Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 5, 2 February 1884 — OWAU A ME IA; A I OLE, OIA NO ANEI? HE MOOLELO KAMAHAO! [ARTICLE]

OWAU A ME IA; A I OLE, OIA NO ANEI?

HE MOOLELO KAMAHAO!

MA koīa niai) uīo ano e a ka| maulnni i pane aku ai i ke kahunapule pown. ua hoopiha k:a ia } iho la ko'u naan i ke kahaha. " wahi I hou no a ratrch i pane mai ai, '• ano • ke ano e loa o keia mau oie;o ana» na nunao iho ia au ho mea j>onr» ia\] ke hnike aku iaia aole a;i i ike ia ano olelo a»a i kamaihu aku ai, i kunuinonae noonoo iho ai aele ais i ike i ke ano o? | kana inau mea i \ >ane aku ai, no ka; • mea, ua ike aku Uau i ka haikea o' • konamau hele? ine hv ia a=>le : ona makemake e ikeia kona an».\ a ru» lb me3. ua pane aku au Lia me ka : hiK-ikanuni , r.?.ea r,nei ia v»e ka hvv»kui. ,?r.L e h.eic »ku Ma k.- : 'u nar.n aku . uv n;?nar< nu: kv?nu r iK"'K-h* i.* o-;, « man'iul. hoa«: : fvn: nw; m> ; t ;īhj re: "Hr mai' naīuāīi*; k„. af sija«UKfc <.• kasit «uii ?>„=*» u.. . fU ;u nu m*.- sī k ».■ 4 . -;.a. U iiiu. < 4 <OSK. S . ,Tfk

i ujl kulou iho la au e i (iuu t: bukc he-omanao i kumu e i\i.e • . kana mau nana aaa niaL 0 "*AoIe oia e hoao e heoi a hou m,u > : ia'u. * wahi ana. * no ka niea. o naiiua [-; oklo a'u i hoouna akn Li nva onala e 1 I uwe aku imua o ki& niea iiuna i nvO" ' mai ka mea nana e Hooknniumu a t aku i karta pahi. 3 ; " 'Ua ' vvihi a'u. 4 a ine oe 1' «a:e sku no ia. .. ; "A ia manawa. ua hoopuka mai h a j oia i ke* ahi mau huaolelo hc«omaikai e j ia'u no ko'u hoopakek ana iaia mai iia . luuA ma: o ka |.<o«'a. me ka nani a nu k.i a I l<sa, a ua hoomanao ae la au ia.u a | iho oiai i ko'u mau ia opiopio a e hele • j ana i ke kula. oiai hoi ia'u i haawiia [ ! mai ai i kekahi makana ua hoonaninani 3j ia ae la an imua o ke kula hoiookoa. a A mahope iho o keia, ua hoomau aku 11 hi maua i ka maua mau kamailio ana i -i no na kanaka o ka wa kahiko, me he 2 1 mea ia aohe mea ano e i uiia īho, a j hele iil:e aku la maua iwaho o ke a!a- -! nui i piha u i na kanaka, a hele aku la j oia h.e wahi okoa. a [>ela no hoi au. " 11 lka pau ana iho o ka Taireia mau kamailiō ana, ua pane mai ia o D"Kvea rina : "Aia no ne |)oe hookamani a hooi punipuni e noho nei i hiki ioa ia lakou "* ke alakai hewa i na kanaka mamu'ii o 1 ko lakou mau manao puni wale i na hookupuaia mai. Aole o Salatusa he kanaka hookamani. E hiki no anei 1 i keia kanaka au e kamailio mai nei ke 1 like loa me ia ? Eia nae ua like loa ' laua. " '"Ea. walii a Tairela i hooho ae vii i me ke ano ukiuki, "Jaole ioi ae ka hoo- ; kamani o keia kanaka a'u e kamailio 1 aku nei mamua ou a me a'u, na kona * mau vino a me kana mau hana i hoike mai ia'u ia mau mea au e kamailio mai i nei he oiaio olē, a na kela mau olelo hoi ana i pane aku ai i ka powa i hooia } inai ia'u aole oia he kanaka iiookaj mani. " "He mea pohihihi loa ia'u ina ka ' noonoo ana il\o, " wahi a l.)'Evcrina, 1 k< oiai o kakou a pau ekolu, he poe kat naka noonoo maikai, ka haiawai ana i me kekahi kanaka ano e malalo o na 1 ano a me na wahi like oie, a i hoopa--1 haohaoia hoi na noonoo ana e keia ! mea hookahi i like loa na helehelena. Ahe mea ano e loa no hoi, oka mea nana i hoopahaohao i ko'u mau la opiopio e oili hou mai ana ka ia e hoohiki- ' lele hou ae i ka lana malie ana o ko'u mau la elemakule. Aole e pau ana ; , ko'u mau haupu a hiki i ko'u ike maka ana iaia. He makemakeau e lohe hou aku ~īo keia mea, a he makemake au e ike " "E ke Kaiina O'E^enna,'' wahi a } u, he hiki loa ia'u ke imi i kumu nou e ike ai iaia." <( A owau hoi, " wahi a T'airela, "he mau mea e ae no kekahi a'u e make I make nel e kamailio no keia malihini. Mahope koke iho no o na mea a pau au i hah'ai aku iiei, ua haalele aku la au ike kulanakauhale o Benare no ka hele makaikai ana, a no ia mea. ua ee aku la au maluna o kekahi o na moku | maikai loa oka Hui Inia Hikina, oia| hoi ka moku Good Hope, no ka holo ana i Enelani. He mea maa mau ia'u mamua iho o ia manawa ka hoomnnao mau ana no keia kanaka a me na nanaina kamahao oua kulanakauhale hemolele nei, aka, na ka nui loa o na leaame na pioo ana i hoopoina iki mai | ia'u nona, a hiki ole ai hoi īa'u ke ha-1 kilo pono aku iaia, a koe wale iho la no j iloko o ko'u mau noonoo ana ke kaha-1 ha nui ame ka hoopahaohaoia. Xo ia) mea, e ike mai ana no paha olua i ka j liooi loa ia ana aku o ko'u kahaiia ana i ma kuu ike hou ana aku i ua kanaka J nei eku mai ana ma ka palekai o ka j moku a'u e makemake nei e holo aku, j ke kanaka pahaohao hoi nana i kuhi kuhi mai iau i ke ano o kela mau huaololo ano £ maluna o ka pohaku. Ua kunou aloha mai la oia iau iaia i ike; mai ai, me ka hoike ole mai i kona ma- j kemake no ka launa kamailio hou ana. I a. ua noho aku la no oia mawaena o ke-1 kahi ona ohua me ka manao ole a ] me ka makemake ole e ike ke kau j j nei na maka o na mea a pau maluna j | ona. j

is He mau ia kakaikahi mahope koke! iho o ko makou holo ana mai. ua ala | jae la kekahi ino nui ma ka inonna, he| \ ino hoi nana i hoopouli ae ika moana | ia puni, a e puluini ana hoi i na nioa a ! j pau mamua ona: e hoale-ale ana i ka | 1 nioana kai lij>oli{X7 me ka weliweii nui.; |a na ia mea i houiu-ia ia makou i o a i 1 10, e kaialewaia ana hoi ka moku me ka | weliweli nui a hiki o!e ke hcx>kctc ikuk» i , aku iaia. Iloko o keia \ lUkia nui. ua , i ikeia aku la ua kanaka nei e lawe ana i : kahi o ke kapena. e haawi ana i «3 k.iu-; ;ohaina >ela i p-iha i ka makau. ;t e hou ana oia iioko o ka ino nui no ka ; iawekwe ana i na uiea e p<»no ai ka ; UK>ku a nn* na <>hua oluna. a oia wale no Loi iwaena o iniiko-; ka mei'i weliA-eli ok-ia. Aka, ta oi s.ku ka •. r.ui o ka ino.. manma na mea <:■ h:U ke e k» m&iia oke kimaka. r oniKinouia 'ka b ka nioku «> no «ui e ju ak- ha«rahaw» a xu ko':<4c niai ki !u;if«w& n.? ka |*nn<> n;-i e. uu-i-'io «laiuiui O ka muk;:. i fs:c £i>a *-vHi |3 |*ati Hi 1 ii-iU s: |..a :;W iliiu U B.ii ; _,v! *v £' i.. .i* :.i f> *.t .« |«ir «**> i iike U. aai

i u.na aiU i ko nuu ou. c noao a«.a ■ i eku-.;i k.; hooiana Ikiko o kei.i uhi.w. nui. n*a* ka ana '• i uiai o ka ir:-,x ua heie r.u» !a ua kanaKa^ nei a ma ao-aa a vane nui b : e; " *Mai kau aku ee maluna «.• ka waa- - ?>a. ' 'wah: ana. % ao'e he vv 4 i,i|u o pakei-e : niai ma;:ok«> n:ai o \Cc>i \ hia I ;unai no kou lukomaik.u n:a *a ? "• an.i ' ko u ola »na lK : rart. ke haawe aku nei au * kou olx l.ia vak 110 kou |>a-1 i • tekana maluna o u ' i*! ' lloko oia manawa. oa iho hi i; au i ke atu> o kona hoaoīa ana e p*wa i: ma Rcnare. a |>ai>e .iku ia au : ' Pehea 11 iho la e hiki ai ia oe ka hoopakele ana ' ;ia oe iho ina aole e hiki ia'u ke hoopai; kele ia'u iho ? Ke ike nei au he inakei; mage kou e loaa ona kokoohua e tnake .! pu ai ine oe.' iI " 'Aole oe e make ana,' wahi ana, t!' ina oe e paulele inai makma »vu. Aoie ?| e hiki i ka make ke hookokoke mai i ijo'u la. Ouau wa!e no ka mea hiki ke ia oe. O ka poe e make ijana o lakou no ka poe i makemnke loa *|no ke oia ana. He opiopio oe, a aole i! i kupono kou make ana, a nolaila. e . 1 hele mai oe me au' . j 4> l'a iike ioa keia mau hua oleio me j\ na olelo a ke kanaka {>upule, a ma ka >' maiie hoi o kona mau helehelena, ua L ! hookonokono ia mai la o loko o'u e . [hahai aku mahope ona. Re kahea mai 11 nei ka poe o luna o ka wanpa i a maua. . ja ke hu nei hoi ka makani mcf ka ino, a 11 na ia mea i hoonalo aku iko lakou mau I ! leo. Pahola mai la oia i kona lima la'u, ;; a aohe manawa i koe no ka hoohakalia ;ana. Hopu aku la au i kona. a iloko o ia manawa ua hikii mai la oia ia'u i ke kauia a hauhoa iho la i kekahi piko ma kona puhaka, a na kekahi ale nui i liawe aku ia maua iioko o ka moana: a i io ka'u mau mea i ike hope loa ai, he mau ale nui keokeo e ulupa ana maluna o ka moku ; a mahope koke iho, iioko o na kaialewa weli'weliia ana i o a ianei, ua ike aku la au i ka moku luehie a hanohano. ke G<>od e hio ana i o a ianei, iiuna a i lalo, a nalowale loa aku ia ia i ka opu oka moana. "A koe wale iho ia no maua maluna oka ilikai iioko o keia moana nui, na mea ola i koe mai mailoko mai o keia ino weliweii no na la he nui wale—aole au i ike ehia la— eia maua maiuna o na ale kupiki[>ikio kahi i kai aiewa ia ai. īloko ona la mua o maua maloko o ke kai ua onoonouia maua i o a ianei e ka ikaika o ka ino, a e hoopaupauaho ia ana hoi e na ale kupinapinai; a mahope aku e lana ana maluna 0 ke kai aniani, malalo o na kukuna wela o ka la, a mailoko mai o ka nawaliwali, ka pololi ame ka wela, ua huii ae la ko'u mau noonoo ana, a hoino: aku ka au i kuu hoopakele no ka hoo j kuu ole mai ia'u e make : Ua kope j au iaia me ko'u mau lima, a e hakaka hoi au me ia me ka ikaika nui no ka hookaawale ana ia'u mai ke alakai ana no ka palekana n me ke ola, a ua poholeholeia kona ili a me ko'u iho e jke kaula e paa ana ia maua mamuli n iko'u mau manao hehena ma ke kupaka ja me ka hukihuki ana i ua kaula nei. | "Ke hoomanao nei no an no ia mau |mea a pau, ko'u mau hoao ana e komo | hookahi iloko o ka make, ko'u mau jnoonoo ana i hoo}mpuleia e ka make aj ;ka pololi, ko f u huhu n*i iloko oia ma-j | nawa a me ka haule ana o na manao-l lana no ke oia, a mawaena o keia mau' mea, ka iima ikaika nana e paa mau i nei ia'u iluna, ka leo maiie a moakaka' e hoomalielie ana i ko'u uuii noono, a maluua ae o na mea a pau, na helehe-i lena luuluu a me ka maka kiai mau loa 1 hke ioa me kekahi mana mageneti e kaili ae ana ia'u mailoko mai o na lima oka make maopoopo. Ua pau ko'u ike ana iko maua manawa i ioaa ai i kekahi moku, a no ka ikaika loa o ka mai iiva maluna o'u, ua iawe koke ia au i ka hale mai i a makou i ku aku ai 1 ka aina ; a malaila hoi au i iapaau ia 'i a loaa ke ola hou. Aka, ua nalowaie honua iho la ua kanaka nei i a makou i pae aku ai i ka aina, me ka waiho oie mai i kekahi mea mahope e hoike ana i kona wahi i nalowaie ai. Ua hoopakeie oia ia u mai ka make mai. aka, aole i loaa iki ia'u kona inoa. ?? (AoU i pau. )