Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 21, 26 May 1883 — PUIWA O KIPIKONA. [ARTICLE]

PUIWA O KIPIKONA.

Maloko o ka nupepa haole puka la i Kipikona o ka Poakahi nei, ua ike iho , makou i kona lele puiwa ana niai me na huaolelo hoonuinui. e noke ana i ka liki a me ka haa, e kue ino !oa ana i ka niakou manao o kela pule, nona ke poo "Ke ola oka lehulehu. " Ua lawe iki ae ia me ka hoohepa i ka makou i olelo ai maloko bia manao, me ka hoanoe ana iho ike kat>na, kahi hoi o ka io kukonukonu o ua manao la. Ua iawe ae kona maalea i kahi a makou i olelo ai penei: "Aole na ka* uka naauao ioa i ka lapaau mai lepera; aole na kauka apana o kuaana *' me kona haalele nae i ka hopena o ka makou i kamau iho ai penei: Aole na kauka apana akamai. pa no ola, aohe e hala * * * a aole kekahi mau mea lehulehu i kaenaia e Kipikona. " Ua hapai mai nei o Kipikona i kona kue ino loa ia makou no keia mau huaolelo, me kona kapae i ke ano io o ko makou manao. Ke olelo mai nei, ua kapa ka makou i na kauka e noho nei ma na apana i ka poe hupo a akamai ole ! Nani ka maalea o keia kanaka e hoao nei e hoolilo i ke keokeo he eleele. E hoakaka nae hoi makou : Aia i ka manawa holo balota, ua hele kaapu- j ni aku o Kipikona ma na apana kuaai-1 na, e noke ana i ka haiolelo pelo imua 0 na kanaka, e koi ana e koho aku iaia 1 Lunamakaainana no lakou, a nana no e wehe ae iko lakou mau pilikia! O ke ola oka lahui ka mea nui iaia; he makehewa ke dala, he makehewa ke aupuni a he makehewa na mea a pau, o ke ola wale no oka lahui kana mea nuL E hooikaika no ia e kukuluia na halemai ma na apana "kuaaina, a e hoo- ! nohoia na kauka akamai loa no ka hoo- | pakele ana i ka lahui Hawaii mai ka make mai 1 E haawiia na laau lapaau no ka poe mai ilihune i na manawa a pau me ka malama pono loa ia o ko lakou mau pono kino.

! Ua hooholoia "he pūu dala 110 keia j mau mea e ka ahaolelo; mamuli o na olelo hoa'lohaloha ano uwe waimaka a Kipikona. Ia manawa ua hooikaika iho la ua Kipikona nei e lilo oia i kuhina, a mamuli no o kona maalea, ua j lilo io no i kuhina. Alakei hou ae la kona mau iini makaleho, e lilo iaia ka noho Peresidena oka Papa Ola, aua ko hou no kona maalea. Alaila/e noonoo kakou eka lehulehu. Ua noho ae la o Kipikona he kuhina nui, kahi o ka mana piha ma ka oihana kuhina; ua noho ae la hoi oia he Peresidena 110 ka Papa Ola, kahi o ka mana nui no ka hooko ana i ka hana ana i kaena mau ai me ka maalea imua o ka lahui, oia hoi ka malania ana i ke ola o ka lehulehu a e hoola hou hoi i ka lahui Hawaii; me ke kukulu ana i mau halemai a me ka hoonoho ana ina kauka akamai loa ma na apana, nana e hoopakele i ka lahui mai ka make mai. Aka, e ninau kakou—heaha ka Kipikona hana mua loa mahope koke iho no o kona lilo ana he Peresidena no ka Papa Ola ? Ua ku io no anei na haiemai? Ae: ua ku aia iloko o kona manao wale iho no, aole mawaho ae. Ua loaa anei na kauka akamai ioa, pa no oia % aohe < haia elike me kana mau kaena ? Ae, ua loaa no; aia no nae iloko o kona manao wale iho no; aohe oiaia Ma keia wahi e ikeia ai ka maalea loa o Kipikona; no ka mea, ua ole--10 oia he mau-akamai ioa i ka lapaau ana. Heaha ke ano o keia? Eia—i manao mai kanaka aohe akamai o na kauka e noho nei, a nolaila, e hoouna oia i mau kauka akamai ioa i oi aku mamua o keia poe mua, alaila, oli--011 na kanaka a mahalo iaia, a koho i Lunamakaainana, a kokua e lilo oia i kuhina a Peresidena no ka Papa Ola. Aka. a hiki mai i keia la, aole loa keia mau mea. A heaha kana hana mua loa ? Eia: Haha aku la oia ina pakeke o kana hunona punahele, a ike iho la ua ano ohaka» a haawi aku la i $i,Soo no ka makahiki iaia mailoko ae o na dala i hookaawaleia uno ke ola o ka lahui " ma ke ano he kakauoleio no ka Papa Ola. Kapaeia ae ta na noonoo ana no na halemal Oka !ua: Ua hoouna oia he mau komisina makaikai \ealea ia lapana, me ka hoolilo ana he puu dala nui i kupo no no ke kukulu ana i mau halemai apana; aka. ua kapaeia na noonoo ana oo ia mau mea; m> ka mea, ua 02 aku ke koikoi p ka hoohala manawa makaikai hauoii ana o na komisina ia lapana mamua o gla oka iahui Hawaii. iloko 0 ko Kipikona 'noonoo ana. O ke kolu; Ua ho<?liMp he mau

tausani dala iehukhu no ka hookipa | ana mai i na nulihmi lapanau ka po«| hoi no iakou na daia e hiki ke paumi | ke kuai ana iho ia Hawaii nei a aoie e | pau iho: roe ka hoopoina hoopaiaka] maoii iho no o Kip&ona ike ola o ka j iahui; a iilo i na maiihim lapaiia e kuu-1 pau ai i na dala no ke kukuiu ana i na halemai kuikawa. Aka. ua hoowahawaha o Kipikona ia Hawaii i keia manawa. pimihei aku ia ia lapana. O ka ha: aku ia o Kipiko na he mau laeuauni dala no ka Pewu MoL no na kalannu t na pilail na hoku a me na kea hoohanohano; a puehu aku ia; nele iho la ka waihona i nadaia ole no ke kukuln ana i na haiemai apa-

na. Aka, oko Kipikona ano io maoli no ia; ua oi ioa kona aioha a me ka makahehi i na hanohano ohaka waie mamua ae o ke oia o ka iahui HawaiL O ka lima; ]JCukuluia ae ia he mau hale lio no kalpuaii kaua lio hou ma Kuiāokphua, faē mau heiuna dala nui ka i pakiia, kuA nae kona mau pepeiao i ka uwe ana- o na kuaama i mau haiemai no Aka, he kanaka puni o fopikona i hanohano ai oia me kaua lio, a ua kapae loa ia ka noonio ana no na halemai » * apana. I Oke ono: |»o ka makemake ioa o Kipikona e ik«kekahi mau punaheie ia Europa, ua loouna aku ia oia he mau komisina lft)lo makaikai, me kekahi puu dala nui e hooliio ai ma Amenka me Europat ja e nana i ka poniia o ka Emepera o usia, Ua liio loa na hihio o Kipikdna i ka makahehi i na mea hinuhinu 0 hehee ana na pilali; a ua poina paiak4 ioa ia na halemai aj3ana. Kaupaona kakou i keia. Oka hiku: Ua aku o Kipikona i ka puu dala nuvno ka iaiama auwana hele ana o na pupli koa no Kohala, me ka noonoo oie ae, ke hooiiio ala oia he puu daia nui i lawa no ke kukulu ana i mau halemai kypono no ka poe piiikia a omaimai o Kohaia; aka, ua 01 aku ke aloha a me ke ake hoohanohano o Kipikona i ke kii keieawe kia hoomanao uhane oie, mamua o na kino kanaka uhane o ka lahui Hawaii. A aole wale iho no o keia mau hana nanamaka a Kipikona; aka, he iehuiehu wale aku. j Aiaila, e hewa anei makou i ka hoole ana aole i ko, aole i loaa, a ua hoonele ioa ia ka iahui me na mea a pau a Kipikona i hooia ai e hooko koke ana no ka hoola ika lāhui ? Iloko o keia mau | ! mea a pau, iloko o keia mau hoolilo da- i la ku i ka uhaoha, ua loaa anei kekahi wahi lihi uukuke* kapomaikai o ke ola lahui ? Aole e k&e neie aneie ioa no.

Alaila, heaha k?a puana ā ka moe nō ke : ia kanaka palau wale. He oiaio, he lokoino maopopo kona kahua e ku nei. Ua hoolilo oia ika dala no na mea lapuwale, a waiwai ole, a hoonele iho la i ka malama ana i ko ka lahui ola, ka mea hoi ana i kaena nui ai. He kanaka aloha ole o Kipikona ia Hawaii.