau,
Na Palunle Keokeo,
Huluhulu,o na ano
a pau, Na Pio
Ahinahina Pele
kane hou loa o na
ano a pau. Na
Pena Kukaepele.
Na Kopa Bulu. Na
Lole o na Wahine o
na ano a pauu. Na
Pahu Aila Mahu
maikai loa. Na Si-
lika, Pahoehoe, o
na ano a pau. Ki
hei o na ano a pau.
HAINAKA LAU NUNUI SILIKA O NA
ANO A PAU.
He wai aku no i koe. he piha pono na
Koluma o kapepa, ino e kuai pau
ia aku nei.
Eia hou ae a hoea mai i keia mau la
iho he Lako Waiwai hou loa o na ano
a pau, a he lako hou loa i wae pono
ia e J. T. WATERHOUSE, JR, ma
Enelani, a he mau waiwai hoi i kupo
no loa no ko kakou mau kaiaulu. No
laila, e eleu mai e na makamaka a
me na hoa'loha e hoonuu i keia mau
lako waiwai hou loa. 1976 3m
NA HUAOLELO HOPE.
A KELA A ME KEIA KAHUNAPULE
KAULANA, A ME KEKAHI POE KARIS
TIANO E AE, MAMUA AE O KA LE
LE LOA ANA O KO LAKOU HANU.
O ko kakou Haku, ka Haku mai iaia mai na hoopomaikai ana ia kakou. O ke Akua no ka Haku, ma Ona la e pakele ai kakou i ka make weliweli - Matina Lutela.
Ke manaolana nei au no na hoopomaikai mai ka Haku mai maluna iho o'u, aole ma ke ano he kauwa hoopono a hoolohe, aka, ma ke ano he lawehala i kalaia na hewa - John Howe.
E ola iloko o Kristo! E ole iloko o Kristo!! Alaila, aole e weli ke kino i ka hookokoke ana mai o na lima pa-u eleele o ka make - Knox.
O ka mea i oi loa ae maluna o na mea a pau, oia no ka pilipaa o ka Haku me kakou. Aloha! Aloha !! - J Wesley.
He mea awahia ka hewa. E hoonaniia ke Akua, no ka mea oia no ko'u kokua - M. Henry.
Ua lawa au me Kou mau hiohiona nani - Ua lawa, ua lawa - C. Wesley.
He oi ae ka maluhia ke pilipaa aku ia Iesu Kristo - Bellemine.
E hoonaniia ka Haku. Ke ike nei au ke hamama mai nei na ipuka o ka lani imua o'u - Rev. A. Abbott.
Ina e pepehi no Oia ia'u no umi tausani manawa, no umi tausani manawa au e hoopilipaa a hilinai Iaia. Ke ike nei au, ke manaoio nei au iloko o ka olioli a me ka hauoli nui ana; o ka mane ka'u ai. O ! o ko'u mau lima e apo aku Iaia - S. Rutherford.
Ua hakakaia ke kahua kaua, ua hakakaia ke kahua kaua, a ua loaa ka lanakila. Ua loaa ka lanakila a ua mau.
Ke hele nei au e auau i ka moana wai o ka Maemae a me ke Aloha, a iloko'o ka hauoli mau loa. E mau no ka Manaoio a me ka Hoomanawanui - Kauka Payson.
Ua ola he lawehala, ua ola he lawehala - T. Jones.
E hoonani mau loa au i Kona inoa, e hoonani mau loa au i Kona inoa, e hoonani mau loa au i Kona inoa - G. Rutherfod.
O ! E hele mai e ka nani. Ua kali loihi au no Kou hele ana mai. Mai ae i kekahi ao hoopoluluhi o ka hewa e hookakumakuma mawaena o na hana pono mawaena o na Ilikini. E mau aku na hana pono mawaena o lakou ke make au. E kipa, a e hauole iloko o ka nani o Iesu - Eliot.
E hoonani mauia ka Haku. Ua loli ae nei ko'u home a ne ko'u mau hiohiona, aka, aole au e hoololi ae i ko'u hoa luana, no ka mea, ua hele au ma Kona aoao, a ua hana au i Kana hana oiai au e ola ana, a i keia wa ke hele nei au e luakaha a hoomaha pu me Ia - Kauka Preston.
He hu'i ko ko'u kino, he hu'i ko ko'u kino, ua loaa he maha ia'u iloko o Kristo - Baxter.
Auwe ! O ka hopena anei keia? He keu a ko'u lia i keia hoa'loha me he enemi la - Kauka Goodwin.
O ! mai, mai, e ka Make. Ua heluia oe mawaena o na waiwai o ka poe Karistiano. O ka hakoko nui ana ua hala, ua pau. O ka make o nei kino, ua pomaikai, no ka mea, ua ola au iloko Kristo Iseu - J. Henry.
Ia Oe e ka Haku, i eha mainoino ai au, aka, ua pono, no ka mea, mai Kou lima ma no ia - Calvin.
E hoomahuahua ae i ka hoonani ana. Auwe ! E kokua mai ia'u ma ka hoonani ana Iaia. Aole a'u mea e aw e hana ai, aka, o ka hoonani wale aku no i Kona inoa - John Janeaway.
"Ua haaleleia au e ke Akua a me kanaka. E haawi no au i ka hapalua o ko'u mau waiwai oa oe, ina e hooloihi oe i ko'u ola ana ma keia honua no eono mahina hou aku. "Auhea oe, aole e ola ana oe no eono pule." "Alaila, e hele no au i ka luaahi pio ole o Gehena, a o oe pu kekahi e hele pu me a'u" - Volataire. (O heia na kamailio maluna ae mawaena o Volataire a me kona kauka lapaau, he mau nimute pokole mamua ae o ka lele loa ana o kona hanu.)
Lanakila, lanakila, ma o ke Keiki Hipa o ke Akua - G. Rutherford.
O Iesu Kristo ka Hoola o ka poe hewa, me ka Ola o ka poe make. Ke hele nei au, hele, hele, i ka nani. Aloha oe e ka Hewa, aloha oe e ka Make. E hoonaniia ka Haku - Robata Nutona.
Ua pono, ua pono - W. Hunter.
He Manaolana Hauoli ko'u iloko o Kristo - Kauka Fisk.
Aole au i luhi no ka'u mau hana e lawelawe nei, a aole au i uiha i keia ola ana, aka, ina e hea mai o Kristo ia'u e hoi i ka home nani ma kela ao, e ku no au a hele ne ka hauoli, elike me ka hauoli o @ keiki e hoi lele ana i kona home mai ke @ mai @ Aole loa au e palaka @ nanea, ke kikoo hakalia ole mai na lima o ka Make ia'u. Mai makau i ka Make. He manao ikaka hou iloko o Kristo - Kauka Judson.
HE KANAENAE.
KANI UINA NAKOLO KA PIHE, UINA
NAKOLO KE AUHEE PILIKUA, WAHA
KA OPEOPE, HII KE KEIKI MA KE
ALO, UWE ALALA I KANAHELE.
E o'u@mau hoa makaainana o ka lahui uuku. Aloha kakou iloko o ka Haku.
F pelu iho na kuli me ka haahaa a e noi aku i ka Haku me ka haahaa, e hoopakele ae ia kakou uuku mai ka po ino e hoohalua nei ma na ipuka o ko kakou mau home , a mai ko kakou mau kino ae. Heaha la keia poino? O ka rama oia ka poino e hoohalua nei ia kakou. Ke uwe nei ka lahui, ke uwe nei na keiki i na makua, na makua hoi i na keiki, ke kaikuaana i ke kaikaina, ka wahine i ke kane ka hoa'loha i ka hoa'loha, ka ohana i ka ohana. No ke aha la keia uwe kanikau nui ana? Eia, ua hala ka puulena. Ua hala ke ala, Ua hala ka hie. Ua pau ka nani, Ua paoa ke ea hala ou e Hawaii. Ua anaiia kakou, ua kinaiia kakou, ua hainaia, ua pilikia ka lahui mai o a o, ua ike ka mea e kakau nei.
Ke pahola nei keia pilikia nui a ke ulupa nei i kela a me keia me ka weliweli nui. Heaha la keia pilikia nui, a hohea mai keia kumakena nui? Eia no ka rama. Aole mea e hiki ke hoopakele ae ia kakou uuku Hawaii ma ka honua nei, a hookahi wale no mana nui e hiki ke hoopakele ae ia kakou, oia no ko kakou Haku o Iesu Kristo.
Ua i mai oia, aole mea nana e hoopakele mai kuu lima ae, owau ka pepehi a owau ka hoola. Polokei keia mau olelo, a ke ku mai nei oia imua o ka inaina nui. Pehea na lunamakaainana i hooikaika i ka bila rama. Olioli paha, hauoli paha, lealea paha. Pela io no, no ka mea, ke loheia aku nei ko lakou mau leo kaena, e liki ana, a e hehe ana na aka iloko o ke kupouli o na noonoo i ka ua mea o ka ona. Hilahila ole lakou, lapuwale maoli na noonoo ana pela.
Alaila, heaha la na hana a na makaainana o na apana koho no keia kau koho balota ae? E koho hou ia no anei lakou ka poe nana i hookuu i keia pilikia nui maluna o ka aina a e ikeia nei i keia wa? Aole pela, aole oia ka pono e na makaainana koho o na apana o Kauai nei, e haalele aku ia lakou "i ke anu" o ke kau holo balota o 1884, kapae loa ia ko lakou mau inoa a mai koho hou ia lakou, o kau mai auanei kela mau mamala olelo maluna o ko kakou mau hokua a ki poohiwi - Kani uina nakolo ke pihe, uina nakolo ke auhee pilikia, waha ka opeope, hii ke keiki ma ke alo, uwe alala i kanahele. E hoomanao i keia e o'u mau makamaka.
D. PUNIAWA.
Waiakalua, Kauai.
NA ANOAI O KA UA HA AO.
Ua ala hou ae nei ka hoomaloka o ko ka Ua Haao nei mau hoahanau, ua pau ka palaka, ka nanea, ka molowa, ke kuihe. Ua ala ka luahine, ka elemakule, ka opiopio, ke mihi nei e haalele i ka inu rama, na hana hewa o na ano like ole. He ekalesia make keia mamau, aole ala, mau makahiki ka moe ana, moe mau ma ke ka-e o ka lua uhi kapa eleele, a i keia wa ua ala, ma o ka hoeueu a hoolana ana a Keoni Kalama ua kokua ka Uhane Hemolele o ka Haku i na hana maanei. He ano hou keia o Kau nei, Aka ina i keia wa nale no keia ulu nui ana a mahope haule hou, he mea weliweli loa ia, a he mea pono e hoomau aku ko Kau nei mau hoahanau i keia papale mahiole hou.
I ka la 30 o Aperila, ua huliia ka poe puhi rama ma Kea-a, e ka makai nui o Kau nei a me kona mau hope, a ua loaa aku na pahu bia he 37, pakele mae ka poe puhi aole i loaa, Wawahiia na pahu, puhiia ka hale i ke ahi; ea, he hana nui keia ma Kau nei. He mau la i hala ae nei ka ulu ana o keia hana ma Kau nei, a iloko iho nei no o keia mau la iho nei ka wawahiia ana.
He poe opiopio wale no ka i kaulana ma keia ano hana, a o keia ka hihia nui o keia kau kiure ae o Waiohinu nei i ka malama o Sepatemaba e hiki mai ana.
He uwapo hooli bipi keia e kapiliia nei ma ke awa o Kaalualu; he 60 kapuai ka loa, 14 kapuai ka laula. He uwapo keia i kukuluia no ka hooili ana i na bipi a ke 'lii Keelikolani no ka hoouna aku i Honolulu.
WAINAUKEPOO.
Waiohinu, Kau, Hawaii.
NO KA MANAWA EHA.
Ke hoea mau aku nei na mea hou o keia ekalesia kaulana o Hilo nei, ma na kualono o Hawaii nei, a he mea paha ia na kela a me keia e ninau iho ai, heaha keia hana ku ole i ke karistiano e hanaia mai nei ma ka ekalesia makua o Haili? Ka i no hoi e ale ana o Kalana e kau ae i kahu no makou? alaila palekana. Eia nae, ua haule pio hou, a he 4 ia o ka manawa o ka haule pio ana. Eia ka moolelo o ia halawai koho kahunapule ana:
Ma ka Poakahi Aperila 30, ua akoakoa mai na luna kane me wahine, na hoahanau a pau a me kekahi poe e ae, no ke koho ana i ko lakou kahu. Ua kohoia ka makua D. B. Laimana i lunahoomalu. Ua ku mai oia a hoike i kona olioli a me kona aloha pumehana imua o ke anaina, no kona ike ana i na luna a me na hoahanau o ka ekalesia i akoakoa mai, a noi mai la oia e hookuu aku iaia mai kona noho lunahoomalu ana; ua aeia kana noi, a nolaila ua kohoia o Jos. Nawahi ilunahoomalu, a o ka mea nona ka inoa malalo i kakauolelo.
Hoomakaia na hana ma ke pule; o ke kumuhana i waihoia imua o ke anaina, oia ke koho ana ia Kalana i kahu no ka ekalesia o Haili. Ua hoakaka ka luna hoomalu i ke ano o ke koho ana o kekahi mau ekalesia i ko lakou kahu ma ke ano naauao; ua koho lakou i ka mea pono a oiaio, a he mea i hilinaiia e na luna a me na hoahanau o ka ekalesia. Ma keia mau hoakaka ana, ua ikeia ua haule hou ke kumuhana i manaoia a nolaila ua hoopaneeia ka halawai.
Ma keia halawai, ua maopopo, aole he hiki ke hookoia ka iini, ua haule pinepine na manao kuko. Nolaila, ua haule na manao haakei no na manawa 4.
A ma ka halawai hou ana o na luna a me na hoahanau ma ka la7 o Mei, ua kohoia ua ino o Kalana i kahu no ka ekalesia o Haili, Hilo, nei, a o ka 5 iho la ia o ke kahea ana o ka halawai koho kahu o keia ekalesia.
E. P. HOAAI.
NUHOU O NA AINA E.
KA BANAKO O NU OLINA I KOMO
POWAIA MAI NEI.
Ua komo powaia mai nei kekahi o na banako nui o ke kulanakauhale o Nn Olina, i ka la 17 o kela mahina aku nei. Aole no hoi keia he hale banako maoli elike me ka banako o Bihopa ma, aka he banako ia o ke ano pana, oia hoi ina makemake kekahi mea i ke dala, alaila, e waiho aku no ioa i kekahi mea i hiki aku ke kumu waiwai i ka huina dala ana i makemake ai. Ua onaia keia hale e kekahi Iudaio waiwai o ua kulanakauhale la, aole ona hoa hui, oia ku okoa wale iho no, a aole no hoi i hoohuiia keia hale me ka uwea telepona uwila, i kahi o ka hale hui kiai o ke kulanakauhale. Aole i hoonohoia he mau makai kiai i ka po, aka, o ka Elele o ua baneko la, oia no ke kiai a iloko no o ka banako la, oia e hiamoe a kiai i ka po.
Ma ka po o ka la i hoikeia maluna, ua komoia iho la ua banako la e kekahi o na powa banako o ia kulanakauhale a ua lilo aku he $30,000. Ma ka nana ponoia ana o ke ano o na hana i hanaia ai ma ka pahu hao o ka banako, ua ua ikeia ua pala nui na hana i lawelaweia ma ka wawahi ana i ka pahu hao, aole he mikioi, a ua kohoia no aole na kekahi mea i kamaaina ma ia hana o ka wawahi pahu hao banako, aka, na kekahi mea akahiakahi a lawelawe ia hana, a he mea wiwo ole no oia - aole he makau iloko ona. He $2,000 makana ka i hookahaia i ka mea a mau paha nana e hoike ana i na alanui e loaa ai ka mea powa a me na hoike e hooiaio ana no kona lawehala.
KA WAI HALANA MA WISAKONISINA.
E i ana kekahi lono mai ke kulanakauhale o Menomini, Wiskonisina. ua pii ae ka wai o ka muliwai Menomini a nui na poino i hanaia. Ua halana ae ka wai a ua pahola aku ma o a maanei o ke kulanakauhale, a o na hale wili papa ua komoia e ka wai a no eha kapuai ka lana ana o ke kai ma na wahi a pau o ka hale, a ua kohoia no pule e lana ai ka wai mamua o ka hiki ke hoohana hou. He nui no hoi ka poino o kekahi mau kulanakauhale e pili pu ana i keia muliwai.
KA LAHUI PUKIKI ME FARANI MA
AIGUPITA.
He kuee mawaena o ka poe Farani me Pukiki e noho nei ma ke kulanakauhale o Loanaga ma Aferika Hema, malalo o na kumu, no na aina i nohoia e na Pukiki, Ke hookuee nei ka poe Farani i ka poe Pukiki a ke hookeke nei lakou no na palena o na aina i noho mamaia e lakou. No keia mau hana a ka poe Farani, ua okalakala ae ka poe Pukiki a me Paele na kanaaina o ka aina, a ua kue nui aku lakou i keia mau hana me ke keakea pu aku i ka poe Farani me na mea kaua. He moku kaua ko na Pukiki ma ke awa kumoku o keia kulanakauhale, a ke hoohahana la na pukuniahi i na wahi kahi i hoomoana a i hookahua ai ka poe Farani. E hele loa aku ana paha keia mau hana i ka nui loa. Ua kokua mai na kamaaina ponoi o ka aina i na hana a ka poe Pukiki.
KE HAALELE NEI I PAKELE I KA MAKE
A KA POLOLI.
Ehiku haneri me kanahiku Hunageria ka i kaahele mai ke kulanakauhale o Bukowina, Auseturia, a i ka apana aina o Pakona. Elua tausani i koe ma ke ala e hiki aku ai i ka apana aina i hoikeia maluna. O ke kumu o keia kaahele nui ana o keia poe Hunageria, oia no ka hoomaka e ana mai o ka wi ma ko lakou apana aina, a nolaila lakou i kaahele mua ai i kumu e pakele ai i ka make weliweli a ka pololi.
KELA ME KEIA.
Ma na lono hope loa mai nei, ua hoikeia, o kela haole o Packer kona inoa, a makou i hoike mua aku ai no kona pepehi ana i kekahi o kona mau hoahele makaikai, a ai no ia i ko lakou mau io, ua huliia oia a ua loaa, ua hookolokoloia a ua ahewaia e li i kulike ai me ke karaima ana i hana ai.
He $10,000,000 o ke aupuni o Beritania e hoopukapukaia nei e kekahi mau aupuni nui e ae.
He ekolu wahine i hui pu ma ka powa pepehi ana i ka Moi o Serevia, a i hoopaahaoia a pau ko lakou mau ola, ua li mai nei he elua o keia ma wahine ia laua iho a ua make, a o ke kolu o na wahine, ua loaa i ka mai pupule a ua hoopaaia iloko o ka halemai pupuli.
He elua Adimarala o na aumoku kaua o Geremania ka i waiho aku i ko laua hookohu a kulana Adimarala, malalo o na kumu he ano kuee ko lakou launa a lawelawe ana i ka oihana kaua me ko laua poo maluna ae. O keia mau Adimarala, he mau Adimarala no ka papa elua.
Ua hoomanao ae ka Emepera o Rusia i kona la hanau ma ke kulanakauhale o Sana Peteroboro. O kekahi o na hana ana i hana ai ma iala, oia no kona kuai ana i ma noho i koe o na hale hana keaka e hana keake ana ma kona la hanau. a hoouna aku la oia i na palapala Tikita i na haumana kula a pau o na halekula hanai.
Aole he ae iki o na paele o ke kulanakauhale o Nu Olina e o ia kakou ma ke kauoha a ka Papa Ola: aole no he nanaia na kauoha a pau a ka Papa Ola. Ke laha nui la ka mai Kamola Poki ma ia kulanakauhale me ka weliweli nui, a ua kauohaia ka poe a pau e o. Ua hookoia ke kauoha a ka Pala Ola e na lahui kanaka a pau e noho ana malaila, aka, mawaena o na Paele, aole he hookoia na kauoha.
Ua waiho mai nei kekahi o na lunakanawai o kekahi o na kulanakauhale o ka mokuaina o Nebarasaka i kona kulana lunakanawai malalo o ke kumu, ua make kona lio.
Ua olelo oia ua lawe haaheoia oia ma na kahua kaua a pau ana i komo ai ma ke kaua hulimahi me ka loaa ole o ka poino i kona kino i kona ola, a ua lawe ou aku no hoi ia u ma na kahua hahai holoholona a ma na kuakai pili oihana ana i hele ai.
Ua make mai nei kekahi o na koa i komo iloko o ke kaua huliamahi o Amerika iloko o ka 109 ona makahiki. Ua make oia, a ua haalele iho oia mahope nei he mau keiki he 265 ka nui me na moopuna kuakahi me kualua i hiki aku ka nui i ka 320.
Ua komo aku ma na palena o Kile kekahi puali koa o ka mokuaina o Agenetine Rebupalika, a pakaha wale i na holoholona o kekahi poe hanai holoholona o kekahi poe hanai holoholona ma ko lakou pepehi wale ana i ma bipi a pepehi pu i ke kiai o ua pa hanai holoholona la.
O kekahi o na hana huna pohihihi weliweli i hanaia ma ke kulanakauhale Milawauke mokuaina o Misigana iloko o na mahina hope o kela makahiki aku nei, oia no ka nalowale honua ana o kekahi wahine haole ma ka inoa o Mere Nelekona. Ua nalowale ana Iloko o kela mau la i hala hope aku nei, ua loaa aku la ke kino make kupapau o keia wahine, iloko o ka opu hohonu o kekahi muliwai o ia mokuaina, a ma kona kino a puni ua nakinakiia me ke kaula, a ma ka piko o ua kaula la he pauku hao nui, a na ke kaumaha o ua pauku hao la i hoopaa i ke kino kupapau o keia wahine ilalo i ka hohonu, a he hoike keia e hoomaikeike ana i ke ao holookoa, he karaima nui i hanaia e ka lima eleele koko o kekahi kino kanaka i ike oleia.
Iloko o keia wa e hele nei, ua ikeia, ke ukuia la na haiolelo o ka hoomana Katolika e hele haiolelo la e puni ke kulanakauhale o Parisa, ma ka pa $4 no ka haiolelo hookahi ana ma na la Sabati. Ma ka averiga ana ua ikeia, aole no e oi aku mamua o $600. ka loaa makahiki ma ka haiolelo wale no o kekahi kahuna haiolelo Katolika laki.
Ma kekahi pepehi kanaka lawehala ma ke ano hoomainolno ma Iapana iloko o kela mau la aku nei ma ka uhau ana i ke kino o ka lawehala me ka pahi, ua ikeia he kanakolu manawa o ka hauna pahi i haule iho maluna o ke kino o ka mea lawehala. O ke kumu i hiki ai i ke kanakalu hauna pahi, oia no ka hookumumuia ana o ka maka o ka pahi, a aole ma ka make koke ka mea lawehala ka mea i makemakeia, aka, o ka nui o ka eha.
He lono ka i hoikeia ae mai kekahi kulanakauhale o Mekiko, ae mai kekahi kulanakauhale o Mekiko, e i ana, ua hu ae mawaho o na palena ka wai o kekahi muliwai a ua hele huhu aku ma o a maanei o ka aina, a ua hoopoinoia ke ola uhane o kekahi poe, a ua halanaia na mala mahimaai, me ka luku pu ana i na mala mahinaai, me ka luku pu ana i na holoholona he lehulehu wale o loko o kekahi mau pa holoholona nui.
Ua oleloia, aole he wahi peni hookahi, a ma kekahi olelo ana, aole he wahi keneta hookahi, mai loko ae o $200,000 i luluia e na puuwai Amerika, a i hoounaia aku i Geremania no ke kokua ana i ka poe pilikia ma o ka halana ana o ka muliwai Rine a poina ko lakou mau waiwai, i haawiia aku a i hooliloia, no ke kokua ana aku i ko lakou pilikia.
Ma o ka hulihia ana a hanini kekahi kukui aila mahu i kekahi mau ae ahaukae he eha ko lakou nui maloko o kekahi hale papaa hoahu nauu oiao lakou e pepa nui ana ma ka po o ka la 9 0 keia mahina, na ia wahi kukui hookaho i hoopalahalaha aku na ula ahi ma o a maanei o ke kulanakauhale o Wesaminita mokuaina o Merelana, a pau na hale like o na ano like ole ne ka poho he $150,000.
Pakele ma ka lihilihi. Mai lilo ke ola makamae. Ma keia huakai mai nei a ka mokuahi Iwalani, pakele ke ola o kekahi wahine o Kaakau kona inoa mai lilo i ke kai a mai make. Oiai o Iwalani mawaho ae o Kohala, loaa iho la oia i kekahi ale a no ia kumu i lola ai oia, a ma ia lola ana, ua kakaa aku keia wahine mai kona wahi e moe ana me kana mau keiki, a lewalewa kekahi hapa e kona kino ma kae o ka palekai, a i ole ka ike ana o kekahi luina o ka moku a hopu aku oia ma kono lauoho a huki mai iluna o ka moku pakele ai. Ua haiia mai ia makou, ina hookahi iliki hou ana iho o ka ale a lola hou ka moku, ina no o kona haule no ia a o ka make no ka hope, a he mea hiki ole i na lima kokua ke hoopakele ae i kona ala. Elike me ka makou i hoike mua aw nei, ua pakele ke ola o keia wahine ma ka lihilihi - ma ka apua.
E hoomanao ko makou mau makamaka kakau mea hou i ka rula o keia pepa, a mai kakau papalua ma ka aoao hookahi i na manao. E hooko i ka rula e ko makou mea kakau o Hilo, Hawaii, a pela pu no hoi me ko makou mau makamaka kakau a pau.