Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 2, 12 January 1884 — KA MOOLELO O Kihapiilani, KA MEA NANA KIPAPA KANAHELE O OOPULOA A ME KE ALA PUPU I MOLOKAI. [ARTICLE]

KA MOOLELO O Kihapiilani,

KA MEA NANA KIPAPA KANAHELE O OOPULOA A ME KE ALA PUPU I MOLOKAI.

[Kakauia Ni> Kl Kloko\.l ! HKI.U I. I i t [E na makamaka e noho aiyi mai' Hawaii a Niihau, Aloiia oukou. Ua i ili hou mai maluna o'u ka hana nana i j lookaulana aku i kuu moa iloko o na j | makahiki i kaa hoj>e ae nei ma ka nuj>e- j | j>a Ke Att Okoa, a me Ko /{awaii /\ie . | Aimi, a he kamaaina au imu.4 o oukau, j | nolaila, ke panee aku nei au i keia ino | jo!elo Hawaii imua o oukou, i mea e I 1 . . i j ike ai kakou i kona imi ana i kahi i ku j ai oia i ka moku o Maui, a me kana j mau hana kaulana, a e ikeia no ia ma j Wananalua i Hana, Kijxihulu, Koolau, | a me na Loko o Kanaha me Mauoni j a me Kaluakoi i Moiokai, a he alii kiekie o Kihapiiiani a ine koha mau J mua mai ka po mai, a niai kona mau makua mai i puka ai keia olelo kaulana J a hiki i keia wa, "Na Hono o Piilani," j a ke noho nei he mau pua'lii e ola nei, j aia nae he mea mau ma na moolelo a me na Kaao o Hawaii nei ka hoc»le ! ana aole he pololei o keia, a ke noi aku j nei au i ko oukou iōkomaikai e ka jkx- ! heluhelu e hookuu mai ia'u e hoopuka i keia moolelo mai ka mua a ka hoj>e, a e hoomaka kakou e heluheiu me ka hoomanao i na hana oia au i nalowale aku la.] M. Mani. IKA wa e noho Moi ana o Lonoapiiiani no Maui ma oia ka maa ponoi o Kihapiiiani a o Piikeaapiilani | ko laua kaikuahine ponoi, o ka mua ia j o Lonopiiiani, oia ka wahine a Umia-j liloa ke aiii o Hawaii, o keia aiii o Lonoamilani, he huhu oia i kona pokii ia: KihnpiiLani, penei e mao{>opo ai kona huhu: I kekahi la hoouna aku la ui Kihapiilani nei i kekahi kanaka (>onoi ona e hele imua o Lonoapiilani i ai, a i i-a na lakou, a i ka hiki ana o ua kanaka nei imua o ke aiit ninau maf la ke alii, heaha mai nei kau ? hai aku la ua kanaka nei, i hoouna mai nei ko kaika- j ina ia'u e haawi inai oe i ai a me ona i-a na makou, pane mai la ke alu, o hoi e aku mamua na ko'u kanaka e lawe aku ka at mahoj>e nei, ku ae ia keia hoi a hiki imua o Kihapiilani a hai aku ia t kana mea i hele ai, mai ia li a po a ao la po aole i hiki aku ka ai mai ta Lo noapiilani aku, nolaila, hoouna hou aku la o Kihapiiiaiii i kona kanakfe e hele | hou t ai i kona kaik laana, aoie no he I loaa mai, o ka lua keia o na kanaka i i hoohokaia e ke aiii Lonoapiilani ma keia neie ana o ko- Kihapiilani makeinake i hoouna aku ai i kona mau kanaka, ua noonoo oia i ke kumu i ioaa ole mai ai o ka ai a «ne ka ia mai kooa

N.i: v.1""" ,'r. ... .. • • 0 .»<;• ' n • ' -:.i Vl' x V :: .. ..I N •. ;siLr?j ; :r.aka::k..;,: >; . :••. v i nui'.i ;ai .*x■; -a ; v • kaii.-'ha i ka!M \s <• i,i . .1 m.w ,ii: i.iai k»» ' :.iv ;a ; :te nui ia ka .vahn\c. la : : v u : c ine Luu :iu': ka:\.\sa .- : w c \u<: • aku i ka hale <•» ! on.. a;; iilan . v l mai la oia i k.wu olc!»> i k»»:u Waika:: j ;ia Kiha|ūi!ani hctc nui a p.oh* ii..> : , | oia hoi U' ki'we? -ae j I '.1 [mawahu oka juika. t»i nu-a :n.r: ,t . na hale o Hau.m :k; raa: »a *a kah:'«. :\ hiki ?io i kei.i ua m.i m u . a . , » h ; oko aku ai ka iiiea nona k<. u 1" 1 ; tnc koaa mau kanaka. a ' i.ao ni.i= \s | l.onoapiikmi me ka !>iu t k *na ka: Ikaina. healia inai nei ka:i e K:ha* ;.ian: 1 hele mai nei ? hai aku la kcsa. : . e'. mai nei an o i ai a i ; a na'u a :a, k.t .; wahine ia oe. Ae wahi a ke aīii o hui e >;umaa, a ou kanaka ke nnho i>v» n:ah;»jv a hoiaku me kaai. ku ne !a o K.ih.«: liLin: .• hoi aku la me ka n<'.HM eleio a kona nna, ,ua nae. >:a ike :p. a oJCthapiihm i kana o!cl<» a !!U- r.a .-;.!j lokona mau maka ia ma:\.iua ! ; v ; 1 Jimua o kana waiilne. ha: aki: i.i ■;,« « | kana o!c!o. | He mea kupanaha i k-.i-a k.\:k ;aana. ike aha hoi. wahi a wahip.., heah.a mai k;\ hoi kau. i waho n«» •> ka j-uka » ka hale o ka ninau e mai no i« ;» l.or : . apiilani ia'u, hai aku nei n>> hoi aw i u |a 0 ki>'u ike aku ia ?iei īuj j.i ma ke an.» 0 kana olelo .1 me kona mavi hioiu .1 o ko'u lioi mai nei m> ia !a " | Hai mai !a ka wahine. ina jxla ka i olelo a ko kaikuaana. .i!ai!a. e :n<»:n.> !aku ana ka noho ana •> keia mua ak; 1, i nolaila, (he nua ju»no r hoomanao ka imea e heluhe!u ana i keia mcn!el»> 1 ka liooko ia ana o keia oielo ru ;a aka v,a " - * 7i;r " *** E waiho iki kakou i ka ok-lo ana iu> Kiha{/ii!ani, « e !m!i ae kak.iu a naua aku i ka l.onoapiihni man hana ku .>!»• i1 ke aloha. Ikawa a K.ik.iini i h>»j hikii ai. ua olelo aku !a <> 1 «>r,->.l;<:;'a:i: 1 ! kona mau Ai|»mi]>uu e■h>uihiuha 1 ke i koena ai papaa o na umeki *i j.an 1 'k.i »ai ia. a o kahi umeke <»koa akn. i-t h» | no hoi me ka iui «» n.i j.iua .1, me ka 1 a !c houluulu a ka lau!au ho. »k.thi. a :īj hookoia ka olelo a kr alu. ;w.t n.u--0 keia wa e lauelaweia nei keu r;u j | men. ua k<:>?no mai la na mauao ha..- | h(ja no keia mau mea a ;«aa ».- hanau nei. me ka m.mao l»c mea e ia ka :mu nana keia mau mea e han.wa i.e. eu ka v~ na Kihapiil.u>a. I ka makaukau nn 1 o ua mea a ;<a;: 1 . ' iheleakula ua mai: A i}'uupuii r.et a ihikiimuao ke alu I.»»iv>api)iani hai |aku la ua pau na rnca 'au e ke aiu 1 lolelo mai nti f a »>ia ka wa a ke .i!u i Ikahea ae ai i na kanaka o Kmapuiani tIhoihoi i ka ai a me ka i-a. hoihm !aua inei, holoka auamo mamua kekahi a lmaho|>e kekahi, a ia laua nei 1 hik; ak'i lai imua o ko laua Haku a;it Kihapuf iani me ka manao hoihoi. pane nui !a >,ko laua alii, h<>oku\jia īho mai:u!a. | Ika makaukau ana oke alii f;u me ) kona mau ohua, i wehe ae ka hana 1 na ' umeke ai a me na laulau. he I*l wale ino. aohe wahi niea a j>i!i io ae. a j<'la |no hoi me na umeke ai t he papaa tna jhxi wrle no. Ika ike ana n Kihapi:- | lani a me kana wahine i keia nna, ua jkahahaka manao a me ko bua mau |kanaka. aole nae e hiki i kr aiii ke haa |lele i keia mau mea ai i haawua mai r Ikona kaikuaana. law-.- ae b u«i ia a at 1 ? jktia fnau mea a |>au, ahc haiia mau no hoi keia na I.on.;apii!ani 1 ka h.u»i aku i kona kaikaina nia ia ho?*; ih<«, aka, o ke alii nona keia moolelo, hoomanawanui no ia i keu mau haru ku Ike aloha ole a kona mui I ike kaka hiaka o kekahi la ai*, kauoha aku !a o Lonoapiihni i kona mau kanaka !a«*au lokilo he« e i ka hee, a»>!e e \< | pehi, e hoo no me ke ola i! »ko ona [K>ho-ii% a i ka holo ana o ki [>»'.»c okiio hee mawaho iho o kuaau o laha:na, ma kahi e kokoke ana ika nalu L'o e |>iU ana i Keawaiki. a he nalu kaulina keia ma Lahaina 1 hakau e ke laeie. Aloha mai ka nalu a. Kahi nalu oUo e Nalu haihai maka -a, No ua hoa nei e. 1 ka hoī awa mas «/ na liwaia okilu hee a hiki inma oke a!ii me hoike laku i ka bua mea i hele u elike rne ke | kauoha a ke alii a ua hke me kona |makemake. i Ma keia wahi «> kcb mo«)ieH:» e ike jai oe e ka m«sta heluhelu i ka iua »» ka [ l oneiapiilam inau hana p>om> t>ie. Aia no ilolo o keia wa 1 hoou?ia uku [ai o Lonoapiilani i kekahi kanaka po j noi ona e kii "ia tvihapiikni * I ( i fau,j