Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 42, 20 October 1883 — HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO EEHIA NO NA HANA HOOWELIWELI O KE TOWERA O LADANA.

Mai ka f>eni a ka mea imuhi moolelo o " Bc[nana ka Whoo Ole, a me Mahone ke Koa."] MOKUNA X MAMUA ae o Ke kiei ana mai o ka pawa o ke ao o kekahi la ae, ua hookoia ka olelo a ka luahine Guinora, ma ka hiki ana mai o Guilafoda Dudele a hui pu me kana aloha lane 0 keia hui ana o lane me kana kane, ua hooni ia ka ikoi o ko laua mau puuwai me ka hakukoi, a he mau minute puanuanu ia a ke aloha e hue pau ana 1 kana ukana he waimaka, a oiai laua e lulumi ana i na kipona a ke aloha, e apo ana kekahi i kekahi, pane aku la o lane i kana kane : E kuu haku kane aloha, ina paha kaua aole i punihei i na apuhi ana a ka nani, ka hanohano a me ke kiekie, ina Za aole kaua e haalele iho i keia home i haiamu ia e ka maluhia ! A ina hoi e ae ia mai kaua, e ho-

ohala iho i ke koena o ko kaua mau la maanei ! Pane aku la kana kane, aole i mā- j mao loa aku mai o'u aku nei na manaolana ana a pau no ka nohoalii, e hoi hou mai no ia iloko oko kaua malu. Aole loa, wahi a lane ; aole loa ia e j hoi hou mai ia kaua, pela ka ike a ko'u lunaikehala. Ina i haawi hou ia mai ke kalaunu ia'u, a ua maopopo le'a ia no'u, aole, aole loa au e ae e lawe hou mai. Aole loa, e kuu I)udele, ua kau mai ka moeuhane o ka popilikia nialuna o kaua, a ua ike maopopo le'a au i ka hewa a'u i hana ai. Pane aku la o Dudele, e like ine ka j mea i oluolu ia e oe e kuu aliiwahme, aka, ina ke paa la no kuu makuakane i ] na mea kaua ma kona lima,- e komo pu aku no au e kokua iaia, me ko maua hooikaika ana 110 ka manawa hope e. hoihoi hou mai i ke kalaunu, a make' » aha iloko o keia hoao ana. ■ E alako aku auanei kou mau manao ahiu ia oe iho i ka paepae oki i>oo, me ka lawe pu ana aku ia'u ilaila, wahi a lane i pane aku ai i kana kane. Ina aole e hiki ia kaua ke paa iho i ka mana oiai ia iloko o ko kaua lima, pehea la oe i manao ai e hiki ana ia oe ke ho |ihoi hou mai. j Aole i lilo aku ; aole au i manaoio ia mau.lono a hiki i ko'u hooiaio ana i*ka pulima ponoi o kuu luaui, ua haalele aku oia i ua mana la, i pane aku ai o Dudele. Aole paha oe i hoomaopopo nona e lane. Aia malalo ona he elima tausani koa e hooko ana i kana mau kauoha, a ina o ka hapalima o ia heluna kai koe me ia, aole loa e hiki i kona mau enemi ke ku aku imua ona. E ike auanei kaua iaia, he haku no ke Towera holookoa a me keia kulanakauhale kipi. E ike pu no auanei kaua iko kaua mau enemi e hali ia ae ana no kahi oki poo. A ina au e ike aku ana ina kipi, ia Renada, Pemeberoke a me Arunadela e hali ia ae ana no ia wahi, e kapae ae auanei au i ka hoino ana i! ke au pomaikai o ka manawa. ! j Ena lani, e huikala ae iko lakou 1 niau manao kipi, e like me a'u i huika- ! la aku ai i i lakou ! i pane ae ai o lane.! Aka, ke hopohopo nei au, aole e hoonana ia ko lakou inaina, a hiki i ka wa i a lakou e alakai aku ai ia maua no ka paepae oki poo, kahi hoi e kau 'mai ai | ka hoopai manaonao maluna ou. I Aole keia he wa no ka hoahewa ana e kuu lane, wahi a Dudele i pane aku ai me ka malie ; ina aole oe i paulele i na apuhi hoopunipuni ana a ke kipi Renada ia oe, me ka maliu ole ana i kana mau olelo mali a me kou ae ole ana i ka'u noi no ke kalaunu, me ka hookikina ana i kuu makuakane e hele ma ka huakai kue ia Mere, ina la ua pono loa. Ame keia wa, ke noho nei oe he moiwahne, a owau hoi he moikane: Ua hoahewa loa mai oe ia'u, e kuu Dudele, i pane aku ai o lane ; aole i oi aku kau hoahewa ana ia'u mamua o ko'u ahewa ana īa'u iho. Ina au iae aku i kou manao, a hookiekie ae ia oe ma ka nohoalii, me ka papani ana ae i ko'u mau pepeiao i ka Renada mau olelo, me ka haawi ole ia'u iho e alakai hewa ia e kona mau kokua, oia o Arunadela me Pemeberoke, me ke kaohi ana hoi i kou luaui e noho oia iloko o ke Towera, ina la aole e loaa ia'u he mau la o ka noho hookele aupuni ana. Aole o'u hoomaopopo i kau mea e kamailio nei, e ka madame, wahi a kana haku kane i pane aku ai me ke oolea. Penei e ike ia ai ka oiaio, wahi a lane i pane aku ai; ona hoonalonalo ana i keia manawa no Jceia mea e kamailio īa nei, ua lilo i mea ole ; ua maopopo no ia'u, o ke kalaunu wale no ka kou luaui i pula kaumaka ai e loaa iaia, a ua hoonoho wale ia no au ma ka nohoalii e hoomakaukau aku nona, a ke hiki mai ka manawa. kujK»no, e kii mai no oia ia'u a kiola ae mai ia wahi I mai.

E lane! i pane aku ai o Dudele me ka leo inaina. E kuu Dudele, e hooluolu iki iho i kou manao, i pane aku ai o lane." Ke | pane nei au i keia mau olelo aole lio ka hoouluku ana aku i kou inaina a me ka hoonui ana aku i ke kuee iwaena o ka-. ua. Ua ike no na lani ika nui oko kaua poino. Ke olelo nei au i ike ai oe i kou mau aoao iho, a i kaohi ia ai na manao inaina e uhu hae ana iloko ou, a'u hoi e ike nei ke hoopue nei iloko o kou umauma* Ke olelo nei au i kaohi ia ai oe mai ka hui pu ana aku me kou luaui me keia hana e t>apai ia nei, a o ka hopena aku auanei ka poino pu o kakou a pau.

Ke hoikeike mni nei oe i na numno e kue loa ana iaia, i pane aku ai o I>uelele : nia ko'u ano he keiki au nana, ua hiki loa ia'u ke hoike aku i.i oe ua k* - mo kuhohonu loa ia oe iu>ko o ke ku hihewa. E Ouelele, wahi a lane. he tnati hoike ko'u e hooia mai ana. na ke 1 Kike ponoi i haawi aku i ka laan make e h;v nai aku i kuu oousini ka Moi Kelewaila. He mau hoike no hoi ko'u. e hanai niai ana no oia ia'u i ka laau make. He hoopunipuni ia mau olelo. i pane aku ai kana kane iaia me ka huhu : he mau olelo hakuepa hoino wa!e no ia r.a kona inau enenii iaia. a un apuhi ia oe. Aole loa i>ela e kuu haku. i pane aku ai ka luahine : 'e hooiohe ana oia i keia mau olelo mawaena o lane ine kana kane me kona ike ole ia e iaua ; ua pee oia he wahi okoa.) Aole keia he rnau olelo hakuepa. Oka Moi Ktlewadaua hanai ia oia i ka laau make e a'u, malalo o ke kauoha a me ka makemake a kou makuakane ; a o oe a nie k««t [»•<• ukali, mai auamo like t»nkou īa haawina hookahi. (. »V.V / ./