Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 3, 19 January 1884 — KA MOOLELO O Kihapiilani, KA MEA NANA KIPAPA KANAHELE O OOPULOA, A ME KE ALA PUPU I MOLOKAI. [ARTICLE]

KA MOOLELO O Kihapiilani,

KA MEA NANA KIPAPA KANAHELE O OOPULOA, A ME KE ALA PUPU I MOLOKAI.

j [R.\K.\I"IA NO KK Ki'OKOA.] HEI.U J. IKK kanaka 1 hiki aku ai i ko Kihaj>iilani hale c nohu ana, ninau I aku la ua kanaka 5a i na ohua, auhea ke alii Kihapiilani ? haiia mai la aia i ka heenalu oiai o ka liana makeniake loa ia a Kihapiilani a he oi pakela loa ia ma ia hana aole ona mea nana e hr»oa ua kaulana loa oia uia ka hee | nalu, oia hoi ka nalu o Uo a me Uha j ilio ma Lahaina. I ke kanaka e noho i nei huli mai \a ke alii a halawai pu iho! !a me ke kanaka a kona kaikuaana i I hoouna aku ai? I hoouna mai nei ko ? kaikuaana ia u e hele aku oe ilaila me [ ke kaulua ole, wahi a ka |>ane. £ fce j aha ? He makemake ko kaikuaana e ! hiki oe ilaila i keia manawa, ua makau-; kau na mea ai, a ke kali la ka poioli o j ke alii nou, no keia olelo, ua ae aku !a j ia e hele. \ 1 Ia Kihapiilani i hele aku ai a hikt i{ Ikahaleoke alii Lonoapiilani, pane; mai la kela me ka leo mahamaha iuej ke ano hoihoi me ka huna i kona ma* nao lokoino iloko ona, aia nae iloko no oia W3, puka mai la ua Lonoapiilani nei a mawaho o ka puka o kona hale, a ha|iai ae la i ke poho i*e a wehe ae la i ke |x>i, oiai ka a«eayre o ka hee e j j bbma ana iloko o na |>oho i-e, a pane < |mai !a o Lonoapulani ia KihaiHĪIani, i | {kii aku nei au iaoe e helenai i ko puni o I 1 ka hee, ae aku b o Kihapiilam me ka 5 jmanao he hana maikai keia a kona ha [ I nau mua, eia ka he hana kumakaia' ' keia, ia manawa laiau iho ia ua Lonoa \ : piilani nei i ka pu o ka hee a haawi f I ma» la i ua hee nei ia Kihapiiiaiu, a j ola 110 hoi ka° mauawa u lanei i iaiau j Tku an, i»u tlci 1we 1 laku akuai, Ui.

puliki iho U na .«we.iwe o ka hee t n,lima o Kihiiiuihmi .1 \>x-i loa. a Ic e hs*.i : i ka ukm no?u kei.i nvx">iei«* kr \\ehc ae, a o keia ka manawa miu !>.w a I ■ noapiilan» i hoao ai e kuh.i aku .* na imnka o kona kaikaiaa. a kr. ae la o Ki ! hapiilani ih.ru me ka no o na luna i ka {oilikiia e na aueaue o ua hee nen :a he wa hana n\au !vxi ih<> la keia a j Lonoapii'ani i ke kaha ana i na maka ; o kona kaikaina a n<> ke ku ana ae a kona knikaina a hoao e holo, nolaiia, kena ae la ua alii nei i na okilo hee e paa ia Kihapiiiani, a ua hooko na lawaia e kilau aku ia Kihapiilani elike me ka makemake o ke 'lii, a liuiiu ioa ka Lonoapiilani hooko ana i kona ma kemake. pane mai la i na kanaka fawaia e hooknu ae i ke pio, a hoi aku la keia ine ka paa no o na lima i ka puiikiia e ka hee, a iaia e hoi ana ma ke aianui ;meka manao kaumaha 110 keia mau Ihana kumakaia a aloha oie a kona mua: |a heaha ia ka mea i kupumaiaika' | manao i kona kaikuaana e hana aku i ka hana ino oiai aole o iaua welie'na , aku mai ka pupuu hookahi mai, a ina e paa ia Lonoapiiiani, aiaiia. a«»lepukamai kona kaikaina Kihapiilani. ! Nolaila. he mea pono i ka mea heiu ; | i keia mooielo ke iioomanao iho, o keia : ka mea nana'i hoonauweiiwe i ko Ki-, hapiiiani manao e in.i i kahi e ku ai | oia i ka moku o Maui, i kahi hoi e ku ' ai kana makaia i kona kaikuaana, a e ikeia no ki mamua aku o keia mooleio. , Ifl Kihapiilani i hiki aku ai i kona | hale a ike mai ia ka wahine, he mea | e ka pono ole o kona manao a me ko' laua mau ohua, it ie koke mat ia kana ; wahine me k.i uwe kapaiili ana, nie ka; ninau ana aku maloko ka ieo uwe. i j Nawai i hana mai nei ia oe e kuu haku 1 [aiii peneia ? Hai aku ki o Kihapiiiani ( na ko kane makua no. Me ke kum.l kena oia i wehe awiwi ae ai i na aweawe o ka hee e puliki ana i na lima n Ikana kane. ! | A no keia hana pono ole i hanaia ' laku i.iaiuna o ke aiii Kihapiilani. na i)i |aku ia keia iiaawina kaumaha mahma | 10 na iihua, a he mea kanmaha keia ia i liakou i ka ike ana aku i ko lakou aiii. ; |i ka mea nona ka noho ana i ka ai a ; j me ka ia, i ke kapa a me na |K>noJiino' :a p;f*i, a he mea keia na lakou e naiu |ai i ke kumu a Lonoapiiiani i hana ai, [a no ka wahine ka uwe, ua kau iike no; i ia iiaawina maiuna o na olma, a o ua | hee n«M i puliki ai i na iima o ka mea nona keia moolelo, ua iiio ia i mea o!e ; 11 kana wahine a me ko laua mau aiaio, |a o ke ālii Kihapiiiani nae. ua akaiieie | kona nooiK oana nieka wi k i wik i oie e ha? -a ' | inoi kona kaikuaana. me ka mnn.u/ laole oia e hana iim hou mai ana iaia.: |aia nae hana mau mai no kona knikuJaana ma ia hope mai. j A 110 kei mau hana. ua kuka pu iho; |ia oia tue kana wahine e imi i kahi e f !ku ai ka makaia, a hiki waie i ka ma | nawa a Lonoapiilani olelo ai i ke ka- j huna nana e malama ana i ke akua j moo o ua mau aiii nei, oia hoi o Ki | hawahine, iie akua kahiko keia mai na j kupuna mai o ua mau aiii ia, a hiki mai | i ko laua mau makua/ oia o Piiiani a : ma ka inoa o keia moo i kajviia iho :;i 0 Kihapiiiani. j 0 keia muo o Kihawahine, he mw • ia i hiiinaiia e na makua o ua mau alii; nei, a o kahi e noho ai o Kihawahine, \ |aia no ia maloko o ka loko waiho !a ma ! i » * [luihama Maui, o Mokuhieia ka inoa. a 1 jkahi o ka haie kuj>apau o ke alii Nahi- : [enaena e ku nei maloko o ua loko Sa jma ke kihi hikina, o Mokuuia ka inoa i \ he wahi moku jx)haku, aia maiaio iho! ikaluao ua moo nei. ua kapaia keia; ilua mai ka wa kahiko ma» a hiki i keia; | wa ka lua o Kiha; he akua keia no na' 1 *iii o Maui a me na makaainana, a ua ; \ oieloia ma keia moolel > he kapu na lii | a me na makaainana, aoie e ai i ka nsoa l a me ka amaama no ka iike pu o ke ka j o ka moa ke poo o ka anae me ke I [ioo o ka moo; nobib, e waiho kakou i no Kihnpiiiani, a e olelo ae kakou no! Lonoapiilani a nie ke kahuna nana e malama ke akua o keia mau alii oia o ] Kihawahine. 1 kekahi ia T kau*>ha aku b o L>noa | piiiani i ke kahuna e hele mai imua ; ona, oiai ua uiuhua ke alii no ka haawi! muaia ob u 1 ua uei nuu na !a-; _ waia mai a niahope ke alii e ai ai i ka \ 'm mai ka poe iawaia mai a he hana ia: {ua maa i keia hhui mai ka wa kahiko | ' nui, mai na iii a na nvakaa!nana. eiike | j pu b w Uini \ kona w3 i holo ai i ka j lawaui tn aku me ka poe iawaa ma I a . ■ upahoeheK lliio, ua iawe mua nm i k»; i «

; ak-a na Ki;.i 1 . t ' ;v; v.»na ' Ika hū; i- ; .i •• vN •. ' ♦ no ke k.uoha ake aai * 1 ana ma M«>Vl i. • k.»?-a b.v. ka »nala:r.a s ke .\kna elui r. make o ra Yu 1 k.i .M.a - -» • kahuna l.i 1 ke k.u\w t * ;■. «•• i . ' aku ia ia. heaha ni.f :;ei v.ti; 1 ! - ! una mai nei ke alu i • v !. i .U';:i.ini : i .. . . he!e koke a<u t.ai ; a ivc.it 1, ae av.. 'la ke kahuna me ka nma.. ;... .U. .<• • anei hoike mai nei ke a':. , k.-r 1 • J make ia (X-' Aoie. ; V.; ; - , ;hoi aku la ua kana».a nei a H -ivc. x .» • i ke aiii i kana huakai i h • • :,\» a », |imua oke kahuna. N«>o;.o< ;. :ke kahuna 1 ka moa h ke : k • • •'•*■ 1 : mai ai iaia. aka. ma ko:u .mo k ;'• • -.•..» !ua ike mua oia 1 na ouu !n.»-.r- . t k.t i hiki ana mai; o ka o!e!o k.e.oha 1 k, ; ain f a ua koho koke :ho la kv:w m• ■ aoie no kekah» mea e ~e, .ik.v. ' »akua oua mau aiu :a u\; «. r?ia'..r i ; nei l ka makaukau ana «» ke k.i: .:.i, heie aku la uia a h.ik; i::*ua •• kr : 2 ■ haawi aku la i ke .lioha, t ;jvine aku la ke ahi ike ka l \;:. >. Ik » j uohaia aku nei i>e e heu w 1 : vka i tnaiiū> pu kaua i ke Au.i ,» :.\ i-'a. no ,ka mea, ua ike p:n. p::.e au 1 :.: • ; iawaia he mea m.m !.» !ak ■>u V 1 \\t.- ; ana ika ia mua i»:'. ke .k ia :r,ako . att e maiama iki, aia .1 ai ke .-«ke.a t ' mua a ma!u>pe ak.l au k;- .»h; em as tN<»iai!.i, \>.i makemake au ik* 3 ke .'akua o maun; kuiou ke kahnna tla!'> u !liuiiu iki e.t ae Li a j ■ n.UKi pono akt: !a i ke alii me ku ;aku, heaha ia .hoi auanei ka hewa. na:u ;no ia nou e ke alu k i m.,kemake ;■ ike j i ke akua »> o-akon. a 1»■ hii ":V?a nei au ia oe ke a!ii. .1 ke ak <t ,»\ko\ ;a'u e malama nei. i<• akua m«j ke ike : maka i kona mau ano a p.m. a wa ae 'au 1 kou manao e ke alii. a k<- h u Au i nei nae au 1 ko'u manao i t oe, o v ?»• • ka waha mana ke panē .u\ .» = kau t)ie!o \s.\ie no ka mea !.ooie|-eu 'm.u v 'na makaainana. eiai he kuleaua w.-.U--f iiio no ko'u ma ka ma!a!!\? :ir. 1 1 k. ,akua o oiua, ua hiki \. <, .» kt. ak ; nei au la oe e !•. :-.e aku i'e i k.n. ; t>!eii> i kekah» kanaka ■>> e \i: aku • ka i«»he 1 kou mau ki»u>'!ii! t (.I<u '/ . i. ,