Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 28, 14 July 1883 — KA HOOPII LAIBILA A KA Hope Makai Nui o Wailuku i na Hoahanau Kawainui. [ARTICLE]

KA HOOPII LAIBILA A KA Hope Makai Nui o Wailuku i na Hoahanau Kawainui.

Imua o ka Meahanohano A, Francis Judd, Lunakanawai Kiekie—Kau Hookolokok) o lulai ma Honolulu. Ma ka hora 1 o ka auina ia Poakahi. ka La 9 o keia mahipa. ua noho ka aha Kiure no ka hoolohe ana i ka hoopii a I. Richar<ison kue ia J. U. Kawainui a me B. W. Kawainui, no ka laihila no ko iaua hoolaha ana i kekahi manao maloko o ka laua nupepa K(f Hawaii Pai Aina, i manaoia e ka mea hoopii j ua ku i ka Laihila i kona inoa maikai a | me kona kulana. E. Preston ameJ. | Lukela no ka mea hoopii, Sandford B. Dole no na mea i hoopiiia. Eia na inoa o na Kiure Hawaii he 12 i kaheaia ma keia hihia: John Ena Jr., J. Paakauia, James U Aylett, John| L. Rees, A. N. Oilman, M. Keliaa, M. j Poepoe, Kamaile, Ohia, John Hanio, G. W. Kualaku, O. Kalua. ; Heluheluia ka palapala hoopii, penei: Ma ka Inoa o ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ke hoike nei: Ma kekahi kan o ka Ahahookolokolo Kiekie o ko] Hawaii Paeaina, i hoomakaia a e «īoho | ana ma Honolulu o ko Hawaii 1 Paeaina, maloko o ko Hawaii Paeaina, | a maloko hoi o ka mokupuni o Oahu. ] Ma ka la 2 o lulai, makahiki o ko kakou Haku, hookahi tausani ewalu hanen me kanawalu kumamakolu, a i hoopanee ia mai kahi manawa a i kahi manawa a hiki i ka la ehiku o ua mahina la. Oka Loio Kuhina o ke aupuni, ma o Williani Austin WTiiting, kona Hope i kohoia e like me ke kanawai, ma 0 ka inoa o ko kakou Haku Alii ka Moi, mamuli o ko ka Hope Ix>io Kuhina mana hoohiki, ke hoike nei, o J. U. Kawainui a me Renjamin W. Kawainui, he mau kanaka Hawaii no Honolulu, ma ka mokupuni o Oahu, ma Honolulu, o ka mokupuni o Oahu, a maloko hoi o ka mana o keia Aha hanohano, ma ka la Iwakaluakumamaha o Maraki, makahiki 0 ko kakou Haku hookahi tausani ewalu haneri me kanawalu kumamakolu, me ka mana kanawai ole a me ka manao ino, ua pai a hoolaha a ua kauoha e pai ia a hoolaha ia maloko o kekahi nupepa i kapaia "Ko Hawaii Pae Ainai pai ia a hoolaha ia ma Honolulu i olelo ia, a i hoolaulaha akea ia nialoko o ka Paeaina Hawaii i olelo mua ia, kekahi hoopunipuni, manao ino, hoohilahila a hoinoino ku i ka laihila no, a e pili ana i ke- i kahi John Richardson, he Hope Makai Nui ia manawa no ka Apana o Wailuki, Mokupuni o Maui, e pili ana i ua John Richardson nei ma kona kulana lawelawe oihana ma ke ano Hope Makai Nui e like me ia i olelo ia mamua, penei ua mau olelo la, e like me ia malalo iho nei, oia hoi:—

Ko MAKOU HOPE MAK.AI O WaILUKU, Maui. Heaha hoi ? Oia ka ninau aka mea i ike ole iaia, ae ua pono e hoakaka iki i kekahi mea nona, i hiki ke hoomaopopo i kona ano. ike au he wahine loihi hapahaole e noho pu ana me kona ohana. A heaha ke ano oua wahine la ? Eia, he wahine hookamakama, a he ano aea mai kekahi hale a i kekahi hale, mai kekahi mokupuni a i kekahi mokupuni, imi ana i kona ola ma ka haawi ana i kona kino i ka hookamakama, i mea e loaa ai na kuko a me na iini hewa a kona naau. Kahaha ! Pela iho la ka hana a ko oukou Luna Makai ? Ae.

He mea lirx>pailua i ka manao o ka lehulehu noho ix>no o \Vailuku, ka ike ana i ko lakou Luna Makai e hoolaka ana i ka aea haukae raa kona ipuka hale» kahi a kona ohana e noho ana he mau keiki opiopio maikai kona, a he manaolana e lilo no ia mau keiki i niau keiki nolio pono, ina pela ka makemake o ke poo o ka ohana. Ina j>ela heaha ka oukou e olelo af? Kia, "ua noho aloha ka Hij>a me ke Kao, no ka mea. hookahi 110 kahu nana e hanai i ka mauu."

I Kamaaina Oiaio. Waihiku, Maui, Mar, 17 188.?. Ma keia, ua olelo ia me na manao ino e hoopoino i ke kulana a me ka inoa maikai o lohn Richardson i o!eio ia T a ke olelo nei ka mea hoopii ua hoopuka ia ke)a mau huaolelo me ka manao inoino me ka manao e hoopili aku iluna o ka mea hoopii ua hewa oia no keka-

I hi mau ano hana kupono o!e oiai oia e j noho ana ma ka oihana i oielo k, a ua kupono ole oia e noho ma ia oihana, a I e hoikeike ana hoi iaia, ia John Richardson i oleio ia i mea e hoohilahiia, e hoohaahaa, hooiapuwale, a hoohenehe* ne ia ma kona kuiana he Hoj)e Maka* Kui i olelo ia, A nolaila, o ka Loio Kuhina i oielo ia, ma o kona Hope i j oielo mua ia, mamuii o kona hoohiki j ana ma kona kuiana i oieio ia, ke oieio \ nei a ke hoike aku nei, o uao J. U. Ka- J wainui a me B. W. Kawainui i oleio j mua ia, ma ka manawa a raa kahi i oie- j io mua ia, a e iike me na a?w> i olek> mua ia, ua hewa iaua no ka iaihiia, e kue ana i ka maiuhia a me ka hanohano o ko kakou Haku Aiii Moi, a kue hoi i na kanawai i hana ia a i hooma-i

| kaukau ia no ia mea. j f Wa!.TER Ml*rrav Gib?ox. \ I l>oio Kuhina, ma o kona Hope j | WILLIAM AUSTIN W r HITtNa j ] Ke hooholo nei au he Palapala Hoopii j jkeia ma keia la 27 o luiai M. H. 1835. \ A. Fraxcis Jcdix j Lunakanawai Kiekie, e maiania ana i ■ ke Kaa ] | A pau ia, ua kaheaia ka Lunakana- j [ wai Hoomalu FL F. Bekekona e ka ao-j ]ao hoopii Ma na ninau* ua hoakaka mal oia i ke ano o na hana ma ka hoomaka mua loa ia ana e lawelawe i keia | hihia imua o kana Aha, 3 me ka waihoia ana no keia kau Kiure. Mamuli ona mea i hoakakaia eka L. K. Hoomaiu, ua loaa ika Loio o ka aoao pale he mau kumu kupono ana i manao ai no kona mau haku ma ka hana, a nolaila, ua waiho oia he kumu pale e noi anā e hoopau wale ia ka hihia. no ka mea, aole i hoikeia ma ka Aha ilalo kekahi mau kumu kupono e hoolawa ai ka hewa o na mea i hoopiiia a e kuleana ai ka waiho ana imua 0 ke Kiure. Hoakaka mai ka aoao hoopii e olelo ana ua loaa he kahua a ka L. K. Hoomalu e hiki ai iaia ke waiho i ka hihia na ke Kiure e hooholo. Maho{)e o na hoakaka ana a ka Aha, ua hooleia ke noi e hoopau wale, a ua hoomaka ke kaheaia ana o na hoike o ka aoao hoopiiia, penei: J. Haole, hoohikiia, a hoike mai oia penei: OJ. Haole ko ? u inoa, a o Wailuku i Maui ko u wahi noho. Ua ike au i keia wahine e kamailioia nei, o Mary Lovel kona inoa. Ua ike pinepine au iaia ma Wailuku, a ua maa ko'u ike ana iaia e noho pu ana me John Richardson ma kona hale, a i kahi wa ua ike au iaia me John Richardson maluna 0 ke kaa, a maluna o ka lio o John Richardson, e holo pu ana, a e hele pu ana. Ua ike mau au i keia mau mea mamua aku o ka puka ana o keia hoolaha, a mahope mai no kahi. He hele pu a he noho pu a huikau pu keia Mary Lovel me ka ohana ponoi o John Richardson. Ua ike pinepine au i keia wahine e hele pu ana me John Richardson ma ke ano he hoa hele nona. J. W. Kalua, hoohikiia a pane: Ua kamaaina au i kela wahine ia Mary Lovel, a ua kamaaina au ia John Richardson. Ua ike au ika hele pu o kela wahine me John Kichardson ma ke alanui, koe nae ko'u ike i ko laua noho pu iloko o ka hale hookahi. Mawaena o ka hora 7 me 8 o kekahi po, ua ike au ia laua ma kekahi wahi mehameha me ke keiki uuku 0 John Richardson, he wahi ia i ku ia e kahi mau hale Pukiki kakaikahi loa. Ua ike au i keia wahine kuleana ole e holo ana maluna o ke kaa 0 John Richardson. Mahope oka hookolokploia ana ma ka Aha Hoomalu ma Honolulu nei, ua holo aku keia wahine no Wailuku, a mahope koke aku no o John Richardson; me ka noho no nae o ka wahine niare a John Richardson ma Honolulu nei. Mrs. Ahuna, hoohikiia a hoike mai penei: O W % ailuku ko'u >vahi noho, ma Maui, a ua kamaaina au ia Mar)Lovel, ka wahine e kamailioia nei. Ua noho no oia ma ka hale 0 John Richardson, i ka wa nae o John Richardson e hele ai ika hana, ake holo o John Richardson i Honolulu, alaila. e kii mai ana ka wahine mare a John Richardson iaia e hoi a moe pu me ia ma ka hale. Ua ikeau i keia mamua aku o ka hoolahaia ana iloko o ka nupepa. Mary Lovel hoohikiia a hoike mai penei: O Mary Lovel ko'u inoa. Aole au i mare kane. Ua maa au ika hele i kahi o John R\ehardson i kahi wa. Ua hui pu no makou a ua ai pu me kona ohana ma kona hale, a ua moe no ma kona hale i kahi wa. Thomas B. Cummings (Kamaki)i hoohikiia a holke mai penei: Ua ike au ia Mar)- Lovel ame John Richard-

son. Ma ka'u hana e lawelawe mau nei, oia hoi he hookele kaa hoolimalima ma Wailuku, nolaila, ua kamaaina au ia laua. lloko oka makahiki i haia aku nei, ua ike au ia laua ma ke alanui a ma ka hale paina o Ahuna i kahi \va. Ua ika au i ka iho o keia wahine Mary

Lovei i kai o Maaiaea e kali ai a aumoe no ka hoi ae o John Richardson mai Honolulu ae nel a ua ike i ko laua hoi pu maluna oke kaa no Waiiuku iloko oia poeleele. Aoie au i hoomaopopo 1 ka loihi oka noho ana o keia wahine ma Waiiuku.

Kauka G. L Fitch, (Kauka Pika) hoohikiia a hoike mai penei: Ua ike au i keia Maiy Lovel ma Kauai, oiai ua iawelawe au ika oihana iapaau maluna ona i kahi wa. (Maanei, ua ninau ia ke Kauka ina ua kokua keia wahine i kahi wa no kona pilikia ha-

nau keiki; ua kue ia e ka lx>io o ka i»ea hoopii, a kapaeia ka ninau.) Gea Mundon, hoohikiia a hoike mai penei: Ua ike au i keia wahine | oia o Mary l.o\el, no 4 a 5 paha ma- \ kahiki ma Kauai, ko'u kamaaina ana |iaia. lloko paha o i&h, ua haalele | oia ia K auai. ACa ko"u ike ana a me (ka oleio a ko Kauai poe, ua kaulana oia ma ke ano he wahine maikai ole. | He wahine oia e noho ana me ia kane j aku a me ia kane aku. a nia ia ano I loaa mai ai kona ob a me na o | ka noho ana, a nolaiia oia i Hio ai) waIhine inOv Ua hai mai kona kupunaka-

|ne ia'ii i ka iSSa. ua noho auwaiia, Toau 1 oisl roa Nawiliwili i kahi *ra a ria Ka-; j paa i kahi wa; a o ko'u lohe m«a ana i ■ | neia mau ano hana a Mary Lovel. he : \ elua ae nei poha makahiki i ha!& j \ Kanohokal hoohikiia a hoike mai [ jpenei: He makai ab no Honolulul [ nei a raa ia oihana, ua kamaaina au i j jkeia wahine e oleloia neioia o Man I Lovei, mamuii o kona niaale» mstu imua j f o ko F u mau maka ikeao a me ka pa | |me ka ohuohu naau ika leL aua maa-1 \io ae oia imua o'u i kahi manawa eoa! na kuluaumoe, a i kahi po i ka hora 10 j me kekahi kalaiwa kaa. Aole no hoi ? me k£ia haole waie no, aka, me kahi j aka a iehulehiL Aoie au 1 ike 1 kona [ hale i noho ai | J. Ainiu. hoohikiia a pane mai: He j makai aU no Honolulu nei, a ua ike au ia Mary lo\e\ i kela makahāi sku pel Ua ike mau au i kona hele wale iho no ma na pipa alahele, a ma kahi o Paakaula kona wahi i noho al Mrs. Phiilips, hoohikiia a boike: Eia ma Honolulu nei ko ? u wahi noho, aua ike au ia Mary Lovel maloko o keia kulanakauhale. Aole au i ikS5 i kona hale i noho ai, a aole no hoi i maopopo ia'u na mea e pili ana iaia^ Makakoa, hoohikiia a hōike mai: No U'ailuku au, gua ike au ia Mary Lovel a me John Richardsc*i ma ia wahi. Ma kekahi la, ua loas ia'u he palapaia kena mai a Hon. H. Kuihelani mai, a ua kauoha mai oia ia'u e imi ia John Richardson a e haawi aku i ua palapala kena nei ma kona lima. Ua hele au ma ka hale o Ahuna Pake, a oiai ua paa ka puka mamua, nolaila, ua hele au ma ka puka mahope, % ua loaa ia'u o Mrs. Ahuna, ua ninau au iaia, a ua hai mai oia ia'u aia no o John Richardson maloko o ka rumi moe me keia wahine Mary ].ovel. Ua komo au iloko o ka rumi moe, a ua ike aku la au i keia wahine ma kahi aoao a nalo aku, a e noho ana o John Richardson maloko o ia rumi, -a i ko'u'hoomao popo ana aku, iluna laua o ka moe mamua iki iho. Ua kamaaina au i keia wahine mai ka hapa hope o 1882, a aole no hoi i maopopo ia'u kona moolelo Ua oleloia ma Wailuku, he wahine mamuahi keia Mary Lovel na John Richardson. Ikala i hoea ae ai ka nupepa Pae Aina me ka hoolaha, ua heluhelu akea ia ae ua hoolaha la mamua iho o kahi o Ahuna, a ua hoopuka ae o John Richardson i neia m£u huaolelo —"Na'u e malama ke ola o kela wahine." Oka poe malaila, a i lohe i keia oia no oS. Kaili, Rev. D. Keaweamahi, J. Nakookoo, Piimaunu, a me Waiwaiole. Kamau, hoohikiia a hoike mai: Ma Waihee ko'u wahi noho, a ua iKe au ia Mary Lovel ma Wailuku, a owāu kekahi i lohe mau i keia olelo akea ia "he wahine hookamakama o Mary Lovel. Ua nui ka peo i lohe i keia mau olelo a o J. W. Kalua no paha lohe, Aole a'u hana paa mau, he pepa pili waiwai nae ka'u no ka manawa. J. U. Kawainui, hoohikiia a pane. Owau kekahi o na ona o ka nupepa "Ko Hawaii Pae Aina." Ua hoopukaia keia manao ma ko maua nupepa he manao i hooiliia niai e kekahi e hoopuka, ua hoopuka au i keia manao i hoolahaia, no ka mea, he mea pono e hoikeikeia na hana kolohe a na luna aupuni a pau, aole au i hoopuka me ka manao ino, no ka mea, ua hoopuka au i kekahi olelo i hakuia e ko'u puiima ma ka aoao akahi o ka pepa i puka pu ai kela manao, aole au i manao ino ia Mr. Richardson, no ka mea, noho aloha no au me ia, ua palapala mai oia iau e ninau ana i ka mea nana i kakau —ua pane aku au iaia e hoole ana, koi o Preston e hoike aku ka hoike i ka mea nana i kakau i kela manao, kue loa o Mr. Dole, aole e pane ka hoike ia manao. Ma keia wahi hoomaha' ka aoao hoopiiia, a ua kukuluia na hoike o ka aoao hoopii j)enei:

Mrs. Ahuna, hoohikiia a pane: Ua ike no au i ka hele ana ae o Makakoa i ka hale noho o Ahuna, ua loaa no o Keoni Rikikini ma ke keena hookipa, o Mary Lovel a me ka wahine a Keoni pu no kekahi, he kuiki kapa apana ka hana a Mere, owau pu no kekahi malaila, a he puka e hamama ana mawaena o ka rumi moe, me ka rumi hookipa, a e hana akaakai ana hoi au ma ka puka mahope a e ike mai ana no wau i ko Lakou noho ae.

Mrs* Jon. Richardson, hoohikiia pane: Ua ike au ia Mary lx>vel, i ka malanm o Feb 1883, ma Wailuku, oiai oia he aikane na Mrs. Ahu»*a a he ko koke kpna wahi Iko maua hale. I ke-

kahi wa, ua kauoha au iaia e hele ma ko'u wahi e humuhumu ai, i ka wa nae a kuu kane ma Honolulu a aoie no hoi t moe kela wahine ma ko'u hale, mahcv pe iho o ka hoi ana mai o kuu kane Ua ike no hot au i ka huli ana ae o Makakoa i kuu kane ma kahi o Mrs. Ahuna, i ka wa a Makakoa i htki ae ai, ua ske au ia Mary Lovel e noho ana tlak> o Li papahele a o Joa Richardson ma ka pahu k>le o Mary Lovei a ua hele ae o Makakoa ma ka puka mahope o ka hak, aole no hoi au i manao aku he wahine keia na kuu kane, a oiai hoi he malama maikai 110 kuu kane ka'u. Mamuaaku nae o ka malanm o Feh» ma Lahaina au* a iioko o ka malama o Feb ko u hot aaa mai a o jon. Kiehan&on, ma kahi o KuBms

, — | Unī oia kahi 1 noho ai. ! JofL Richardson, hoohiki h a :Ua ike no au b Mokaioa a me ko-.m, : iawe ana ae i kexahi pakpah, Ino Jana i hiki ae ai aua loaa aa ! iaia raa kahi o Ahuna» a o >Cary j kekahi malaila, a o Mr*. Ahuna a o j ka u wahine pu hoi kekahi malaila. aole • ; nae au i hoomanao he palapala kii ka-; jna i lawe ae ai ia'u. a oia wale no ka"u ; : ike mua ana bia l A pau ke kuku'u aiu ona hoike. hofia 4 P.M. ku ka loio pale a haiolelo; |imua o na Kture. Hora 5:30 ku ka Joio| jJ. Ruseia a haiolelo ma ka aoao hoo i ?pii Hora 7:15 *raiho mai ka Aha i|ka olelo ao imua o'na Kiuie penei: j | ESA Keommana oKE Jriߣ —| | He mau makahiki lehuiehu waie i! haia hope ae nei. maloko o kela aupuni j kaulana o Enelani, ke aupuni hoi mai | iaia mai i ioaa ,ii ia kakou ka hapanui 1 o na kanawai e pahola nei ma o a maa-j nei; ia manawa, aole iae ia kekahi> e pai a hoolaha i kahi mea me ka \oaa; mua ole oka ae o ke aupuni. Aka, j iloko oka ulu anA me ka hele laula I holomua o ka naauao, a me ka pahola • ana ona manao akea, nolaila, ua hoo hmakilaia ka papa pai mai na kaohi ana a na panipu oia kulana kakauha. A i keia la, ua loaa ia kakou ke kuiana o keia au maloko oka Pauku 3 oke Kumu Kanawai o Hawaii nei }^nei: Pauku 3. E hiki no ina kanaka a pau ke olelo, ke palapala a ke hoolaha wale aku paha i ko lakou manao no na mea a pau, a maluna o lakou ka hihia; aole hoi e kau ia kekahi kanawai e hoohaiki ana ika olelo ai ke paipalapala, koe wale no na kanawai kupono no ka hoomalu ana ika Moi ame ka ohana MoL A o keia ke kanawai eku nei maloko o na aina naauao a pau. 0 keia ka hihia mua loa i laweia mai imua o kekahi Aha Hookolokolo o keia aupuni e hoopii ana i ka mea hoola ha nupepa. Ua laweia mai eka mea i manao ua hoopoinoia oia; aka, mai hoolilo oukou ia mea i mea nana e hookoikoi i ko oukou noonoo ana, (aka, ua kamaihoia no e na Loio ona aoaoelua) oiai o ka hapanui o na hihia i laweiae imua o na Aha Hookolokolo ua hanaia no pela, mamuli o ka mea 1 hoopoinoia. 1 keia wa ano, aohe o kakou Loio Kuhina; a ina no he Loio Kuhina kekahi, aole no nae e manaoia he mea kupono ole ka hoolimalima ana i na Loio e ae. Ua oleloia mai nei e ka Loio o ka aoao pale, eia ke ku nei mawaho ae o keia hoopii he hihia kiviia, a ua lawa iho la ia no ka hoolawa ana i na hopena i manaoia ; aka, ua hoolilo pu ia no nae i hihia hewa, no ka pono a me ka pomaikui 0 ka lehulehu a pau. E hiki no ia oukou ke hoomaopopo iho ika maikai o keia kanawai; no ka mea, ina e manaoia ua v lawa ka mea i manaoia ma ka hihia kivila wale no me ke kapae ana i ka hihia hewa, alaila, e hiki wale ana no i ke kanaka nele i ka waiwai a i ilihune, ke hoino a hoopoino ika lehulehu holookoa ma kana mau hoolaha ana, a e hele lanakila ana oia no kona nele i ka hoolawa ana 1 na koi poho a ka lehulehu, oiai he kanaka nele oia. # A oiai aole loa i loaa kekahi kumu no ka hoohaea i keia kanawai iloko o ka manawa i hala ae nei mauiuli o ka hoopiiia 0 kahi nupepa, he mau h na hoomaikai loa ia no ke ano a me ke kulana oko kakou lehulehu a me ko kakou mau nupepa. Ke noi aku nei au ia oukou, e na Keonimana o ke Jiure, oiai iloko o ko oukou noonoo ana no keia hihia, mai hookukaawale oukou me ka manao he elua aoao. E hoomanao oukou, aia ma ke kahua o ka papa pai, ua loaa kekahi mana lanakila ia oihana, Aole loa e loaa a e mau ka lanakiia o kekahi I aupuni ke nele ika papa pai; aua po-! lolei ka puana mua ia ana maloko o na: aina a pau, e i ana, o ka j>apai ka " kaua o ka lanakila. " He elima mau kumu a'u e makemake nei e waiho aku no ko oukou mau noonoo ana ma keia hihia, a o na kumu mua eiua, e hiki ana no ia oukou ke hoomaopopo koke iho: Oka mua,—Na na mea anei i hoopiiia i hoolaha i kela manao e oleloia nei ? Aole no e nanaia ka mea i kakau, aole ia he mea nui, no ka mea, aia ka hewa ma ka hoolaha ana. Mai

hoolilo oukou i mea na oukou e noo-

noo ai, ina ua ae o I. U. Kawainui e \ hoike ! ka inoa o ka mea nana i kakau, a i keia wa nae, mamuli o ke ao ana a ] kona Loio, ua heole hou. Ina no i | hoike o Mr. Kawainui i ka inoa o ua: mea la, aole ia he kumu nona e pakele j ai mai ka hoopiiia,, ina i manao ka mea! i poino e hoopii iaia. | Ua pili anei na mea i hoolahaia ma- \ ioko o ke!a manao e hoopiiia oei, ia | Mr. Rkhardson ? Ua ae ka mea hoo-' fHiia i keia: oiai ua lohe iho nei oukou j ina olek> hoike a ka Lunakanawai i Hoomalu. | Akolu:—Ua ku anei ua manao la t \ |ka iaipila ? Ua hoinoino anei *ko Mr.' [ Richarckon inoa maikai a ma m m«a | ua poino kona kulana ? I Aha:—!na pela io ma ko oukou |noonoo ana, alaila, he oiaio aiiei na [meaihoikeh? Ao ka i Aiimau—Ua hoolaha ta anei kda [mau mea mamuli o kekahi kumu maikai?

Ke «3iho r»ei aii iroko o ko oukou niau px?ho linuu i kekah? maa mea t , nua mau o!e ka haawi īa ana na ke i Kiirre c hcsohol«\ oia hoi» —ua ku ancj keki niainao e hoo|mu nei ika laipila. ;. i aoW i:a.hx V a Whuiehi? r?a rnan»s«a i looa ai u kakou «> keu *mx k;i :«o ■ | nia&ai o ka *m i kahi i ; enau mea i hooholoia nia ru xiv. x e.' Endani> ao!e Uki i ,;c b ka wtiiho :im ru ke Kiure t h&oh*>'o kjt laii-u.i a ,me Ka ob o kekah: iwaw, a hik? w:s?*' ;•keiu ;• >.v:? oka Moi Keoka 111, * ja i ksui wale no niahope iho © na ka. ī : Lnotck> hoopaapaa me ka hahana a j i aiieane e u!a mai ke kaua kuk>ka • | Heaha ka laipila? Aole a kakou' I mau kahua e ui ae ai ma ke ano he ; maa hoikeike o na mea i hana mua ia : |i ano like, e iike me ko na ama e; l*a [ loaa nae ia kakou ko kakou mau kanaI v vai ponoi i piii i keia mea. a jxnes na \ o!e!o: | Paukui. Ina hoopoino kekahi i| ka inoa niaikai o kekahi ma ke pai ana • I i kekahi olelo, a ma ka hoike ana i ke- i | kahi kti, a i kekahi mea ano Uke e a-' I paha, aole nae ma ka oielo \raha, a ua'. [lilo ia mau mea e jK>ino ai ka inoa mai- j [ kai o kekahi. i inea |k\ha e hoohilahiia f | oia, a e hoowahawaha ia i paha, huhuia j | mai, heneheneia niai paha. a i mea }>a-1 |ha e hookaawaleia 'i oia mai kanaka j ! aku. he laihila no ia. I ! Pauku 5. I ka hookoiokoio ana i j 1 kekahi no ka }.>aiajxila ana a me ka hai | ana paha i kekahi laipila, e hiki no i ka mea i hoopiiia ke hoike mai i ka oiaio oka mea ana i palapla ai, a i olelo ai paha ka mea hoi i ka|uia he laipila, nole nae oia e hoopono ia nialaila, ke mao|X>po oie ma ka hookoiokolo ana he manao maikai kona i kona hoo* laha ana i kela olelo. Mai hooliio oukou i ko oukou mau noonoo ana ma na mea e pili ana i ko Kawainui manao i kona wa i kakau ai i ua manao la; aka, e noonoo oukou i ke ano io maoli o ka manao, a oia wale iho no. Ina e maoj>o{X) ia oukou mamuli o kela manao i hoolahaia, he kumu ia e hoolapuwale ai a e hoopoino ai i ke kulana me ka inoa maikai o ka hope makai nui o Waiiuku, alaiia, he laipila ia. Aka nae e noonoo nae oukou i ko Mr. Richardson kulana lawelawe oihana. He kuleana ko ka lehulehu holookoa e manao no lakou iho, e noho, a e hana na i.una o ke Aupuni, m<; ka malama i ko lakou mau ano a pau iloko o ka maikai a me ka pono. No ka mea, Jna lakou eae aku e lawe mai a e hookipa i ka poe hookamakama a me ka poe hana hewa a noho haumia, aiaila, ena Keonimana o ke Kiure, ke waiho aku nei au na oukou e pane mai, ina ua kuleana a kuleana ole paha ka Papa pai. a oia no hoi. ka leo hoi o ka lehuiehu; ke kamailio a pane no ia mau ano hana a noho'na paha. Aole no i hooikaika mai na mea hoopiia e hoole i ka laihila o kela manao i hoolahaia. Aka; ua hooikaika laua e hooiaioia ia mau mea i olelo ia: a nolaila, aole i inanao ia he inea nui ka hooiaio ana i na huaolelo a pau 0 ua manao la, ke hooiaio ia na mea ano nui e pili ana, a me na kumu 0 ua manao la. Aole i kuhi aku keia laihila 1 ka moekolohe o Mr. Richardson me keia wahine, aka, ua olelo nona ma ke ano, ua maopopo ole a hoohemahema oia i ke kahua, ke kulana kupono hoi i ■ manao ia no ke poo o kekahi ohana. j Ina he oiaio ua hookipa io no oia 1 kekahi wahine 0 ia ano maloko o kona j home, he mea ku loa ia i ka pakui a me ka pelapela imua oka poe maikai, a i oi aku hoi ke ino ina he Luna Aupuni, ka mea hoi nana ka hana o ka hoopakele a me ka hoomau ana i ka noho'na maemae a maluhia iwaena o ka lehulehu. aole au e oleio maoli aku ana, o na mea a pau i pai ia a hoolaha ia e pili ana i | kekahi kanaka iawelawe oihana aupuni. | ina he oiaio a oiaio ole paha, he ku!e |ana kona ma ia hoolaha ana, aka nae, | ina i kakau ia i ka Luna Aupuni e noho ana maluna ae o ka m<a i manao ia ua hewa, alaila, ua kuleana a pono no La hana ana. Aka; ina hooiaha kekahi maloko o ka nupepa i kekahi mau olelo ma ke ano he manao nona, ina no he oiaio ole malalo o ke ano mau t ob hoi aole e pili iaia na hopena e ulu mai |ana mamuli oia manao, aole no ia he imeaepakele ai na mea hoolaha nu

| pepa m> na hopena oia manao, ina no i \ manaoio lakou i ka oiaio o na olelo a ka mea kakaa Aole ia mea i kuieaiia ;a ae a Oka ninau nui oia no keia— [he oiaio anei a aole poha ? Ina ma ko [oukou noonoo ana ua inanao emkou he | oiaio na mea i hooiaha io, a ua hoolaha |ta me ke manao maikai, alaila, ua ili [ maluna o oukou ka hana o ka hookuu !ana ina mea i hoopii ia. Ina hoi aole , i oiaio ua mau mea h i hoolaha ia, ala ; ila o ka oukou hana ka haawi ana mai [ i olelo hooholo e ahewa ana ina m«a i • hoopii ia. He elua degere oka laihila, fa .ja ke |iure e hoohok) ke degere. I Ena Keoeimana, ke haawi aku n*i lau * ka malialu ia oukou, no ko oukou | hooiohe hoomanawanui ana i keia hihia, ;ame ka u mau wehewehe ana aku nei l i ke kanawai īmua o oukoa I Hoia hoi na Kiure «k)ko oka i rumi a hora 8.20* |xika mai k me ka i iakou olelo hoohok) e hoike ana— 4iaoi hewa na roea i b4X>|mla.