Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 11, 15 March 1884 — Page 4

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki, $2.00.  No Eono Mahina, 1.00.  KUIKE KA RULA.

Poaono, Maraki 13, 1884.

 

He mea ole au la. (Oh, to be nothing) Gospel Hymn, No. 74

1. He mea ole au la, A he kauwa haahaa e, He @ lepo a nele, Na Iesu e hoopihale, A nona mai i ka lako, I makaukau piha no au, I hele ae au a kanu, A waele a kipulu mau, He mea ole au la a e, (Na lalani mua eha.)

2. He mea ole au la, Iesu no kau alakai, He elele au ma ka puka, Me ke hale a keia mai, He kaawa makaukau la, E hele no a ia nei, E hai i kaha olelo. A kali a hua mai, He mea ole aa la,  &c.

3. He mea ole au la, A he kaawa haahaa no, A me aa la ilalo, A hapai ia'e la Iesu. No Iesu no ka nani, A nona ka mana apau, Ke kumu o ke ola, Ka hoomaikai no a mau, He mea ole au la, &c.

HAWAII.

 

Haawina Kula Sabati.

            Helu 13, Sabati Mar. 30.

            Kumuhana.  ka hoi hope ana.  Pauku Baibala, Oih. mai ka mok 15 a mok. 18, a ma mok. 1,3,4 o Iakobo, a ma 1 Tes. mok. 4 me ka lima, a ma ka mok. 3 0 2 Tes.

            Pauku Gula.  Mat. 28: 19,20.  Hoopaanaau.

            Manao nui.  Ka holo ana o ka oihana misionari.

            Na Heluhelu la.  1 Oih. 15: 1-21, 2. Oih. 15; 22-41, 3. Oih. 16; 1-24, 4. Oih. 16; 25-40, 5. Oih. 17; 1-14, 6. Oih. 17; 15,34, 7. Oih. 18; 1-17.

            Mele.  "Aloha ko na mauna," Hoku Ao Nani, p. 135.

            Pule hoomaikai i ke Akua no na pono i loaa iloko o ka hapaha i hala.

            Ku ke kula a pau a heluhelu like ia Halelu elua.  Noho ilalo.  I papa kane.  Pili keia Halelu ia wai?  I ko na aina e.  Owai na aina e?  Na aina a pau a puni ka honua.  Koe Kanaana ka aina o na Iudaio, Palisetina ka inoa o keia wa.

            I ka manawa ia Davida a ia Paulo hoi, heaha ke ano o ko na aina e?  Naauao no kekahi, a naaupo kekahi.  Pau like nae i ka hoomana kii.  Heluhelu Rom. 1; 19-32.

            II Papa wahine.  Heaha ka Iesu kauoha i kana mau haumana ma Mat. 28; 19-20?

            Pehea Iesu i hoomakaukau e ai ia lakou no ka hooko ana i keia kauoha?  Luk. 24; 49.

            Inahea i loaa ai ia makaukau?  Ma ka la Penetekota.  Oih. 2; 1-4.

            Owai ko na aina e i lohe i ka Iesu olelo ma ia la?  Oih. 2; 9-11.  he poe Iudaio no lakou ma ka hanauna a ma ke okipoepoeia ana, aka, i ko lakou hoi ana aku, ua hai aku paha la kou i ka Iesu olelo, i ko na aina e, ka poe Iudaio ole.

            Mele.  "Ke Ola."  Hoku Ao Nani, p. 204.

            III Papa ui.  Owai ka i waeia i mau misionari no ko na aina e?  Paulo me Barenaba.  Oih 13; 2,3.  He haiolelo no o Paulo i ko na aina e namua ma Arabia, ma Suria.  Akahi Nae a hookaawale ekalesia ia oia no ka oihana na misionari, oia me Barenaba.

            Ma ka makahiki hea ko laua kaahele misionari mua ana?  A.D. 45.

            Ma na aina hea ia kaahele ana?  Nana Oih. 13; 4-53, 14; 1-28.  Ua hiki aku anei laua i Europa?  Heaha ka hua o ia kaahele ana?

            IV. Na keiki. Ke kaahele alua ana. Pau ke kaahele mua, hoomaha Paulo me Barenaba ma Anetioka ke kumu paa ia o ka oihana misionari ia manawa e like me Waimea, Hilo, Kailua, mamua. Kaapuni Kakina me Bihopa Laiana, Laimana, Koana, a hoi i kahi noho paa. A mahope, ku no a kaapuni hou. Pela Paulo me Barenaba, ua hoi laua i Anetioka, hoomaha, a hooponopono hou i kekahi mau mea pohihihi, alaila, hoomaka laua e kaahele hou.

            V. Na makua. Owai ka hoahele mua o Paulo? A o Barenaba anei kona hoahele ma keia kaapuni hou ana? Aole, ua haule ia, No ke aha kona haule ana? No kona paakiki e lawe pu ia wai? Ua hele nae laua. Owai ka hoahele o Paulo? Owai ka hoahele a Barenaba? Barenaba me Ioane, Mareko, hele laua a Kupero, aole i kakauia ka laua hana.

            Lawe Paulo ia Sila, a ku a hele, Hele laua i Suria a i Kilikia, e aha ana i ka ekalesia? E hookupaa ana i na hoahanau mua, ka poe i lilo i poe hamauna na Iesu elike me ka hana a na misionari Hawaii.

Mele.

            VI. Na kane. Hai mai i na aina a Paulo ma i hele ai ma Asia Uuku.

            Ua hele anei oia i Europa? Ae, i ka aina hea?  Mahea Makedonia?  No ke aha kona hele ana ilaila?  Heaha ia leo?  Hele koke anei Paulo ilaila?  Owai na kulanakauhale nui ana i hele ai?

            Hoi mai i na hana elua ma Pilipi no ke kaikamahine kilokilo, a @ o Paulo maloko o ka hale paahao me ona mau hana kupanaha.

            Na wahine.  Hai mai i na hana ma Ierusalema, a ma Berea.  Ma ke aha ka oi ana o ko Berea poe i ko Tesalonike poe?  Ke huli nui nei anei oukou i ka Palapala Hemolele i maopopo na Haawina Kula Sabati me ka aoao oiaio?

            Heaha ka hana a Paulo ma Atenai?  Mahea kekahi haiolelo ana ona?  Heaha ia puu?  Hai mai i ka Paulo mau hana ma Korineto.  Nawai oia i hookipa?  Heaha ka laua oihana kino?  Owai ka i huii mai malaila?  Owai ka i olelo mai ia Paulo ma ka po?  Heaha ka olelo?  Noho loihi anei Paulo ma Korineto?  Nui anei na hua?  Ua hoopilikia anei?  Owai ke kiaaina kokua ole i ka poe hana inoia?

            Na keiki.  Owai ma Pilipi ka i huhuia e na haku no kona huli ana ma ka aoao o Paulo?  He kaikamahine lalau mamua, a hana lapuwale.  Ua pau nae ia.  Ua noho pono.  E hoohalike oukou me ia.  Owai Ludia?  Owai ka i ninau heaha ka'u e hana'i i ola au?  No ke aha ia ninau ana?  Heaha kela hana kupanaha ma ka hale paahao?  He olai nui a aha?

            Ke ninau mai nei oukou, Heaha ka oukou e hana'i i ola oukou?  E mihi, e huli, e manaoio, e bapetizoia &c.

            Ke kula a pau.  Hai mai Iak. 1; 21,22,27,31: 17. 4; 16. 7,8. 1 Tes. 4; 19,17,2 Tes. 3; 13. Tes. 5; 3-8,

            Na manao paipai noloko mai o keia mau pauku Mele.  "E lawe i ke ola,"  Hoku Ao Nani, p. 142.

            Pule no na misionari, a no ka hopena hoi e hiki mai ana.

            Haawina no Apr. 6.  Oih. 18; 23-28, 19; 1-7.

 

He makuakane pule ole.

            He makuakane keia i huli mai, a ua hele imua o ka aha ekalesia e ninaninau ia no ke kumu o kona huli ana.

            Ku ae oia a hai aku penei:  He ninau ia na ka'u keiki o Heneri no na makahiki eha.  He mea mau ia maua me ka'u wahine, e ao aku ia Heneri i na pauku baibala me na himeni, a mamua o ka hoomoe ana iaia ma ka po e paipai iaia e hai i kahi pele i paanaau iaia, a hai mai no oia.

            Ma kekahi po nae, hoole mai oia aole make e hai i kana pule.  Olelo au, o keia hookuli ana ou, he mea pono ole ia, he mea hewa ke pule ole oe.  Nana mai oia i kuu maka a ninau:  E papa, no ke aha kou makemake e pule au?  Aole au i ike ia oe e pule ana.  He pua oi keia ninau i hou i kuu naau a eha loa ia.

            He oiaio no, aole au i pule mamua.  Lilo keia olelo a ka'u keiki i mea i ala'i i kuu manao, a huli koke au a hoohiki e hoano e i ka'u hana, a e hoomaka i ka pule iloko o ko'u ohana.  Ua ano hou keia makua mahope iho, ua komo iloko o ka ekalesia euanelio, a kupaa mau ma ka pono a Iesu.

            E na makuakane Hawaii, ke paipai nei paha oukou i ka oukou mau keiki e pule, e hele i ka halawai a i ke kula Sabati, pehea nae oukou?  Ke pule nei anei?  Ke hele nei anei i ka halawai, a i ke kula Sabati?  Ma ko'u ike ana, nui na makua hele ole i ka halawai a i ke kula Sabati.  Ike au i kekahi mau keiki iloko o ka luakini ma na la Sabati, a iloko o ke kula Sabati, aole nae me na makua.  Aia la mahea na makua?   No ko lakou paipai ana hele paha na keiki i ka halawai a i ke kula Sabati i ka opio, a nui iki ae, haalele no lakou i ka halawai a i ke kula Sabati a lilo i poe hihiu, auwana wale.  He oiaio no keia, ua ike pono au.  He mea kaumaha ia no'u.

            Ina auwana mau na keiki nui, me na ui, a haule iloko o ka luaahi aole anei e pili ana ka hewa i na makua?  Aole anei e ku ae lakou ma ka la hookolokolo a hoike imua o ka Lunakanawai, no ko makou mau makua ka hewa o ko makou make mau ana?

            A i ka hui pu ana o na makua me na keiki iloko o ke ahi pio ole, aole anei e hoahewa mau ana na keiki i na makua, me ka olelo ana, no oukou na makua ko makou paa mau ana iloko o keia loko ahi pio ole?

            I kuu nana ana, ua minamina loa au i na keiki me na ui.  A ninau au, pehea la lakou e pakele ai i ka make mau?  Pehea la e loaa ai ke ola mau?  Oiai, aole minamina na makua, aole alakai pono, mau no ke alakai hewa ana me ka minamina ole ke make mau lakou.       HAWAII.

 

Nu kumu i haalele ai au i ke pahi baku.          Ehia la kumu?

            1. I ko'u ike ana i na kanaka e haawi ana i na dala mai ke ono a i ka umi no ka baka, a i na dala mai ka lua a i ka ha no ka oihana ekalesia, e like me ka oihana misiona, alaila noonoo au ina pela na hoahanau e hao ai i na hapa umi me na mohai a ke Akua no ke aloha i ka ipu baka i na iole a me na opeapea Isa. 3; 20.

            2. O ke puhi baka, @ kau ike ana, he mea hoopouli ia i na malamalama iloko o ka naau, he mea hoemi i ka hauoli me ka manaolana. He mea huna i ka @ o Iehova. He mea @ i ke ahi o ke aloha, me ka ikaika o ka hana.

            3. O ke puhi baka,  he mea ia e hilahila ai kekahi poe ke ike ia e puhi ana.  Nolaila, mai lakou i wahi e puhi malu ai.  Makau i ke puhi ana ma kahi akea.  He mea ino ka ke puhi baka.  E waiho aku au ia mea.

            4. I kela ike ana i na keiki, i na ui, a i na wahine e puhi ana aole hiki ia'u ke papa ku, a paipai e haalele, no ka mea., he puhi baka au.  E waiho e au ia mea.

            5. A ike au i ka poe ona. hiki ole ia'u ke ao aku a paipai e haalele i ka ona, no ka mea, he hoa no au no lakou ma ke puhi baka ana.  E pau e ko'u ipu baka i ke kiolaia'ku.

            6. O ka waiho ana i ke puhi baka me ka inu rama, a lilo i mea hooikaika loa ma ka hookapu loa ana ia mau mea elua, he kumu ia e haule mai ai ka Uhane Hemolele a huli nui kanaka, a e hiki koke mai ai ka Milenio.  E pau ke puhi baka, me ka inu rama.

            7. Ia'u e pule ana, honi au i ko'u hanu hohono baka.  Auwe! aole paha ke Akua e hoolohe i ka pule i puka aku iwaho o ko'u waha hohono i ka uwahi baka.  Hele pela oe e kuu ipu baka pulau, hohono loa.

            8. I kuu heluhelu ana i ke kauoha, e waiho aku i na mea ano ino a pau, ua ike au he mea ano ino a pau, ua ike au he mea ano ino ke puhi baka, aohe ona ano maikai iki, he ano ino wale no; Nolaila, e waiho aku au i ka'u ipu baka.

            9. Ko'u puhi baka, he mea alakai hewa ia ia hai, aole i ke puhi baka wale no, aka i ka inu i ka mea ona kekahi.  A e alakai ana hoi ia ia'u i ka inu rama.  No ka mea he kaikaina, he mahoe paha, ke puhi baka no ka inu rama.  E pau oe e kuu ipu baka i ka wawahiia, o alakai oe ia'u a ia hai i ka ona rama.

            10. Ke puhi baka, he kumu ia no kekahi mau ino e ae.  He mea hoopau waiwai, hooilihune, hoala i ka hakaka.  He mea e pau ai na hale, na moku, i ke ahi.  E ku ae oe e kuu ipu baka, a hele loa aku.      

            11. O ke puhi baka, he mea ia ona'i au i kekahi manawa.  A ua olelo Paulo, aole loa e komo ka mea ona iloko o ke aupuni o ka lani.   Kor. 6; 9-11.  E pau oe e kuu ipu baka o haule au iwaho o ka lani.

            12. Makau loa au i kela pauku ma Hoik. 21; 27.  Aole hoi e komo iloko o ia wahi (ka lani) kekahi mea haumia, aole he mea e hana ma ke ino."  He mea haumia ka baka me ke puhi baka, a hana ino, u'oki u'oki.  Ua pau ano kuu puhi baka ana.           HAWAII.

 

Lulu dala a ka poe mai lepera.

            Ma ka la inehinei Maraki 2, ua lulu iho nei ke kula Sabati pokii o na mai lepera ma Kakaako he mau wahi kenikeni no na mea e pili ana i ka hana a ka Haku.  Oia hoi no ka Hoku Ao mokumahu hou, elike me ko ka Aha Misionari o Bosetona i hooholo ai, e hooholoia ua moku nei mawaena o na mokupuni o Maikonisia a me anei;  a no ia lono ana ua ala mai kekahi mau opio a hoomanao no ia mau hana maikai, a elike hoi me ka lakou hana, pela hoi makou e hahai aku nei mahope o ko lakou meheu, no ka mea, aole hiki mua i nele i ka ukali.  Penei ka nui o ka poe i lulu a me ka lakou mau haawina pakahi:

            Rev.S. Kaaua, $1, Ahuena, .50, T. Unea, .50, R. Kealahula, .25, Luisa, .25, Kaukini, .25, Kahela, .25, Kaluaiawa, .25, Keoho, .25, Emily, .25, Kainalu, .25, Naulawai, .25, Kailiwai, .25, J. Allen, .25, Aimoku (w) .25, Paaluhi, .25, Kauwa, .25, Sally, .25, Aimoku (k) .25 Keoki, .25, Kaipo, .25, Kamakee, .25, Kuehu, .25. Makuahine, .25, Pelakila, .15, D. Kupanihi, .15, Pua Koma, .10, Mokuai, .10, Jime, .10, Keala, .10, Maliikapu, .10, S. Kealoha, .10, Waikahe, .10, Kapepa, .10, Aarona, .05, Kekahuna, .05, Hoopiha Kalewanuu .10, houia he .95 huina - $10.

            Oia iho la ka nui o na wahi hua a ka Uhane i haawiia ai no ia kokua.  "Maikai kahi mea iki me ke aloha pu kekahi."           THOS. UNEA.  Branch Hospital, Maraki 3, 1884.

 

Mai Tapitauea mai.      H. WAIAKAHAUKI

Aloha oe:

            He kowa kaawale mawaena o kaua i keia wa, aka, o ke aloha ua mau no ia he mea pau ole ia.  No makou iho, ua maikai ko makou ola kino oluolu pono.  Ikaika o Kamakaholei me kana wahine oia o Emaa i ke ao kula, ke hele nei imua ke ao ana a keia mau keiki a'u; ua pomaikai au ua mama ka'u hana.  O ka nui o na haumana he 300 i kekahi la a emi mai no hoi i ka 150 i kekahi la:  aole laua i nee aku ma kekahi taona e aku, eia no ma kahi hookahi.  Ua ki mai kekahi poe o na taona e aku ia laua e hele aku e ao ia lakou a me na keiki a na ae aku no laua.

            No ka hana a ka Haku ua maikai no maanei i keia mau mahina a'u e no ho nei, ke nee nei imua na hana pono a ke pee nei na hana pouli, a ke ku nei la ka hana karistiano me ka hoike ana i ke Akua, a he nani mau no kona a e haaheo mau ana oia i na wa a pau.

            Ua hookomoia iho nei i ka hoahahau he kanakolu poe hau i ka malama o Okatoba i ka la 5 o kela makahiki, a ua kapaeia he elima poe, a ua mareia he 15 paa.

            No Zakaria Buwea a me Isopa Tenaua kela mau elemakule i hiki ai i Honolulu, o laua kekahi mau mea ikaika loa e hapai pu nei i ka hana a ka Haku me a'u ma Tapiteua nei, ke ku pu nei laua a me a'u no ko ka hana.

            Eia ma ko makou awa e ku nei he elua mokuahi kanaka no Tahiti mai, a no Fiji mai.

            Aole i loaa ke alii o ko makou aina nei ke huli nei no.

            Me ke aloha a me ka mahalo.              W. B.KAPU.

 

No lono o na Aina e.

            O kekahi o na lono ano nui a kaumaha i paholaia ma Amerika Hui, oia no ka pii ana o ka wai o ka muliwai Ohio a halana mao a maanei o kona mau palena, aole o ka wai wale no o keia muliwai, aka, o na muliwai e ae no kekahi e kahe ana iloko ona, a o ka pii ana no hoi keia o ka wai i oi e ke kiekie mamua o na pii ana a pau.  Iloko o na la hope o Feberuari keia pii ana.  He mau miliona dala ke poho o kela a me keia waiwai like ole, a o na kulanakauhale aia malalo o ka wai.  A ke paholaia la na kokua ana he nui no ka poe i pilikia.  No na lono e pili ana no ke Kuikahi mawaena o Amerika me Hawaii, he maikai a holopono na lawelaweia ana.

            Aole he mau lono ano nui i loheai a i paholaia mai, koe wale no he lono i paholaia e i ana ua olelo ke kuhina Pohakuhauoli imua o ka hale ahaolelo o na makaainana, e uku ana o Eneluani i na lilo no ka hoouna ana i nakoa Inia i Soudana.

            Na lono i loheia no Farani, oia no ke kauoha ana o ke aupuni i ka Rear Adimarala Kimo e noho mana ana maluna o na aumoku Farani ma ke Kaiwaenahonua i ke kulanakauhale o Parisa, no ka noonoo ana i na hana kupono no ka hoomakaukau hoomahuahua ana i ka mana ikaika o kona mau aumoku kaua.  A he lono no hoi kekahi e i ana, ua kauoha ka Bey o Tunisi i kekahi o na eneginia Farani a e haawi ana i ka mana iaia e hooko aku i kona manao no ka hoolilo ana i ka waoakua o Sahara i loko moana nui. 

            No Geremania, ua hoala hou ke aupuni i ka hoopii hookolokolo o kekahi kahuna Katolika i hoopii a hookolokolo ia i ka makahiki 1879, a ke hoala hou ia nei i keia wa, a no keia kumu ua uluku ae na noonoo ana o ka poe kahuna Katolika a me na hoahanau.  Ua hoouna pu aku no hoi ia aupuni ma o kona Papa Ola la i kekahi mau Komisina kauka i Inia a me Aigupita, no ka imi a noii ana i na kumu i puka ai ka mai kolela, a ua hoouna mai ia mau Komisina i ka laua hoike i ke aupuni ma ka hoike ana no 'loko mai o na opilopilo wai a me na luawai ino ke kumu i laha ai o ua mai kolela la.

            He lono ano lauahea ka i loheia mai Italia mai e i ana no ka hoaoia ana mai nei e powa ke ola o ko laila Moi oia o Humbert oiai oia maluna o ke kaa ahi.

            O na lono no hoi e pili ana no kela kenela Pake oia o Gordon's i kona hiki ana i ke kulanakauhale o Kahatuma ma Soudana, oia no ka hele lehulehu ana mai o na kanaka e honi i kona lima a me na wawae a me ke kapa pu ana aku iaia oia ka Suletana o Saudana.  No kiea mea ua pane aku ua kenela la penei:  Aole au i hele mai nei me na puali koa, aka, ua hele mai nei au me ke Akua ma ko'u aoao e hoopololei i na hana hewa.  Aole au e kaua aku ana me kekahi mea kaua, aka, e hana aku ana au i ka pono kaulike.  O kekahi hana a ua kenela nei, oia kona hoouna ana a puni ka aina i kona manao ma ke ano he kuahaua akea.

            O keia mau lono a pau maluna ae, o na lono ia i loheia, paholaia, ai hiki mai no hoi i o kakou nei ma ka mokuahi Mariposa i ka Poaono o kela pule malalo o ka la 20 o Feberuari, a malalo iho hoi e ike pu ana ko makou poe heluhelu i na lono makamaka o ka la 27 o ia mahina.

 

Manao paa o kekahi wahine.

            Ma ke kulanakauhale o Balatimroa i ka mokuaina o Merelana e noho ana kekahi paa mare, a no elima makahiki kekahi paa mare, a no elima makahiki i hala ae nei ua hoopuniia ko laua nohona kane me wahine me na hiohiona o ka kaumaha a me ka hakanu.  A oiai no hoi ua paa ke kane i ka hana a he holomua pu no hoi kana mau hookele ana, a ua mahuahua pu kona waiwai, a oiai no hoi he hiohiona nani a maikai na nanaina o kana wahine, a he mau keiki mohaha maikai ka laua, eia mae, iloko o keia mau hiohiona i hoike ia maluna a iloko no hoi o keia mau makahiki elima i hala ae nei elike me na hoike ana maluna, aole he huaolelo hookahi i puka mai ka waha o ke kane i ka wahine, a pela ka wahine i ke kane.  I kela a me keia la ua noho laua me na keiki ma ka papaaina aole nae he huaolelo hookahi i hoopukaia mawaena o laua, a i kela a me keia po e hooluolu like ana laua maluna o ka moe hookahi, me ke kamailio ole aku o kahi i kahi.  Pela laua i noho mumule ai a hala keia mau makahiki loihi elima i hoikeia maluna.  Ku@naha maoli keia, ae, kupaianaha ia no.  Peneia kahi moolelo pokole e pili ana.

           

            He umi makahiki mamua aku, o keia wahine mumule e oleloia nei kekahi o na wahine opio ui @ o na ahahui wahine o ia kulanakauhale.  Iwaena e o kana mau kane hooipoipo ia wa he elua mau kanaka opio naauao a waiwai.  I kekahi nae o keia mau kanaka opio ka haawi ana i kona manao aloha a ae pu e hoopalau laua, a o keia hoopalau ana ua wawa akeaia.  Ike iho nei laua ua haaleleia oia iwaho i ke anu, hana iho nei oia i kekahi hana e hoololi ai ka wahine opio i kona manao mare, a iloko o na hora o ka manao ino ua loaa iho la iaia he manawa kupono e launa kamailio ai me ka wahine opio, a ia wa oia i hoike ai i ke ano o ke kane mua ana i hoopalau ai, me ka hoike aku he kanaka haalele wahine a he oiaio ole kana mau hana.  Puni iho la ka wahi ne i keia mau olelo a kono aku la i kana kane hoopalau e weheweha nona iho, aka, aole oia i hana pela a o ka hopena ua maweheia ae la ko laua hoopalau, a mare koke iho la ka wahine me kana ipo elua.

            He elima makahiki i hala mahope iho o ko laua mare ana a loaa na keiki, ua konoia mai la laua e hele i kekahi aha hulahula.  O ke ano o keia aha hulahula, he hulahula ia e hoano e ana ke kane a me ka wahine i ka aahu, me ka uhi pu ana i na helehelena me kekahi uhi maka i ole e ike ia ai ke ano maoli, alaila hulahula.  Ua kapaia keia ano he (Masked Ball,) a iloko no o keia manawa loihi, aole i lohe a mahui iki keia wahine no kana kane hoopalau mua, a o ka mea no hoi ia a kona puuwai i haawi ai i na kipona o ke aloha.  I keia aha hulahula nae halawai iho la laua ma ke ano ulia, a ia wa i komo ai na hoomanao ilok o laua no na hana o na la i au hope.  Kamakamailio iho la laua no kekahi mau minute, alaila, puka aku la na puu a me na kee o ke kane mare a ua wahine nei mai keia kane mua ana, e i ana he kanaka ua hana i kekahi karaima a pela aku.

            Alaila o ko ka wahine manawa hoi keia e pii ai kona kai no kana kane mare.  Hoi aku la laua i ka hale me ka haalele ana i ka aha hulahula.  Ia po ua kamailio laua no na kumuhana like ole no kekahi manawa loihi, a i kekahi la ae hele aku la ua wahine nei a imua o kekahi luna hooiaio palapala a hoohiki iho la aole kamailio a hoopuka i kekahi olelo o kekahi ano a mau ano paha imua o kana kane mare mai ia la aku a hiki i ka luakupapau.  O keia po a laua i hele ai i ka hulahula ka po hope loa ia o ko laua kamailio ana a hiki i ka la i paholaia ai keia lono ma ka nupepa a makou i unuhi mai ai i keia maluna ae, oia ka la 26 o Ianuari o keia makahiki, a hiki no paha i keia la a makou e pahola aku nei i keia lono me he la elike me na hoike ana maluna, ke noho mamule la no laua: o keia malalo iho na olelo hoohiki a keia wahine imua o ka luna hooiaio palapala.

            Mokuaina o Merelana & c. &c. &c.

           

            I keia la 3 o Ianuari A.D. 1878, ua hiki kino mai imua o'u ka mea nona ka inoa malalo, a hoohiki mai la imua o'u a imua o ka Mea Mana Loa, mai keia la aku a mau loa, aole oia e kamailio, hoopuka, i kekahi olelo imua o ka na kane ma na ano a pau, a ua hoohiki hou maino hoi oia, ina e hoopuka kana kane i kekahi huaolelo imua ona, alaila, e haalele oia iaia a aole e ike hou i kona mau helehelena.

            O keia ae la na olelo o ka palapala hoohiki a keia wahine.  Apiki la.

           

            I ka la i o keia mahine ae e hoi ae ai na Hoahanau Haimana i ko lakou halekuai hou ma ke alanui Moiwahine.

            O kau e B.H. Kaleihopu, ua loaa mai no ia makou a ua hoolanaia aku no malalo o ke poo o na "make." Aole anei ia i lawa?

            Ua ku mai ka mokuahi Mariposa i ka Poaono o kela pula elike me na hoike ana, aka, ue aneane e piha ka eono hora kona haule mahope o kona manawa mau.

            E hoike ana na Kula Sabati o Maui Waena ma Waihee, Maui, ma ka la 12 o Aperila 1884, oia ka Poaono elua hora 10 kakahiaka.  Nolaila, ua makemakeia na Kula Sabati a pau e makaukau.

J.W. KALUA.                        Kahukula Sabati nui o Maui Waena.

 

            E mamaj, i hea o papa i hele aku nei?  wahi a kekahi kaikamahine i ninau aku ai i kona makuahine.  Ua hele aku nei oia i ke taona e hana ai i loaa ka palaoa me ka waiu-bata nau, e kuu kaikamahine.  Auwe! ehe, he keu no ka hoi o Papa,  i palaoa me ka waiu-bata wale no ka paha kana e kuai ai ke loaa kana wahi kenikeni, aole ka paha oia e kuai ana i mea ono kekahi?

            E mama! E mama! E mea aku oe i mea ono kekahi, i mea - a pa aku la ka waha o ua wahi kaikamahine nei i ke pai, a nui ana ka waha i ka hamama.

NA HOOLAHA KUMAU.

KA HALEKUA EMI O KE KULA.  NAKAUHALE NEI.  Chas. J. Fishel, He lono hauoli i ke Akoa.

            Ua loaa mai ne iloko o keia mau la koke i o nei he 3000 paa lole o na kane, oia ke kuka, lole wawae, puliki, a e kuaiia aku ana no

5.00 Dala Wale no o ka Paa hookahi.  Heaha la ia!

KUAI HOEMI HOPE LOA! 

UA KUAIIA MAU WAIWAI MA NA HALEKUAI NUNUI O KA HIKINA NO KE KUMUKUAI HE $1000.

Ka Halekuai emi hookahi o ke Kulanakauhale nei.

16 I-a Kalakoa no 1.00 wale no!

HE MAU APA KALAKOA MAIKAI A PAA KEIA, AOLE HE HEHEE A MAE, HE OIA MAE.

24oo papale lelde,

            E KUAIIA AKU ANA NO KE KUMUKUI HAAHAA LOA, I KUMU E LOAA AI HE KOWA KUPONO NO NA WAIWAI HOU E UPUIA AKU NEI A HOEA MAI MA NA MOKU A KU MAI I KEIA MAU LA KOKE IHO.

            E kipa mai e na makamaka a e hooiaio no oukou iho, he emi ka makou mau mea kuai.  CHAS. J. FISHEL, Kihi o Alanui Papu me Hotele, me ke kihi o Alanui Nuuanu me Kalepa.  [Hae ulaula]  [Hae ulaula.]

NU HOU!  NU HOU!

Na Waiwai Hou Loa!  NA PAIKINI O KEIA AU.

E Loaa no ma ka ha Halekuai o DILLINGHAMA MA, Ma Alanui Papu.

Oia na waiwai malalo iho nei:

Na Palau, Kaa Huilapalala, Kopala, Piki, Oo, Koi, Koilipi, Na Hamare Kamana o na ano a pau, Na mea Hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea hana o ka Poe Akeakamai a pau.  Pena Aila, Vaniki a me na Palaki, Panda, Poka a me na Kukaepele, Palaki Hamo Puna, Pulumi, Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa

Holoi Lole, na Iputi, na Pa Palai, na Ma kau Lawaia, Na Aho Lawaia o na ano a pau, na Kaula o na ano a pau, na Pahi, O, a me na Puna, a he nui aku no na mea i koe.

I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA I NA HALE

I hiki ole ia makou ke huai pau aku aka, na oukou no e hele mai a e hoonuu iho.  O keia maluna ae, e loaa no ma ka halekuai o Dilinahama Ma,  1036-3m\ Ma ka helu 37, Alanui Papu.

 

MAKEMAKE IA.

            Ke hoike ia aku nei na mea a pau e makemake ana e loaa na PAI AI ma ka PAKEKE a me ka PAHU paha, e hauoha mai ia'u ma ka leta no ka hoolawa ana aku i na kauoha Ai a puni keia mau Paemoku: o na kauoha no ke kalanakauhale, e lawe ia aku no e iike me ka makemake o ka mea kauoha ma ka ipuka o ko oukou mau hale, no ke kumukuai haahaa loa.  E waiho ae i ka oukou mau kauoha ma na leta ma ka Hale leta.

ALBERT K. KUNUIAKEA.                        Honolulu, Mei 12, 1883.    1119 tf.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

ASA KAULIA,

LOIO A KOKUA MA KEKANAWAI

 

W.O. SMITH

LOIO LOIO LOIO

KEENA HANA: @@@

 

W.A. KINI

LOIO, LOIO, LOIO

KEENA HANA: Helu 15, Alanui Kaahumanu, Honolulu.

 

W. R. KAKELA,

            He Loio a he Kokua ma ke Kanawai. He Luna Hooiaio Palapala.

 

W. L. HOLOKAHIKI.

He Loio a he Luna Hooiaio Palapala.Keena Wehekealaula Alanui Betera. 1121

 

A. ROSA (AKONI)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hooiaio Palapala

KEENA HANA: Ma ke Keena @

 

S. B. DOLE,

He Loio a he Luna Hooiaio Palapala

Keena Hana-Ma Alanui Kaahumanu.

CECIL BROWN.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

            A he Agena no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu. Helu 8 Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.                                                                       1y

 

JAMES M. MONSARRAT,

[MAUNAKEA]

 Loio o he Kokua ma ke Kanawai.

            Imua o na aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.

A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA

Keena hana alanui Kalepa.

            Jan. 31, 1880.                                                                                                                                     944-1y

 

Richard F. Bickerton,[Peketona.]

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Keena hana Helu 23 Alanui Kalepa,

 

SAM. L. KAWELO

LOIO! LOIO~

E noho mau ana ma ke kulanakauhale o

Honolulu Oahu.

 

J.M. DAVISON

LOIO! LOIO!

KEENA HANA: Helu 14, Alanui @.

1147 3ms

 

KALE KULIKA,

Luna hooiaio

PALAPALA KUAI, MOLAKI

A ME NA PALAPALA OIA ANO.

Luna Hooiaio Palapala Aelike mawaena o na

Haku a me na Kauwa. Luna Haawi

Palapala Mare.

Ma ke kihi o ke Alanui Moiwahine me Kaahumanu,

Kulanakaauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.

150-tf

 

C C. COLEMAN.

Amara a he mea hana Mekina

Kapili Kapuai hao lio.

A ME KA

Hana Kaa Lio ana, etc. ,

Hale Hana ma Alanui Alii,

905 tf      E kokoke la i ke Alanui Papu.

 

S H. MEEKAPU.

Tela humuhumu lole.

HALE HANA:  Helu 11 alanui Nuuanu.

 

FRANK PAHIA.

ANA AINA! ANA AINA!!

KEENA HANA:  Aia ma alanui Moi, kokoke loa i ka Uwapo o Hooliliamanu.

 

C BREWER & CO. (BURUA MA.)

Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO

MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi m @

lakou mau ILI me makou, a e haawi no

makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o k@

kakou Makeke.                             tf.

 

WILLIAM AULD.

Luna Hooiaio Palapala Kope @

KEENA HANA:  Ma ke Keena Wai o Honolulu.                            tf.

 

S.N. EMERSON, (EMEKONA)

            LUNA Hooiaio Palapala Kope Puakana no ka apana o Waialu, Oahu Agena no ka Hooiaio ana ina Palapala no ka mokupuni o Oahu.

            Ua makaukau no hoi oia e ANA AINA ma na wahi a pau i makemakeia.

Waialua, Oahu, Nov. 10, '83

 

AIONA [PAKE]

HALEKUAI UPENA MA ALANUI MAUNAKEA

HELU 8, HONOLULU

            Malaila e loaa ai na upena o na ano@ mai ka maka kahi a hiki i ka maka @ malaila e loaa ai na ano a pau @ komo aku nei i ka poe a pau @ e hele mai @ makepono aku no au.

 

OLELO HOOLAHA.

            E ike auanei na kanaka a pau @ keia Olelo Hoolaha, owau o Apoe @ kaikaina ponoi o Iakoka (Pake), ua @ mai au i hope malama a @ kona mau waiwai a pau, oiai ua @ oia i Kina. Ma keia ke hoolahaia @ ka poe a pau i aie iaia, e hookaa koke i ko lakou mau aie ia'u iloko @ elua mai ka la e puuka aku nei keia olelo hoolaha, a i ole, e hoopiiia no lakou e like me ke kanawai. Eia kekahi, aole loa au e ae @ kekahi aie i hoaie ia ma ko'u inoa @ loaa aku na hoapono ana mai ia'u aku @ kanawai mai keia la aku.

Hanalei, Kauai, Iune 11, '84. 1124