Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 3, 19 January 1884 — OWAU A ME IA: A I OLE, OIA NO ANEI? HE MOOLELO KAMAHAO! [ARTICLE]

OWAU A ME IA: A I OLE, OIA NO ANEI?

HE MOOLELO KAMAHAO!

Ki'. ONI hele jh i k.i !ii.ina»\a iuuia, auj nohu alii iho la Onahina o na mea a jk»u iloko o ua :j» >ai hui nei na launa leale.i ana i ike ; oleia mamua aku. L'a iki- au i na i inea he nui wale a u i īke ole ai ma- ; uuia, haalele »na» la na manao lu>owa i lewale ia'u, a o ka hua hoi o ka laau 'o ka noeau he awahi;j loa la i ko'll j hoau ana. La aie au i keia mau ike |o'u a j»au ia Salatela. Aole mau ma nao ano e ae iloko o kana mau oleio ana, koe wale iho no keia aole he inea nana e hoano e ae mai ko'u mau noonoo ana no kona ano. Oia mau no ka puu-nana a na mea a pau, a elike me ka nui o ko'u halawai ana me ia, pela j |no ka nui ona manao hoopahaohao e j | loaa mai ana ia'u e |>ili ana nona, a ua j juluae la keia mau manao ana i mea ! | ano e loa ia'u. i Mawaena o na hoa'loha a me na poe j i launa mai me a'u he nui waie kekahi l knnaka nona ka rumi a'u e hooluana | mau ai mamua o kuu launaana me Sa- J latela. He kanaka kahiko loa oin. ua j oi aku kona mau makahiki mamua o J ke kanahiku, a ua nawaliwali hoi oia | mamuli o kona hapauen, a no la kumu, j he kakaikahi loa kona haaKle ana i; koi^haiti ajnaki.u .0 ka j {>oe oj>iopio, h'e ieaiea* loa iliakou' i ka ! hele ana i ona la e hoolohe ai i kana j mau kamailio hoolealea ana, i kana | inau wehewehe ana no keia manawa a j me ka manawa i hala, a me kana mau j kiiokil») ana no ka manawa e hiki mai ! ana. He nui wale na kalai mauao na- i auao ana i hoopukaia ma na nnpej.a ' jmai kana j>ei.i mai, aole oia i waihoaku j j 1 k<> ke ao nei na lakou no e laweiawe j iho iloko o kona mau hi e'emaknle, a > ke mau uei no kona mau hoomanao"! ana no kona inau Ja kamalii, a malaila i au i inanao ai he mea maikai a waiwai! hoi ka lawe ana mai iaia a hoolilo ae i ; iioa'loha maikai. i ioaa ka mea nai;a e j alakai i ko'u mau noonoo ana - a ua j haaheo loa hoi au ke hoomanao ae i owau kekahi o kana mau j»unahele. j lloko o na la i hala ae la, ua kakaikahi j loa ko'u kijx\ ana e ike iaia no ka nui o j na mea nana e hoolauwili nei. Aka. i ' kekahi la, ia'u i maalo ae ai mawaho o j jkona wahi noho, meka pīha o ko'u j>oo} ; i na noonoo ana no Salatela, ua hoo 1 i manao ae la au iaia a kij>a aku la, me ■ |ka manao ana ina e hala kekahi imui j I hora ma ke kamailio ana me ia, nana e j ! iiooluolu mai a hoojx)ina iki iho paha i ] I kekahi mau noonoo ana no Salatela. i } . i ' Komo aku la au a halawai pu me ia, | | a kamaUio iki iho la maua no kekahi i mau minute, a aole i liuliu iho, komo! mai la kekahi keoniniana, he kanaka i! kaulana kona inoa ma na wahi j j>au, ! no ka mea, he kanaka kaahele honua ' joi 1 a he men kakau manao kaulana.: ; K kau ana ma kona mau helehelena na i ano e hoike mai ana i ka nui a me ka I ioihi o kapa wahi i kaahele ai, n>e ka | piha i na manao hoonaauao i loaa iaia 5 mamuli o ka nui o na wahi ana j ike ai. ; la makou e kamailio ana no na aina e [ a'u i lohe ai ia Salate!a e kamailio ana, ua hai aku la au i kina mau ole),o e pili >na no keia mau aina me ka hoopuka jpu ana iko Salateia inoa. Ai ka loli j ana ae o na kamailio ana 110 na mea e, īua june koke mai !a kuu hf>a'loha ele- : makule la u : ** Alia, e heike mai oe | i kekahi mea e pili ana no keia Salatela j naiiii inea ua kamaaina hoi oe iaia. ]l a iohe iki au no kekahi mea e pili j ana nona, a ke manao nei au, ua like j loa oia me kekahi kanaka ano e a'u i j ike ai iloko oko u mau la opiopie/ j Me kou manao e hoohunahuna lae i keia mau mea e pili ana no Sa!a- -| lela, me ko u ike pu iho ina wau e ho- ; ikeaoa i ka'u maumea i manao ainona. | e manao ia mai ana uiha au he pupule | a ma keia ninau ia ana niai la, ua hikt- ? leie ae b a*i. Aka, ua hahai akw ia no l au i ka u u»ca a jau i ike ai no Salateb !me koaa naauao !ua ole, kona ike kui

, jj;;naha i ita iiua ajau e pil. ana no karuka. k«ma manao nui ole no ra mea a pau a ke kanaka ī makahehi )nn ai: na iiK .t j!io e hia e pili ana EK»i»». a »nt k.i'a n'Kiii hi>ouiafkejke :nui n».> kona inau helehelena. Aole au i ike 1 kuu ho,Vs*ha i |>iha i ke kahaha ehke nie keia|Biiiiu aki», » iiu na mea e pili ana no Saia.i -!a. l"a h»wjU)he loa mai !a nia i lsii 1 mau kamaiiio ana hk- ka ninau » na ni- - n«u Mv* wuie 1110 ke vt ano e: iaka, i kuu »nanawa i kamaiiio aku ai iaia nu na nanaina luuluu a kaamaha 0 Saiatela. ua j»oina ino la i ko?:.a nawaliwali, haalele iho la oia i k»)rta noho a | ku ae ia me ka hooj»ololei ;uia i kona ikino iluna a holoholo iho la oia iloko o i . ka nnni me ka piha i na manao kahaha a me ke j>ahaohao. " He kamahao, i kamahao. kainahao loa, " wahi ana i jj>ane iho ai. " K hiki no anei i keia , mau iike ole a i elua ke ola i ka mana- | wa hookahi ? K manaoio mai ana auianei kekahi aia eiua >nau kanaka i hke | loa na ano ke ola pu nei i ka manawa , hookahi ? " Hoomalielie iho la oia i j kona mau j)ioo ana a noho iho la ilalo 'a hoike mai la i keia mau lalani mailo ko mai o ka moolelo o kona ola ana, j oiai hoi ke kanaka kaahele a me a'u; me na noonoo ana i piha' no keia kana-i j ka ano e i olelo mua ia ae la, e hoolohe | j.»ono ana i na mea e puka mai ana j mai na lehelehe mai o'kuu hoa'loha • elemakule: i | " Na kau mau weheweh»? ana mai nei j i na mea e j>ili ana no keia kanaka i hooI manao mai ia'u 110 a : u i j ike ai, a i waiho mai hoi i na manao i ikuniia maluna o ko'u maii noonoo ana j elike me ka keia SalaieL e hana nei |nialuna o\i. O na mea x a }>au au i kaj mailio mai nei, ua like ioa ia me ko ! keia a'u e kamaiiio akn nei. Aole e ihiki ia u ke noonoo j.)oiie<3r ' L 7 a maJ r»oo aiv-i fcotmr m*v%Ti !i<<l;ai mai aino | keia kanaka. he iwakalua wrfle no la o'u iinak.iiiiki 1 keia \va, a i na manawa kuI j/ikipikio la hoi oiai e ikeia aku I hailoiia o ka lanakila a me ke kuokoae | j>a!iola ae ana maluna o ka lahui kana!ka o I'aiani. l'a maalo ae la iinua o ikuu noonoo na hooiuanao ana a pau e : |:iii ana no ke Kaua Huliamahi Kuloko. j j no ka mea. ua ike no }>alw olua. ua ha ! ' nauia au ma Pansa, a ua lilo au i j malalo o Naj>oliona I, oiai atro manao j« !ana oia ka oi ma\vat*na o na lahui ka- i 'inaka a pau. 1 kona manawa i lilo ai i j iluna auj»uni kiekie, ua ike iho la au un j ihaulenakumu o ka kmakila, a holo i 1 ; mai la au 110 Amerika nei. lloko o ka | hale nani o Madame Reeamaira i ike I mua ai au ia losej>a Salatusa —ke ike ! ia oe i ke ano iike o na inoa -a ilaila ! | ! jhoi oia i hooj>ahaohao ai i na noonoo: j o na |>oe !ie nui wale elike me ka keia | ikanaka au i kamailio mai nei e hana j j nei maanei. No na meae j>ili ana i na j I liana ka hoomaka inua ana o ka launa ;ana, a maho\>e iho he mau hooj>unihei ; ana 1 hiki ole ia'u ke haalele aku, a e j ume mau ia ana au imua o kona alo i i na manawa a pau. O ko'u mau manao; ana nona, ua like no ia me keia au e noonoo nei 110 Sa!atela. Malalo o na ulia wale ana i liiki mau ai au imua o kona a!o i na !a a j>au ? a malaio o kona mau uianao i lioonuiiia ae ai ko'u mau noonooN ana, a mana aku a mana mai ka'u uiau mea i ake ai mai na mea mua ioa a*u i manao ai e hana. Ua | opioj>io au, he mau manao makaala a I jx>no loa ko'u, ua manaoio au no ka la- \ nakila, ka hui aloha ana, a me ka like |o na mea [>au ! Aole au i manao ma- | mua he hiki i na manao kamalii ke hoi opau koke ia i ka manawa opiopio. I ; ka manawa o na pualikoa Karani i hoo- . unaia ai i Aigupita, ua ioaa iiio la ia u | he jxilaj>ala koho malaio o Napoiiona, \ a aoie au i ike i ka ? u mea e hana ai i j kuu ike ana iho 0 Saiatusa ka alihikaua I o ko'u maheie koa. Ua lohe no }>aha jolua i na mea a pau e pili ana no kela | huakai kaua kaulana; o ka'u mau mea | no i ike ai ka u e hahai aku nei. Ao!e! ! e [>au ana ko*u kahaha no ke kanaka: |a'u e hoike aku nei ia o!ua ! Me he |mea la, he oU kona i hoanoia. lioko jo kahi haiki a jK)ino ka o ke kaha he j oia mau kona nulie a me kona palane- | he ole, me he la aia oia ik>ko o kona ! hak |.»ea. Kona ikaaka nui, kona maj iiaa ole ae i na [Kiino he nui e hiki mai ī ana, a me na noonoo kaua akamai ana i i hoike ai nana i hoolilo iaia i kuhikuhi \ puuone mawaena o na koa a kapaia > akula eia he kanaka no kela ao iaai — i\a m ia mea uo hoi i kui aku ka lono a i ka Alihikiua Nui Mahope mai o ia

m.mawi e |-iU nuiii a;v.\ ou tna ka av\io 1 o Na|H.>aon;», a ilok- * o na mea a «>au 1 ana e haua ai v..\ ike aku ia au i ua alakar a nie na kuhikuhi n»»eaii ana j Sa latiisi. H.iaiele aku !a wau ia I arani 1 kuu manawa i ike iho ai ao'e o Najx>lliona he r>uu kalahala no kona aupuni» ' aka, ua ike no au ua r.»>ho aku no o Sai latusa me ia. Ua lohe hou iho au ma- ' !?oj>e iho mamua o ke ana me ; Kusia ua halawai laua no ka manawa j liope lon. a aole i ikeia ko laua halawai I j hou ana aku. Haalele aku la o Sala- | tusa ia Naj>oliona me ka oi aku o ka j luuluu a me ke kaumaha o kona mau j nanaina ioi aku mamua o na nanaina Jkaumaha i ikeia maluna ona mamua (aku. I ka manawa i ninau aku ai o jKa Casi ika Kmej>era Napoiiona oiai joiaenoho j>aahao ana maluna o ka j mokuj>uni o Sana Helena no na mea e ! pili ana no-Salatusa, uaanoe mai la na j helehelena ameka hakoikoi o kona leoi kamaiiio mai ai oia : 4i Hc kanaka ano e kela; owau wale no ka i ike i kana mau mea huna, a na ia mea i hookaawale aku iaia mai o'u aku. O ka'u mau mea a pau i ike ai nona ua manaoio au. Ua hilinai mai oia ia'u no ka maiama ana i kana mea huna, a no ia mea, aoTt kaua e kamailio hou nona." A nolaila, ke ike nei olua ke mau nei no ko'u hoomanao ana no keia kanaka me ka moakaka, eia nae aole i hiki ia'u ke ninaninau pono i kona moolelo. Aka, o keia Salatela ka mea i like j>u me ia, owai auanei la ia ? Aole no j>aha oia o Salatusa, 110 ka mea, wahi au, akahi no Salatela a hookanaka makua ae. 0 kana keiki anei ? K like nu ana no j>aha ka makua me ke keiki ma na helehelena wale no, aka, aoie ma na mea a j>au. He kahiko o Salatusa mamua o'u i ka manawa he iwakalua o'u mau inakahiki, a i keia manawa hoi, ua ka- i nahiku aoi o'u mau makahiki. Aole I !j>aha e kala oia i make ai ! Aka, !ie j inea karnaha<» loa keia : Hilinai aku j la oia mn kona noho. me ka paiulu j>u | ana ae i kona mau maka no kekahi j mau sekona me he la e hiolani hou iho j ana oia i na hihio o kona mau la opio- j j)io. (AoUipau.) j i