Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 49, 8 December 1883 — KA MOOLELO o PILIPO KEKOA! Ka Makai Kiu Ilikini o AMERIKA HUIPUIA! A O KA NANE HUNA O KA 1776. [ARTICLE]

KA MOOLELO o PILIPO KEKOA! Ka Makai Kiu Ilikini o AMERIKA HUIPUIA! A O KA NANE HUNA O KA 1776.

(Mai ka peni a ka u:ca unuhi moolelo o " Onila A/aka, ka Makai Kiu JCaulana o Enelani." ) MOKUNA. XXVI. Ke pahele a ka Makai Kiu. IUA Ilikini la i holo aku ai, ua, -hoao mai oia e hoikeike iaia iho īmua o na powa i wahi no lakou e hoi hou ole aku ai ihope. No ka mea, ua ake nui loa oia e paa pio kekahi o na powa, he oiaio, ina oia e hana pela, e ko ana no kana mea i u pu ai. Iaia hoi e holo nei, e holo pololei aku ana oia imua o kekahi mawae e hamama mai ana ma ka aoao o kekahi pali pohaku. i kupono no ke kanaka hookahi e komo ai iloko. A iaia hoi i hiki aku ai i kahi oneanea, hoike maopopo loa aku la oia ini:ra o na' powa. He mea pono hoi ke hoike aku imua o oukou e ka poe heluhelu, ua lawe mai ua Ilikini la i ke kuka o Wekila Pika. I ko lakou wa i ike pono aku ai iaia. uwa ae la lakou me ka leo nui a hahai aku la mahope ona. Huli ae la ua Makai Kiu nei ihope a ike ae la ua ko kana mea i makemake ai. Oiai, ua ike aku la oia i ka oili ana mai o kekahi o ua poe powa nei mamua o kona mau hoa. A ia wa no hoi i hooi aku ai keia i kona mama. I No ka mea, o kona makemake o ka j pau e ae o ke aho o kekahi powa eha iho e hahai mai ana. Iloko o keia wa, ua hoomau ia keia hahai ana no hapalua-hora A oi. A ia wa no hoi i ike aku ai ka Ilikini ua haule hope loa kona mau hoa ihope me ka haalele mai na ko lakou j hoa hookahi e hahai aku mahope o ke pio. No ka ike ana o ua Ilikini nei ua holopono kana mea i manae 'ai, hoololi ae ia oia i kona manao mua. No ka mea, o kona manao mua o ke alakai aku i kona poe e hahai mai la maloko aku o ke kowa o ka pali, aka, ma kona noonoo hou ana, ua hiki loa iaia ke hooko ma kekahi ano e ae me ka maalahi loa. I ko ka Ilikini ike ana ua haule loa i muliwaa na powa eha, holo malie aku la oia i kokoke mai ai ka powa hookahi e hahai aku la mahope ona. Aka, hoomau aku la no nae ua powa la i ka holo me ka mama loa, a he elima wale no hoi anana ke kaawale mawaena o laua. Ia wa hauoli ioa iho la ua powa la. No ka mea, ua manao oia ua oi aku kona ikaika mamua o ka Ilikini. Aka, no ka Ilikini hoi, ua hoike mai oia ma kona mau hiona i ka pau o ko-' na aho, a no ia kumu, ua aka ae la ua powa la me ka leo hauoli. Aka, he mino aka wale no nae ka ka Ilikini. He oiaio, ua lanakila ka powa ma keia heihei ana. Oiai he ekolu wale no kapuai ke kaawale mawaena o laua. Ia wa, i o aku ai ka powa i kona lima e hopu aku i kana pio. Aka, iloko o ka imo ana a ka maka, ua kuwala poo aku la oia a pahu ana iluna o ka honua, a mamua o ka hiki ana iaia ke ku ae iluna o kona mau wawae ua kau aku la -ka Makai Kiu maluna ona. O keia wahi hana a ka Ilikini i Kana aku ai i ka powa, he mea no ia i kamaaina a i kuluma i na mea a pau. Oiai, i ua powa la i lalau aku ai i ua Iliki la, ua hoohina iho la ua Ilikini la ilalo mamua pono o kona niau wawae, a na ia hana akamai i hoolei aku i ua powa la a pahu ana ilalo. Me ka eleu lua ole, kui aku la ua Ilikini la ma ke poo o ua powa la, a maule iho la oia no kekahi wa pokole, a iaia i pohala ae ai, ua paa kona mau lima 1 ke kupeeia.

j A, ano, ua paa oe ia'u, wahi a ka ; Makai Kiu. i Nana pono aku la ua powa la malu- ! na o kona mea nana oia i hoopa a puana ae la: Ha ! He makai Ilikini oe. Ae,*e Keoni, i kahi \va, ua kapaia wau he makai Ilikini, a nolaila, e pono oe e hahai mai mahope o'u, a ina aole e haalele no wau ia oe ianei. 0 ka pono ia e waiho no oe ia'u ianei, aohe o'u waiwai i koe. Ia .wa, unuhi ae la ua Ilikini nei i kana pu panapana a kau aku la ma ka lae 0 ua powa la a pane aku la: Ae, e pono io au e waiho ia oe ianei. Aole, aole, e hahai aku no au ma hope ou. Alaila, aohe«ou makemake ia'u e waiho ia oe ianei ea? Aole, aole. Aka iho la ua Ilikini la a pane aku la: E hele mai, ina oe e hoao e holo, alaila, e ki koke no wau ia oe a make loa. v Heaha kau e lawe nei ia'u ? A heaha no hoi kau o ke alualu ana mai nei ia'u ? No ko'u makemake e ike owai la ke holo nei. Aohe o'u manawa e hai aku ai i<\ oe 1 keia e hele mai. Alaila, lawe aku la ua Makai Kiu nei i kana pio ma ke ala okoa, i ole ai laua e halawni me ke koena o na powa. Mahope iho hiki aku la ua Ilikini nei ma ka hale o Beramile. Halawai mai la o Beramile me ia ma ka puka o kona hale a kono mai la iaia e komo aku iloko o kona keena heluhelu. 1 ka Makai Kiu 1 komo aku an, olelo aku la o Beramile i na mahhini e noho ana maloko: Eia ka olua pio. x 'Ku like mai la ua mau malihini nei a kalele iho la kekahi o laua maluna o ka poohiwi o ua Ilikini nei a olelo aku la: He pio oe na maua. Aole i hoike mai ua Ilikini la ua pihoihoi oia, aka, ua a hulili ae la kona mau maka a pane aku la: No ka hewa hea ? Aole maua i makaukau no ka hoike aku i kou hewa i hopu ia ai, no ka mea, aole ia he mea nui. He mau makai nae paha olua ? Ae. j ka olua palapala hopu ? j Hoike mai la kekahi o na makai he mau kupee hao lima, a olelo mai la: P2ia ka'u palapala hopu ? Ia wa, kuemi hope mai la ua Ilikini la a unuhi ae la he mau pu panapana a pane'aku la: A eia no hoi ka'u. Ia wa no hoi 1 hoao ae ai ua mau makai la e unuhi i ka laua mau pu aka, pane e mai la nae ka Makai Kiu. Ina e oni ko olua mau lima a me na wawae, alaila, e lilo koke no ko olua ola. E na keonimana ua oki, wahi a Beramile. la wa ku malie iho la na malihini a pane mai la"ka Ilikini: E Beramile, e ae mai oe e kokua ia'u a hiki i ka wa e hoakaka pono ia j ai keia hewa, a ina e maopopo ia'u ua j kupono ko'u hopu ia ana, alaila, e haawi pio-aku no wau me ke kue ole. Ae aku la no hoi o Beramile i kana noi, a pane hou mai la ka Makai Kiu: E hoomanao oe, ke huli mai nei au i kau olelo, aka, ina he wahahee wale no kau, alaila, e hanini ana ke koko. Ua hiki ia oe ke hilinai mai maluna o'u. Ua lawa, a waiho iho la ua Ilikini la i kana pu ilalo. He mau minute ko lakou noho ana me ka pane ole o kekahi, a ia wa no i komo mai ai o Wekila Pika a me Lu Lavonia iloko o ka rumi. Ia Wekila i komo mai ai iloko o ka rumi, pii koke ae la ka ena o na maka o Beramile a pane mai la me ka inaina nui: E ke ino, e heie aku oe iwaho o keia hale. Alia, mai puka aku oe iwaho, wahi a ka Makai Kiu, a huli aku la oia ia Beramile a pane aku ia: Ano, e hai mai oe, heaha la na mea lapuwale i komo iloko o kou poo hakahaka ? Eia, e ike no oe i keia wa, oiai, # ua loaa ia'u he mau hoike oiaio, na Wekila Pika i lawelawe na hana no ka pepeJii an.i i ki;u kaikamahine, a ua kipe ia h'oi oe eia e huna i keia mea. (Aoleipau.)