Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 28, 14 July 1883 — Page 4

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Kalihi Uka
This work is dedicated to:  Ehulani Lum

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

KUOKOA ME KE AU OKOA.

(I Huiia.)

No ka Makahiki          $2.00

Eono Mahina 1.00

Dala Kuike ka Rula.

POAONO, IULAI, 14, 1883.

 

ANTHEM.

O SING TO JEHOVAH.

Carmina Saira. p. 300

Hapai ia Iehova, ka inoa nani e,

I ko kakou Akua e ola'i.

Hapai ia Iehova, ka inoa nani e,

I ko kakou Akua e ola'i.

Amen-Amen

So-So-So

Mi-Sa-Do-Fa-Re-Sa-Do-Do,Do-La,So,Oia'ke Ola, ke Lii, ke Ola, ke Lii, ke Ola, ke Lii.

 

Hoomakai, mahalo, hoonani, Nani, hoonani, nani, hoonani, Nani, hoonani.

A mau a mau, mau loa,

Oia ke Ola, ke Lii, ke Ola, ke Lii, ke Ola, ke Lii.

Amen Amen.

 

HAWAII.

 

COLLECT.

LORD OF ALL POWER & MIGHT

Carmina Saira, p.324.

 

Mana ka Haku e, mana ka Haku e,

Ka mea i hana, ka mea hana,

Ka mea i hana na mea a pau.

Cho. O oe pu me makou, me makou,

Solo. Makou, me makou.

Cho. I nui ae ka haipule.

Mana ka Haku e,

Solo. Kau makou e maluna,

Cho. Mana ka Haku e.

Solo. A me kou aloha, A me kou aloha, Kiai,

Cho. Kiai ia makou,

Solo. Ma o Iesu la no,

Cho. Ma o Iesu la no. Amene.

HAWAII

 

HAAWINA KULA SABATI.

HELU 5, SABATI IULAI 29.

Kumuhana, Ka heluhelu ana i ke Kanawai. Pauku Baibala Iosua 8;30-35.

 

            Alaila , hana iho la o Iosua i kuahu no Iehova, no ke Akua o ka Iseraela, ma ka mauna ma Ebala.

            31 E like me ka Mose, ke kauwa a Iehova i kauoha mai ai na mamo a Iseraela, e like hoi me ka mea i palapalaia iloko o ka buke o ke kanawai o Mose, he kuahu pohaku i kalai oleia; aole hoi i kau ia ka hao maluna iho. Kaumaha aku la lakou maluna iho i na mohaikuni ia Iehova, a kalua iho la i na mohaihoomalu.

            32 Palapala hou iho malaila, ma na pohaku, i ke kanawai a Mose, ana i palapala ai imua i ke ola o na mamo a Iseraela.

            33 Ku mai la ka Iseraela a pau, a me na lunakahiko, ame na 'lii, a me na lunakanawai o lakou, ma keia aoao a ma kela aoao o ka pahu, imua o ke alo o na kahuna o na mamo a Levi, ka poe i lawe i ka pahu berita o Iehova, o ka malihini a me ke keiki papa; o ka hapalua o lakou ma ke alo o ka mauna o Gerizima, a o ka hapalua ma ke alo o ka mauna o Ebala; e like me ke kauoha a Mose, ke kauwa a Iehova, e hoomaikai lakou i kanaka o ka Iseraela.

            34 A mahope iho, heluhelu iho la ia i ka olelo a pau o ke kanawai, o ka hoomaikai a me ka hoino ana, e like me na mea a pau i palapalaia ma ka buke o ke kanawai.

            35 Aole i koe kekahi o na olelo a pau a Mose i kauoha mai ai; ua pau i ka heluheluia e Iosua, imua o ke anaina a pau a Iseraela, a me na wahine pu, a me na kamalii, a me na malihini, i hele pu me lakou.

            Pauku Gula. Kan. 30;19.

            Manao Nui. Ka hoolohe ke ala o ke ola Ka hookuli ke ala o ka make.

            Na Heluhelu La. 1 Iosua 8;1-35,2.Kan, 27:1-19,3,Kan.28;1-14. 4. Kan. 28; 15-48, 5, Kin. 12;1-9. 6. 1 Na Lii, 18; 21-40.7. Mat. 25;5-46.

            Ka manawa. B.C 1451, Iune paha.

            Kahi i hanaia'i. Sekema, ke awawa mawaena o mauna Gerisima me mauna Ehala, 30 mile komohana akau mai Ieriko aku, 17 mile ma ka hema o Samaria:

            Mele. "Ke Ola." Hoku Ao Nani p. 204.

            Pule i imi ia ke ola.

            KA WEHEWEHE A NINAU ANA.

            Haalele kakou ia Iosua e aha ana ia Akana ma? Mahope iho o ia hana, heaha ke kauoha a Iehova ia Iosua? 8; 1,2. A aha Iosua me kana olelo? p 3-13. Pehea ka enemi? A pehea hoi Iosua ma i hana'i i lanakila? 14-22. A i ka lanakila ana heaha ka hana a Iosua ma? 23-29. me ia anei ke kauoha a Iehova? Pela ia no. Nana no i kuhikuhi ka hana, a ma o na la no i lanakila'i. Ma ka pauku 30 ka hoomaka ana ka Haawina o keia la.

 

NA MAHELE.

            1 Ke kauoha. Heaha ke kauoha? Heluhelu Kan. 27; 1-14. Ua hiki ka manawa e hookoia ai keia kauoha. Ua komo lakou iloko Kanaana. Ua hoomaka e lanakila. Ua hoopaiia Ieriko me Ai. Ua loohia na kamaaina i ka makau me ka weliweli i na Iseraela. Ua hoomaha iki ke kaua. Ua hoomakaukau lakou e hele aku i kahi e hooko ai i keia kauoha a Mose. Ua panaau ia kauoha; no ka mea, he mau hebedoma wale no i hala mahope o ia kauoha.  Aole paha elua malama. Iosua ke kapena nui. Hana oia. E ku kakou a hele aku kakou a pau loa. Aohe mea noho, na makua me na keiki, ka poe kahiko a me ka poe hou. Ka hele no ia mai Gilegala aku. Elua paha miliona ka nui. Me he hele ana keia e poni i ka Moi o ka poe Iseraela a e hoohiki e malama iaia. Ua ike ka enemi i ko lakou hele ana. Ua hoopaa nae ke Akua ia lakou i ole lakou e alualu a hana ino aku. Ua hele maluhia na Iseraela. Ma ka lua paha o ka la hiki lakou i kahi e hele ana. He huakai weliweli lua ole keia.

            II Kahi i hanaia ai. Sekema. Oia ke awawa mawaena o na mauna o Gerisima me Ebala. Gerisima ma ka hema. Ebala ma ka akau. He wahi kahiko loa ia. Nana Kin. 12; 6 7. 33;17-20. Malaila ka luawai o Iakoba. Io. 4;5,6. Sukara ka inoa ma ia wa. Nabalouza ka inoa i keia wa.

            Ane 3000 kapuai ke kiekie o Gerisima a oi iki mamua o Ebala. E maheleia ana na ohana he 12 6 ohana ma kekahi mauna, a 6 ma kekahi. O ka mea kupanaha, he wahi ano pohai ma ma kekahi, a pela ma kekahi. Me he la, ua hoomakaukau e ke Akua ia mau wahi no ka akoakoa ana o na Iseraela malaila. 6 ohana ma kekahi,  ma kekahi. I akaka na ohana ma kekahi, a ma kekahi. Nana Kan. 27;12,13.

            O ka pahu berita me na kahuna a me na lunakahiko, aia lakou malalo ma ka awawa.

            III Na hana, p. 34. Heaha ka hana mua? Mahea? 31 Pehea ka hana ana? Heaha ka i kaumahaia maluna o ke kuahu? Heaha ka i kaluaia? He ano hoomaikai i ke Akua, a he ano hoohauoli i na kanaka.

            32 Heaha ka i kakauia ma na pohaku? Na kanawai o Mose, na kanawai he 10 paha me na olelo a Mose ma Kan. 27;15-26, 28;1-14.

            33 Owai ka põe i ku? Pehea ke ano o ke ku ana? Owai na ohana ma Ebala? Owai ma Geresima? Kan. 27; 13,12.

            34. Heaha ka i heluheluia? Na poino, me na pomaikai. Pehea e hooho like ai na kanaka? Kan. 27; 26. Amene. Pela io no. E hookoia pela. E poino au ke malama ole i ka hoohiki.

            35. Heaha na pomaikai? Kan . 28; 1-14.

            Heaha ka mea i ko ole? Ua heluheluia imua owai? Hiki anei ia lakou a pau ke lohe?

            Heaha ko lakou nui? Elua paha miliona. Nui na keiki liilii. Aole paha hiki ia lakou ke hoomaopopo. O ka poe hiki ke hoomaapopo, ua lohe lakou, kani oo na leo malaila. Ina lohe ole ka poe e noho ana ma na welau, na ka poe i lohe e hai aku ia lakou.

            E ka põe naauao, e huli i ka nui o ke kahua e hiki ai ke ku elua miliona kanaka. Hiki anei ke ku ma ka mile kuea hookahi? Ina hele pakahi elua miliona, pehea ka loihi o ka huakai? Me Hawaii a Kauai anei?

 

KA HOOPILI ANA.

            1 Aia a hoomaemae na ekalesia ia lakou iho, alaila e holopono ka lakou hana. Lilo na Ai ia lakou. Hiolo na hoomana lapuwale. Huli nui ko na aina e me ko kuloko.

            2 Mai ae e keakea kekahi mea i ka hana ana i ka ke Akua hana. Hoohalike me Iosua ma. Hoomaha, hooki i ka hana kino. E hooko i ke kauoha a ke Akua. E hele i kahi e heluheluia'i ka olelo a ke Akua, i ka halawai haipule. Mai ae e noho no ka mea, ua puka mai kekahi malihini, kekahi makamaka. E lawe pu iaia i ka halawai.

            3 Ke kau nei na poino maluna owai? O ka poe hookuli. Nui lakou ma keia Pae Aina iwaena o na makua, o na keiki o na kamaaina, o na malihini E weliweli. E mihi i haule mai na poino. Nana hoi Luk. 6;24-26.

            4 Owai ka põe nona ka pomaikai? Ka poe hoolohe me ka poe ma Mat. 5; 1-12.

            5 He akoakoa nui kela ma Sekama, e lohe i na poino, me na pomaikai. Aka, he akoakoa nui loa aku e hiki mai ana. nana Mat. 25;31-46. heluhelu a e hoomakaukau no ia akoakoa ana me ka hookaawaleia ana. ma ka lima hea o ka Lunakanawai oe e noho ai?

            Mele. "Eia'e ka Lunakanawai," Hoku Ao Nani p. 195.

            Pule i ala a hoomakaukau no ka halawai pu ana me ka Lunakanawai Kiekie loa.

            Haawina no Augate 5, Ios. 20;1-9.

 

MOOLELO O KA HALAWAI MAKAHIKI O KA AHAHUI EUANELIO O KO HAWAII PAE AINA, IUNE 5-11 1883.

 

LA HANA 2.

            Hoolaha mai o Rev. S, Waiwaiole no ka halawai a ka Ahahui Kula Sabati ma ka hora i o ka la apopo ma Kawaiahao nei. Noi mai o Rev. J N Kamoku e waiho i ke Kumuhana 9 ma ka Aha Kula Sabati; aponoia.

            Hapaiia ke Kumuhana 9 ma ka Aha Kula Sabati; aponoia.

            Hapaiia ke Kumuhana 10.

            Kamailio loihi ka Aha, a o ka mea i hooholoia, oia ka olelo hooholo a Rev. J Waiamau i hoololiia mai e Rev. H. H Pareka, a penei ka olele hooholo; "Ke ae nei keia aha e imi i $5,000 no ka waihona kuloko." Noi mai o Rev. J N Kamoku e waihoia keia olelo hooholo i kekahi komite nana e mahele iwaena o na Ahahui; aponoia.

            Na Komite Rev. J N Kamoku, Rev. D Keawemahi, Rev. JN Paikuli, Rev JB Hanaike.

            Noi mai o Rev. A.O Polepe e hoopanee a apopo hora 9. Pule o Rev. A.O Polepe.

           

LA HANA 3.

            Noho ka Aha e like me ka hoopanee ana. Malamaia ka hapalua hora haipule. Kahea ia ka inoa o na lala o ka Aha. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala, a aponoia me na hooponopono.

            Noho ka Aha e hoolohe i ka hoike a ke Kakauleta. Waihoia ma ka lima o na komite. Rev. J Waiamau, Rev. E S Timoteo, Rev Hiram Binamu.

            Na W W Hall i heluhelu i ka hoike a ka Puuku. Waihoia i na komite. Rev. D Keaweamahi, Rev. S Waiwaiole, Rev. A.O Polepe.

            Heluhelu mai o Rev. A O Polepe he leta noi na ka Puuku o ka Papa Hawaii e hookuu aku iaia no kona elemakule, a me kona hele loihi ma na aina e; aponoia ke noi.

            Noi mai o J Waiamau e kohoia i komite e pane aku i keia leta. Rev. J Waiamau, Rev. S P Kaaia, Rev. J N Kamoku.

            Hapaiia ke koho ana i ka Puuku a me ke Kakauleta.

            Rev A O Polepe ke Kakauleta, a o Mr W W Hall ka Puuku.

            Hapaiia ke koho ana i na lala o na mahele o ka Papa Hawaii (e ikeia na inoa ma ka buke moolelo.) Noi mai o Rev. S Waiwaiole e hoopanee apopo hora 9. Pule o Rev. J Waiamau.

 

LA HANA 4.

            Halawai ka Aha e like me ka hoopanee ana. Malama ia ka hapalua hora haipule. Kahea ia ka inoa o na lala. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala a aponoia.

            Heluhelu mai ke kakauolelo i ka Hoike Papa Helu o Kaneohe. hapaiia ke Kumuhana 12. Kamailio loihi ka Aha no keia Kumuhana, a waiho mai o Rev. D. Kapali he olelo hooholo, a ua hooholoia me na hoololi; a penei ka olelo hooholo: "O ka manao o keia Aha, he mea pono ke hoolaa na Ekalesia a pau i na dala mahinahou no ka waihona o ka Papa Hawaii."

            Hapaiia ke Kumuhana 13.

            Noi mai o Rev A O Polepe e waiho i keia Kumuhana i na Aha mokupuni, a aponoia.

            Heluhelu mai o Rev. A O Polepe i ke koena o na Kumuhana.

            15 Kula Kahunapule.

            16 Na paa manuahi iloko o na kihapai.

            17 Hebedoma haipule.

            18 La haipule no na kula.

            19 Kahi a me ka la e halawai hou ai.

            Noi mai o Rev J Waiamau e waiho i ke kumuhana 14 ma ka lima o ke Kakauleta, a pakui mai o Rev A O Kakauleta, a pakui mai o Rev A O Polepe e hoohui pu ia me ka Peresidena o ka Ahahui Kula Sabati o ka Paeaina a aponoia.

            Kumuhana 15. Kamailio ka Aha, aohe mea i hooholoia.

            Kumuhana 16. Noi mai o Rev. J. Waiamau e waiho i keia kumuhana i kekahi komite e hoomakaukau i olelo hooholo a waiho mai imua o keia Aha.

            Noi mai o Rev. S Waiwaiole e hoopanee i keia halawai a ka hora 9 o ka Poakolu. Pule o Rev. H.H Paleka.

 

LA HANA 5

            Halawai ka Aha e like me ka hoopanee ana. Malamaia ka hapalua hora haipule. Kaheaia na inoa. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala, a aponoia.

            Hapaiia na kumuhana i koe.

            Kumuhana 17. Ua hooholoia o ka hebedoma mua o Ianuari 1884 ka hebedoma haipule.

            Kumuhana 18. Ua hooholoia o ka Poaha hope o Ianuari ka la haipule no na kula.

            Kumuhana 19. Aia hoopaneeia keia Aha, alaila, e halawai hou ma Kawaiahao ma ka Poalua mua o Iune 1884.

            Na ke Kakauolelo i heluhelu mai i i ke koena o na Papa Helu, oia o Siloama a me Hamakua Hikina, a me ka hoike a ka Ahahui o Hawaii Komohana.

            Na hoike Komite. Na Rev. J Waiamau i heluhelu mai i ka hoike a ke komite no ka hoike a ke kakauleta a me ka Puuku. Nana no na olelo hoalohaloha no na kahunapule i make.

            "Aole o kakou wahi e mau loa ai maanei; nolaila, ua hele aku nei ko kakou mau hoalawehana. I keia makahiki i hala ae nei, ua kiiia mai kekahi mau makua o keia Aha e komo i kahi maha e waiho la no na kanaka o ke Akua.

            Iloko o ka malama o Dekemaba, I, 1882, ua laweia aku ka Makua Rev. T. Coana ma Hilo. Feberuari, 3, 1883 o Rev. BW Kaawa a me Rev JK Kahuila ma Kalawao. Feberuari 1, 1883, o Rev A Simpson o Lihue, a o Rev, S Q Papaula ma Honolulu, a o Rev S Aiwohi ma Kohala.

            Ke uwe nui nei kakou i ka hele ana o keia mau paahana, a ke olioli pu nei no hoi me lakou i ka paio maikai; ua hoopaa no hoi i ka manaoio. Mahope aku, e waiho mai ana no lakou he lei o ka pono, ka mea a ke Akua, a ka Lunakanawai hoopono e haawi mai ai ia lakou i kela la, aole ia lakou wale no, aka, i ka poe a pau i makemake i kona ikea ana mai.

            Ka Olelo Hooholo no na paa manuahi.

            O ka manuahi akea kekahi hewa nui loa iwaena o keia lahui, a he hewa nui hoi ia e poino ai na Ekalesia o ka Haku. Nolaila. Hooholoia.

            1. Ke kauohaia aku nei na Kahu Ekalesia na Luna Kiai, e kaapuni iwaena o na kihapai, a helu i ka nui o na paa manuahi, a malama maloko o ko lakou mau buke hoomanao, a e hoike ae imua o na Ahahui Mokupuni.

            2. Ea'o ia aku me ka ikaika e hoopau i keia noho haumia ana, a i na hoolohe ole mai, e waiho aku imua o ke Aupuni.

            Na Rev. JN Kamoku i heluhelu mai i ka hoike a ke komite mahele dala. Hooponopono ka Aha i keia hoike, a penei ka mahele ana:

            Hawaii Hikina             $7509

            Hawaii Komohana      1250

            Aha Luuakahiko o Maui         1100

            Aha Euanelio o Oahu              1150

            Aha Euanelio o Kauai             750

 

            Na Rev S U Kapahi i heluhelu mai i ka hoike o na Papa Helu. na Rev A O Polepe i heluhelu mai he leta na ka Makuahine Mrs H S Rice, e kauoha ana i na Kahunapule e hoomaemae i na pa o na hale Kahu o lakou. Waiho mai o Rev J Waiamau he Olelo Hooholo. Ke paipai nei keia Aha i na Kahu a me na Ekalesia e hoomaemae i na paa me na hale kahu o lakou i ku i ka pono o ka noho haipule ana, a i na ua hemahema kekahi mau Kahu i na mea paahana ole, ua makaukau ka makuahine Mrs H S Rice e kokua. Kohoia o Rev. A O Polepe e pane aku i ka leta a ka makuahine Mrs H S Rice.

            Heluheluia ka moolelo o ka halawai, a aponoia. Hoopaneeia ka halawai a halawai hou ma ka Poalua mua o Iune 1884 me ka olelo paipai a ka Lunahoomalu a me ka pule.

            E.S TIMOTEO,

Kakauolelo.

Waialua Iune 27, 1883.

 

LETA A KA REV. J KEKELA.

            Ma ka lokomaikai o Mrs C C Limaikaika wahine, ua ae ia mai makou e hoolaha aku imua o ka lehulehu keia palapala nuhou malalo iho e pili ana no ka paeaina Nuuhiwa. Ua kakauia keia palapala ma ka la 27 o Aperila o keia makahiki, a peneia e heluheluia ai na manao o ua palapala la:

            Puamau, Hiwaoa, Aperila 27, 1883.

Mrs C C Limaikaika.

Aloha maikai oe,

e ka makuahine i aloha nuiia, o ka Haku pu me oe a mau aku; Amene.

            Ua loaa mai kau leta ia'u o ka la 13 o Feberuari 1883, ma ka la 13 o Aperila nei, me kau mau makana aloha hoi kekahi, ua loaa pono mai no. Ke mahalo nui aku nei maua i kou kii maikai loa, i mea na maua e hoomanao mau ai ia oe.

            Ua hoomanao mau no maua me ka'u wahine o Naomi no olua me kau kane, o Limaikaika i ekla a me keia manawa. I kela makahiki 1879 ia'u i hiki kino aku ai ma Honolulu me ko'u ano mai ma ko'u kino, ua hele koke aku au e launa me oe, no ke aloha no, a ua piha ko'u mau maka i ka waimaka e kahe ana ma na papalina, aole au poina ia wa a kaua i halawai ai ma kou home ma Honolulu.

            I kekahi la Sabati ua hele au ma ka ka luakini o Kawaiahao, a ua lawe aku o H H Paleka ia'u ma kona keena palapala, a ua ike au i ke kii o kau kane aloha o Limaikaika, he kii nui a maikai a ua piha ko'u naau i ke aloha iaia; a me he mea la, e kamailio mai ana me a'u ua kii la, kahe wale mai ko'u mau waimaka elike me ko kaua halawai ana. Ua hoomanao no au i na la a kaua i launa ai ma na alanui o Honolulu, mamua ae o ko'u hoi hou ana mai i keia Paeaina.

            He maikai no ko maua ola kino me ka'u wahine o Naomi i keia manawa, a pela no hoi ka maua mau keiki. Eha no a maua mau keiki e noho pu nei, hookahi keikikane, a ekolu mau kaikamahine; a ke ulu ae nei ko lakou mau kino. Ua makemakeia lakou e lawe ma Hawaii e komo i na kula kahi e hoonaauoia ai lakou, aole nae e hiki, aole he moku kupono e lawe ai ia lakou i Hawaii.

            He maikai no ke ola o na misionari e ae, o Rev. Z. Hapuku me kana wahine a me ka laua kaikamahine. Ua noho laua ma ka aoao hema o Hivaoa nei; a ma ka aoao akau hoi maua. Ola maikai no hoi o Rev. S Kauwealoha a me kana wahine ma ka mokupuni o Uapou, oia ka mokupuni kokoke mai ma ke alo o Taiohae, kahi a oukou i noho ai mamua.

            Ua holo pinepine no au i Nuuhiwa a me Taiohae, a ua kuhikuhiia mai ia makou kahi i ku ai ko oukou i kanu ai, a ke ku nei no ua laau la i keia wa, a he nui na hua maluna on a.

            Ma kahi a oukou i noho ai, aia malaila ka hale o Tamoana e ku nei, ke 'lii o Nuuhiwa; he wahi keiki wale no paha oia i ko oukou wa malaila, ua make nae oia no umi paha makahiki i hala ae.

            Ua maopopo ia oe ke ano o ka lahui o Nuuhiwa nei, he lahuikanaka pouli a me ka naaupo maoli, a kolohe loa no hoi. Pela i na makahiki he nui a makou i noho ae nei, mai ka makahiki 1853 a hiki i ka 1880, akahi no a loaa ka malu o ka aina.

            Ma Iulai 1880, ua hiki mai a moku kaua Farani ma Hibaoa nei, e hookahe i ke koko o na kanaka o kahi a maua e noho nei, no ka mea, ua hele lakou e kaua aku i ma kau wahi e aku o Hivaoa nei, a loaa ia lakou kekahi kanaka kipu lakou a ooki i kona poo, a lawe mai i Puamau nei, a ua kalua ia,a ai ia e kekahi poe o Puamau nei, a ua ike maka ke Kiaaina Farani e noho ana ma Nuuhiwa i keia mau hana ino loa a ko Puamau poe, a ua palapalaia ma Tahiti, a no ia mea, ua hoounaia mai keia mau moku kaua e hookahe i ke koko o ko Puamau nei poe,a ua hoohuliia ae nae ia manao hookahe koko o ke 'lii moku manuwa Farani, a he mea okoa kai paniia ma ia wahi.

kaua a pau o ka Paeaina Nuuhiwa nei iloko o ke lii moku manuwa Farani; aole e koe kekahi mea kaua i na kanaka. 3 E hookapu loa ia ka hana ana o na kanaka a pau, a puni ka mokupuni ma ka hana alanui, e like me ko na aupuni naauao. 5 E hoouna na makua i ka lakou mau keiki i na kula, kahi e ao ia'i ka lakou mau keiki i ka naauao e like me na aina malamalama.

            6. E hoopauia na kapu kahiko a me na wahi kapu e ae a pau. A no ka ae ia ana o keia mau mea, nolaila, aole i ki pu ia ka aina; me he mea la no ke Akua mai keia manao, e like me kana olelo ma Halelu 76, 10. E hoonani aku no ka huhu o kanaka ia oe; a e liki no hoi oe i ke koena o ko lakou huhu.

            O na makahiki mua a makou i noho ai mai ka 1853 a i ka 1883, he nui wale ka haunaele o ka aina mai o a o. O ka on a, ke kaua pinepine, powa wale, na hana ino a pau; aole paha hewa i hana ole ia e lakou e like me kela olelo a Paulo i ko Roma I, 24-32. Ua noho kakali no nae makou me ka paulele aku i ke Akua nana e kokua mai i ka hana Ana i haawi mai ai ia makou e hana; e hoike aku i keia lahuikanaka i ka olelo maikai a Iesu Kristo, i kona make ana ma ke kea i kalahala no na kanaka hewa a pau. Ua loaa no maanei kahi poe i manaoio i ka Haku; ua make aku la lakou me ka paulele ia Iesu. O Aberahama Natua, Jos. Tiietai, Ioba Tohetiaivavau; no Fatuhiwa lakou a pau, a ua pau lakou i ka make iloko o ka Haku, a he mau hoahanau ekalesia no ma Fatuhiwa e noho nei, me kahi kumu kokua ia lakou; a he kanaono a keu na hoahanau iloko o ka ekalesia. he poe hoahanau no ma Hivaoa, he 60 hoi a keu na hoahanau ma Puamau nei kahi a maua e noho nei; a ke hoomau mai nei lakou i na halawai pule. I ko'u hoi ana mai, mai Hawaii ma ka M H 1880; ua ao aku au a paipai nui i ko Puamau nei poe,e kokua i mau dala; ua loaa no he elua haneri a keu na dala, a ua kuai aku ma Nuuhiwa i mau laau haole a loaa mai. A ma Dekemaba 1882, ua hele mai o S Kauwealoha e kokua ia makou i ke kukulu ana i ka Halepule a ma Ianuari 1883 ua paa na aoao a pau o ka hale me ka papahele olalo, na puka makani ekolu ma kela a me keia aoao, hookahi hoi puka makani ma kahi kala, a hookahi puka komo nui, a ua uhi ia oluna me na lau niu, aole hoi i paa oloko me na noho, a mahope aku e pau ai na hemahema i koe. He 42 kp loa, 20 kp laula 13 kp o ka pou 18 kp ko na oa, a akahi no a loaa ia makou ka halepule maikai kahi e hoomana ai Iehova.

            He kumu leo Farani e noho pu nei me maua ma Puamau nei. Nana misionari Tahiti i hoouna mai iaia e lawelawe pu me makou ma ka hana misionari, o A Sarran kona inoa, he kanaka Farani oia, ua noho ma Kanada i kekahi manawa, a mahope ua hele i Kaleponi a noho malaila, a malaila i launa iki ai me kekahi kumu no Tahiti i kona hele hoomaha ana i kona aina.

            He põe hoahanau ekalesia no ma Hivaoa nei. He 60 a oi ma Puamau nei, ka wahi a maua e noho nei, a ke hele mau nei lakou i na halawai haipule. Ua hele mai o Kauwealoha e kokua ia makou i ke kukulu ana i ka halepule a ma Ianuari o keia makahiki i paa ai.

            Ma Maraki 1882, ua hiki mai oia ma Hivaoa nei a ua noho mua ma Atuora, kahi o Hapuku.

            Ma Mei 1882, hooholo makou ma Puamau kona wahi hana; a eia kana kula ma Puamau nei. Ua waeia mai na keiki mai na wahi e mai, e ao i ka Leo Farani. No Uapou, 1, no Nuuhiwa 2, no Fatuhiwa 6. He 22 no Hivaoa nei, 31 keikikane, a he 14 kaikamahine, a ke ao ia nei lakou ma ka leo Farani. O na keikikane ka mea noho pu me makou. O na kaikamahine, me ko lakou mau makua ponoi ka noho ana. Ko Hapuku ma mau kaikamahine me ko maua mau keiki 3. ke ao nei ma ka leo Farani. Ke manaolana nei makou e loaa mai paha kekahi mau kumu ao noloko mai o keia kula ma keia hope aku, e ao aku i ko lakou poe iho.

            O ka hoomalu ana o ka paeaina Nuuhiwa nei, aia no ia iloko o ko Farani poe, o ko lakou poo aia no ia ma Taiohae ka noho ana, a he mau mutoi ilalo iho on a, a he mau koa ma Uapou. Hookahi ma Uahiwa. Ia lakou ka hooponopono o na hana alanui, ka auhau kino a pela aku.

            Ua malu ka aina i keia wa, aole he ikeia o ke kaua kuloko, no ka noho kokoke mai no paha o na luna aupuni Farani, a hoopaahao i ka poe hoolalau.

            O ka hapanui o na luna aupuni Farani, he launa oluolu no ia makou, aole keakea i ka makou oihana misionari; o na Pope nae na mea kue, akeakea, aole nae e hiki ia lakou aole mana. Eia ka olelo a na luna Farani, aia no i ka manao o kela a me keia ma ka hoomana ana i makemake ai Aole pono ke kue aku a kue mai. Ke hooikaika nei na luna Farani i na kamaaina e kanu i na pulupulu ma ko lakou aina ponoi, a me na niu i kumu e loaa ai ke dala a loaa ke kumu waiwai.

            He elua halekuai e ku nei ma Taiohae, hookahi no ka nui o Hart, a no ka hui o Crawford. Na ia mau halekuai e hoouna i na waiwai i na mokupuni e ae, a ua loaa kahi lole i na kanaka olohelohe. O makou hoi kekahi i makemake nui e lilo na kanaka i poe hana ma ko lakou mau aina ponoi, i lako lakou, a loaa na mea e pono ai ka noho ana. Ua loaa no ka heluhelu palapala i kekahi poe ma Puamau nei ma ke Kauoha Hou Hawaii, a hoopaanaau i kekahi mau pauku o ka olelo a ke Akua.

            He nui no ka pouli a me ka naaupo i koe e uhi paapu nei maluna o ka aina mai o a o, a o ka hana mau aku ka pono, aole no e makehewa ana ka olelo a ke Akua i lului maanei; ina elua a umi poe i huli io mai a paulele ia Kristo.

            Aperila 28. Apopo e hiki mai ai ke Kiaaina o Tahiti, a ma na eheu makani e lawe aku a loaa oe. Ke uwe aloha nei maua ia oe. E uwe aku i na hoalanna haipule Karistiano i launa me oe ma Kapalakiko. Owau no me ke aloha nui, kou makamaka iloko o Kristo. JAMES KEKELA.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

ASA KAULIA,

LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI

 

JNO Lota Kaulukou,

LOIO A HE KOKUA

 

W.O SMITH

LOIO! LOIO!

Helu 26 Alanui Kalena Honolulu

 

W.R KAKELA,

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai

He Luna Hooiaio Palapala.

 

W.L HOKOKAHIKI

He Loio a he Luna Hooiaio Palapala.

Keena Wehekealaula Alanui Betera 1101 tf

 

SAM. L KAWELO.

LOIO! LOIO!

KEENA HANA, Puakulehua, alanui Maunakea, Honolulu

 

SAML.L.KAEO.

LOIO! LOIO!

1195 1yr

 

A ROSA

(AKONI)

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A he Luna Hooiaio Palapala. Keena hana, aia ma ke Keena o ka Loio Kuhina. 1101 1yr

 

S.B DOLE

He Loio a he Luna Hooiaio Palapala

 

KEENA HANA-Ma Alanui Kaahumanu.

 

CECIL BROWN.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

 

A he Agena no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.

Helu 8 Kaahumanu, Honolulu, H P A.

 

Joseph E Wiseman,

LUNAHOOPONOPONO O NA WAIWAI PAA

A ME

Luna Imi Hana,

Helu 27 Alanui Kalepa, Honolulu

 

Luna Hoolimalima no na Rumi, na Hale, a me Luna Kuai me Hoolimalima o na Waiwai Paa ma na wahi a pau o ka Paemoku. Luna imi Hana no ka poe a pau i nele i ka hana ole ma na wahi a pau i makemakeia ma kekahi mokupuni o ka Paeaina.

N.B-Na Palapala Hoolimalima e hanaia me ka eleu; e ohiia na Bila Aie a me na hana e ae a pau e pili ana i na hana Oihana Kalepa me ke eleu a me ka pololei. O naUnuhiolelo a me na Maheleolelo ana, e hookoia me ka maikai. O na kauoha a me na kamailio ana maloko o na leta no kekahi o na hana maluna ae, e hookoia me ka eleu loa.

1976-1y

 

UA MAKEMAKE IA

NA ILI BIPI,

NA KIWI BIPI,

NA IWI BIPI,

            E haawi ia no ke kumukuai kiekie o ko kakou makeke nei e

H HACKFELD & CO.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

KA MIKINI

HUMUHUMU LOLE MAIKAI ST. JOHN.

 

E LOAA NO MA KA H@@@@@.

 

MR. GEO. F. WELLS.

 

O ka Mikini Humuhumu Lo@@@@@@ loa keia, i hiki ke kuila imua @@@ hope, a i ikeia ma ka Pae Aina Hawaii nei. He Mikini maikai loa no na kanaka Hawaii.

he makini

luhi

ole.

 

KUMUKUAI $55.00

me Hookahi Gita (Kika) hookani maikai loa makana.

 

            O ka põe ma na kuaaina e ake @@@@@@@ keia ano mikini humuhumu, e @@@@@ kou i ke dala ia

GEO F WELLS

ma Honolulu, a nana e @@@@@@@@@@@@ hi i makemakeia, me na mea a @@@@@@@@@ ka mikini, a nana e hookau @@@@@@@ moku, me ke kaki ole ia @@@@@@@ mekini la.

            O ka põe a pau e holo mai @@@@@@@@@ nei, mai poina lakou i ke @@@@@@@@ halekuai o

 

GEO. F. WELLS

Ma Alanui Papu, a e  kilohi @@@@@@ humuhumu la, oia ka

 

Royal St John.

Eia pu no me ia na pila hookahi @@@@@@ pau, o ka loaa koke ana in a @@@ no ia mai Amerika a me Europa mai, oia

 

Na Pila Guitar (Kika) he @@@@@ mai ka $5 a hiki i ka $125 @@@ kumukuai o ka pila hookahi.

 

200 Koliana mai ka $2 a hiki i ka leo ke kumukuai o ka pila hookahi.

 

100 Ohe Puluka, $2.50 a hiki i ke $@@ ke kumukuai o ka ohe hookahi.

 

12 Pahu Hookani nunui, a me 25 @@@ Hookani liilii,  a me na ano mea @@@@ heleawe a pau, e loaa no ma keia halekuai i hoikeia maluna me ke

 

KUMUKUAI EMI WAIPAHE

 

Na Piano nunui maikai, e loaa @@ me ke Kumukuai Emi Loa; ike ole ia ma Hawaii nei.

 

            He nui aku no na mea i koe, na ke la a me keia e kilohi nona iho, ke nau ae ma ko'u halekuai ma Alanui Papu.

            E hookoia ka makemake o kela a me keia me ka eleu.

 

GEO F WELLS

1094                                        Alanui Papu.

[end