Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 42, 20 October 1883 — HOOMAKA E KA ELELE I KA HANA. [ARTICLE]

HOOMAKA E KA ELELE I KA HANA.

He mau kalai manao kaumaha ko loko o ka Elele o keia pule maluna o ke kumuhana u Ke koho balota," ame ka leo hoohalahala no ka hai ana aku o ke Kuokoa i kela pule, ua ano kanalua k 1 manao o kahi poe makaainana ma n i mea pili ike koho balota, no ka i <eia o ka pono ole o na mea i hanaia. Heaha la ka hewa ke hoike ae ke Kuokoa ia mau manao, ina ua ikē oia he oiaio. Ina he oiaio ole, aohe pono ke hoike aku me he mea oiaio la. No na apana mawaho aku o Honolulu, aole i lohe nui loa keia pepa i na manao o ka lehulehu no ke koho balota; aka, maloko nei o keia kulanakauhale, ua loheia ke kanalua nui o kekahi poe. Ua oleloia, ua like ke koho me ke keho ole. Aua olelo ia, he makehewa ke koho balota. Aua oleloia aole puka ka leo o* na makaainana. Aua ole--10 kekahi, ina e koho ole makou ma ka balota i kauohaia mai e ka poe maluna mai, alaila, o ko makou kipaku ia mai 11 no ia mai ka aina aku, a laweia aku la kahi oihana, a o ka pilikia loa ka hope. He mea minamina ke komo ana o keia ano kanalua iloko o ka poe koho balota, a iloko paha o kekahi hapa o lakou; no ka mea, oka pono oke koho balota, ua manaoia he pomaikai kiekie loa ia ma na aupuni malamalama. Aua komo no hoi kekahi mau lihui iloko o ke kaua no ka makee ia pono i hoaoia e kaili mai o lakou akn. Na ka pono lani e hoopakele ia Hawaii mai ia ulia aku. - l'ono e ninau, nohea mai ke kanalua o kekahi poe Hawaii noonoo maikai no keia niea he koho balota ? Nohoa mai na nune ana no ka makehewa o ke koho balota ? A e loaa koke no i ka Eh:le ka haina pololei o keia ninau ke huli iho oia a nana pono i na hana i hana ia iloko o keia apana no kekahi mau kau koho balota i hala. Mai pono inq e hapai iho ka Elele i kona leo ma ke kokua ana e kinai i na hana i hanaia e hoola : puwale ana i ka pono koho balota iwaena o ka lahui Hawaii. Aohe paa balota, a mau paa balota paha, ake Kuokoa e noanoō nei a e hapai nei nona iho. He mea liilii wale no i keia pepa ke ano o ka poe i kaheaia e noho iloko oka Ahaolelo, ina he poe makaukau a hoopono lakou. Aohe oihana aupuni, a puu elala nui hoi, a ke Kuokoa e makee nei nona iho, a inii la hoi i poe lunamakaainana nana ia e kokua. Aole loa ia pela. O ke ake nyi o keia pepa, 8 ka ike pono o na makaainana Hawaii i ka wai wai o ka malama maemae ia o ka pono Uoho balota, me ka ike pu i na hua maikai e loaa mai ana ia lakou ma ke koho ana i na luna naauao, hoopilimea.ii ole, a kumakaia ole i ka pono 0 ka lahui Hawaii. O kekahi kumu i ike ole ai ka lahui 1 ka pomaikai o ko lakou koho ana i na lunamakaainana, no ko lakou koho ana i ka poe ike ole, a i ka poe kolohe e ae ana i ka waiwai kipe. A ina pela e hoomau aku ai ka lahui me ke koho ana i ka poe kupono ole no ka Aahaolelo, alaila, e makehewa io 110 ke koho balota, a lilo ke aupuni makaamana ma Hawaii nei i mea lapuwale loa; a o ka hopena aku o ia, oka hoohilahilaia oka inoa o na makaainana Hawaii īmua o ko na aina naauao. " Pehea oe i keia, e Mr. Elele ? Ua ikeno oe, o kau e pai nei a e hooikaika nei; e loaa ona poe lunamakaaina na Kipikona, i poe hana i kana hana, a hoolohe i kona mau manao, aole ka hana a ka lahui Hawaii a me ko lakou pomaikai. Aole anei i lawa ko Kipikona mau lima hana iloko o kona Aha Kuhina a me na hoa ona iloko o ka hal£ alii ? Ae, ua lawa loa. Ina pela, e waiho malie ko Kipikona aoao i na makaainana e koho lakou elike me ko lakou makemake, a na' ka lakou mau kanaka e ku aku ma ko lakou aoao iloko oka Ahaolelo. Alaila, e ikeia ka leo o kalahui Hawaii iloko o ka hale Ahaolelo. O ka pilikia o na kau i hala, o ka leo ole oka lahui. Na ka aoao hookahi wale no ka hana. Ua*paniia ka walia o ke kanaka a ka lahui me ke dala, a me ka oihana paha. Nolaila puka ole na manao o na makaainana. Hookahi wale no laau lapaau e ola ai keia mai, oia ke kohoia o ka poe makaukau, a hoopiliineaai ole no ka ahaolelo, alaila, e ike auanei ka lahui Hawaii he mea waiwai io no ka pono koho balota.