Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 22, 2 June 1883 — HEAHA KA PANE? [ARTICLE]

HEAHA KA PANE?

A hiki mai i keia la, aole loa i waiho ia mai ka pane ma ko ke aupuni aoao e hoakaka ana no kela mau $40,000 i hoike ia ua nalowale ma ka papa helu dala olelo haole a ke Kuhina waiwai no ka makahiki i pau i Maraki 31, 1883. Aole loa no hoi i waiho ia ae imua o ka lahui Hawaii he hoike no na loaa me na lilo o ke aupuni, e like me ke kauoha ake aupuni. Heaha la keia mau ano hana? He mea kahaha nui ia keia mau hoopalaleha me ka hoakaka ole mai i kahi i haule ai kela puu

dala nui hewahewa launa ole a ka lahui. O keia mau hookananuha ma ko ke aupuni aoao, he mau kumu hooulu ana i na manao hoopahaohao a ohumu o ka lehulehu. No ka mea, ina ua hooliloia no kekahi hana a ke aupuni i ae ia hoi e ka Ahaolelo, alaila, me he la, ua lawa pono ka manawa iloko o na pule ekolu a eha i hala no ka imi ana, a aole no e nele ka loaa aku. Aka, ina ua mio a nalowale ano e, a ua ulu paha na eheu o ua mau $40,000 nei a ua lele aku no kahi i ike ole ia, alaila, he mea pohihihi ia, a he mea hookaumaha no hoi i ka manao o ke kanaka iaia ka malama ana i ko ka lehulehu waiwai, a e hoao ana oia e hoonalowale —he mea maa no ia ma na wahi a pau. Aka, malia paha aole no hoi i nalowale, aka, ua hoolilo ia paha no kekahi mea i ae ole ia e ka Bila Haawina; alaila, e makemake ole ia ana no e hoike ae, oiai, ua kue ia i ke kanawai, a he hana hewa ia, i like me ka lawe wale i ke dala o ke aupuni a uhauha wale aku. Mamuli o ka hoopuka ia ana o ka hoike a ke Kuhina Waiwai no na loaa me na lilo o ke aupuni no keia makahiki i hala, a mamuli hoi o ka ike ia ua haule kela mau dala he $40,000, nolaila ua ulu nui mai na ninau a me na koi ana i ke Kuhina e hoike ae i ke ano a me kahi i nalowale ai ia mau dala. He kuleana ko ka lehulehu e koi i keia mau hoakaka ana. Aka, a hiki mai nae i keia la, aole loa i waiho ia mai na hoakaka i pau ai na hoohuoi. He kumu hoopakui loa keia i ke aupuni, he hoopau loa ana i na manaolana hilinai i na ano hookele hawawa a lauwili; a he hana hookuihe i ka manao o ka poe no lakou na auhau e hanai nei i neia poe Luna Aupuni hana pololei ole i ka lakou mau apana hana. He wahi huakukui ano e keia; a ke naha ae—e ino ana paha o loko; pomaikai loa nae hoi ina ke mau ala no ka maikai, palekana iki i keia mau la, a oili hou mai ua huakukui ano e.