Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 32, 11 August 1883 — KA LUAKINI O KAWAIAHAO. [ARTICLE]

KA LUAKINI O KAWAIAHAO.

Ke hana hou ia nei o loko o keia uakini makua o kakou Ua pau i ka wawahiia iia papa hele, a e kapiliia ana he papa hou. Ua na noho ka hiko a pau a me ka awai, a c paniia ana me na noho hou a me ka awai hou. E pena hou ia ana ka hale a pu ni o loko» a ina e lawa ke dala* e hana hou ia ana paha na puka aniani a puni. He t»ale kahiko ioa keia» a o ka hapa nui o ko makou poe heiuhelu, iwaefta o na hanauna o keia au e hele nei, ua hanauia mahope mai o ka hanaia ana o keia luakinl A e oluoiu ana no paha lakou e lohe i kekahi mau mea i hanaia ma ka hoomakaia ana e kukulu i ka luakini o Kawaiahaa He hale pili ka luakini mua. Ileko nae o na h inua o iSj6 ua hoaiaia e na 'iii a me na makaainana he ha* | ia\>-ai nui ma keia kulanakauhaie, o ke j kuniuhana o ia halawai, oia ke kuka pu a uie ka hoolih ana i na hana m ke kukulu ana i kekahi luakini pohaku, pela ka hoakaka ana o ka mooleio o ia mau la. Ua o Kekuanaoa ī lunahoonjalu no ia hahwai, a ua hoohoioia e kukuluia he luakini pohaku, 144 kapuai ka k>a, a he 78 kapuai ka

hiula. U2 hanaia he paUp.-iU kakau inoa o ka poe kokua no ke kukula ana i keia hale, a hoolaha koke xa iwaena o ~ta anaina nuL Oka inoa mua i kakauia oia ka Moi Kauikeaouii. he $3.002 kona haa-9ri. Mahop-e akn o ko ka ; Moi inoa o Kiaau,. Kekauluahi Lihha. Konia, Paki, Kekmnaoa. Kahnia. Haalilio, a me na mea e ae. alaila, he iehulehu wa!e aku o na ir.oa o na makaainana, ao na loaa a lakou ma ia ia, aok i hauie malalo o S6.cco. auaoi aku raha. N'a James Hanuwela, kekahi haole kaiepa kahiko o Bosetona. i makana mai i ka wati e kau nei maioko oka luakini Xa ia haole lokomaikai Tto hoi i kokua, ma keia mau ia ho- ; pe loa mai neī. i ka imi ana i ka eku nei iloko o K.iwaiahao. Na Paki i imi i ka pohaku hookum-; o ke kihi, oia ka pohaku nui ma ke kn» akau o ua hale nei, he ike wale ia aku no mawaho. I Waianae kahi a Paki i imi ai 5 i keia pohaku, aua lawe ia mai i Honolulii malaio oka hooj>onopono ana. Hookahi tausani paona ke koikoi o ke;ia po'naku. Maioko a malalo o keia ' pohaku kihi ua hookomo ia he Baiba!a I Hawaii i paa ike paiia iloko o ia niau ; ia, he Buke Maiemaiika a he Buke i ! Anaiomia, he mau buke ia i aoia ma • Lahainaiunn, a he Papa Keleawe keka- | hi, i hanaia ma ke ano mikioi a huiaii. ? a i ka'nakahaia me na hua e hoakaka , ana i ke au o ke alii, ka makahiki i ha- : naia ai ka hale, a me ke kumu o ko ia- \ kou kukuiu ana i keia luakini. A eia i kekahi mea hiiu loa, na Kapeau ine ko- 1 ; na mau iima ponoi i hana a kahakaha i keia Papa Keieawe. He haumana oia ;ma Lahainaluna ia mau ia. a mahope : mai ua noho Kiaaina no ka moku o j Hawaii. I (Ea, auhea oukou e ka poe e nuku i nei i ke ao ole ia o na keiki Hawaii e |na kumu kahiko ma na hana lima, e |nana oukou i keia. I £a makahiki I t&s6, ua aoia ke kahakaha ana ma na | papa pohaku i kahi poe keiki Hawaii. i Ua aoia ka Anatomia, pili i ke ola kino !ia wa kaiiiko. Mamua aku oka hanau ana o keia poe e nuku nei, a oiai ko lakou Aiakai nui e auwana waie ana ma na aina e, ua ao mua ia na hana lima i ko Hawaii poe kamaiii.) Ua hoomaamaa no hoi kahi mau kamana Hawaii, a me ka poehamo pima, a me ka poe kaiai pohaku i ka iakou mau hana mua loa ma ke kukulu ana i ka luakini o Kawaiahao. I ka wa i paa ai keia hale a hiki i ka ia i hooiaaia ai, he mau tausani ka i akoakoa ae no ia j hana, o ka Moi na 'iii a me na makaainana. Mamua ae ona hana oia la, j 6iii e iiui [ na, ua ninau ia aku lakou penei: ,J la i wai !a oukou e hooiaa nei i keia hale ?" | Hooho mai la ke anaina hoiookoa me ka ieo nui: "No lehova ko kakou, Akua, a mau ioa a mau loa. " Mahope o ka paa ana o ka luakini o Kawaiahao, eia ka hana aloha a Kau- j ikeaouii ka Lokomaikai, kakau aku la oia i kona inoa maiaio o kekahi palapaia e iiooiiio ioa ana i ka hale a me ka aina e piii ana i na hoahanau o ia ekale-1 sia a me ko lakou poe hooiiina e hoo mana ma ia wahi, a mau loa, me ka ho-: akaka pu ia, ina e haalele iakou ika hoomana oia ekalesia, aole lakou e ku-1 ieana iloko o ia haie a me ia pa. j