Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 18, 3 May 1884 — Aha Kiekiema ka Baneko- KAU O APERILA 1884. No Moi Kue ia C.Y. Aiana. Judd C.J. Mc. Cully & Austin J.J. [ARTICLE]

Aha Kiekiema ka BanekoKAU O APERILA 1884. No Moi Kue ia C.Y. Aiana. Judd C.J. Mc. Cully & Austin J.J.

Ouii H<x>kcfo i heipak ūia < . CWt /. / O keia kekahi o na hihia ma ka papa hihia no keia kau e noho nei, a ke noi mai nei ka Loio Kuhina e hoopau wale i ka hoohaiahala ana imua o keia Aha no ka mana ole o keia aha- Ua waiho ka Lunakanawai Kiek'ie e malama nei i keia kau a na ka Aha piha e hooholo. He hoohalahala keia niai ka hoahewa ia ana imua o kekahi o na Lunakanawai Kaapuni ma ke keena oka apana hookoiokolo ekolu, no ke kue i ke kanawai e pili ana i ke kuai ana i na waiona. He hoohaiahala laula keia ma na olelo hoike. a me ke kanawai no j hoi, malalo o na hoakaka ana o ka pdtu-! ku ioo? o ke.Kanawai Kivila penei: | E hiki no ī ka mea hoohalahala no j ka olelo hooholo a ka Lunakanawai j Kaapuni ma ke keena ma ka hihia kiviiaa karaima paha ke hoopii hou ae i ka Aha Kaapuni a i ka Aha Kiekie paha ma ka hoakaka ana i kona manao, a peia aku. Aka hoi, ina no ka hoohalahala ana ma ka olelo hooholo a ua I.unakanawai Kaapuni nei no ke ano 0 ke kanawai ka hoopii hou ana, alaila, 1 e hoolohe ia a e hooholo ia iloko o ka ; Aha maiuna ma ka haneko. Ma ka pauku 1006 ua hoakakaia no ka hoohalahala ana mai na I.unakanawai Hoomalu a Apana paha a imua o ka Aha Kāapuni a me ka Aha Kiekie. Ma ka nana ana i keia mau hoakaka ana e ku nei me ka hoopili ole me na kanawai e ae me he mea ia aoie e loaa kekahi manao e ae o keia wale no he mana no e hoohalaiiaia ma na hihia

a pau i hookolokoloia e na Lunaknna\yai Kaapuni me na Lunakanawai Hoo- ; malu a Apana imua oka Aha Kiekie a i ole ia imua o ka Aha Kaapuni elike me ka manao o ka mea hoohalahala. Oia maoli no ke ano o na huaolelo. Aka, oka mea i hana mau ia iloko o na makahiki he iwakalua kumamalima mai ka hana ia ana o ke Kanawai Kivila ma |na hoohalahala hou ae, ma na hihia ;v-*wa ma na mea e pili ana i na olelo hoike, a nolaila, imua o ke kiure e hoo» !ohe ia ai, ua hoohalahala ia no imua o ■<a Aha Kaapuni o na Apana Kkolu 1 na he Aha o ia ano, a imua o ka Aha Kiekie wale no ma na hihia i ulu ae 'iinua ō ha Aha Apana a Hoomalu o ka

Mokupuni o Oahu, aka ; ua ikeia no lole i hanaia eiike me keia mea mau i na'wa a pau, aole i hoalaia kaninau !u> ka mana o ka. Aha mamua aku nei. Ma ke Kanawai Kivila i kona hooholo ia ana ma ka maleahi 1859-ua maheleia ke'Aupuiii iloko o eha apana hookolokoJo, a o ka Mokupuni o Oahu ka mua, a ua hoakakaia he Aha Kaapuni no kela a me keia Apana, a me ke kau a iiiau kau j)aha 0 ia mau Aha: K mala inai ke kau o ka Aha Kaapuni o ka Apana ekahi ma Honolulu ma ka Poama mua o Augate o kela a me keia nakahiki. Ma kekahi kanawai i apono ia ma ka la umi o Ianuali 1865 ua hoo »auia ka Aha Kaapuni o ka apana ekaii no na kumu i hoakakaia ma ke jxx> o ia kanawai penei: M N ? o ka mea, no : ;a noho jnau ana a me ka halawai pine>ine o ka Aha hookolokolo Kiekie ma • ka Mokupuni o Oahu, nolaila ua haule na kau o ka Aha hookolokolo Kaapuni o ka Apana ekahi a ua manaoia ua ma kehewa ia Aha Kaapuni." Ua hoakaka nae ia kanawai no na hoopii hou elike me na e ae ma ka hana ana i Lunakanawai Kaapuni. Ua hookahua ka aoao hooj)ii i ke noi manuili o ka I pauku SSi o ke kanawai kivila, a j>enei ka heluhelu ana o ia j>auku: u O ka ! mana o na Aha Kaapuni ma na hihia ! karaima, aia iloko o ko lakou ma 1! aj>ana wale no. Ua pili no ia i na mea ■ a pau i hoopii hou ia mailoko ae o na j Aha hookolokolo aj>ana a me na Aha ! Hoomalu» a i na mea hoopii mua ma j na hihia e ae a pau." Ua hoole ka Aha J Kiekie ma ka hihia o ka Moi kue ia ( Pahukoa, Oei. iS66, aole ona mana ma | ka palapab hoopii (in<lictment) e olelo \ ana ua hana k« mea i hoopii'a i kekahi j i'eloni maloko o ka ap&na hookolokolo j eha, aole nae i lawe ia mai ia palapah t hoopii imua o ka Aha mamuli o ka! ho$k>H ia ana o kahi e hookolokolo al | Ke oleloia mai nei o na huaoieio M imua i o ka Aha Kiekie" aole i haawi ia ka { pono hou ae imua o kekahi o j ia mau Aha a 1 ole ia imua o kekahi! eiike me ka inanao o ka mea hoopii j aka, e hoakaka ia atia kekahi mau mea \ kaawale elua iloko o ia pauku hookahi j «»e na olelo ano maopojx> loa ole» a e | pono e ipanao ia o ka manao maoli o|i ia pauku e hoopii hou 4* na hihia hoo 1 hulahala imua o ka Aha Kaapuni o ka H apana kniii \ uh» ai o ia hilua t a imua j j hoi o ka Ai\» Kiekīe ina ma ka ' 4

Ihookolokolo ekahl Aka, ke oklo b ; mai nei ma ke ano kue i keia manao i ka nianawj ; hanaia ai ke kivila he Aha Kaapuni no ma ka apana hookolokolo ekahL Aole mau olelo e hoopoloiei ana i na hoopii hoti a imua oka Aha Kiekie ma ka apana jekahs waie na Ma ka pauku 090, «a hoakaka ia na hoopii hou mai na komi • kinaonaaia hili '*a imua o ka Aha ī Kaapuni o ia Mokupuni, a ina ma ka | Mokupuni o Oahu ka hihia, imua o ka < Aha Kiekie a mahope loa mai ka hana ! ia ana o kekahi hooloii e ae ana e hoo | pii hou ae elike me ka manao o kamea i hoohalahaia tk imua o ka Aha Kaapuni ; o ia apana. a i oie ia imua o ka Aha Kiekie/' Noiaila he mea maopojx> i kinohi ua hoakaka maopopoia o na hoopii hou ae mai na Komikina Palena Aina a imua o na Aha Kaapuui ma na

Hapana hookolokolo a pau, koe kaapana 1 ekahi, a rna ia apana ua hoakaka mao !|K)iX)ia innia o ka Aha Kie--1 kie e hoopii hou ae. 1 He mau mea keia e hoomaopopo ai i ka manao o ka Ahaolelo no kahi e ho- j opii hou aku ai r aua hoakaka jx>no ia | ma na huaoleh mao{)opo, me ka Joaa ole o kanalua no ka mea i ole loia. Mamuli oka Pauku 829 he mana ko ka Aha Kiekie ma na hihia pau ma ke kanawai, a me ke kauiike, na hihia Kiviia, a me na hihia Karaima. * * - ke lawe ia imua ona ma ka Palapala Kena mua, ma ka hoopii hou ana paha, a ma ke ano e ae paha. Ma ko makou manao ana aole iho ohaiki ia keia mau huaolelo e na oielo 0 ka Pauku 881 i hoikeia maluna i ha awi'a ai kekahi inana i na Aha Kaapuni no ka mea, aole i haawiia i kela mau Aha wale no. E nana likeia na pauku 829 me 881 a na ia mau pauku i haawi 1 ka mana ma na hihia hoopii hou i na Aha Kaapuni ma ko lakou mau apann, a i ka Aha Kiekie hoi i ka niana ma na j niiua hoopii hou ma ke Aupuni hoioo koa. Ua ae no ka Loio Kuhma naauao ma kona kamaiiioana lia loaa no ka mana ma na pauku 1006 ame 1007 e hoopii iiou mai na Aha malaio a imua oka Aha Kaapuni me ka Aha Kiekie ma na ninau kanawai ma ka hanako. Oia maoli no ke ano o na oieio, aoie nae makou i ike he ano e ae na olelo e pili ana i na hoohalahala e ae. O ka inana e hoopii hou ai, aia no ia ma ke kanawai. lna ua haawi ke kanawai i ka mana e hoopii hou ae imua 0 ka Aha Kiekie, ina no ma na hihia a pau i hookolokoloia e na iunakanawai Kaapuni, aole e iiiki ia makou ke hooie ia mana ma ka nana ana i na pilikia e ulu mai ana paha ma ka mahuahua ana o na hana imua o ka Aha Kiekie, a me Iva lawe ana i na hoike me na mea hoopii hou imua o kekahi Aha mamao ma j kahi e. Aole eae ka Aln Kiekie loa jo kekahi nina i kekahi hoomaopopo| | kanawai ana (ina no 'paha ma ka hoohalike) e hoohaiki an& i kona mana. Kia no hoi keia, ua hiki ke pane ia

ka olelo no ka nui o na pilikia e ulu mai ana ma ka noonoo ana i kekahi manawa, i mea e hookoia ai ka pono ma kekahi mau ninau nui i.ulu ae iloko ona hihia imua o na Aha malalo he njea pono e lawe loa ia a imua 0 ka Aha Kiekie loa a»malaila e hooholoia ai ma ke kanawai. He nui wale na hihia i hanaia pela maloko ona huke j olelo hooholo o kakou, a ua kuhikuhi mai ke kokua o ka mea i hoopiiia ia makou i kekahi oia mau hihia. Aole makou i ike ua hoalaia ka ninau no ka. mana o ka Aha ma ia mau hoopii hou ae. Ua nana no ka Aha ika manao maoli o r»a j)auku 1006 me 1007 me ke kanalua ole. Ma ka noonoo pono ana i keia mau mea a pau ke manao nei makou aole iae ia kekahi manao eae i.iamuli o na pauku i hoikeia mai nei «na ka aoao kue, aka, o ke ano mo akaka a pohihihi ole wale no i hoakaka mua ia. Oko makou manao ua pololei 110 keia hoopii hou ana niai ma keia hihia imua o makou a ke hoole ia aku nei ke noi e hoopau wale.