Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 3, 19 January 1884 — Page 4

Page PDF (1.54 MB)

This text was transcribed by:  Shawn-patrick Kalani
This work is dedicated to:  No kuʻu kupunawahine ʻo Bessie T. Like

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ko kakou Kii Manaka!

 

KA HAKU NELESONA.

 

---  NO KA M. H. 1884 ---

 

Elike @a @ i mea @ia e pili ana no ka manawa @wa e loaa ai na K@ M@ k@ i hala hope ae. @ mak@ ai i keia makahiki. A elike me ka @ kahiko @

@ kona aku eno i ko makou poe. @ e @ pulu o kahi wai @ E awiwi @ kahi. @

            @ Ku mai ka ha@ H. @

@

 

Ka Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki.                                                                                             $2.00.

No Eono Mahina.                                                                                              1.00.

KUIKE KA RULA.

 

Poaono ……………   Ianuari 19, 1884.

 

PILI MAU

(Every day & hour.)

@ H@ N@S

 

1

@ mea makamae.

@ la ko@ pili ae

Na k@e paa ma@

K@, naau i k@ aoao.

 

Ref      Maikai ke ai  a @p@, maikai p@ a @.

K@ mauna ou.

Ma kou mana e paa @

P@ a p@ pili loa no.

 

2

Ia@ e naue aku nei,

Nau e k@ malie @ ae

Ina nau e alakai.

@le, @ole au @wa@a @.

Ref      Mai ke ao, A@.

 

3

I mahuahua mau

Kuu aloha aloha ia Iesu.

Maanei no a hiki ae

ka nani, nani iluna e.

@ M@            HAWAII.

 

HAAWINA KULA SABATI.

Helu 5. Sabati Feb. 3.

 

Kumuhana. Ko Paulo kaahele misiona@ elua Pauku Baibala. Oih. 15; 35 41. 19; 1 10

 

            A o Paulo lana o Barenaba, a me kekahi poe nui e ae. noho no akoa ma Anetioa, e ao ana a e hai ana i ka olelo a ka Haku.

            36 Nolaila kekahi mau la. i mai la o Paulo ia Berenaba, e hele hou kana e ike i ko kaua mau hoahanau ma na kulanakauhale a pau a kaua i hai aku

ai @ ka olelo a ka Haku, pehea i noho la.

            37 Manao paa iho la o Barenaba, e laew pu aku ia Ioane i kapaia o Ma@eko.

            38 Aole nae i makemake o Paulo, e lawe pu i ka mea i haalele ia laua ma Panepulia a hele pu ole aku me laua i ka hana.

            39 Nolaila, hoopapaa ikaika ae la laua a hookaawale iho la kekahi i kekahi lawe pu aku la o Barenaba ia Ma@eko, a holo holo pu aku la i Kupero.

            40 Koho aku la o Paulo ia Sila, a hele aku la me ka haawina i ka loko maikai o ke Akua e na hoahanau.

            41 Hele aku la i Suria a me Kilikia e hookupaa aku ana i na ekalesia.

 

            A HELE aku la ia i Derebe a me Lusetera aia hoi malaila kekahi haumana e Timeteo kona inoa, he keiki ia na kekahi wahine Iudaio i @ a e kona makuakane hoi he Helena.

            2 Ua hoike maikaiia oia e na hoahanau ma Lusetera a me Ikonio.

            3 Makemake aku al o Paulo iaia e @ e pu me ia @ lawe iho la oia iaia, @poepoe iho la. no ka poe Iudaio inoho ma ia mau wahi no ka mea, ua ike iho no hoi lakou a pau i kona makuakane, he Helena.

            4 A i ko lakou kaahele ana i na kulanakauhale, haawi mai la ia lakou e malama i na olelo i hooholoia ai e na lunaolelo a me na lunakahiko ma le@l@ma.

            5 Pela i hoopukaia ai na ekalesia ma ka manaoio, a hoonuiia ae la na ekalasia i kela la i keia la.

            6 A hele aku la ma Pergia a me ka aina o Galatia papa mai la ka Uhane Hemolele ia lakou mai hai aku i ka olelo ma Aisa.

            7 A hiki mai la lakou i Musia hoao iho la e hele i Bitunia aka aole i ae mai ka Uhane ia lakou.

            8 A maalo ae ia Musia iho aku la lakou a hiki i Teroa.

            9 A ikea mai la e Paulo i ka po ka luhio, ku mai la kekahi kanaka no Makedonia nonoi mai la iaia, i mai la, e hele mau i Makedonia, e kokua mai oa makou.

            10 I kona ike ana i ka hihio, imi koke aku la makou, e hele ia Makedonia. no ka mea, i ko makou manao ua kahea mai ka Haku ia makou e hai @.

            M@ N@ K@ ana o k@ ma @ ana a ko @ ao@.

            N@ H@ O@

@

27, 7 Mar 16 14 22

            Ka manawa, @ paha

            Na Lu, Kela@ @a Emepera @  Roma Kumana k@ Kaaina o Iulea

            Mele -- Ke apo @la Hoku Ao Nani p. 107

            Pule i @ na hoahanau a hana nona aina e.

KA WEHEWEHE NO KA NINAU ANA

            I kahi e ko kakou ao ana i keia mau pale ehia? No ke aha ke ao ana ina kahi e? A ke hoi hou mai nei kakou i hea? Heaha ka mea i hooholoia ma @salema no ka oki poepoeia me na mea e ae? Heaha ka palapala i hoo@ aku i Anetioka me Paulo laua o Barenaha? Oih 15:23 2@ Owai ka i hele pu? p.22. Owai ka i noho ms Anetioka? p.32. Mahea ka haawina i keia la?

 

NA MAHELE

            I ke kaawale ana o Paulo me Barenaba, p.35 40.

            Heluhelu like i key mau pauku .

            35 Aia Paulo ma ma Anetioka. E aha ana lakou ilaila? Kekahi hana ua hana ma Gal. 2:11-14

            36 A hala kekahi mau la. He mau malama paha. Heaha ka Paulo i olelo ai ia Barenaba? No ka kaahele misionari elua keia.

            37 Heaha ka manao paa i Barenaha? Nana mok. 13:5

            38 Hoole nae o Paulo aole makemake e lawe pu ia Ioane. No ke aha? Nana mok.13. 13.

            39 Ikaika ko laua hoopaapaa ana. Heaha ka hope? Lawe Barenaba iaia. A holo ihea Mahea Kupero? Ko wai wahi hanau ia?

            40 Owai ka Paulo i koho ai e hele pu? A hele laua me ke aha?

            II ke kaahele misionari elua, p.41 @ 8

            41 Mahea laua i hele ai? Mai Anatioka a pau ka hapa akau o Suria a hiki ia Kilikia. Ma Asia Uuku ia a ma ka akau aku o Suria. E aha ana? Elua hana aka poe haiolelo.

                        @ E hookupaa i na hoaahanau.

                        @ E hoohuli i ka po ʻ e hewa.

                        @ Hele laua ihea? Mahea ia mau wahi elua? Mok. 14:6. Owai ma Lusetera? 19: 22. He keiki nawai? 2 @ 1: 5. Heaha kona makuakane?

            2 Ua ahaia Timoteo e na hoahanau?

            3 Heaha ko Paulo makemake? No laila, aha oia ia Timoteo? No ke aha? Nana 1 Ror. 9:20. Gal. 2: 3,5:2

            4 I ko lakou kaahele ana, heaha ka i haawiia ia lakou e malama? Nana 15:28,29.

            5 Pela i aha ai na ekalesia? A aha ka ekalesia i keia la keia la? Pela anei ma Hawaii nei?

            6 Hela lakou ihea? Mahea Perugia me Galatia? Mawaenao Asia Uuku. Papaia mai aha lakou ia Asia? Asia aha keia ? Kahi e hoopuni ana ia Epeso ma komohana o Asia Uuku. No ke aha ia papa ana? No ka hiki ole paha o ka manawa kupono.

            7 Hiki lakou ihea? Mahea Muria? Ma ke komohana akau o Asia Uuku. Hoao e hele ihea? Mahea Bituna? Ma ka akau. Aole nae i ae ka Uhane. No ke aha la? Makaukau ole paha ia wahi. Pela anei kekahi mau aina i keia wa, makaukau ole e lohe i ka ke Akua olelo? Pela paha, e hoao o akaka.

            8 Maalo ae lakou i Muria, a hiki ihea? Mahea ia wahi? Ma ke ko mohana akau o asia Uuku. 2Kor. 2"12,2 Tim . 4 : 13. He kulanakauhale kaulana keia.

            III Ke kaheaia ana e hele i Makedonia, p. 9. 10.

            9 Heaha ka i ikeia e Paulo ma ka po? Ku mai owai? A nonoi pehea? Mahea Makedonia? Ma Europa ia ma ka aoao hema o Tureke. Akahi no a kaheaia Paulo ma e hele i Europa e haiolelo ai?

            10 A pehea Paulo ma? Imi koke e aha? No ke aha? 2 Kor. 2:13. Nui anei na wahi e kahea ana e hele na misionari e hai i ka e@anelio ia la hou? Ae. Kina. Iapana. Aferika, Maikonisia, @. E ala, e hoolohe, e hoomakaukau , e hele aku.

 

NA KEIKI ME NA POKU.

            Heaha ke kumuhana o keia Haawina?

            Hai mai i ka pauku gula.

            He haawina misionari anei keia?

Ae.

            Owai na misionari iloko o keia Haawina?

            Paulo, Barenaha, Ioane Mareko, Sila, Timoteo.

            Heaha kekahi hoopaapaa? Hoopaapaa Barenaha me Paulo.

            Makemake Barenaha e lawe pu ia Ioane Mareko. He hoahanau oia nona. Aole nae Paulo makemake e lawe pu ia Ioane.

            No ke aha? No ka mea, ua lawe laua iaia mamua; a ma kau wahi haa@. Maikai@

            B@ Pono @ Barenaha @ ia Paulo.

Heaha ka @ ana? Ua he;e kaawale @ na @. Ma ka hana hookahi nae.

            Aole anei @ Bare@ me I@ mahope a hui hou me Paulo? Ua @. Hoopaapaa anei @ i kekahi manawa? Ae. hoopaapaa no, a hu@ a hakaka a haalele kekahi i kekahi a launa ole.

            Pono anei ia? Aole, ua hewa @koe.

            Heaha ka pono? E mihi, e hoopau i ka hopaapaa @ ke kue a e noho kuikahi.

            Heaha ke iohana misionari? Ka hele a lawe i ka olelo e ke Akua i na aina naauao. A e kokua i ka poe hele me ke dala a me ka pule.

            Hai mai kekahi mau aina naauapo. Afeika, Hinedu, Kina, Maikonisia. @.

            He mau misionari anei malaila? Ae. He mau misionari ma kau wahi, a ua lilo kekahi poe i poe karistiano. Nui nae i koe.

            A pehea, ke kouka nei anei i ka oihana misionari ma ka dala a me ka p@le?

            Aole anei he pono ke hoomakaukau kekahi poe o oukou e lilo i mau misionari? Pele io paha.

            Mele. "E lawe i ke ola." Hoku Ao Nani p.142.

            Pule no na ain naaupo no na misionari. &@.

 

Ko Kakou Kii Makana!

 

KA HAKU NELEKONA

 

HE

 

KEIKI ALII NO KA HEKILI

 

KE KANAKA I KAPALA

 

KA PUKUNIAHI AU-MOANA

 

O ENELANI.

 

Na hoomanao ana o na Kaua a ka Haku Nelekona i hoouka ai me kona mau Aumoku iloko o na kaua kaulana i na la i hala aku la.

 

O KA lanakila ana o ke kahua kaua o Kopenahegana, aole i hooloihi loaia aku kona hoouka ana, e laa na manao wiwo ole o keia Nelekona i olelo aku ai i ke Keiki Alii o Denemaka, in a aole oia e haawi mai i keia lanakila, alaila, ua loaa iaia ke mana e puhi ola aku ai i na koa Denemaka a pau maluna o ko lakou mau aumoku, me ka nana ole ae hoi i na koi a ia aupuni.

            Na keia kaua hookahi i hapai ae i kona inoa a kau ma ka kapa ekahi o na Adimarala hiena o Enelani, a o kona wahi hoi i oi loa aku ai , ua olelo ia, he kanaka haihai kanawai in a oia e makemake ana e pale i ke kauoha O kona mau manao koa a me ka wiwo ole, oia kana i olelo mau ai, -- maluna o ka manao wiwo ole o ke kanaka, aia o laila ke alanui a me kahi e hiki ai ke alakai ana iloko o ka uwahi pauda.

            O keia malalo iho ka leta kaua a Komodoa Olifeta Fisa, ke alakai o na aumoku Denemaka, i hoike ai i kana mau hoike wahahee imua o kona aupuni, penei:

                        "Kopenahegena, Apelila 11, 1801.

                        "Ma ka hora 3 o ka auina la o ka la @ o Apelila, ua ikeia aku la he elua mau mahele o na aumoku Beritania malalo o ka Haku Nelekona a me kakahi Adimarala okoa iho kalewa ae la lakou mawaho o ka nuku o ke awa ma ka aoao hikina. a kuu iho la ko lakou mau aumoku Beritania; he 12 moku nui o ka laina hookahi  a he lehulehu wale o na moku malalo iho , na moku kipoka a me na moku liilii loa a o ka heluna pau o keia mau aumoku, he 31 moku o ka laina hookahi.

            "Me ke kakahiaka o ka la 2 o Apelila, pa mai la kekahi makani kolonahe mai ka hikina hema mai, a ma ka hora 9 o ua kakahiaka nei hookomo mai la ka laina kaua o na aumoku Beritania malalo o ka Haku Nelekona, a komo mai la maloko o ke kowa mai, me ka lawe pu ae i kela kulana. o ko lakou kahua ia no ke pale ana mai i ko ʻ u kulana pale.

            "Ma ka hapalua o ka hora 10, ua kaalo hope ae la ka laina kaua o ko ʻ u mau aumoku i na mahele hakaka o ka Haku Nelekona, e holo nei i ka hema loa o ko ʻ u laina. Ua haawi aku au i ke kauoha i ko ʻ u mau aumoku in a e kokoke maina aumoku o na enemi elike me ka ikaika o ka poka ke lele, ia aeia ka laina kaua holookoa, e kau aku i na hae hoailona o ke kaua. O na aumoku ma ka hema o ko ʻ u laina, ua loaa ia lakou kekahi kulanamaikai loa, ua hoohanaia hoi ko lakou mau pukuniahi me ka eleu o na alakai. Ma ka hoomaopopo ana iho, kela mau aumoku o na enemi e komo nei a kuu ko lakou  mau hele@ ma ko lakou mau kulana. @ lakou @ komo aku nei. @  laina kaua, aole  @ ekolu @ kou aina kaua. @ hoopuka mai e kok@a iau, a peia @ me ka papu lepo maluna o na mokupuni liilii.

            "Iloko o ka hapalua hora wale no. ua k@k@la loaia la ke kaua e no aoao elua mamuli o na @ pukuniahi e kani mau ana. He @ mau moku nui o ka laila e lawe ana i na pukuniahi pakahi he 80, a o kekahi mau moku iho he 74, a he eono a ewalu moku malalo iho me na pukunaiahi he 35. o keia ae la ka ikaika piha o ka enemi. A no ko ʻ u laina kaua, he ehiku moku e lawe ana i na pukuniahi pakahi he 74, he waleu mau moku malalo iho a he eono mau moku liilii loa. O kela ae la maluna ka hoike noke kulana like ole o na enemi a me ko ʻ u laina. Ua kaua mai lakou ia ʻ u he elua moku ikaika i ko ʻ u hookahi moku. O ka moku o kekahi moku nui e ae, ua kipapa like aku laua i kekahi o ko ʻ u moku ka Pa@vitena, a nahaha liilii iho la oia no ka manawa mau loa, me ka hiki ole ia ʻ u ke ki mai i hookahi poka i kona enemi.

            "Ina wale no au e lawe mai i ka ikaika o na aoao elua ma ka hoohalilike ana, alaila, heaha la kau mea e olelo mai ai e ka mea kiekie, a me na kanaka e ae o Europa nei i ike maka i keia mau hana, ke olelo nei au , aole loa i kulike ka ikaika o na aoao elua i ka manawa i hoomaka ai o keia kaua ana. Ke hai hou nei au me ka oiaio ma keia wahi, o ke kani kupinai ana o na pukuniahi o na aumoku o na enemi, ua ano nawaliwali loa lakou he hookahi hora mamua ae o ka hoopauia ana mai o ke kaua. He lehulehu wale o na moku Pelekane, a o ka oi loa aku hoi, o ka moku o ka Haku Nelekona, ua ki mai kona moku, he hookahi wale no wahi papapu. A o keia koa nui @ohe wale, oiai na aumoku iloko o ka enaena o na mea kaua, hoouna aku la oia ia oe e ka mea kiekie i kekahi leta kaua, e noi ana e haawi koke aku i ka lanakila, a hoopauia na hookahe koko ana.

            "Ina wale au e panai aku no ia mea, ua oleloia mai au , --he elua moku Pelekane i lawe pioia mai, aka, no ka hiki pinepine mai o ko lakou mau kokua, aole e hiki @e laweiamai ia mau moku iloko o ko ʻ u lima , a ke olelo hou nei au me kuu manaoio, ina i kulike ka ikaika o na aoao elua, alaila iloko o keia hoili kaua ana, e hapaiia auanei ka inoa o na moku kaua o Denemaka iloko o ka hauoli o ka lanakila, a me ke pookela o ke kaulana, a e huli ae au  iluna a e hoomaikai aku i na Lani, o na aupuni o Europa nei na hoike no keia mea.

            "Ina e na hoike ae la keia no ka ikaika o na enemi, alaila, aole no lakou e kaawale loa aku mai ka mana aku o ko ʻ u mau aumoku malalo o ko ʻ u hanohano. O na moku i nui na pilikia ma ka hema o ko ʻ u laila, a i hoopuniia hoi e na enemi, ua kaua aku lakou a hiki i ka manawa hope loa, a he mea hiki no paha ia ke oleloia, ua lawe pio waleia aku no lakou , e laa na aumoku kaika elike me ia ke ano, a iloko o ia manawa, i nawaliwali loa ai ke kani ana o na aumoku Denemaka ami ka akau a i ka hema.

            "Ma ka hapalua o ka hora 11, o ka moku kaua Daneboraga e kau ana ko ʻ u hae Komodoa, e pili kokoke ana ia ma ka aoao o ka Haku Nelekona, ua puhiia ae la ia e ke ahi e kona mau koa. I ko ʻ u manawa i ike aku ai o keia pilikia, ua holo aku au maluna o ka waapa a kau maluna o ka moku Hoolesetina ma ka aoao akau. Aka, no ko ʻ u moku Daneboroga, e kau ana no kona hae maluna o ke kia me ka weluwelu iloko o keia pilikia nui. I ka manawa i pau ai o keia kaua, ua piha ka 270 koa i make maluna o kona oneki.

            "Oiai au maluna o keia moku, ma ka hapalua o ka hora 2 o ka auina la, ua nahaha liilii loa kona mau palekai, ua nui na make a me na mea i hoehaia e waiho mokaki ana maluna o ka oneki a he lehulehu o na pukuniaki ua kakaa mailuna iho o na kaa kaua, a iloko o keia manawa, ua lawe mai au i ko ʻ u haw no ka lua o ka manawa a holo aku la iuka o na kahakai malalo o na batari o na mokupuni alii, a laila au i lawe hou ae ai i ko ʻ u kulana, a hiki wale i ka manawa i loaa mai ai ia oe ke kauoha e ka mea kiekie, ua hiki mai i ka hopena o keia kaua.

            "O keia mau hoike piha o ke kahua kaua i hoikeia ae la maluna, na ia mea e haawai aku i ka manaolana e kaana iho ai no na mea i hanaia mawaena o kou mau aumoku malalo o ʻ u a me na aumoku o ka enemi.

                                    "Owau o kau kauwa haahaa,

                                                "Komodoa Olifeta Fisa.

            "I ke Keiki Alii, ka Hooilina Moi o Denemaka.

 

            O keia ae la ka Komodoa Fisa hoike piha no kona mau aumoku imua o ke keiki alii, me kona manao, ua koa oia nokona hoike kapakahi ana aku, a e mahaloia mai oia no ia hana ana oela, aka i ka manawa i hiki aku ai o kela lono imua o ka Haku Nelekona no na hoike a Komodoa Fisa, ua ehaeha kona naau no na @ ke ano @ pu @ ae@ keia kanaka a @ kahi @ aku @ Kuhina K@

                                                                                                                                                @

 

Mai Kata@rao

Ua nele i ka ai na mai lepeia mai ka la 12 a hiki i ka la ae o Dek. mamuli o ka hemahema o ka hope luna nui o Starwn. Heaha ka mea @ hoomauia nei ka haole makapo a naapo ma keia wahi? A@aa ka pilikia o ka lehulehu la: pehea keia? Eia ke paa nei o Makahui (k) a me Kole (w) iloko o ka halepaahao no ka aihue ana i na Dala 240 a oi o ka Halekuai i ka la mua o Sepatemaha malalo o ka hooia ana o Naai (k) a me Kuli (k). Eia ka ka mea apiki, ahoe Lunakanawai nana e hooponopono keia hihia. E hoouna kokeia mai ka Lunakanawai e pono ai.

 

            Ma ka la 14 o Dek, ua hooleiia ka betera hou o na hoahanau hoole pope o Kalawao nei e ka makani "Kaua ula," nona ka mamao he 24 kapuai ma ke kulana mau a i ke kahua hou.

            Ma ke haule ana o keia betera hou ma ka kulana malihini, ua paa kekahi puaa nui i kona mau kua a make loa aole i nui na poina he lehulehu na hale i hooneeia a hoohinaia kekahi. Ma ka la 23 Dek i malamaia ai ka hoike kula Sabati o Kalawao a me Kalaupapa, mamuli o ka hiki kino ana mai o W.Abera Kukamana, ke Kahu Kula Sabati o Nui hina nei, me kona hoahele Kapaehaole ma ka luakina o Kalaupapa. Ma ka nana ana i na hana i keia la i malamaia ai, ua nani na hana a ua hauoli ka naau i na hana a ka Haku. O keia hoike ana wahi a ke Kahu Kula Sabati Nui, o ka helu ekahi ia wahi ana aole ma kekahi aoao o Molokai nei keia mea. Ma ka la 24 ae, ua malamaia he halawai luna makainana ma ka luakinii Siloama ma Kalawao nei iwaena o ka poe kupono o ke koho balota, malalo o neia mau kumu: 1 Ke aloha i ka aina hanau. 2 Ke aloha i ka Lahui. Nui aku ka laua hoike ana: na hauoli ka pepeiao i ka holohe ana: ina he oiaio, ola na iwi ia laua.                             W. H. K. Kekalohe.

            Kalawao, Molokai.

 

Na Hoomakeaka

            "E haawi mai ia makou i keia la, i ai na makou no keia la;" wahi a kekahi makuahine oiai oia e pule ohana ana me kana mau wahi keiki i kekahi kakahiaka. Ia wa a kana wahi keikikane i lohe ai i keia mau huaolelo a kona wahi luai makuahine i hoopuka ae ai me ka moakaka, puoho ino ae la ia mai kona kulou ana, a kamailio ae la me ka leo nui, "Aole pela e mama, e noi aku oe i meaonon kahi mea momoma, he mananalo loa ka palaoa, akulou hou iho la ia ilalo a hiki i ka amama ana o ka pule a kona wahi ma kuahine.

 

            Mawaena o na laau lapaau a kekahi kanaka, hookahi laau i oi loa aku kona waiwai a me ke ola, a ua hookomoia maloko o kekahi omole nui paleuleu i hoailonaia mawaho ma ne huaolelo nunui  moakaka ano mohaluhalu ma kona kumu-ai penei: "Ke Ola o Hawaii."

            "O ka mea e keaka (moolelo) mai ana ia ʻ u a hiki i kuu moe ana, e haawi no au i ka hapalua o ko ʻ u waiwai iaia, a i hiamoe ole hoi au a pau e kana keaka ana, e uku mai oia ia ʻ u i ka hapalua o kona waiwai," wahi a kekahi elemakule puni keaka a kukala ana imua o kekahi anina kanaka. "Owau i pane mai ai o Dike, he wahi opio, a neia po au e hoike aku ai ia oe. Ae, wahi a ke elemakule. I ka hiki ana i ka manawa, hoomaka iho la ua wahi Dike nei i kana wahi keaka a penei: "Aia he elemakule e noho ana, hookahi ana wahi loa, kukulu  iho la oia he hale nui, hookahi mile ka loa, ka laula a me ke kiekie, hoopiha iho la oia a piha me na hua kulina, hanai aku la oia i kahi moa no hookahi kulina hookahi la, hookahi kulina hookahi la, hookahi kulina hookahi la, hoo---Auwe! i hooho mai ai ka elemakule, pela wale iho la no ia wahi keaka, he keu aaku ka hoi a ko ʻ u molowa a ane hiamoe, me ka hoomau ana no o Dike i ka hoopuka mau hookahi kulina hookahi la, e kahi opio, wahi a ka elemakule me ka leo kalakala. e eha oe e pono ai ina oe e hoopuka hou mai i kela mau huaolelo, uoki oe, ua lilo ka hapalua o kou waiwai ia ʻ u. e hookoia no ia mahope o kou ku ana mai a pela nou iho. Ia wa i ku mai ai kahi Dike me na maka hoihoi a pane mai la: E ka elemakule hupo, aole anei ou noonoo iho he keu aku kela o ka hale nui a ke launa ole, hookahi mile ka loa, ka laula, a me ke kiekie, ua piha pono i na hua kulina, aia no a make kahi moa, oia ka pau o ka ʻ u o keaka ana,---hookahi kulina hookahi la, hoo---uoki, nou ka hapalua o k@ waiwai, e hoi oe me ka hauoli, e ai oe i ka waiwai me ka hoonuu, a e hiamoe hoi me ka nanea,---Amama, wahi a kahi Dike, a hapuku ae la i kona hapalua no ka home.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

KA HALEKUAI EMI O KE KULA

 

NAKAUHALE NEI

 

CHAS. J. FISHEL.

 

He lono hauoli i ke Akea.

 

Ua@ ka @ wawae pu@

 

5.00 Dala

 

Wale no o ka Paa hookahi. Heaha la ia !

 

--------

KUAI HOEMI HOPE LOA !

 

UA KUAHA MAI WAIWAI MA NA HALE KUAI NUNUI O KA HIKINA NO KE KUMUKUAI

HE $1000.

 

Ka Halekuai emi hookahi o ke Kulanakauhale nei.

 

 

16 1-a Kalakoa no 1.99 wale no !

 

HE MAU APA KALKOA MAIKAI A PAA KELA.

AOLE HE HEHEE A MAE. HE OLA MAU.

 

2400 papale lede.

 

 

E KUAHA AKU ANA NO KE KUMUKUI HAAHAA LOA, I KUMU E LOAA AIHE KOWA KUPONO NO NA WAIWAI HOI E @P@A AKU NEI A HOPA MAI MA NA MOKU A KU MAI I KEIA MAU LA KOKE @.

 

 

---------

 

E kipa mai e na makamaka a e hooiaio no oukou iho, he emu ka makou mau mea kuai. CHAS. L. FISHEL. Kihi o Alanui Papa me Hotele, me ke kihi o Alanui Nuuanu me

      (H@e ulaula)                                          Kalepa.                                   (Have ulaula)

 

NU HOU!                                                                                                                                           NU HOU !

 

Na Waiwai Hou Loa!

 

NA PAIKINI O KEIA AU.

 

 

E Loaa no ma ka @ Halekuai o

 

DILLINGHAMA MA,

 

Ma Alanui Papu.

 

-------

 

Oia na waiwai malalo iho nei:

 

Na Palau, Koa Huipalala, Kopala, Piki, Oo, Koi, Kolipi, Na Hama@ Kamana o na ano a pau, Na mea Hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea huna o ka Poe Akeakamai a pau. Pena Aila, Vaniki a me na Palaki, Pauda, Poka a me na Kukaepele, Palaki Hamo Puna, Pulumi, Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa

 

Holo Lole, na @p@,

na Pa Papai, na Ma

kau Lawaia, Na

Aho Lawaia o na

ano a pau, na Kaula

o na ano a pau, na

Puhi, O, a me na

Puna, a he nui aku

no na mea i koe.

 

I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA I NA HALE

 

I hiki ole ia makou ke huai pau aku aka, na oukou no e he;e mai a e hoonuu iho. O keia maluna ae, e loaa no ma ka halekuai o

Dilinahama Ma,

1036-3m/ Ma ka helu 37, Alanui Papu

 

MAKEMAKE IA.

            Ke hoike ia aku nei na mea a pau e makemake ana e loaa na PAI AI ma ka PAKEKE a me ka PAHU paha, e kaupho mai ia ʻ u ma ka leta no ka hoolawa ana aku i na kauoha Ai a puni keia mau Paemoku; o na kauoha no ke Kulanakauhale , e lawe ia aku no e like me ka makemake o ka mea kauoha ma ka ipuka o ko oukou mau hale, no ke kumukuai haahaa loa. E waiho ae i ka oukou mau kauoha ma na leta ma ka Hale Leta.

                                                                                                            ALBERT K. KUNUIAKEA.

                        Honolulu, Mei 12, 1883.                                                                                1119tf.

 

NA HOOLAHA KUMU

A @

@ K@

 

J @ KAULUK@

L@ H@ K@

            KUENA HANA M@K@

@

 

W@

                        LOIO LOIO LOIO

            K@ H@ H@

 

H@ N. KAH@

                        LOIO LOIO LOIO

 

            E @ e ma K@

            kahi @ Keena @ W@

            ma alanui Beteia

 

W A. KINI.

                        LOIO LOIO LOIO

            KEENA HANA @

ma@. H@

 

W K. KAKELA

Loio @ K@k@

                        He Luna Hoo@

 

W L. HOLOKAHIKI

Loio @ K@K@ K

                        He Luna @

KEENA HANA Hoo@

 

A @ONA A@NI

LOIO A @ K@ K

                        He Luna Hoo@ Palap@

KEENA HANA MA KE K@

 

S B @

            LOIO LOIO LOIO

            He Luna Hoo@ Palap@

KEENA HANA MA KE K@

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KA K@

A he @ Hoo@ Palapala @ kupuni o Oahu

            KEENA HANA: Helu 8 alanui @.

 

JAMES M. MONSARRA@

                                                @

LOIO  A HE KOKUA MA KE K@

            He Luna Hoo@ Palapala

KEENA HANA: alanui Kal@

 

RICHARD @. @

                                                            @

LOIO  A HE KOKUA MA KE K@

            He Luna Hoo@ Palapala

KEENA HANA: helu 27 alanui Kal@

 

SAM L. L. KAWELO

                                    LOIO  LOIO LOIO

KEENA HANA, Puakalehua. alanui @

@. Honolulu.

 

SAM L. K. KAEO.

                        LOIO LOIO LOIO

KEENA HANA: Mei @ K@

Keena o W. C.  Akana

 

KALE KULIKA

Luna Hooi@io Palapala Mo@

Palapala o ia @ Palapala Aelike ma wanea o ka H@ me ke K@ Luna @ Palapala M@.

KEENA HANA:Kila o alanui M@

me Kaahumanu

 

C C. Coleman.

 

Amara a he mea hana Mekina

Kapili Kapuai hao lio.

 

A ME KA

 

Hana ana Kaa Lio, ect.,

Hale Hana ma Alanui Alii.

            E k@k@K@

 

S H. M@KAPU.

                        Tela humuhumu lole.

Hale Hana: Helu @ alanui N@

 

F @. SAM L. M. KAA@

 

Ana aina !! Ana aina !!!

KEENA HANA: Aia na alanui M@ K@

ke loa i ka Uwapo o Hoohiiamanu.

 

C BREWER & Co @

 

Ua makemake ia ka pae mea H. @ K@ MALOO a me ka ILI BIBI, a pela a @ na ILI MIKO o na @ a pau e kuai @ lakou mau ILI me makou , a e haawi @ kou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA kakou Makeke.

 

H HAOK@ CO.

                        UA MAKEMAKEIA

NA ILI BIPI,

            NA KIWI BIPI,

                        NA IWI BIPI,

E haawi ia no ke kumukuai kiekie o ko makou makeke nei e

 

WILLIAM @

Luna Hoo@ Palapala K@p@ P@ no ka Apana o Kona.

KEENA HANA: Ma ke Keena W@ Honolulu

 

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na kanaka a pau ke @ keia Olelo Hoolaha, @ o Apoe @ kaina ponoi o lakoka (Pake) ua hoo@ @ia mai au i hope malama a hooponopono kona mau waiwai a pau, oiai, ua hoi @ oia i Kina. Ma keia ke hoolahaia @ ka poe a pau i aie iaia, e hookaa koke @ kou i ko lakou mai aie ia ʻ u i loko o na @ elua mai ka la e puka aku nei keia O@ laha, a i ole, e hoopiiia no lakou @ wai. Eia kekahi, aole loa au e ae e @ kekahi aie i hoaie ia ma ko ʻ u inoa, ke @ aa aku na hoapono ana mai ia ʻ u aku @ keiai kanawai mai keia la aku.

                        Hanalei, Kauai, Iune 11, ʻ 83                 @

 

WILLIAN WOND.

            Luna Hoo@ Palapala K@

KEENA HANA: Ma ka Halewai