Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 22, 2 June 1883 — Page 4

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

KUOKOA ME KE AU OKOA.

[1 Huiia.]

No ka Makahiki...............................$2 00

Eono Mahina.....................................1 00

Dala Kuike ka Rula.

POAONO, IUNE. 2. 1883.

Paiia e Thos. G. Thrum, ma ka Halepai o ka

nupepa Saturday "Press."

 

          O COME TO THE SWEET WOODLAWN

                                                        Mocking Bird.

                                     1

               E p@  pii ae i ka puu omao.

                      I kahi make e,

               I kahi @  ululaau.

                      No @ ao aaia mai,

              E waiho @na luhi e,

                     A ku ma  na kahawai,

             Ma ka @ na pua lai,

                    Na h @a nani e.

             Cho. @ E p@ hoo ae

          I ka puu omao ano.

Mele o - mele o, mele o, mele o, mele o,

                                                  [mele o.

                   E pii, pii ae,

             I ka pou omao ano,

Mele @  - mele o, mele o, mele o, mele o,

                                                 [mele o.

                                   2

            Ma o ma o ma ka pau omao

                  Na rose ula e

            Na pua nani aala pu

                  Ilaila e pii ai

           A hui, hui oli e

                  Nana i na pua lai,

          Hoolohe i na leo e

                  I na mele o maikai.

         Cho - E pii, pii ae

      I ka puu omao ano.

                  Mele o, mele o, ae.

                                                    HAWAII.

 

 

HAAWINA  KULA  SABATI.

HELU 12.  SABATI   IUNE 17.

Kumuhana, ka panana o ke kaapuni misionari mua.

Pauku Baibala,  Oih. 14: 19 - 28.

  Hele mai la kekahi poe Iudaio mai Anetioka mai.  a mai Ikonio mai, hookonokono ae la i ka aha kanaka a haihiku no ia Paulo, a kaua aku la iaia mawaho o ke kulanakauhale, manao iho la lakou.  ua make loa ia.

  20  Aka, i ke ku poai ana mai o na haumana ma o na la, ala mai laia, a hele mai la iloko o ke kulanakauhale.  A ia la ae.  hele pu aku la ia me Barenaba i Derebe.

  21  Hai mai la laua i ka olelo maikai i ko ia kulanakauhale, a hoohaumana mai la i kekahi poe, alaila, hoi aku ia i Lusetera.  a me Ikonio, a me Anemoka.

  22  E hookupaa ana i na Uhane o na haumana.  e hooikaika ana ia lakou e kupaa ma ka manaoio, no ka mea, me ka popilikia he nui loa, e komo ana kakou iloko o ke aupuni o ke Akua.

  23  A e koho ana lakou i na lunakahiku, ma kela ekalesia, keia ekalesia, pule aku la a me ka hookeai, a haawi aku la ia lakou i ka Haku, i ka mea a lakou i manaoio aku ai.

  24  Kaahele ae la laua i Pisidia, a hiki ae la i Pamepulia.

  25  Hai mai la laua i ka olelo ma Pe @, a iho ae la i Atalia.

  26  Mailaila ko laua holo ana aku i Anemoka i kahi o laua i haawi'ku ai i ka  @komaikai o ke Akua, no ka hana a la @  i hoopau ai.

  27  A i ka hiki ana ilaila, hoakoakoa mai la laua i ka ekalesia, a hai mai la i na mea a ke Akua i hana mai ai me laua.  a me kona wehe ana i ka puka o ka manaoio no ko na aina e.

  28  Noho liuliu laua malaila me na haumana.

  Pauku Gula.  Mat. 28, 19.

  Manao nui.  Na misiona i ko na aina e.  na mea i ae pono ai ka ekalesia a puu.

  Na heluhelu la.  1. Ohi. 14: 19 - 28, 2. Oih 16. 1 - 123. 3, Oih. 20; 17 - 38, 4. Iak. 1; 1 - 12, 5, 2     Kor. 4; 1 - 18, 6, Gal. 6, 1 - 18, 7. rom. 10; 1 - 17.

  Ka manawa.  A. D. 49.

  Kahi i hanaia'i Asia Uuku, me Anetioka ma Suria.

  Paulo, 47 ona mau makahiki.

  Na lii.  Kelaudio ka Emepera o Roma.  Kumanu, ke Kiaaina o Iudea.

  Mele.  "E ala na Paahana."  Hoku Ao Nani p. 97.

  Pule i ala na paahana a ohi a paa.

 

KA  WEHEWEHE  A  NINAU  ANA.

NA  MAHELE.

  I Ka hailukuia'na o Paulo ma Lusetera p. 19 - 21.  Ma ka helu 11 a.  ua kapaia Paulo ma he mau akua.  a mai hoomanaia laua me he mau akua la.  Ma ka hapa mua o keia Haawina mai make loa o Paulo i na enemi.

  19  Owai ka i hele mai?  Mahea mai?  A ihea?  I Lusetera kahi i ane hoomanaia'i o Paulo ma.  Na Iudaio hoomaloka keia.  ka poe i hana ino ia Paulo ma mamua.

  P.  2  Alualu keia poe ia Paulo ma a Lusetera.  e hookonokono hou ana i ka aha kanaka e hana ino ia Paulo ma.  A ua aha ia o Paulo?  Akauoia kona kino ihea?  Me ka manao ua aha oia?

  20  Ua make anei?  Ua aha na haumana iaia?  Ua hoopuniia oia a pule ikaika paha nona.  A pehea oia?  Hoka na enemi ea.  Hoi hou oia iloko o ke kulanakauhale  He ole kupanaha keia.  Ua eha loa i na pohaku.  Ua haiia paha na iwi.  Ma ka nana'ku ua make loa.  Aka, ma ka manao o ka Haku, ua ola koke, a hiki ke ku a hele.  Aole akaka ea lapaauia e ke kanaka, Iesu no ke kauka nana ia i hoola koke.  A hele laua mai Lusetera a ihea?  Devebe.  Nana i ka Palapala Aina.  He kulanakauhale ia he ao paha mile ma ka hikina hema o Lusetera.  Ka palena keia o ko Paulo kaapuni misionari mua.

  11 Ka hoi hou ana o Paulo ma i na ekalesia, p. 21 - 26.  Na ka Haku paha i paipai ia Paulo ma e hooki i ka hele ana imua, a e huki hoi hou i hope.  I ka hele ana imou, aole paha i hooponoponoia na ekalesia na luna.  na rula & c.  Nolaila, o ka hana ia o ka hoi hope ana.  Mai Derebe a Lusetera, ehia mile?  Mai ia Lusetera a Ikonio, ehia mile?  A mai Ikonio a Anetioka ma Pisidia, ehia mile?  20 + 40 + 60 = 120.  mile nai ia Derebe a Anetioka.  Nui paha na pilikia, pakele mahunehune i ka make.  Mau nae ke ahonui me ka wiwo ole.

  22, 23.  Ehia a heaha na hana a Paulo ma?

  1  Hookupaa i na uhane, i na naau, i na manao o na haumana.  2  Hooikaika ia lakou e kupaa ma ka manaoio, no ke aha?  Elike me ka olelo ma Mat. 10: 38, Luk. 22; 28, 29, Luk. 13; 24, Rom. 8; 17, 2 Tim. 2; 11, 12, 3; 12.

  3  Ke koho ana me ka hoolaa ana i na luna ekalesia, me ke kauoha ana a me ka haawi ana ia lakou i ka Haku e malama.

  24  Kaahele laua ihea?  Malaila laua mamua.

  25  Aha laua ma Perege?  He mea keakea mamua i ko laua haiolelo ana.  I ka hoi ana, ua pau ia mea keakea, a haiolelo no ia lakou.  A iho laua ihea?  Atalia, he 16 mile ma ke komohana hema i Perege.  Adalia ka inoa i keia wa, 8,000 paha kanaka.  Aole akaka ua hana luau i kekahi mea ma Atalia.  Ua hele laua i kona awa e imi ana i moku e holo ai.

  26  Mailaila aku ko laua holo ana a hiki ihea?  Anetioka o Suria kahi i kohoia ai laua no ka oihana misionari no ko na aina e, mok. 13; 1 - 3.

  III.  Ka halawai misionari nui, p. 27 - 28.  He mau misionari Paulo ma no ka aha ekalesia o Anetioka.  Na ia aha laua i hoouna aku i ko na aina e, ma ka paipaiia e ka Uhane Hemolele.  Ua hana laua, ua pau ke kaahele mua, ua hoi laua e hoike i ka laua hana i ko Anetioka ekalesia.  Elike me na misionari i keia wa.  Akoakoa lakou ma kahi hookahi e hoike i ka lakou ma hana, i ke ano o ko lakou mau kihapai &c.  Pela ka akoakoa ana ma Anetioka.  Hoolohe na hoahanau i ko Paulo ma hoike ana.  Nani ka hana a ke Akua kokua ana, hoopakele ana, aohe aua i ka puka e komo ai ka euanelio.  Nui ka hauoli.

  28  Ua luhi loa paha laua.  Pono ke hoomaha.  Aole mae he hoomaha keia me ka hana ole.  Hana no.  Hai mau no i ka euanelio.  Kokua mau i ko Anetioka elakesia, hoonaauao, hookupaa, hooikaika, e hana mau e hele imua a kuhikuhi i ke ala e hele ai.

 

KA  HOOPILI  ANA.

  1  Ikaika ka poe hewa i ka hana hewa.  E hooi ka poe pono i ko lakou ikaika ma ka hana pono.

  2  Mai hana ino, o hana ino ia mai.  Kokua Paulo mamua i ka hailuku ama ia Setepano.  Ua mihi no oia ia hana.  Aka, ua hailukuia oia mahope iho.

  3  Malama ke Akua i kana mau kauwa oiai aole i pau ka lakou hana nona.

  4  E kaapuni pinepine na kahu ekalesia, na kahu Kula Sabati, na haiolelo misiona, e hoola, e hoohuli, e hookupaa, e hooikaika, &c.

  5  Pono ke hai mai na misionari i kekahi manawa e hai mai i ka lakou mau hana &c.

  6  I halawai misionari nui i kekahi manawa, e hoonaauao ai i na makua, i na keiki ma na mea e pili ana i ka oihana misionari.

 

NA  NINAU  MAWAHO.

  1  Mahea ka halawai misionari mua? 

  2  Mahea ka aha misionari mana i hoouna mai i na misionari i Hawaii nei?  Owai kona inoa?  A. B. C. F. M.  Heaha ke ano o ia mau hua?

  3  Owai ka aha nana i hoouna i na misionari i Maikonisia?

  4  Hai mai i na hua o ka Oihana Misiona iloko o na mak. he 70 i hala.

  Iloko o na olelo okoa ehia i unuhiia ai ka baibala?  226.  Ehia misionari haole?  2,500.  Ehia misionari a haiolelo maoli?  1,800.  Ehia dala no na aina e i haawiia e na ekalesia Amerika me ko Bosetona?  Eono miliona.

  Ehia hoahanau ekalesia mailoko ae o ka hoomana pegana?  1,650,000.  Nani ka mana o ka oihana misionari!

  Mele.  "Aloha ko na mauna. "  Hoku Ao Nani, p. 135.

  Pule i lohe ko na aina e a pau i ka euanelio, a huli mai.

  Haawina no Iune 24, ka hoi hope.

 

LETA  MAI  APAIANA  MAI.

Aloha nui oe.

  He mehameha ke ano o ko'u noho ana, no ka mea, aole na hoa paahana o'u, aole hoi he hoa kamailio ma ka olelo makuahine a kakou.  O na keiki i loaa ia'u ma keia aina malihini, he mau Gilibati oiaio, nolaila, he olelo Gilibati wale no ka makou olelo.

  O na hua i luluia e na paahana o ko kakou Papa Hawaii a me Pala Amerika, he mau hua baraoa, aka, ke ulu pu nei no ke kikania.  Ua haalele iho o Walkup ia'u ma Apaiana nei, ua hele pu no oia me na haumana i ke kahua hou.  A o kekahi mau haumana ua kohoia i mau kumu, a o kekahi poe ua hoi i na home.  a ua waiho neoneo ke kahua o ke kula kaula o Gilibati.  owau wale no ia e noho nei.  Ua hoomau no nae au i ke ao ana i ka poe makaukau ma na mea helu, a na na kumu eha i ao i ka poe hemahema.

  Ua 20 a oi ka'u mau haumana ma ka hoomaka ana,  aka i kahala ana ka o hapaha ana, aka i ka hala ana ka o hapaha mua, ua emi mai, a pela no a hiki i ka pau ana o kela makahiki.

  I ka malama o Sepatemaba o kela makahiki.  ua hoala hou ae na kamaaina e noho paakiki ana ma ka aoao kahiko, i na hana o ka wa hupo.  oia ka hula, a pela aku, nolaila, ua kuemi hope hou aku kekahi o ua poe haumana nei i ka hula, a ua hoi hope hou kahi poe hooikaika.  a ua haule hope hou kahi poe hoahanau.  Eia ka olelo a ua poe hula nei.  "E hoala kakou i ka hula, a hiki i ka pau loa ana o na hoahanau a me na hooikaika i ka haule a koe o Leleo wale no, alaila, oau ka huli ana."  Aka, ua hoole ke Akua i keia manao ana o lakou.  No ka mea, i ka manao ana o lakou.  No ka mea, i ka malama o Okatoba o ia makahiki, ua malamaia ka ahaaina a ka Haku, a ua hookomoia he 23 poe hou i ka hoahanau, a ua hoi hou mai 7 o ka poe i kapaeia, a iloko o ia poe i huli, ke 'lii, ka wahine, ka makuahine, a me ke kaikaina, a he 7 paa mare.

  Iloko o Ianuari o keia makahiki, ua hookomo hou ia i ka hoahanau he 27 poe hou a he 13 paa mare.  I ka la 28 o Dekemaba o kela makahiki, ua hele mai na hoahanau a me na hooikaika mai ka aoao akau mai no ka malama ana i ka makahiki hou, a ua noho me makou, a ua malama pu makou i ka hebedoma haipule o ka makahiki hou.

  I ko makou hele ana i ka hale o ke Akua i ka la makahiki hou, ua piha ka 300 a oi na kanaka ma ko makou huakai  O ka Hae Hawaii ka i hapaiia ma ke poo o ka makou huakai hauoli, oia la, a hiki i ke komo ana iloko o ka luakini me ka hauoli.  I ka pau ana o ka makou mau hana hoalohaloha i ke Akua ma ka luakini, ua paina iho la makou i na mea i loaa ma Apaiana nei, oia na hua niu, na pua hala, a me na ia olala o keia mau kahakai olino.  Ke hele nei i o a ianei ka poe hula, aka, ke kupaa nei no kekahi poe hoahanau ma ka pono, a pela no kahi poe hooikaika.

  O kekahi kaikaina o ke 'lii ka i hookomoia iho nei i ka ekalesia i keia makahiki.  O ke 'lii he hoahanau oia, a he 40 na kaikaina i hookomoia, ke noho nei nae mawaho hookahi, aole i hoi mai, a ke heke nei i ka hula.  Elua mau kaikuahine o ke 'iii e kupaa nei ma ka pono, he mau haumana kahiko na C. Binamu, aole ae i ka laua mau keiki e hana i na hana hupo.  I kuu manao ana, he mau kristiano oiaio, a ua kokua ma na hana maikai e pili ana i ke aupuni o ke Akua, nolaila, aole e pio ka malamalama ma Apaiang, aka, he hele malie no nae e like me ka makemake o ka mea holo moku, a holo lio Iakoba 3; 3, 4.

  E wiki mai e ka poe opiopio e hapai i ke kea, a e hana ma Apaiang kahi i kanu mau ia ai ka laau.  Eha wale no mokupuni i koe o Gilibati e aumeume nei a e paio nei ka pono a me ka hewa oia keia.  Apaiang, Tarawa, Maiana, a me Marakei.  Ua puhiia i ke ahi na hana kahiko ma Apemana, Kuria, Aranuka, na aina o kela alii huhu a pepehi kanaka.  Ua huli pau loa ko Apemana ma ka pono, a pela no ko Makin, a pela na mokupuni e ae o keia paeaina.  E paipai i kuu hoa aloha, a naauao, a kupono no ka hana, e hoi koke mai, oia o W. N. Lono, no ka mea ke pii ae nei ka maikai o ka hana ma Maiana.  E kokua mai e ka poe opiopio i keia mau elemakule elima ma Gilibati.  No oukou e na Hawaii keia kahu maikai, aohe Amerika e hiki hou a noho ianei, o ke kiei wale mai no, a nalo aku.  I mua e na moopuna oeiu laau a Kamehameha, a me na kukini a Kakuhihewa Ke haawi aku nei au i ko'u aloha ia oukou a pau.

G. LELEO.

 

                  HE  MOOLELO  EEHIA

                            - NO NA -

                 HANA  HOOWELIWELI

                               - O KE -

                 TOWERA  O  LADANA.

          [Mai ka peni a ka mea @ki moolelo o

 "Beriana ka Wino Ole, a me Mahone ke Koa."]

 

MOKUNA V.

  "O ko'u makemake o ko olua hooko piha aku i ka'u mau kauoha, e o'u mau kaku,"  wahi a ke aliiwahine.  "O ka Haku Guilafoda Dudele, he kane ia na'u i koho pono ai.  Ia'u i pahola aku ai iaia i keia mau lima imua o ke kuahu, aole i komohia iloko o'u ka noonoo ana e hookokoke aku ana oia e hopu i ke kookoo alii.  Aole loa i loaa ia'u ia noonoo ana, a hiki wale no i ko'u hoomaopopo ana i na halialia e ike ia nei, a e manaoio hoi i ka'u mau olelo, o na hoomaka e ana no ka hooko oke ia o koha makemake, oia ka mea nana i hoano e ae mawaena o maua.  Aka ano, ke hookikina ia nei au e pahola aku i ko'u manao aloha iaia malalo o ka hanohano o ka oihana, ma ko'u ano he moiwahine,  e like me he hoa kuka la a he makaainana oia e like me kona kane ana na'u; pela i ulu mai ai keia kuee ana, a he mea hiki ke hoomalielei a hoopau koke ia."

  "A pehea ina e hoole mai kona kiekie i ka hoi pu ana mai me maua?  wahi a Pemeboroke.

  "E hana aku olua i ka mea pono a olua i ike ai he mea nona e hiki ai,"  wahi a Jane, oiai na kulu waimaka e moali iho ana mai kona mau maka iho a i kona mau papalina lalahi, me ka hiki ole iaia ke pane mai e hooikaika i kona manao.  "Aka, ina i hiki ole ia olua,"  wahi a Jane, "alaila, ua oluolu ia au, oiai, ua hana au i ka mea pono."

  "E hooko ia no kau kauona e ke alii,"  wahi a Pemeboroke.  "Aka, he mea pono e loaa ia maua kekeahi apono ana e puka aku mailoko nei o ke Towera, no ka mea, ua kaohi ia makou maloko nei me he mau pio la."

  "E loaa no ia ia olua,"  wahi a Jane.  A kakau koke iho ka oia i kekahi palapala apono no ka hookuu ana aku ia laua mailoko aku o ke Towera.

  "E kau pulima ia keia palapala e ke Duke,"  wahi a Pemeboroke.  "Aole na kiai ipuka pa e apono mai ana i keia palapala."

  "Heaha ia!"  i hooho ae ai o Jane, me ka puapuai ana mai o ka ula ohelohelo i kona mau papalina.  "Aole anei owau ka moiwahine, a owau ka mana maloko nei?"

  "Aole, ke mau nei ka paa ana o ke Duke i kona mana, e ke lii,"  i pane aku ai o Pemeboroke.  "Ua hookau wale ia aku no maluna ou ka inoa moiwahine, e kona poe kokua, aka, ua nana aku lakou iaia ma ke ano he Moi."

  "E o'u haku, ua maopopo ia, u he mau enemi olua no ke Duke Northumberland," wahi a Jane.

  "He makaainana oiaio au nou e ke alii.  A ina i apono ia kau palapala me ka maikai, alaila, e hoahewa no au ia'u iho no ko'u ahewa kumu ole ana i ke Duke,"  wahi a Pemeboroke.

  "A ina hoi aole, e hoahewa no hoi au ia'u iho, ua ahewa kumu ole aku ia oe,"  wahi a Jane.  "Ua makaukau ka waapa alii no olua, a na ka mea hookipa e alakai aku ia olua ilaila."

  Oiai oia e kamailio ana, ani peahi aku la oia i kekahi o kona poe ukalo e alakai aku ia laua; kulou hoomaikai aku la laua a hele aku la.

  Ia laua i haalele iho ai i ke aliiwahine, pane aku la o Pemeboroke i kona kokoolua:

  "Ua hooulu aku nei kaua i kekahi hana hookuee, a o ka hopena o ia, ka poino e kau ana maluna o ke Duke Northumberland a me ke auhulihia ana o ko Jane nohoalii.  Na Simona Renada auanei e ho'a mai i ke ahi, e hiki ole ai ke hoopio ia."

  A ia laua e ohumuhumu ana, hiki aku la laua imua o ke kiai o ka ipuka pa o ka pakaua Towera, a hoike aku la i ka palapala a ka Moiwahine Jane, e hookuu ana ia laua mailoko aku o ke Towera; aka, ua hoole ia mai la nae ia palapala e ke kiai puka, me kona pane ana mai ia laua; ua kauoha ia na kiai puka pa a pau, aole loa e ae ia kekahi mea e puka aku mailoko aku o ke Towera, ke ole e loaa he palapala i kakau ponoi ia e ka pulina o ke Duke.  Nolaila, ua huli hoi hou mai la na elele a ke aliiwahine me ka hoka no ka halealii.  He manawa loihi hoi ka laua kali ana, no ka ae hou ia ana mai e ike hou aku laua ia Jane, oiai, ua pilikia ke aliiwahine me kona makua honowai wahine, mamuli o kekahi lono i hoike mai iaia; a i ka pau ana o keia kuka ana, ae ia mai la laua e launa aku ma ke alii.

  Ia Jane i ike mai ai ia laua, pane koke mai la oia:  "Heaha keia, e o'u mau haku, ko olua hoi koke ana mai me ka hikiwawe?"  me ka haikea koke ana o kona helehelena.

  "E like me ka maua olelo i hoike aku ai i kou kiekie, o ke Duke ka mana nui o ke Towera nei,"  i pane aku ai o Pemeboroke, me ka waiho pu ana aku i ka palapala a ke aliiwahine iluna o ka pakaukau.

  "Ea !"  i hooho mai ai he aliiwahine.  me ke ku koke ana ae iluna, "ua apuhi ia mai anei au e kuu kane - hoomaauea ia hoi e ke Duke - a hana ia mai la me he kamalii la e ka lili inaina o kona makuahine?  ke nonoi aku nei au ia olua e o'u mau haku, e huikala mai ia'u, aole loa olua i hoopunipuni mai ia'u.  O olua ko'u mau makaainana oiaio.  Ea ! he mea e helelei ai no ko'u mau waimaka ke noonoo ae, ua hana ia mai au penei.  Aka, e hoomaopopo koke lakou, aole lakou i hoonoho ia'u i Moiwahine maluna o ka ole.  E like me ka mana i loaa ia'u, pela auanei au e hooko aku ai.  E o'u mau haku, ke nonoi aku nei au ia olua e hui pu mai me ka aha kuka, i ka auina la o ka la apopo.  E haawi no au i ke kauoha i ka Haku Guilafoda Dudele e hike pu ae ilaila, a e hoole auanei oia i ka wa o kona popilikia.

  "E akahele e ka mea kiekie ke alii, i kon hookele ana imua o ke Duke,"  wahi a Pemeboroke.  "O kou mua ma ka nohoalii, oia o Edewada, ua oleloia, aole oia i halawai aku me kona hopena mamuli o ka maikai.  Nolaila, ina e ike ana ke Duke ua pale aku oe i kana mau olelo, me ka hooko ole ana e pulama laahia, alaila, he wahi alanui uuku wale no kana e hookahuli ae aiia oe mai kou nohoalii ae."

  "Ua ike mua au ia mea, nolaila, mai kanalua, e o'u mau haku."  i pane aku ai o Jane.  "Ma ka la apopo e maopopo ai ia olua ko'u manao.  Ke hilinai nei au i ko olua hooko aua."

  "Ua hiki i kou kiekie ka hana ana pela,"  i pane aku ai laua i ke aliiwahine a haalele aku la iaia.

  Ia laua i haalele aku ai i ke aliiwahine, puana ae la o Pemeboroke:  "Ua hoopioloke koke ia kona manao.  Ina hoi e kupaa ana oia maluna oia manao ona a hiki i ka la apopo, alaila, aole he manaolana ana aku i koe no ke Duke Northumberland."

  Ma keia wahi i ike mai ai o Simona Renada ia laua nei, a hele mai la oia e halawai me laua, me ka pane ana mai:  "E lohe au i na mea i hana ia e olua." 

  Hoakaka aku la o Pemeboroke i na mea a pau i hanaia mawaena o laua a me ka Moiwahine Jane.

  "Ke hele laelae wale la no na mea a pau i ka'u hoomaopopo aku."  wahi a Renada.  "Aka nae hoi, he mea pono iaia e kuokoa koke mai, mai ke Duke ae, o loaa auanei i ke Duke maalea kekahi manao o hoonana aku i ko ko aliiwahine manaolana poho.  Oia ko'u manao."

  Ia lakou e kamailio hele ana, hala ae la ia lakou nei ke koa kiai waho loa o ka pa, a hele iho la lakou nei malalo o ke alahele o ka ipuka pa anoano o ke Towera koko, a pii aku la ma kekahi mau anuu alapii ma ka hema e hiki aku ai i ke Towera Omaomao.  Maanei (e like me ia i keia wa) he pae laau e ulu ana, a malalo iho o ko lakou olu kohaihai  i halawai aku ai lakou me De Noailles, a hookahi ke kuo-e pu ana.  Ala ila, lilo aku la ia Renada ka hana; e hoomaikeike piha ana i kona mau hoa i na mea i hoolala ia e ia, me ka hoomaikeike pu aku ia lakou i ka lohe i loaa mai iaia mao kana mau elele la, no na hana maalea a pau a ke Duke, no ka pii ana ae o ka ikaika i loaa aku i ka poe ma ko Mere aoao, a me ka heluna o ka poe i hoike ia lakou iho mahope o Mere - Hoike aku la no hoi oia, ke hana la kona mau luna iwaena o na kanaka e hoala i ka hounaele kipikipi maloko o ke kulanakauhale.

  Ia lakou a kaala ama i ke Towera Omaomao, ku iho la o Pemeboroke ma kahi mamao ike aku mai ka luakini e ku ana ma keia wahi, a kuhikuhi aku la kona lima i kekahi kahua kuea i hoonoho ia ka aoao me na pohaku keokeo, e waiho oneanea ana, me ka puana ana ae:

  "He elua mau Moiwahine i make maanei.  Ma keia wahi i kukulu ia ai ka olokea oki poo no Ane Bolena a me Katarine Howard.  "(O keia na aliiwahine i hoikeike mua ia ae nei ma ka mokuna nua o keia moolelo.)

  "Aole no hoi e liu wale, alaila, e panai ia aku ke kolu me ko laua huina,"  wahi a Renada i pane aku ai.

  Pau ae la ko lakou hookaulua ana ma keia wahi, a kamoe loa aku laka lakou huakai no ka welau hikina akau o ka pakaua, kahi e ku ana o kau wahi puoa uuku nihoniho, a i kapaia o Matini Towera, he wahi e hoopaa ia ai o ka poe hoala kipi, aka, iloko o keia manawa, ua kapaia o ke Towera Hoonani, mamuli o ka waiho ia ana o na kahiko aupuni ilaila.

  "Iloko o keia Towera i hoopaahao ia ai na Bihopa Katolika Gadina a me Bona,"  wahi a Arunadela.

                                                               (Aole i pau.)

 

KA  ELELE  ME  KONA  KINO

WELUWELU.

  Ninau aku la kekahi mea lawe pepa i kana luna, Heaha hoi keia weluwelu o ka Elele i keia puka ana?  Wahi a ka luna, No ka awiwi e ake e puka kahi mau pepa i ka Poakolu, he hilahila na luna nui i ka olelo mau ia "Elele Poaha," nolaila, o kela opi, keia nohae, aia ka pono o ka puka i ka Poakolu, a Poaha hoolawa loa aku na luna.

  I nana iho ka hana i ka'u wahi pepa, kohu pahi-olo keakae ka weluwelu a nihoniho.  E kuhi ana au o ka'u wale no, o ka - ma no kekahi, a nui wale aku.  O ka pepa keia i manaoia he mau manao maikai ke puka ae ana, oiai he lunahooponopono hou, oke loa.  Ina he mau manao ano nui ko keia puka ana, ina ua nani loa, pau e i ka weluwelu.  Heaha no ka hewa ke puka i ka Poaha, ua maa no hoi i ka puka Poaha?  He manaolana ko'u e weluwelu aku ana no keia wahi pepa.  Ua waiho o Kahikina i ka noho lunahooponopono ana no ka Elele.  a ke waiho pu nei no hoi au i ka lawe ana.  Oiai o ko Kalehua ma rula o ka lawe i na pepa a pau.  Auwe, o ko Kauhikoa ma rula ka hoi!  O ko makou rula hoi aole makemake e palua iho ka auhau pepa, a pakeu pali, a ma ia kumu ua waiho maikai aku au i ka Elele, nau e Kauhikoa e noho lunahooponopono mai ma o ka aina aina hanau o kaua.  Eia au me ke KUOKOA a me Pae Aina

 

Aloha no                                                                      J. P. IWA.

 

        NA  HOOLAHA  KUMAU.

                 ASA  KAULIA,

LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI

           Jno.  Lota  Kaulukou,

         LOIO   A  HE  KOKUA.

                      903  tf

 

             W.  O.  SMITH,

              LOIO!  LOIO!

Helu 26 Alanui Kaleoa.  Honolulu.

 

            W.  R.  KAKELA,

He Loio a ke Kokua ma ke Kanawai.

      He Luna Hooiaio Palapala.

 

        W.  L.  HOLOKAHIKI.

He Loio a he Luna Hooiaio Palapala.

Keena Wehekealaula Alanui Betera. 

                    1101  tf

 

           SAM.  L.  KAWELO.

                LOIO!  LOIO!

E noho mau ana ma ke kulanakauhale o

    Honolulu Oahu.        1104  tf

 

             SAML.  K.  KAEO.

                LOIO!  LOIO!!

E loaa no ia ma ke Keena Loio o J. L. Kau

 lukou mauka iho o ka Halewai, Honolulu.

                    1195  1yr.

 

 

                     A.  ROSA,

                    (AKONI.)

 He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A he Luna Hooiaio Palapala.  Keena hana,

       aia ma ke Keena o ka Loio Kuhina.

                      1101  1yr.

 

                    S.  B.  DOLE,

    He Loio a he Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA - Ma Alanui Kaahumanu.

 

                 CECIL  BROWN.

     Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A he Agena no ka Hooiaio ana ina Palapala

           no ka Mokupuni o Oahu.

Helu 8 Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.

                            2  1y

 

                        Richard  F. Bickerton,

                          (PEKETONA.)

             Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

            Keena hana Helu 23 Alanui Kalepa,

Elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole.

 

           JAMES  M.  MONSARRAT,

                      (MAUNAKEA)

        Loio o he Kokua ma ke Kanawai.

 A  HE  LUNA  HOOIAIO  PALAPALA

             Keena hana alanui Kalepa.

           Jan, 3, 1880.                 944 1y

 

                       KALE  KULIKA,

                          Luna hooiaio

             PALAPALA  KUAI.  MOLAKI

        A  ME  NA  PALAPALA  OIA  ANO.

   Luna Hooiaio Palapala Aelike mawaena o na

          Haku a me na Kauwa,  Luna Haawi

                          Palapala Mare.

Ma ke kihi o ke Alanui Moiwahine me Kaahumanu,

kulanakaahale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.

                                  159  tf

 

 

 

 

 

             C.  C.  COLEMAN,

      Amara a he mea hana Mekina

             Kapili Kapuai hao lio.

                     A ME KA

            Hana  ana  Kaa  Lio, etc.,

           Hale Hana ma Alanui Alii.

905  tf           E kokoke la i ke Alanui Papu.

 

              HALA  TELA  HOU!

                   KAUKAIWA

           Helu 11, Alanui Nuuanu,

         KOKOKE  I  KA  UWAPO.

                S. H. MEEKAPU.

       Iune 22 1882.            1075  tf

 

             ANA  AINA!  ANA  AINA!!

                      Frank  Pahia  a  me

                     Samuel  M.  Kaaukai.

    KEENA HANA - Aia ma Alanui Moi, koko

           ke loa ka Uwapo o Hooliliamanu.

                              1096  tf

 

                 MAKEMAKEIA.

  Ua makemake ia ka poi mea ILI KAO

MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me

na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko

lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou

    i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko

                     kakou Makeke.

      C. BREWER & CO.  (Burua Ma.)

 

                     Joseph E. Wiseman,

LUNAHOOPONOPONO O NA WAI WAI PAA

                           - A ME -

                      Luna Imi Hana,

        Helu 27 Alanui Kalepa, Honolulu

Luna Hoolimalima no na Rumi, na Hale, a me

    Luna Kuai me Hoolimalima o na Waiwai

       Paa ma na wahi a pau o ka Paemoku.

      Luna imi Hana no ka poe a pau i nele

      i ka hana ole ma na wahi a pau i make

           makeia ma kekahi mokupuni o

                          ka Paeaina.

N. B. - Na Palapala Hoolimalima e hanaia

   me ka eleu; e ohiia na Bila Aie a me na

hana e ae a pau e pili ana i na hana Oihana

Kalepa me ke eleu a me ka pololei.  O na

Unuhiolelo a me na Maheleolelo ana, e hoo

koia me ka maikai.  O na kauoha a me na

kamailio ana maloko o na leta no kekahi o na

hana maluna ae, e hookoia me ka eleu loa.

                        1976 iV

 

          UA  MAKEMAKE  IA

          NA ILI BIPI,

                  NA KIWI BIPI,

                        NA IWI BIPI,

E haawi ia no ke kumukuai kiekie o ko

kakou makeke nei i

            H. KACKFELD & CO.

 

         NA  HOOLAHA  KUMAU

                     KA MIKINI

             HUMUHUMU LOLE

                      MAIKAI

                     ST. JOHN.

        E LOAA NO MA KA HAI  F @

             MR.  GEO.  F.  WELLS.

     O ka Mikini Humuhumu Lole Makou

          loa keia, i hiki ke huika inoa  @

              hope, a i ikeia ma ka Pae Aina

                  Hawaii nei.  He Mikini

                         maikai loa no na

                        ka naka Hawaii,

                            he mikini

                                luhi

                                 ole.

        KUMUKUAI  $55.00

         me Hookahi Gita (Kika)

               hookani maikai

                   loa makana.

O ka poe ma na kuaaina e ake ana e @

keia ano mikini humuhumu.   e hoouna  @

                  kou i ke dala ia

                GEO.  F.  WELLS

ma Honolulu, a nana no e hoouna aka @

hi i makemakeia, me na mea a pau e p ii @

moku, me ke kaki ole ia o ka mea noha  @

                        mekini la.

  O ka poe a pau e holo mai ana no Honolulu

    nei, mai poina lakou i ke kipa ana ae i ka

                         halekuai o

          GEO.  F..WELLS

Ma Alanui Papu, a e kilohi iho; i ua @

        humuhumu la.  oia ka

             Royal St. John.

Eia pu no me ia na pila hookani o na a @

pau, o ka loaa koke ana mai nei

           mo ia mai Amerika

               a me Europa

                  mai, oia

Na Pila Guitar (Kika), he 150 ka nui,

      mai ka $5 a hike i ka $125 ke

         kumukuai o ka pila hookahi.

 

200 Koliana mai ka $2 a hiki i ka $20

ke kumukuai o ka pila hookahi.

 

100 Ohe Puluka, $2.50 a hiki i ka $15

ke kumukuai o ka ohe hookahi.

 

12 Pahu Hookani nunui, a me 25 Pahu

Hookani liilii, a me na ano mea kani

keleawe a pau, e loaa no ma keia

halekuai i hoikeia maluna me ke

 

KUMUKUAI EMI WAIPAHE.

Na Piano nunui maikai, e laa ao

   me ke Kumukuai Emi Loa i

      ike ole ia ma Hawaii nei

He nui aku no na mea i koe, na kela

a me keia e kilohi nona iho, ke nau

ae ma ko'u halekuai ma Alanui Papu.

E hookoia ka makemake o kela a me

            keia me ka eleu.

GEO.  F.  WELLS.

1094  tf                   Alanui Papu.