Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 21, 24 May 1884 — Haawina Kula Sabati. [ARTICLE]

Haawina Kula Sabati.

Helu 10, Sal>ati, I»ine 8. Kumuhana. Ka hoapono ia ma ka manaoio, I'auku ll;tiliala, kom. 3; 19 —31. UA ike no kakou, o na 4n.ea a ke kanawai i olelo mai ai, ua olelo no ia i ka poe malalo o ke i j;aa na walia a pau, a i lilo hoi ko ke ao nei a pau i liewa imna o ke Akua. :o Nolaila ma ka hana ana ma ke kanawai, aohe kanaka e hoapono ia imua ona; no ka mea, ma ke kanawai ka ike ana i ka hewa. 21 Ano hoi, ua hoakakaia mai ko ke Akua hoapemo ana aole ma ke kanawai; ua hoikeia mai ia e ke kanawai a me na kaula. 22 Oia hoi ka hoapono ana o ke Akua. ma ka manaoio aku ia le.su Kri-,to, no na 'mea a pau, a maluna hoi o ka poe a pau e manaoio ana; aole mea okoa. 23 No ka mea, ua lawehala na mea a jmu. ua nele hoi i ka nani o ke Akua.

24 Ua hoapono wale ia mai 111 a ko.'ia lokomaikai, no ka hoola ana mao K;i<to Ic.su la. 25 Oia ka ke Akua i haawi mai ai i mohai kala hewa ma ka hilinai i kona koko, i mea e hoakaka ai i kona hoa}>ono ana, i ke kala ana i na hewa i hana e ia mamua. i ke ahonui ana o ke Akua. 26 I mea e hoakaka ai i kona hoapouo ana, i keia manawa; 1 pono oia, a i mea hoapono hoi i ka mea manaoio ia le^'i. 27 Auhea la hoi ke kaena ana ? Ua paloiā 'ku ia. Ma ke kanawai hea ? O na hana anei ? Aole; ma ke kanawai no noi o ka manaoio ana. 2S Noluila, ke manao nei makou, ua hoa]X)noia mai ke kanaka ma ka manaoio. aole ma na hana o ke kanawai. 29 O ke Akua.no anei ia no ka poe iueiaio wale no ? Aole no na kanaka e kekahi ? Oia, no na kanaka e kekahi. 30 Xo ka mea, oia hookahi no ke Akua nana e hoapono i ka poe 1 okipeepoeia, ma ka manaoio, a i ka poe i okipoepoe ole ia hoi ma ka manaoio. 51 Ke hoohiolo nei anei makou i ke kanawai, ma ka manaoio ? Aole loa; ke hookupaa nei no makou i ke kanawai. I'auku (iula, Rom. 5; 1. «Manao nui, Ke ola ma ka manaoio ia lesu. X?. heluhelu la. 1, Rom. 1; 1 —32, 2, Rom. 2: 1 —29, 3, Rom. 3; I—3l, 4, Rom. 4; 1—25, 5, Is. 55; I—l3,1 —13, 6, 1 10. 1; 1 —10, 7, i 10. 3; 1 —24. Ka manawa, A. I). 50 ma ka hapa mua. Kahi i kakauia ai, Korineto. Kahi pili ika oihana, mok. 2o; I—31 —3 Ka ekalesia o Roma, na ludaio ame na kanaka e na lala.

Akaka ole ka mea nana ia i kukulu, no ka poe karisetiano paha no ludea mai, na ka poe kamaaina paha i hele i lueiea a lilo i poe karisetiano a hoi mai malaila no kekahi poe no Roma ma ka la Penetekota. No ka manao o Paulo e hele i Roma e ike ia»ekalesia. nolaila paha kona leta ana aku ia ekalesia. -Mele, ,l lesu mea aloha," Heku Ao Nani, p. 169. Pule i aloha mai lesu a hoola. Ka Wehkwehk me ka Ninau ana. He haawina nuk a pohihihi keia, e nana pono i lsa wehewehe ana. 19 Heaha ka kakou i ike ai ? He ko na ludaio, oia na kanawai he 10 i haawiia e ke Akua ma 0 Mose la, no na ludaio no ia a no na kanaka e; a he kanawai e hoi ko na ludaio a ko na kanaka e. Ua kakauia ka mua ma ka buke, a ua kakauia ka lua ma ka papa o ka naau. . Ma keia mau kanawai, ua akaka na lian?*, e hoapono ia ai me na hana e hoahēwa ia ai. Ka mua, aole 1 hana ia, a 0 ka lua, oia ka i j hanaia, nolaila pehea na waha ? Pehea j ko ke ao nei ? Aole hiki i na waha ke ekemu, ua paa, ua maopopo ua hewa ko ke ao nei a pau imua 0 ke Akua, na ludaio me na kanaka e. Aohe mea pono, aole hookahi, ua pau i ka hoahewaia a e pau ana 1 ka make ke loaa ole ka mea e pakele ai. j 20 Loaa anei ma ke kanawai he mea e pakele ai ? Aole, ma ke kanawai ka i£e ana 1 ka hewa, maikki ke kanawai, maikai na mea i kauohaia me na mea i papaia, aole nae īiiana ia, ua haule, nolaila ua hewa, a e make ana ma ke .kanawal 21 A pehta, he mea anei ka ke Akua i hoakī ka mai ai i mea e hoapono ia ai a e hoopakele ia ai i ka make ? Ae. Mahea i hoakakaia ai ? Ma na kaoawai mohai kalahala, a ma na kaula

e wanaua ana no ka Mesia e hiki mai ana, elike me Isaia mok. 53. 22 Heaha īa mea e hoapono ia'i e ke Akua ? Ka manaoio ia lesu Kristo. Pili ia pono ia wai ? Ina mea a pau e manaoio ana, aohe mea okoa, aole ola kekahi ma kekahi mea e, ma ka mana--010 wale no. 23 No ke aha ? No ka mea, ua pau loa na mea a pau loa i ka lawehala. Ua nele ike aha ? I ka nani oke Akua, i ka hoonani ia e ke Akua; ua nele i ke ano nani, ke ano hemolele o Akua, ua pau i ka hoiihewaia e ke Akua. 24 Ua lokomaikai nae ke Akua, aole i hoopai mai; ua imi oia i ka mea e hoaponoia ai aua loaa. Heaha ia mea ? 0 lesu Kristo, cla ka mea i pono a i hewa ole. Ua hooliloia oia i pani no ke kanaka; ka hewa o ke kanaka ua hooiliia maluna 0 lesu Kristo, a 0 ka pono o lesu ua hooiliia maluna o kanaka i\la o lesu la, hiki i ke Akua ke hoapono a hoola i ka poe manaoio īaia.

| 25 Owai ka ke Akua i haawi mai ;ai ? 10. 3; 16. I aha ? J mohai ka'la hewa. Ma ke aha ? Ma ka hilinai j ana o ke kanaka i ko lesii koko, Oihk. j 16; 15. He hoailona ke koko o na mohai holoholona no ke koko (>»lesu. 'Nana 1 10. 2: 2, 4; 10. I mea aha hoi ia ? I mea e hoakaka ai ke Akua i kona hoapono ana ike aha ? I kona kala ana i na hewa 4 hana e ia mamna, oia hoi mamua o ko lesu hiki ana mai. Ike aha ? Iko ke Akua ahonui ana i ka poe hewa ia manawa, aole oia i hoopai ia lakou i ka make; ae no e kala a e hoola i ka poe i nianaoio i ka mea e hiki mai ana, oia hoi ka Mesia lesu, ke Keiki a ke Akua, nona ka hoailona o na mohai kalahala holoholona, nana 10. 1; 20. 26 Akaka ka mea i kalaia'i, a i hojaponoia'i ka poe kahiko, ka poe mamua oko lesu hiki ana mai. Ma ke aha hoi e kala ia ai a e hoapono ia ai ka pōe i keia manawa, oia hoi mahope o ko lesu hiki ana mai ? Ma ka manaoio i ka mea i hiki mai, ma ka manaoio mamua i ka mea e hiki mai ana, ma ka manaoio mahope i ka mea i hiki mai. lesu no ka mua, lesu no ka hope. Pe hea ke Akua ma keia mau hoaj)ono ana elua ? Hewa anei ? Aole, akaka no kona pono, aole no ka p-jno o ke leanaka, ua hewa no ke kanaka, aloha nae ke Akua, haawi mai i kana Keiki hiwahiwa hemolele, hewa ole, pono loa oia ko ke kanaka pani. Nana ke Akua 1 keia pani hewa ole, pono loa, a kala wale a hoapono i ka mea manaoio laia,

i ka mea hoole iaia iho, hoole i kona pono iho, jl lawe i ka pono o lesu i pono nona, i mea e hoaponoia'i oia, a e hoopakeleia i ka make mau loa. 27 Auhea ke kaena ana ? Ua aha ia ? Ma ke kanawai hea ? Kanawai hana anei ? Aole paha, ua hewa na hana, ua hewa mamua, ua hewa ano. Auhea ka mea hemoiele ? Aole. Ma ke kanawai hea e pono ai ? Pehea ka Paulo ōlelo ma Gal. 6; 14 ? He kanaka hana nui oia, aka, aole oia i kaena no kana mau hana. Kaena oia ike aha ? 28 Ma ko Paulo manao ma ke aha ka hoaponoia ana oke kanaka ? Ka manaoio nae i hoomaopopoia 'ma-na hana maikai, la. 2; 26. 29, 30 Ehia Akua ? Hookahi wale j no. Aole okoa ke Akua ona Indaio, a okoa ke Akua o na kanaka ej aole okoa ka hoapono ana i ka poe i okipoepoeia, oia hoi na luelaio, a okoa ka'hoapono ana i ka poe i okipoepoe ole ia, ofo hoi na kanaka e. Ma ia mea hookahi no ka hoapono ana ia laua a elua, oia hoi ma ka nianaoio ia lesu.

; 3 1 Heaha ka ninau ? Heaha ka 1 pane ana ? Pe.hea i hookupaaia ai ke kanawai ? Ma ko lesu malama ana i ke kanawai no ke kanaka, nana Mat. 5; 17, 18 I ola ke kanaka ma ka pono o lesu kona pani, pono iaia ke hoohalike me lesu. Ua malama lesū ike kanawai a pau, nolaila e hoao oe eka mea manaoio e malama i ke' kanawai, ma ka hana, ma ka olelo, a ma ka manao. Auwe ! aole, au i malama ike kanawai mamua o kuu manaoio ana, aole hoi mahope 0 kuu manaoio ana. Ae, oiaio »0 ia. Nana 1 Ic. 2; x, 2. Ka hoopili ana. 1 Ua pau loa kanaka i ka hewa imua 0 ke Akua. 2 Ka uku o ka hewa, ka make mau loa no ia. 3 Ka haawina o ke Akua, o ke ola mau loa ma o lesu Kristo la. 4 Aohe mea e ae e ola ai kakou o lesu wale no. 5 Hiki i ke koko o lesu ke huikala īa kakou i ko kakou mau hewa a pau. 6 Aole loa e ola ke kanaka ma kana hana ana, no ka mea ua hewi kana hana ana. 7 Aole loa e ola ke kanaka ma o lesu la ke mihi ole oia i kona hewa a paulele ole ia lesu, e hoomaemae oia iaia iho elike me ko lesu maemae ana. 8 O ka mea e manao ana e ola ia lesu, e manaoio aku me kou naau a pau, a me kou uhane pu. 9 A maemae ole e noi aku i ka Uhane Hemolele e hoomaemae iaia. A e hilinai mau i ke koko o lesu i mea e pau ai kona haumia. Mele, u Poe Nani," Hoku Aoi^ani Pule i,lohe na wahi a pau ia lesu ka mea e ola'i.

jMooīeīo o ka ahahui lunakahiko | oka mokupuni <> Maui. Ua halawai ka Ahahui Lunakahiko o Maui, ma ka luakini Kaahumanu. Wailuku, Mei 7, 1884, ma ka hora umi kakahiaka. Kohoia o Rev. Manase i lunahoomalu, hoomaka ka halawai me ka himeni; eia na lala i hiki mai: Ekalesia Kahu Luna Paia — Kualii Hana losepa Haiku Paaluhi Kawaimaka Waikapu S. Kaili ' Noholoa Honuaula Kealiiaa AV r ailuku J. Haole Waihee Nawahine D. Kapoi Honokohau Luhia Kaanapali Hihio Kalaola Lahaina A. Pali .Olowalu Kamakahiki Kaluaaha S. Mana.se Halawa S. Paulo Na hoa mau o keia aha, Kahale, A. O. Polepe, Silo, Maunaloa, Alekanedero, a me Waiwaiole i mau hoa kuka. Na komite hoonoho hana, o Polepe, Kahale, me Kaili. Na komite imi haawina, o Paulo, Haole, Poohea. Ka hoike a kekomitehoonoho hana. r Hapalua hora haipule. 2 Na hoike kihapai. 3 Na palapala hoopii. 4 Heluhelu haawina. 5 Na oihana euanelio kuwaho. 6 Na kokua kuloko. 7 Na ekalesia kahu ole. 8 Ke ola o na kahu. . 9 Koho ana ina elele mokupuni, na J komite hoike makahiki imua o ka Aha;hui nui ma Honolulu. 10 No ke kula kahunapule. 11 I kula hanai no na keikikane. 12 Kahi e hui hou ai keia aha. Kumuhana 2 Na ke kakauolelo i hoike mai ke kihapai o Paia, na J. losepa no Hana, na ke kakauolelo hou no Kipahulu, a me Kaupo, e hoike ana oia ua pilikia loa ia mau kihapai; na Keliaa no Honuaula. Hoomaha ka aha a hui hou ma ka hora 1 1 /2 lAe ka pule aJ. K losepa. | Ma hou ana o ka aha, na Ka- j iji i hoike mai no ke kihapai o AVaika- j pu, na J. Haole no Waih ku, na Paaluhi no Haiku, Luhia no Honokohau, na. Hihio no Kaanapali, A. PaH no Lahaina, S. Paulo no Halawa. Noi mai oJ. Haole e hoopanee hou keia aha a hala-1 wai hou ma ka hora 9 kakahiaka o ka | la apopo, Hooholoia me ka pule a Paa- ] luhi. I

La hana 2. Lunahoomalu ma ka noho, malamaia ka hapalua iiora haipule kohoia o Paaluhi i kakauolelo no ka ma nawa. Heluheluia mai na hoike kihapai. Na S. Manase no Kaluaaha, hooponopono nui na hoa o ka aha no keia hoike; na Nawahine i hoike mai no ka ekalesia o Waihee, noi mai o Pali e waiho pela i kela hoike a hapai ia mai ke kumuhana o na palapala hoopii, hooholoia. Kumuhana 3 Heluheluia mai e Paaluhi ka palapala hoopii īpai ke kihapai ma o Wailuku e noi ana i kahu no laila a ua waihoia ma ka lima o na komite. Noi mai o Pali e waiho puia aku ma ka lima o kela Vomite i ke noi a ke kahu 0 Waihee i keia aha e hookuu aku iaia i kona noho ana he kahu no ke kihapai o Waihee, i ikeia ma ka hapa hope o ka hoike kihapāi,—hooholoia. Noi mai o Kahale e hookuu aku keia aha ia Mr. Lane e hu) pu me ka Ahahui nui o Kapalakiko ma Kaleponi; ua hooholoia keia. Na ka lunahoomalu a me ke kakauolelo e haawi aku iaia i palapala hookuu. Kumuhana 4. Na S.Paulo 1 heluhelu mai i kona haawina. Aole anei he mau makua o Melekisedeka i kakau ole ia'i ko laua kuauhau ? Heluhelu mai oS. Kamakahiki a me Ma;iase 1 ka laua haawina, ma ke noi ua hoopanee hou ka halawai a hui hou ma ka hora 9 apopo. La hana 3. Lunahoomalu ma ka noho, malamaia ka hapalua hora haipule, paniia o Paaluhi i kakauolelo kuikawa.

Heluheluia na moolelo a aponoia. Kumuhana 5. Hoike nui mai ke kakauolelo i ka pilikia o na oihana euanelio kuwaho, a ua kauohaia na kahu me na lunakahiko e hoi a hooikaika no ia oihana. Kumuhana 6. Hoakaka hou mai no ke kakauolelo ho na kokua kuloko; na Manase he olelo hooholo, e hooikaika i na ekalesla i koe i ko.lakou mau haawino dala i mahele ia ai, a ua'aponoia. Hoike mai ke komite imi haawina penei: Ina e bapetizo ia kekahi me ka wai wale no, e hiki anei iaia ke komo 1 ke aupuni o ka lani ? Nawahine. Pehea la e akaka ai ua hanau hou ia ke kanaka ? . Paaluhi. Ua lumai maoliia anei 0 lesu iloko 0 ka wai i kona wa i bapetizoia ai ? Pali. Ua hiki anei i kekahi kanaka ke hoomana i ke Akua me kona makemake iho ? S. Kaili. Ina i okiia kekahi hoahanau no kona hewa, a mihi oia, pono atiei ke hoihoi hou mai īloko oka ekalesia ? Hi'nio. Ua make anei ke keiki no ka hewa a kona mau makua i hana ai ? Kamahiki E.hoi hou ana anei na ludaio a noho ma ka aina o Kanaana ? Manase. He ahi maoli anei iloko o Gefierf&, 'kahi e hoopaa ia ai na uhane ? losepa. Ma ke noi a Polepe, ua hoopaneeia ka halawai a hui hou ma ka hora i}4(Aole i pau.)

Kuini 1 lkoria we hrt īn Saboti. ( Quecn Victovia and ihe Sabbath day.) Mahope iho o ka noho Moiwahine ana o Vikoria, hele kekahi kuhina i ona la ma ka la Sabati me kekahi mau palapala aupuni e nana ia e ia. Ninau ka Moiwahine, he mea nui anei iloko o ia mau palapala, a hiki ole ke hoopanee i ka nana a kakahiaka Poakahi ? Aole, pane oia, hiki no ke hoopanee aku. Mamua aku, ua luhi loa na paahana o ka Moi ma na la noa, a noi aku lakou e hoomahaia ma ka la Sabati, no ka mea, ane like ko lakou luhi ma na la Sabati me ko na la noa. Mau no ka lawe ana i na mea ai, i ka ia, i ka io pipi a me na mea he nui wale, i ka pa o ka hale alii. Aole nae i hooloheia aku no ia noi mua ana, ia Vikoria nae ka hoolohe ana, ua hoopau oia i na luhi o kona poe paahana ma na la Sabati. Hookahi tausani paahana, pau i ka hookuu ia aole hana ma na la Sabati. , Keu ka olioli o lakou, mahalo piha lakou no ka lokomaikai o ka Moiwahine. I keknhi la, nana Vikoria i konabana mele, a ike aole malaila kekahi lala, ninau oia i ka luna mele, auhea o mea ? pane oia, ua haalele oia i ka bana ; no ke aha ? ninau oia, pane oia, na'u oia i hoopau. Ninau hou ka Moiwahine, no ke aha ? pan'e aku ka luna, no kona ae ole e mele ia kekahi mele ma ka la Sabati. A ike ka Moiwahine he mele kupono ole ia i ka la Sabati, hoapono oia no ka ae ole o kela lala niele e īnele ia ma ka Sabati, a kena i kona luna mele e hoi hou mai oia iloko o ka bana, a e hookapu loa 1 ke mele ana ma na la Sabati ina mele kupono ole no ia la. H.